PZC
Musketier verovert Maastricht
r'E n
Het 'kleine' succes van internet
W17
Tips Trips
Reisboeken
zaterdag 28 juni 2003
Het lijkt misschien of heel Nederland op vakantie is, maar dat is beslist
niet zo. Speciaal voor de thuisblijvers verschijnen de komende weken in
de bijlage Reizen ideeën voor een dagje of weekendje uit in eigen land of
net daarbuiten. Vandaag: het Festival d'Artagnan in Maastricht.
Wat waar
Zomerfestival is
groot eerbetoon
aan d'Artagnan
Echte d'Artagnan
Zoektips:
Rots in de Ardèche
Folklore op Fano
Oude poppenhuizen
Reisgids Tour de France
Wandelen in Ardennen
De kazematten zijn oude vestingwerken met een vele kilometers lang ondergronds gangenstelsel.
FOTO'S VVV MAASTRICHT
Het Festival d'Artagnan is 21
juni begonnen en duurt nog
tot en met 14 september. In ho
tels, bij VW-kantoren en mu
sea is de gratis brochure Festi
val d'Artagnan verkrijgbaar,
met achtergrondinformatie,
een plattegrond van Maast
richt, een overzicht van vele
tientallen tentoonstellingen, le
zingen, films en concerten en
een evenementenkalender. Een
willekeurige greep: concert Ge
orges Moustaki (19 juli), film
The man in the iron mask (28
en 29 juli), kindervoorstelling
Alexandre Dumas komt tot le
ven (elke week).
De Stadswandeling d'Artagnan
kost een euro en is verkrijgbaar
bij VW-kantoor Het Dinghuis
aan de Kleine Staat, tevens het
startpunt.
Hotels in Maastricht werkt sa
men door identieke twee- en
driedaagse d'Artagnan-arrange-
menten aan te bieden, bestaan
de uit een of twee overnachtin
gen met ontbijt, toegangskaar
ten voor het Centre Céramique
en Bonnefantenmuseum, een
d'Artagnan-autoroute en tij
dens het driedaags verblijf ook
nog een drie gangendiner. Wij
verbleven in het viersterrenho-
tel Bastion Deluxe Centrum
Maastricht. Prijs voor een twee
daags arrangement 59 euro
per persoon, driedaags arrange
ment 138 euro per persoon:
tel. 043-321 22 22, www.bas-
tionhotel.nl.
Alle hotels met het d'Artag-
nan-arrangement kunnen ge
boekt worden via WV Vakan
ties, tel. 046-631 06 51. Meer
informatie ook op
www.vvv-vakanties.nl en
www.festivaldartaanan.nl.
Door Alice Plekkenpol
Wat d'Artag
nan in 1673
niet lukte,
lijkt deze zo
mer wel te
gebeuren: de musketier uit het
elitekorps van de Franse Zonne
koning Lodewijk de XIV vero
vert eindelijk Maastricht. Pre
cies 330 jaar nadat hij voor de
poorten van de stad sneuvelde.
Charles de Batz Castelmore, be
ter bekend als d'Artagnan, past
bij Maastricht, stelt Wim Glou-
demans van de plaatselijke WV
tevreden vast. 'Maastricht is im
mers de meest Franse stad van
Nederland.' Doelstelling van
het groots opgezette Festival
d'Artagnan is het pubhek verras
sen, informeren en amuseren.
'En even voor alle duidelijk
heid: de plannen voor dit evene
ment waren er eerder dan de
musical 'De 3 musketiers'. Maar
omdat we de organisatie vorig
jaar niet tijdig rondkregen is
het festival een jaar uitgesteld.
Dat dit nu samenvalt met de mu
sical is dus puur toeval, maar ze
ker niet ongunstig. Vandaar dat
we een beetje samenwerken,' al
dus Gloudemans. Die samenwer
king kreeg onder meer 21 juni
gestalte, toen musicalster Basti-
aan Ragas de officiële opening
van het festival muzikaal opluis
terde.
