19
Politiek doorspekt met cliëntelisme, de stroperigheid en van-bij-ons-mentaliteit
zaterdag 28 juni 2003
Klantenbinding
Bevoordeling
Nazit
Slecht
Voor wie
Oppositie
Duurste
Hulst, de Vlaamste stad van het land
Hulst afficheert zich graag
als de meest Vlaamse stad
van Nederland; een pleister
plaats voor lieden met een Bour
gondische levensstijl, een oord
waar het goed verpozen is. De
stad koestert dat imago, maar
vergeet gemakshalve die andere
Vlaamse trekjes die Hulst eigen
zijn. Het cliëntelisme, de strope
righeid in politieke besluitvor
ming, de van-bij-ons-mentali-
teit, de Belgische methodiek
van ruimtelijk ordenen en de ve
le zaakjes met 'de geur van de
Vlaamse Boerenbond'.
Beeld van een enclave.
doorConny van Gremberghe
HULST - Een Heikantenaar
stapt op een dag het stadhuis in
Hulst binnen, gaat naar de afde
ling Stads-en Dorpsontwikke
ling en legt daar zijn vraag neer.
„Moet ik een bouwvergunning
hebben voor een tuinhuis?" Een
Hulster antwoord valt 'm ten
deel: „Nee, zolang het niet in het
zicht is, kun je doen en laten wat
je wilt!" De man keert huis
waarts en maanden later staat
er in zijn tuin een bouwwerk
waarin zonder moeite een gezin
gehuisvest kan worden.
Artikel 19-procedures. Hulst
grossierde er in. Op het provin
ciehuis in Middelburg gold
Hulst ooit als voorbeeld voor het
ongebreideld aaneenrijgen van
kernen. In Sint-Jansteen en
Heikant verrezen jaren achter
een kolossale bungalows op ka
vels waar ooit vlasschuren, stal
letjes en Franse Kapjes hadden
gestaan. Wie Vlaanderen in
Zeeuws-Vlaanderen wil erva
ren, moet van Koewacht oost
waarts rijden, langs fermettes,
bungalettes en woonstedes in
Franse stijl.
De bouwkoorts werd door het
provinciebestuur een jaar of
vier terug, bij de vaststelling
van het nieuwe streekplan voor
de provincie Zeeland, bijna ge
heel tot stilstand gebracht.
Hulst mocht uitbreiden, op twee
locaties; het nieuwbouwplan
Groote Kreek en - in bescheiden
mate - in Sint-Jansteen.
Daar zat de PvdA'er Robert
Schalkens dan, met zijn kavels
bouwgrond in Heikant. Er
mocht niet meer op worden ge
bouwd. Schalkens stapte naar
zijn wethouder Paul Weemaes
in de hoop dat die nog iets kon
doen. Weemaes nam stappen,
probeerde de Hulster raad aan
de kant van Schalkens te krij
gen, maar helaas, de provincie
bleek niet te vermurwen.
Het optreden van Weemaes is
een voorbeeld van politieke
klantenbinding die in Oost-
Zeeuws-Vlaanderen als nor
maal beschouwd kan worden.
Vrijwel alle zittende raadsleden
hebben een duidelijk definieer
bare achterban. Alois de Decke-
re (Groot-Hulst) is de man van
de gehandicapten en de bejaar-
denbond, Honoré Neefs (Groot-
Hulst) kan geen kwaad doen bij
VV Clinge, Ben Pauwels (CDA)
heeft ook een voetbalverleden
en was actief voor de FNV-af de
ling, bankier Fons Roctus
(Algemeen Belang) vult al ja
renlang trouw belastingformu
lieren in voor klanten (kiezers)
en voor Weemaes was Schal
kens een waardevol lid, omdat
die al jarenlang bij verkiezingen
de (stem)machtigingen ophaalt
voor de PvdA op het woonwa
genkamp.
