PZC
Spelen met digitale klei
fo
De Nationale
Hypotheekbeur^
Beatman neemt ook op
W5
3D-ontwerpen
zaterdag 28 juni 2003
ir
mm
0*
Lampen
Nachtje
glanseisenbaars
aiseerstneefrol
adempaletotdito
romeinareserato
donnaamantlucht
diahaakskerkhak
atlasdopenirene
trastheepoteest
uitj earrenmirre
moekrasgroenion
donarspeedzwoel
ultratalmeureka
marakaramelemir
aleteakvesteoei
steelkaartedele
Hypotheek
Specialisten
Middelburg
Geluid
Lader
J
Honderd jaar geleden, in juli
1903, werd de eerste Tour
de France verreden, met als
winnaar Maurice Garin. De
Franse posterijen laten dit
eeuwfeest uiteraard postaal
niet ongemerkt voorbijgaan. In
tegendeel. Voor maandag staat
een velletje gepland met tien ze-
oels van €0,50, worden tevens
vanaf de proloog van elke etap
pe souvenirkaarten uitgegeven
én worden bijzondere stempels
gebruikt; daarnaast nog eens
twee stempels op de Premier
Jour-enveloppen (28 en 29
juni). Voor verzamelaars van
sport-, in het bijzonder van
wielrennen/fietszegels breken
drukke weken aan.
In het velletje zitten vijf zegels
waarover Maurice Garin koerst
en vijf waarop een juichende
renner over de finish gaat;
steeds met op de achtergrond
een kaart van Frankrijk. Verder
rijden tussen de zegels Tourwin
naars met vier of vijf eindzeges;
Jacques Anquetil, Bernard Hi-
nault en Lance Armstrong, on
der: Eddy Merckx en Miguel In-
durain.
De Tour begint 5 juli in Parijs en
voor de proloog worden twee
verschillende stempels ge
bruikt, départ en arrivée. Het
verschil zit hem in de houding
van de renner. Voor de eerste
etappe worden drie stempels ge
bruikt, twee voor het vertrek
met 93 Saint-Denis en 91 Mont-
geron en één voor de aankomst
in Meaux. Verder zullen voor al-
Je volgende negentien etappes
steeds twee stempels worden
gebruikt, bij vertrek en bij aan
komst.
Fietszegels werden de laatste
tijd verder uitgegeven door:
België (19/1 '02), WK-wielren-
nen (2 zegels); Frankrijk (13/4
'02), 100 jaar Parijs-Roubaix;
Groot-Brittannië (16/7 '02),
Gemenebestspelen (1 van 5);
Hongarije (20/2 '02), de geschie
denis van de fiets (4 zegels, ook
invel); Italië (14/2 '02), 100e ge
boortedag Alfredo Binda
(1902-1986) en WK-veldrijden
(1/3 '03); Luxemburg (14/5 '02),
start Tour de France (3 zegels);
Man (11/3 '02), Gemenebestspe
len (1 zegel) en San Marino (22/3
'02),prioritypost, mountainbi-
ker.
Vijftig jaar geleden, in de och
tend van 29 mei 1953, bereikten
de Nieuw-Zeelander Sir Ed
mund Hillary 1919) en de
sherpaleider Tenzing Norgay
(1914-1986) als eersten het
hoogste punt op aarde, de 8850
meter hoge Mount Everest.
Nieuw-Zeeland heeft uiteraard
niet verzuimd deze historische
beklimming te herdenken. Op
29 mei verschenen twee 40c.-
zegels met op de ene rechts de
Mount Everest en links een foto
van Hillary, op de andere zegel
flinks) de twee mannen op weg
naar de top en rechts een foto
van Norgay. De zegels zitten in
blokjes van vier en in velletjes
van tien.