Stadsarcheoloog Wim Dijkman
beaamt dat het eerbetoon aan
de Franse musketier al sinds
1999 op zijn agenda stond. Hij
onderhoudt goede contacten
met de Frangaise Odile Bordaz,
die een belangrijke biografie
over d'Artagnan schreef en zijn
liefde voor de musketier aan
wakkerde. 'In Frankrijk kent
pakweg negentig procent van
de bevolking de musketiers,
daar leeft het veel meer. Hier
ligt dat heel anders. Veel men
sen denken zelfs dat het om fic
tieve personen gaat, hoofdrol
spelers uit het boek van
Alexandre Dumas. Maar Athos,
Aramis en Porthos hebben echt
bestaan, al is niet zeker of ze el
kaar ook kenden. En d'Artag
nan, de vierde musketier, is
zelfs hier in Maastricht gestor
ven.'
Geen stoere strijder
Waar precies, dat is nog steeds
een groot mysterie. 'We weten
dat hij op 25 juni 1673 sneuvel
de bij de Tongerse Poort. Zijn
lichaam is van het slagveld weg
gevoerd en waarschijnlijk er
gens vlakbij begraven. Maar
waar?'
Dijkman wenst dat de komende
tijd meer mensen in d'Artagnan
geïnteresseerd raken, en dat dat
mogelijk tips oplevert. 'We heb
ben al een paar meldingen ge
had van personen die dachten
zijn graf gevonden te hebben,
maar dat bleek telkens loos
alarm. Och, hadden we maar
een botje van hem, dat zou al
heel mooi zijn.'
Geen botje dus, zelfs geen af
beelding, al zijn er schilderijen
waar hij mogelijk op staat. En
dan niet als de jonge, stoere strij
der zoals we die uit films en mu
sicals kennen, maar als een ta
melijk oude man. Want toen
een kogel hem velde was hij al
in de zestig.
Wim Dijkman hoopt dat het gro
te publiek de komende maan
den iets opsteekt over d'Artag
nan, 'al besef ik wel dat de docu
menten, kogels en loopgraven
die ik te bieden heb niet interes
sant genoeg zijn voor de toeris
ten.' Dus is er nu een program-
ma samengesteld met een mix
van cultuur, muziek en gastro
nomie (enkele restaurants bie
den speciale d'Artagnanmenu's
aan met gerechten uit diens ge
boortestreek). 'Een beetje ver
maak is prima, zolang d'Artag
nan maar geen mascotte wordt.'
Speurtocht voor kinderen
Diverse festivalonderdelen zijn
gericht op gezinnen, met wan
delingen, optredens en speur
tochten door musea. Zoals in
het Centre Céramique, waar be
zoekers onder meer in een zwar
te doos boven het oude Maast
richt wandelen. Wandelen door
het hedendaagse Maastricht
kan ook, aan de hand van de spe
ciale d'Artagnanroute. Deelne
mers worden geattendeerd op
hetgeen d'Artagnan destijds ge
zien zou kunnen hebben, in
dien hij wél de stad wist te vero
veren.
De d'Artagnanroute omvat de
mooiste plekjes van de Limburg
se hoofdstad, en voert onder
meer langs kerken, kloosters,
bruggen, openbare gebouwen
en vestingwerken zoals de on
dergrondse kazematten, die
driehonderd jaar geleden ook al
hestonden. Het Centre Cérami
que, midden in die moderne
woonwijk met soms niet al te
stevige balkons, is eveneens in
de wandelroute opgenomen, als
mede het spiksplinternieuwe,
ruim twee meter hoge bronzen
beeld van de musketier.
Sommige gedeelten van Maast
richt zijn anno 2003 bijna net
zo moeilijk bereikbaar als in de
tijd van de belegering door de
Fransen. Er worden op diverse
strategische punten onder
grondse parkeergarages aange
legd, en nogal wat wegen in het
centrum krijgen een nieuwe be
strating. 'Stadskern in bewe
ging' heet dat toepasselijk, ter
wijl bulldozers en drilboren de
grond inderdaad onder je voe
ten laten trillen. Maar de ware
ontdekkingsreiziger laat zich
daardoor niet afschrikken. Die
stapt dapper door de opgebro
ken Wycker Brugstraat, over de
Servaasbrug, langs het afgeslo
ten Vrijthof (renovatie wegens
betonrot) naar de kazematten
en de plek waar ooit de Tonger
se Poort stond en d'Artagnan
zijn laatste adem uitblies. Een
bescheiden plaquette met Fran
se tekst herinnert er nog aan de
legendarische figuur, die nu
dan eindelijk een zomer lang
tot leven wordt gewekt.