Lokale politici hebben, op z'n
Vlaams, een eigen achterban
waarvoor hoofdzakelijk en op
verzoek diensten worden ver
richt. Daarmee hoeft niks mis te
zijn, uiteindelijk kan een dienst
voor een eenling gevolgen heb
ben voor een hele gemeenschap.
Zo stelde oud-CDA-raadslid
De weekmarkt in Hulst.
foto Camile Schelstraete
De raad van de nieuwe gemeente Hulst.
Henk Vercauteren (nu dorps
raadvoorzitter) uit Nieuw-Na-
men, acht jaar lang elke raads
vergadering de vraag: „Hoe
staat het met de kabeltelevisie
op Nieuw-Namen?" Uiteinde
lijk kreeg het grensdorp de aan
sluiting via Kieldrecht.
Er is pas iets niet in de haak als
de politieke actie zich beperkt
tot het opkomen voor een kleine
groep van 'bevriende' burgers,
hetgeen nogal eens het geval is.
Als op ambtelijk vlak dan ook
nog eens blijkt dat de Orwelli
aanse redenering van 'iedereen
is gelijk, alleen sommigen iets
meer dan anderen' regelmatig
gevolgd wordt, dan leidt tot
vaak tot bevoordeling van een
kleine groep. Dan worden er ge
luidswallen aangelegd bij bun-
galowwijken, maar niet bij
buurten dicht bij doorgaande en
drukke wegen, dan mogen be
drijven kolossale hallen bou
wen vlakbij dorpskernen (Sint-
Jansteen en Vogelwaarde) en
dan mogen sommigen mensen in
het nieuwbouwplan Groote
Kreek plots woningen bouwen
die sterk afwijken van de regels
die in het beeldkwaliteitsplan
voor de wijk zijn opgenomen.
Wie in Hulst worstelt met pro
blemen doet er goed aan na
commissie-en raadsvergaderin
gen de cafés te bezoeken waar
de plaatselijke machtshebbers
hun traditionele nazit houden.
Daar worden namelijk op ge
heel Vlaamse wijze spijkers met
(schuim)koppen geslagen.
Ook een ander Zuid-Neder
lands fenomeen, coöptatie (het
aanwijzen van opvolgers uit ei
gen kring), is in Hulst gewoon-
goed. Zo werkte Groot-Hulst
wethouder Ben Picavet twaalf
jaar lang samen met beleids-
Wethouder Ben Picavet (1) werkte twaalf jaar samen met beleidsambtenaar Etiënne de Deckere (r). Toen Picavet Paul Weemaes: politieke klantenbinding...
opstapte, was het geen verrassing dat De Deckere hem opvolgde. foto's Camile Schelstraete en Wim Kooyman foto Wim Kooyman
ambtenaar Etiënne de Deckere.
Toen Picavet vorig jaar zei dat
hij ermee ophield, was het abso
luut geen verrassing dat De
Deckere zijn opvolger werd. De
Deckere ging met vervroegd
pensioen, nam afscheid als
ambtenaar en keerde daags na
de verkiezingen terug op het
stadhuis, maar nu als wethou
der. Voor Zeeuwse begrippen
een unicum.
Rein Scheele uit Hulst was één
van de weinige protestanten die
de Reynaertstad mee mocht be
sturen. In 1958 verhuisde de
Axelaar naar Hulst. „Het was
wennen in het begin. Ik was in
Axel al bestuurlijk actief, maar
daar kreeg je bij een vergade
ring hooguit een kopje thee of
koffie. In Hulst ging dat wel an
ders. Zeker in de tijd van Pieter
Molthoff (de jaren '80) werd ik
regelmatig geconfronteerd met
de befaamde Hulster nazit; de
vergadering na de vergadering,
waarin belangrijker besluiten
genomen werden dan in het offi
ciële gremium. Mijn eerste
'raadsvergadering' duurde tot
dik half drie. Zo ging dat, overi
gens in een erg gemoedelijke
sfeer."
Scheele zat ruim negen jaar in
de Hulster raad voor het CDA.