Ook Groot-Brittannië heeft (op
29 april met een lst-zegel) deze
spectaculaire onderneming
herdacht. De zegel maakt deel
uit van een zesdelige serie geti
teld Extreme Endeavors, waar
mee ook nog vijf andere onder
zoekers en avonturiers worden
geëerd. Dat zijn Amy Johnson
(1903-1941, gesneuveld tijdens
een luchtgevecht boven de
Theems), The Queen of the
Skies, die in 1930 (in zeventien
hagen tijd) als eerste vrouw een
solovlucht naar Australië
maakte (2nd); Freya Sark (in
1993 op 100-jarige leeftijd over-
leden), die over haar solitaire
reizen door Iran, Irak en Saoe-
jhe-Arabie meer dan twintig
boeken schreef (E); Sir Ernest
Shackleton (1874-1922), die in
'907 de Britse Poolexpeditie
leidde (42p); Francis Chichester
(overleden in 1972), die in 1967
met zijn Gipsy Moth IV solo
rond de wereld zeilde (4 7p) en de
Poolreiziger Robert Falcon
Scott, die samen met zijn team
1111912 in een sneeuwstorm in
Antarctica om het leven kwam.
Hero Wit
»j O s~o gr
..II
.111.:I
I...I.
III,I..
J.-A,
Universe
-
Carrtfj t
titjht t
,s, F AfArir.'rtp w
ka -
Een eigenwijs maar mooi uiterlijk maakt het 3D-ontwerpen tot een waar genoegen.
Ontwerpen in drie dimen
sies; klinkt niet simpel
en ook niet goedkoop. Mak
kelijk is het inderdaad niet.
Maar veel geld hoeft het ook
niet meer te kosten. Een
wondermooi stukje software
opent een wondere wereld
vol diepte.
Ontzettend leuk, maar heel
moeilijk. En niet te betalen,
die 3D-programma's. Voor de
meeste mensen, ook hobbyisten
die er echt wel wat tijd in willen
steken, bleef driedimensionaal
tekenen op de computer altijd
toekomstmuziek. Dat lijkt te
gaan veranderen. Voor nog geen
acht tientjes koop je nu software
die het allemaal kan en nog goed
ook. Je hebt er zelfs geen super-
zware computer voor nodig.
RayStudio3D is een van de
nieuwste toevoegingen aan het
toch al gigantische assortiment
van Easy Computing. Deze Ne
derlands/Belgische uitgever
heeft er de laatste tijd een hand
je van om kostbare software uit
de professionele sfeer om te to
veren naar éven bruikbare,
maar veel goedkopere pakket
ten. Het trucje werd onlangs
uitgehaald met Jet CAD, een bij
na volwaardige AutoCAD-
kloon. Een programma dus voor
technisch tekenen in de twee (en
een klein beetje in drie) dimen
sies. Wie creatief de diepte in
wil, kan dus nu ook bij EC te
recht dat Carrara3D Basics in
een eigen doosje deed.
Tekenen in drie dimensies is
vooral lastig omdat een beeld
scherm er maar twee heeft. Er
zijn dus hulpmiddelen nodig. In
programma's als Ray Studio
kijk je naar het onderhanden
voorwerp door een 'camera' en
daarvan heb je er net zo veel als
je wilt. Elke camera kan je pre
cies plaatsen, richten en instel
len om je object optimaal te
kunnen bekijken en te bewer
ken. Je kunt kiezen voor een 'is-
ometrisch' aanzicht op één vlak
of een perspectivische blik op
het geheel. De objecten zijn als
'primitieven' uit een ruime
voorraad te halen, of als model
te maken door middel van
'splines' of 'meta-balls', een
soort digitale klei waarmee het
heerlijk knoeien is. Voorwerpen
worden samengevoegd tot scè
nes, die ook weer van alle kan
ten bekeken kunnen worden.
Maar dat is nog niet voldoende
om een 3D-tekenprogramma
tot een bruikbaar stuk gereed
schap te maken. Het blijft na
melijk niet bij tekenen alleen.