-TSÉÜ—ÏÏL
Maastricht was van 1673 tot 1679 door de Fransen be
zet. Het beleg werd in Europa met argusorgen ge
volgd. Niet alleen gold Maastricht als het sterkste bol
werk van de Republiek der Nederlanden, maar ook
nam Lodewijk XIV hoogstpersoonlijk deel aan de strijd,
gesteund door onder anderen zijn adviseur Charles de
Batz Castelmore, bijgenaamd d'Artagnan. Zowel de
Zonnekoning als musketier d'Artagnan waren dus vij
anden van de stad. Overigens was dat ooit anders. Bij
een eerder verblijf in Maastricht werd d'Artagnan als
een held binnengehaald, nadat hij de Nederlanders
hielp in hun strijd tegen de bisschop van Münster.
D'Artagnan werd in 1611 geboren in kasteel Castelmo
re, nabij Lupiac in het departement Gers. Leren kon
Charles de Batz Castelmore niet goed, schermen des
te beter. Rond zijn twintigste nam hij de naam d'Artag
nan aan en ging hij bij de musketiers, waar hij een ver
trouweling van de Zonnekoning werd. Tussen de oorlo
gen door bewoonde hij in Parijs een appartement op
een steenworp afstand van het paleis van de koning.
Erg rijk en gelukkig was hij vermoedelijk niet, want hij
leefde gescheiden van zijn vrouw en zijn kinderen wer
den financieel gesteund door de koning. D'Artagnan
stierf op 25 juni 1673 in Maastricht door een musket
kogel die hem midden in de borst trof. Dat d'Artagnan
nu wordt geëerd met een festival heeft deels te maken
met zijn bekendheid als romanfiguur, maar ook omdat
hij door velen wordt gezien als een verpersoonlijking
van deugden die in de huidige maatschappij geen ge
meengoed meer zijn: moed, loyaliteit en zelfopoffe
ring, gecombineerd met een dosis stoerheid en Franse
levensvreugde.
Door Corno van den Berg
Ruim de helft van de Nederlan
ds gebruikt het internet voor
het zoeken naar vakantie-infor
matie. Ook het boeken via het
net neemt snel toe. Daarbij gaat
het vooralsnog niet om de 'gro
te' vakanties maar juist om de
tussendoorvakanties'.
Vakantiepsycholoog Ton van Eg-
mond van de Nationale Hoge
school voor Toerisme in Breda:
De toeristenbureaus, VW-orga-
aisaties en aanbieders van bij
voorbeeld hotels en andere ac
commodaties zagen vrijwel di
rect de mogelijkheden van het
nieuwe afzetkanaal. En zetten
allerhande informatie online.
Maar ook de middenstand, zoals
organisatoren van wandeltoch
ten, rondvaarten en dergelijke
heden dit. Hierdoor ontstond
met alleen een verdieping van
fe informatie, maar ook een ver
breding.'Het moment voor de
Srote doorbraak is volgens de
Psycholoog aangebroken. 'Meer
dan zestig procent van de Neder
landers beschikt over internet.
Langzaam vinden ze surfend
hun weg. Het begint veelal met
een 'wilde' zoektocht. Dan mer
ken ze dat internet voorpret in
de meest pure vorm is. Het is
leuk om met vakantie bezig te
zijn. Voor veel mensen is het
iets om naar uit te kijken. Vroe
ger bestond de voorpret vooral
uit het doorbladeren van bro
chures van touroperators en
eventueel een gekochte reis
gids, maar nu kunnen we uren
lang langs landen, gebieden, ste
den en dorpen zwerven. De laat
ste jaren is deze informatie al
leen maar uitgebreider gewor
den. Woorden gerelateerd aan
reizen staan al zeven jaar in de
top vijf bij de zoekmachines op
internet.'