Terugkijkend is hem bijgeble
ven dat besluitvorming in Hulst
veel tijd in beslag nam. Als het al
tot besluiten kwam. „Ik herin
ner me nog goed hoe we in de
jaren tachtig zochten naar
oplossingen voor de verkeers
problemen in de binnenstad. Al
lerlei onderzoeken werden uit
gevoerd. Echte oplossingen
werden nooit aangedragen. De
problematiek speelt nog steeds
en ik zie deze raad dezelfde fou-
foto Camile Schelstraete
ten maken als die waar ik zelf
inzat. In Sluis pakte men toen
zaken al beter aan dan in Hulst.
Ideetjes om het verblijf toerisme
in Hulst te stimuleren werden
vijftien jaar terug ook door
krachten in en buiten het stad
huis weggehoond. Ik weet nog
goed dat ik een campingplanne
tje net buiten de wal aandroeg.
Kon niet, mocht niet. Welnu, nu
komen dit soort plannetjes weer
op tafel", verhaalt Scheele.
Politieke besluitvorming in
Hulst verloopt net zo snel als de
rechtszaak tegen Mare Dutroux
in ons buurland. Erg traag dus,
zeker als de portemonnee van
plaatselijk neringdoenden in
het geding is. Ondernemend
Hulst verklaarde twintig jaar
geleden het blik heilig. Sinds
dien is elke poging van het ge
meentebestuur om Hulst ver
keersluw te maken (niet eens
autovrij) door middenstanders
om zeep geholpen. Een proef om
de Gentsestraat een deel van de
zondag autovrij te houden om
het kooppubliek een aangena
mer verblijfsklimaat te gunnen,
werd na twee weken door wet
houder Weemaes afgeblazen.
De reden was simpel. „De on
dernemers vrezen voor omzet-
derving", wist Weemaes.
Volgens drogist Eugène Bleyen-
berg zal ondernemend-Hulst
ook tegen een verkeersluwe bin
nenstad blijven als niet eerst
wordt gekeken naar een betere
verkeerscirculatie en een goed
verwijzingssysteem voor bezoe
kers van Hulst. „Als mensen
niet weten hoe ze anders, mak
kelijker en in andere delen van
de stad kunnen komen, dan
moet de gemeente niet met dit
soort proeven komen. Slecht
voorbereid, slecht geregeld.
Dan maar niets", zegt Bleyen-
berg.
Voorzitter Frans de Vries van
Progressief Hulst kan die rede
nering goed volgen. „Al meer
dan tien jaar wordt er gepraat
over een betere verkeersregule-
ring. Voor tonnen is er onder
zoek verricht en wat is er
gedaan? Niets. Als praten en
praten Vlaams is, dan is Hulst
Vlaams, maar ik denk dat op
korte termijn zaken toch anders
zullen moeten."
Bleyenberg is het daarmee eens.
Hulst kan niet blijven praten,
maar zal wat moeten. Het is
spijtig dat destijds twaalf mil
joen gulden in dat nieuwe - klei
ne - stadskantoor is gestopt.
Was dat geld in de stad geïnves
teerd, dan hadden we er nu
stukken beter bij kunnen zitten.
De stad heeft toeristische po
tentie, maar die is nooit aange
wend. Bij mij in de kelder zitten
nog de oude kademuren, bij de
buren ook, aan het 's-Graven-
hofplein een oude klooster
muur, bij de basiliek restanten
van het oude kasteel van Hulst.
Doet Hulst daar iets mee? Nee.
De Keldermanspoort is opge
knapt, maar ligt daar nu maar te
liggen. Haal de oude watergang
dan terug de stad in, herstel de
oude Bierkaai zeg ik dan, maar
nee. Er wordt een Stenen Beer
gerestaureerd ver in de polder.
Waarom, voor wie, voor wat?"