Voorwerpen hebben een vorm,
maar ook een oppervlak dat een
bepaalde kleur, textuur en
glans bezit en dat is allemaal
zichtbaar te maken. Evenals de
invloed van de belichting. Die
gaat met diverse soorten lam
pen, maar er zijn ook effecten
zoals mist en wolken die het
beeld veranderen. De laatste
stap naar een tweedimensionale
afbeelding van de driedimen
sionale scènes heet 'renderen' en
ook hier heeft het programma
talloze mogelijkheden.
Is het dan op met RayStudio?
Nee, nog lang niet. Animatie
kan ook nog. Elk voorwerp in
een scène kan zijn eigen veran
deringen in de tijd meekrijgen,
zowel qua plaats als qua kleur,
grootte en vorm. Als gebruiker
geef je een begin- en een eind
status aan elk voorwerp, waar
na de software de tussenliggen
de vormen uitrekent. Na het
renderen krijg je een complete
tekenfilm in AVI.formaat, die
ook zonder het 3D-programma
kan worden afgespeeld.
Heel veel mogelijkheden dus
voor weinig geld. Het kan niet
anders of je moet als gebruiker
ook iets meebrengen om lol van
zo'n programma te hebben. Tijd
in elk geval. Het kost aardig wat
uurtjes om de basisprincipes
van 3D-ontwerpen en de wer
king en mogelijkheden van Ray
Studio door te krijgen. Daarbij
moet je liefst ook het Engels
machtig zijn, want van de uitge
breide documentatie op de cd-
rom is alleen een samenvatting
in het Nederlands afgedrukt.
Die is trouwens wel helder, net
als de gebruikersinterface. Die
ziet er eigenwijs maar erg mooi
uit en wie ermee heeft leren wer
ken, raakt zeer gesteld op de
halftransparante vensters en
schuifladen.
Het tweede dat je nodig hebt om
plezier te beleven aan dit pro
gramma is een stevige pc. Toch
wel, ofschoon de minimumsys
teemeisen bescheiden zijn en je
met een 300MHz Pentiumll in
derdaad kunt tekenen. Als je
echter mooie plaatjes wilt ren
deren in een beetje ingewikkel
de scènes, gaat het al gauw te
lang duren. En voor het maken
van animaties is een Pentium 4
helemaal een vereiste, als je ten
minste niet op elke productie
een nachtje wilt wachten.
Ten slotte: RayStudio 3D is zeer
stabiel en dat is voor zulke
goedkope en toch krachtige
software vrij bijzonder. Een
aanrader dus voor iedereen die
een nieuwe hobby zoekt en een
fascinerende wereld wil verken
nen - zelfs voor pro's die eerder
met andere 3D-software heb
ben gewerkt. Die zullen zich al
leen afvragen waarom ze des
tijds zo veel geld hebben uitge
geven.
Rob Vermeulen
RayStudio 3D van Easy Com
puting. Systeemeisen: mini
maal Windows 98 op Pentium II
300 MHz, 64 MB RAM, 100 MB
schijfruimte. Prijs: €79,95. Site:
www.easycomputing.nl
Horizontaal
1. Aangenaam; 6. hulpmiddel bij
het tillen; 12. Engelse titel; 13. treu
zelaar; 14. onmeetbaar getal; 16.
aanduiding; 18. Amerikaanse staat;
19. muzieknoot; 20. bijbelse naam;
22. boodschappentas; 24. vruchtje;
25. muziekstijl; 26. geur; 27. deel
van de hand; 28. op welke wijze; 30.
gravure; 32. plezier; 33. bijbelse'
stad; 34. huisdier; 36. gemalin van
Aegir;37. muzieknoot; 39. windrich
ting; 43. steekcontact; 45. voortdu
rend^. persoonlijk vnw.;48. ieder;
50. liefkozing; 51. rangtelwoord; 54.
prul; 56. soort schaatsen; 57. soort
hond; 60. zuilvoet; 64. ik (Lat.); 65.
deel van een schip; 67. watering; 68.
voedsel voor dieren; 70. tokkelin-
strument; 72. modderig; 74. land
bouwwerktuig; 76. ingebeeld meis
je; 77. beroep;78. rund; 79. tijdperk;
81mosselnet; 83. dik; 84. doch; 85.
bloedwei; 87. gekheid; 88. vallei; 89.
zonnescherm; 91. zandheuvel; 92.
voegwoord; 93. groot stuk hout; 94.
bloem; 96. boom; 97. halfaap; 98.
gevoelig; 100. haarsieraad; 101.
modderkruiper.