Touroperators en direct-sellers
vechten met tientallen nieuwe
partijen op het net om de gunst
van de vakantieganger. Door de
jaren heen zijn ook talloze fail
lissementen uitgesproken,
gebruik algemene startpunten
als vakantie.paqina.nl en
vakantie.startkabel.nl
gebruik zoekmachines als
www.qooqle.com en
www.altavista.com
zoek allereerst zo concreet mo
gelijk. Als dit te weinig resultaten
oplevert; veralgemeen uw zoek
vraag door telkens een woord
weg te halen. Omgekeerd werkt
het ook bij te veel resultaten.
wees creatief in de zoekvraag;
bijv. 'vakantie kasteel ardennen
middeleeuwen'
zet namen en termen die bij el
kaar horen tussen aanhalingste
kens; bijv: 'costa brava'
maar nog is het aanbod duize
lingwekkend groot. Maar nieu
we namen als Happvtravel.nl.
Vluchtendiscounter.nl. en
Qpreis.net boezemen niet met
een het meeste vertrouwen in.
Verschillende stapten in be
staande segmenten, anderen in
onderdelen die niet de bestaan
de reizenbranche werd opge
pakt: zoals de 'restcapaciteit'
van bijvoorbeeld hotels. Op be
zoek kan je meestal niet; simpel
weg omdat ze geen winkel heb
ben. Soms hebben ze zelfs geen
telefoonnummer, het net (inclu
sief e-mail) is hun communica
tiekanaal. De Nederlander blijkt
niet te twijfelen om bij deze par
tijen een reisje te boeken.
Kees van der Most van Continu
Vakantie Onderzoek: 'Inmid
dels regelt één op de vijf perso
nen zelf zijn huisje, hotelkamer
of appartement via het internet.
Het vervoer er naartoe is ook ge
makkelijk via het net te rege
len. Met name het boeken van
losse vliegtickets neemt een
enorme vlucht. Daarentegen
koopt nog geen tien procent on
line een complete reis, dus
vlucht en accommodatie. Door
de economische recessie gaan
we nog meer op de prijs letten
en gaan we het internet meer ge
bruiken.'
Volgens Van Egmond worden er
ook meer risico's genomen. 'Als
de vakantie tegenvalt is het te
overzien, omdat het meestal
niet al te veel geld heeft gekost.
Bij de grote vakantie moet alles
tot in de puntjes geregeld zijn,
maar bij vier dagen Rome bij
voorbeeld veel minder.
De prijs is vaak belangrijker dan
de zekerheden eromheen. Dus
verzekeringen bij faillissement
van de aanbieder of het niet
doorgaan van de reis bijvoor
beeld zijn van ondergeschikt be
lang. Wel telt of de organisatie
bij ANVR en SGR is aangeslo
ten.'
Af en toe voel ik mijn arm nóg. Pijnlijk plekje bij het
'telefoonbotje'. Opgelopen bij het meest avontuurlij
ke onderdeel van onze vorige zomervakantie in een Fran
se toeristenstreek bij uitstek: de Ardèche. Het gebeurde
allemaal op het riviertje waaraan de streek z'n naam
dankt. Tot vorig jaar wisten we het, zij het met toenemen
de moeite, te voorkomen. Maar toen meereizende familie
en kennissen enthousiast het voorbeeld gaven, waren on
ze zoons niet meer te houden. Er moest en zou gekanood
worden op de rivier. Mijn vrouw met de oudste, ik met
de jongste.
Avontuurlijke vakanties: ze zijn aan mij niet besteed.
Maar op de Ardèche bij Vallon Pont d' Are - bekend van
de natuurlijke boogbrug over de rivier - liet ik mijn prin
cipes letterlijk varen. Weliswaar geen tocht met een leng
te van dertig kilometer - die onze reisgenoten opgewekt
volbrachten - maar een bescheiden afstandje van amper
acht kilometer. Achteraf een geluk bij een ongeluk. Want
terwijl zoonlief voor in het bootje van opwinding vergat
te peddelen, begon ik al na tien minuten zwoegen mijn
arm te voelen. Het kan niet anders, of dat moet de reden
zijn geweest waardoor we in een van de eerste stroomver
snellingen volledig stuurloos raakten. Ik ontwaarde hem
al van verre: dat enorme rotsblok midden in onze vaar
geul. Links of rechts er langs: dat had gemoeten. Maar we
gingen er overheen. Dat wil zeggen: bijna, want bovenop
de kei kwamen we tot stilstand. Een plek om nooit te ver
geten. Al was het maar omdat een betere stuurman vanaf
de wal het voorval vereeuwigde.