Oud-CDA-raadslid Scheele
kan Bleyenbergs frustratie goed
begrijpen. „In Hulst wordt al
gauw gezegd; 'De middenstand
is tegen', maar onder onderne
mers wordt verschillend ge
dacht. Baas Bleyenberg wil ac
tie, anderen niks. Als burger wil
ik eindelijk wel eens een fietsen
stalling op de Markt, maar ook
die staat er nog steeds niet."
De Vries en zijn lijst Progressief
Hulst voeren al een decennium
oppositie in Hulst tegen de 'van
bij ons-politiek'. Met wisselend
succes. Toen De Vries jaren gele
den het college wees op een mo
gelijkheid om de belastingen
met een BTW-constructie voor
het stadskantoor een loer te
draaien (de ultieme Vlaamse
daad van burgerverzet) had het
dagelijks bestuur daar wel oren
naar. De financiële constructie
leverde Hulst een voordeel op
van dik een miljoen gulden,
maar de bedenker van de con
structie moest lang wachten op
waardering.
„Het is voor een partij als de on
ze vaak vechten tegen de bier
kaai. Je stelt dingen voor die, als
je vooraf gepeild hebt, goed blij
ken te liggen. Kom je met een
voorstel, dan wordt dat vervol
gens even makkelijk weer afge
schoten. We hebben dat de
voorbije maand gezien met ons
voorstel om de wegas van de
Gentsestraat iets te verleggen.
Door die ingreep zouden de ter
rassen op de Markt een stuk rui
mer kunnen worden. Bijna ie
dereen was ervoor, toch werd
het afgeschoten. Het waarom
ontgaat mij volledig. Ook be
grijp ik niet dat mensen deze be
stuurders blijven steunen. In
Hulst wordt er altijd gezegd dat
er iets moet veranderen, maar
komt het uiteindelijk op stem
men neer, dan kiest men altijd
weer diezelfde koppen. Of dat
dan Vlaams is? Ik weet het niet.
Wat Frans de Vries irriteert is
dat Hulst inefficiënt wordt be
stuurd. „Talloze malen heb ik
het college van B en W gevraagd
een verklaring te geven waarom
Hulst tot de duurste gemeenten
van Zeeland hoort. Het ant
woord blijft uit. Niemand komt
met een analyse. Nu komt er een
bezoekersmanager, ik steun dat
initiatief en ga ook bij voorbaat
niet Monique de Bruijn, die in de
functie benoemd is, afvallen.
Waarmee ik wel moeite heb, is
dat wethouder Weemaes nu een
ton toezegt voor promotie-acti
viteiten, terwijl de afspraak was
dat het hier zou gaan om een
tweejarig project. Er wordt nu
weer structureel geld uitgege
ven."
De Vries staat vaak alleen in zijn
kritiek. Ook dat is Hulsters. Een
eeuw terug was dat niet anders.
Toen zaagde notaris Albert van
Dalsum jarenlang aan de stoel
poten van de gevestigde orde.
Als gemeenteraads- en Staten
lid zat hij de plaatselijke macht
hebbers dwars. Het leverde
prachtige polemieken op in het
Hulsterblad en andere regiona
le bladen, maar Van Dalsum
werd wel maatschappelijk ge
ïsoleerd en uiteindelijk zelfs in
de kerkelijke ban gedaan.
De Vries voelt niets voor zo'n
lot. Daarom neemt hij deze zo
mer wat afstand van de Hulster
perikelen, om vervolgens met
nieuw elan de oppositie aan te
wakkeren. „Er zal in Hulst toch
iets moeten gebeuren.
Deze week bracht de CDA-Sta-
tenfractie een bezoek aan de
meest Vlaamse stad van Zee
landHet gemeentebestuur ven
tileerde een litanie van wensen.
Meer bouwruimte, geld voor
Kloosterzande aan Zee, voor
toeristische ontwikkeling, voor
dit en dat. „Mooi", zeiden de
CDA'ers, „maar kom nu eens
eindelijk met uitgewerkte plan
nen, want er ligt nu in feite nog
niets en dat is jammer."