Verticaal
1. Puntig papieren zakje; 2. oude
lengtemaat; 3. géwicht; 4. metsel
specie; 5. Amerikaanse staat; 7. be
dwelmend middel; 8. sportief; 9. be
deesd; 10. voorzetsel; 11. van een
bepaalde grijze kleur; 15. elp; 17. tij
delijk gebruik; 18. muziekwerk; 19.
Spaanse heer; 21. tennisterm; 23.
doopvader; 24. zitvlak; 29. feest
maal; 31springen; 35. dicht; 36. op
stootje; 38. vistuig; 40. vreemde
munt; 41. deel van een gebouw; 42.
moeilijk breekbaar; 44. subsidie; 46.
waardepapier; 49. made; 52. schut
sluis; 53. loot; 54. gewicht; 55.
scheepsherstelplaats; 57. vragen
oproepend; 58. voorgerecht; 59. uit
tocht; 61. Amerikaanse staat; 62.
grondsoort; 63. studiesysteem; 65.
spoedig; 66. zoen; 69. grond om een door; 97. Frans lidwoord; 99. dwars-
boerderij; 71. zacht keelgeluid; 73. mast.
ooievaar; 75. gewas; 78. visuil; 80.
vis; 81. bedehuis; 82. meetkundige De letters uit de vakjes 47-87-16-
figuur; 83. heidemeertje; 85. ge- 75-30-56-60-38-59-42 en 101
neeskrachtige plant; 86. troep; 89. 69-85-27-64-39-76-96-52-4 vor-
bericht; 90. ar; 93. kooppoging; 95. men twee sleutelwoorden.
Schrijf uitsluitend de gevonden
sleutelwoorden op een briefkaart
en stuur dit uiterlijk woensdagmor
gen naar het volgende adres:
Puzzelredactie PZC
Postbus 28
4460 AA Goes
of per e-mail naar: redactie@pzc.nl-
Vermeld uw naam, adres en woon
plaats. De PZC stelt de volgende
prijzen beschikbaar: eerste prijs een
iris-cheque van €25. Tweede, derde
en vierde prijs een Iris-cheque van
€12,50. De oplossing en de namen
van de prijswinnaars vindt u in de
PZC-bijlage Wonen van volgende
week.
Oplossing
doorloper vorige week
De prijswinnaar van de Iris-cheque
van €25 is P. van Leeuwen, IJzen-
dijkseweg 1, Biervliet.
De Iris-cheques van €12,50 gaan
naar M. Egebeen, Tulpstraat 31,
Goes, C. Nelisse, Ripstraat 10, Kam
perland en M. v.d. Bosse, Noord-
weg 279, Middelburg.
De prijzen worden binnenkort toe
gezonden.
Advertentie
nhb@zeelandnet.nl www.nationale-hypotheekbeurs.nl
HOOFDVESTIGING:
VLISSINGEN BADHUISSTRAAT 137 TELEFOON (0118) 41 39 00
Zowel de rente op de geldmarkt als de rente op de kapitaalmarkt is deze
week licht gestegen. Wij noteerden rentedalingen van 0,1 tot 0,3% voor
bijna alle rentevaste perioden bij Aegon, Argenta Spaarbank, CVB bank,
Bank of Scotland, Falcon Leven, Goudse/Bank of Scotland, Hypotrust, ING Bank,
F. van Lanschot Bankiers, Nationale Nederlanden, Postbank, PVF Achmea
Hypotheken, Rabobank, RVS en Westland Utrecht.