Jos Oude Nijhuis
Het Deense Waddeneiland Fane, voor de kust van
Esbjerg op Jutland, staat 11,12 en 13 juli weer in het
teken van de 'Fannikkerdage'. Tijdens dit folklorefestival
trekken de in klederdracht gestoken inwoners van het ei
land in optocht door de straten van het plaatsje Nordby.
Voorts zijn er folkloristische dansen en traditionele mu
ziek. Een week later, op 20 juli, is er een tweede folkloris
tisch evenement op Fano. Dat wordt gehouden in het
plaatsje Sonderho, een van de meest idylüsche plaatsen
van Denemarken, met onder meer tal van stxogedekte
huizen. Het plaatsje is beroemd door zijn eeuwenoude
kro (herberg), waar in een bijzondere ambiance gerech
ten uit de streek worden geserveerd. Meer informatie:
Fano Turistbureau, Faergevej 1,6720 Fano, Denemarken,
tel. 0045-75 16 26 00, www.fanoe.nu.
Achttien kamers liefst telt het eigentijdse kabinethuis,
dat een belangrijke plaats inneemt op de binnenkort
te openen tentoonstelling 'Poppenhuizen met een ver
haal' in Arnhem. Posters tonen waardevolle zeventiende
en achttiende-eeuwse kabihethuizen uit diverse musea
in het land. Daarnaast zijn ^r veertien vitrinekasten met
poppen, miniatuurmeubels, voorwerpen, antiek zilver
werk en feestelijke attributen. Het laatste deel van de ex
positie bestaat uit huizen, kamers, winkels en dergelijke
ut particulier bezit. 'Poppenhuizen met een verhaal' is te
zien van 5 juli tot en met 31 augustus in de Eusebiuskerk
te Arnhem, geopend dinsdag tot en met zaterdag van
10.00-17.00 uur, zondag van 12.00-17.00 uur, entree 7 eu
ro. Meer informatie: tel. 026-442 51 91,
www.api-holland.com.
Begin juli staat het allemaal weer te gebeuren, de Tour
de France. Voor de honderdste keer koerst een inter
nationaal ensemble dwars door het
Franse land. Traditiegetrouw speelt
uitgeverij Lannoo daar op in door
met een gids te komen - een wegwij
zer noemen ze het zelf - waarin rond
om alle twintig etappes bezienswaar
digheden en praktische informatie is
vermeld. Als extra dit jaar leuke
anekdotes uit een eeuw Tourgeschie
denis. Het boekje is uiteraard be
doeld voor de échte Tourliefhebber
die tijdens zijn vakantie een of meer
dere dagen wil besteden aan deze
sporthappening en stukken wil na-
fietsen. Elk hoofdstuk/etappe heeft een kaartje van de
route maar hoe je dat kaartje in combinatie met de route
moet lezen wordt helaas niet uitgelegd, wat het er over
bodig lastig op maakt. Minpuntje.
Tour de France. Uitgeverij Lannoo, 12,95 euro, ISBN
9020951874.
Ben je uitgepedaleerd en op de terugweg, houd dan
met de kids even halt in de Ardennen. Speciaal voor
gezinnen met kinderen zijn daar vijftien wandelingen uit
gezet in onder meer Spa, Eupen, Baraque Michel, Houffa-
lize, Redu en Laiche. Meestal kortere dagtrips, in Smuid
is een route voor twee dagen uitgezet.
Alle routes kunnen worden ingekort en verlengd, de ba
sislengte is meestal zo'n zeven kilometer. Per route staat
ook vermeld voor welke leeftijd (4-7 of 8-12 jaar) de tocht
geschikt is en worden hersens en handen van de kids aan
het werk gezet: elk hoofdstuk wordt afgesloten met een
aantal opdrachten.
Wandelen met kinderen in de Ardennen. Uitgeverij Lannoo,
15,95 euro, ISBN 9020950444.
Gerard Chel