Hypotheekrente
per
rente
afsluit
opgave
rente bij fiscale
24 juni 2003
vast
provi
bank
besparing van
gedu
sie in
constant
rende
38%
42%
ABN/AMRO
meegroeihyp.
5 jr.
1,00
3,9
1,88
1,63
meegroeihyp.
10 jr.
1,00
4,9
2,43
2,13
meegroeihyp.
15 jr.
1,00
5,4
2,72
2,40
ann. hyp.
variab,
1,00
3,5
2,40
2,26
ann. hyp.
5 jr.
1,00
3,7
2,52
2,38
Allianz/N.Gein
Des. spaarhyp. 5 jr.
1,00
4,3
1,94
1,67
Bouwfonds
spaarv.hyp.
5 jr.
1,00
4,2
2,02
1,75
Combinatie
spaarv.hyp.
10 jr.
1,00
4,9
2,40
2,11
Centraal
spaargar.hyp.
5 jr.
0,50
4,1
1,95
1,70
Beheer
spaargar.hyp.
15 jr.
0,50
5,3
2,62
2,31
CVB
ann. hyp.
2 jr.
1,00
2,9
2,03
1,92
ann. hyp
5 jr
1,00
3,9
2,65
2,50
spaarhyp.
10 jr.
1,00
4,8
2,36
2,07
Delta Lloyd/
hyp.tot.plan
5 jr.
1,00
4,1
2,03
1,76
Leven
hyp.tot.plan
15 jr.
1,00
5,2
2,64
2,33
Direktbank
besp.dir.hyp.
5 jr.
1,00
4,2
2,02
1.75
Fortis Bank
ann. hyp.
5 jr.
1,00
3,99
2,70
2,55
ann. hyp.
10 jr.
1,00
4,69
3,14
2,96
ann. hyp.
15 jr.
1,00
5,1
3,39
3,20
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,19
2,08
1,82
spaarhyp.
10 jr.
1,00
4,89
2,46
2,17
spaarhyp.
15 jr.
1,00
5,3
2,70
2,39
HoogHuys/C
hyp.spaarpl.
5 jr.
1,00
4,4
2,13
1,85
ING-bank
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,1
2,04
1,78
spaarhyp.
10 jr.
1,00
4,9
2,48
2,18
ann. hyp.
0/1 jr.
1,00
3,2
2,21
2,09
ann. hyp.
5 jr.
1,00
3,9
2,65
2,50
Nationale
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,2
2,09
1,83
Nederlanden
spaarhyp.
15 jr.
1,00
5,7
2,94
2,60
Obvion Hyp.
ann. hyp.
5 jr.
1,00
3,8
2,58
2,44
ann. hyp.
10 jr.
1,00
4,6
3,08
2,91
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,0
1,89
1,63
spaarhyp.
10 jr.
1,00
4,8
2,32
2,03
spaarhyp.
15 jr.
1,00
5,1
2,49
2,19
Postbank
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4.0
1,96
1,71
spaarhyp.
5/7 jr.
1,00
4,6
2,28
2,00
spaarhyp. 10/12 jr.
1,00
5,4
2,74
2,42
ann. hyp.
2 jr.
1,00
3,1
2,02
2,02
ann. hyp.
5 jr.
1,00
4,0
2,59
2,44
PVF Achmea
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,3
2,07
1,81
Hyp.
spaarhyp.
15 jr.
1,00
5,7
2,87
2,54
ann. hyp.
5 jr.
1,00
4,1
2,77
2,61
ann. hyp.
10 jr.
1,00
5,0
3,33
3,14
ann. hyp.
15 jr.
1,00
5,5
3,65
3,44
Rabo. (advies) spaarzeker
1 jr.
1,00
3,0
0,01
0,01
spaarzeker
3 jr.
1,00
3,3
0,01
0,01
spaarzeker
5 jr.
1,00
3,8
0,01
0,01
spaarzeker
10 jr.
1,00
4,5
2,18
1,90
SNS bank
spaarhyp.
ideaal
1,00
4,1
1,97
1,72
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,1
1,97
1,72
ann. hyp.
1 jr.
1,00
3,1
2,15
2,03
ann. hyp.
5 jr.
1,00
4,1
2,77
2,61
De vermelde tarieven hebben betrekking op standaard hypotheken met nationa
le hypotheekgarantie. De netto werkelijke rente (nwr) is gebaseerd op de totale
netto lasten van de hypotheek. De vermelde nwr-percentages gelden voor een
man van 30-jarige leeftijd en een hypotheek ad 75.000 euro. Voor vrouwen en/of
bij andere leeftijden kunnen andere nwr-percentages gelden. Bij andere hypo
theekbedragen wijkt de nwr soms enigszips af.
I
Advertentie
Door volume afspraken die wij hebben met een aantal Jt
grote geldverstrekkers, als Postbank, ABN-Amro, Hooge II li Lk
Huys en vele anderen kunnen wij u lagere renten bieden
dan in bovenstaand overzicht staat. Hypotheek
(ma. t/m vr. 9.00-21.00 uur, za. 10.00- 14.00 uur)
Op de volle markt van mp3-
spelertjes probeert Free-
com op te vallen met mooie en
bijzondere exemplaren. Vorig
jaar lukte dat al aardig met de
compacte en fraai vormgegeven
Beatman Flash. Daar is nu de
Beatman Recorder aan toege
voegd, ietsje groter maar nog
mooier vormgegeven in een ste
vig aluminium kastje met een
rond display dat héél toevallig
aan de Apple iPod doet denken.
Maar die werkt met een hard
disk; de Beatman is een flashap-
paraat dat moeiteloos alle
schokken en tuimelingen aan
kan waar zijn eigenaar hem aan
blootstelt.
Zoals de naam al zegt, kan dit
kleinood behalve mp3- en wmv-
muziekjes weergeven ook opne
men. De vorige kon dat ook al,
maar dan alleen via het inge
bouwde microfoontje zodat de
mogelijkheden beperkt waren.
Ditmaal is het mogelijk om de
Beatman rechtstreeks aan te
sluiten op de lijnuitgang van een
geluidsinstallatie of tv. Ook zit
er een FM-radio ingebouwd, die
eveneens als opnamebron kan
dienen.
Het geluid van de Beatman Re
corder is prachtig en dat komt
vooral door de meer dan voor
treffelijke Sennheiser-oortele-
foon die wordt meegeleverd.
Daar zit ditmaal ook een af-
standsbedieninkje op, waarvan
de toetsjes heel handig apart ge
blokkeerd kunnen worden. Zo is
het mogelijk om de speler zelf in
j e zak te steken zonder dat er per
ongeluk dingen worden inge
drukt, terwijl alles toch gewoon
vanaf de rand van je borstzakje
bedienbaar blijft.
De speler wordt compleet gele
verd; het enige dat je er nog bij
kunt kopen zijn een NiMh-accu
en een lader om op de AAA-bat-
terijtjes te besparen. Geheugen
kaartjes gaan er helaas niet in;
deze Beatmans moeten het doen
met de megabytes die ze in de fa
briek hebben meegekregen. Dat
is naar keuze 128,256 of 512 me
gabyte, goed voor respectieve
lijk ongeveer 2,4 en 8 uur mu
ziek afhankelijk van de gekozen
kwaliteit.
Voor het laden van muziek van
uit de computer zit er een gewo
ne usb-aansluiting op. Die kan
wel aan een snellere usb 2.0-
poort worden gekoppeld, maar
de prestaties blijven relatief
traag. In verband daarmee: dat
de meegeleverde pc-software
alleen van de computer naar de
speler kan kopiëren en niet om
gekeerd, was voorheen niet zo'n
bezwaar. Nu je met de Beatman
ook echt kunt opnemen, is het
wel een beperking die Freecom
snel zou moeten opheffen.
Rob Vermeulen
Freecom Beatman Recorder.
Prijzen-128MB: €229,-,
256MB: €329,-, 512MB: €399,-.
Website: www.freecom.nl
