PZC
Landbouwakkoord
George Orwell
speelde zelf
voor Big Brother
Toekomstvisie Wouter Bos
wordt sceptisch ontvangen
4
Regeling wordt te makkelijk toegepast door geldeisende partij
27 juni 1953
vrijdag 27 juni 2003
Schikking
Kim Philby
Linkse beweging
Eenheidsworst
Schuldsaneringswet belast rechter
Rechtbanken worden
overspoeld met verzoeken
van mensen die in grote
geldproblemen verkeren.
De schuldenaars willen
worden opgenomen in een
wettelijke schuldsane
ringsprocedure. Het voor
uitzicht na drie jaar schul
denvrij door het leven te
kunnen, blijkt erg aan
trekkelijk. Maar de rege
ling functioneert slecht.
door Jurjen van de Pol
Er is jaren voor gelobbyd, een
wet die mensen met uit
zichtloze schulden de mogelijk
heid biedt met een schone lei te
beginnen. In 1998 was het zo
ver, de Wet Schuldsanering Na
tuurlijke Personen (WSNP) trad
in werking. Mensen die onop
losbare schulden en te weinig
inkomen hebben, kunnen sinds
dien in aanmerking komen voor
schuldsanering.
De procedure is omgeven met
strenge regels. Zo mogen schul
den niet te kwader trouw zijn
ontstaan. Uitkeringsfraude en
justitiële boetes blokkeren de
toegang tot de regeling. Een be
windvoerder houdt toezicht en
drie jaar lang moet de schulde
naar, in jargon een 'saniet',
rondkomen van ongeveer 95
procent van de bijstand. Van het
gespaarde geld worden de
schuldeisers betaald. Als er al
iets is gespaard, want veel
schuldenaren hebben geen
baan, koophuis en als het aan de
rechter ligt ook geen auto. Die
moet weg, anders is het financi
ële regime niet vol te houden.
Maar de als vangnet bedoelde
regeling barst uit zijn voegen,
melden de in Amsterdam ver
antwoordelijke rechters. Het
aantal aanvragen stijgt snel,
terwijl de verstopping van de
procedure het aantal toelatin
gen tegelijkertijd doet afnemen.
Een wachttijd van ruim vier
maanden tussen aanvraag en
toelating is het gevolg.
Alice van Dijk, Tootje Polak en
Gaby Crince le Roy behandelen
gedrieën alle schuldsaneringen
en faillissementen van de Am
sterdamse rechtbank. Ze mer
ken dat de regeling wordt ver
stopt door mensen die meer
gebaat zouden zijn bij een ande
re vorm van hulpverlening.
Die andere vorm van hulpverle
ning is de minnelijke schikking,
een overeenkomst tussen de
schuldenaar en zijn schuldei
sers, waarin de afbetaling wordt
geregeld en waar geen rechter
aan te pas komt. Veel beter voor
beide partijen, oordelen des
kundigen. Een duur en lang
gerechtelijke traject wordt om
zeild en de schuldenaren kun
nen weer verder met hun leven.
De saneringsregeling dreigt aan
zijn eigen succes ten onder te
gaan. Hoe komt dat? „Het is
voor schuldeisers een heel mak
kelijke manier om geld binnen
te krijgen", zegt rechter Van
Dijk. „Een wettelijk traject is
voor crediteuren veel goedko
per dan het inhuren van incas
sobureaus en deurwaarders. Bij
grote banken hebben een hele
boel mensen ander werk gekre
gen doordat ze door de wet over
bodig werden", schetst Van
Dijk.
Haar collega Polak valt haar bij
„De WSNP was juist bedoeld
om schuldsanering te voorko
men. Door de hoge gerechtelijke
kosten zouden schuldeisers na
melijk veel minder geld terug
zien bij een wettelijke regeling;
daardoor zou de minnelijke
schikking aantrekkelijker wor
den." Dat is niet gebeurd, zegt
Van Dijk. „Dat kan omdat bij
een minnelijke schikking er
maar één keer per jaar controle
plaatsvindt. Bij een schuldsane
ringsprocedure zitten wij toch
wat meer bovenop de schulde
naar en kunnen de crediteuren
zaken doen met zijn bewind
voerder."
Schuldeisers wijzen massaal de
minnelijke schikking af, omdat
ze de wetteli j ke regeling gemak-
kelijker vinden. De aantrekke
lijkheid van de regeling zit hem
niet alleen in de lagere kosten
van een WSNP-procedure.
Praktische problemen en
door Wio Joustra
George Orwell, de man die in
zijn boek '1984' de wereld
waarschuwde voor een alomte
genwoordige en nietsontziende
overheid, ontpopte zich vlak
voor zijn dood zelf als een Big
Brother. Voor het ministerie van
Buitenlandse Zaken in Londen
stelde hij in 1949 een lijst samen
van Britse intellectuelen die hij
verdacht van communistische
sympathieën, zoals Charlie
Chaplin.
Daarbij ging Orwells afkeer van
het totalitaire systeem hand in
hand met de liefde voor een
mooie vrouw die werkzaam was
bij een geheime afdeling van dat
ministerie, waar onder meer on
derzoek naar communistische
propaganda werd gedaan.
Het 'verraad van Orwell' is we
reldkundig gemaakt door de be
kende Britse politicoloog en
historicus Timothy Garton Ash.
De onthulling heeft de reputatie
van de wereldberoemde auteur
als 'het troosteloze geweten van
de naoorlogse generatie' aan het
wankelen gebracht. Orwell,
wiens echte naam Eric Blair
was, werd woensdag honderd
jaar geleden geboren.
Garton Ash beschikt over de
lijst met 38 namen. De daad van
ontrouw aan zijn vrienden en
bekenden roept herinneringen
op aan het McCarthyisme in de
Verenigde Staten - de heksen
jacht in de jaren vijftig op ver
meende sympathisanten van
het communisme, onder leiding
van de ultrarechtse senator Joe
McCarthy.
Orwells lijst bevat de namen
van bekende Britten als de ko
miek Charlie Chaplin, de schrij
ver J.B. Priestley, de acteur Mi
chael Redgrave en de Rusland
kenners E.H. Carr en Isaac
Deutscher. Pikant detail is dat
Chaplin in die tijd terugkeerde
naar zijn geboorteland, juist om
de heksenjacht van McCarthy in
Amerika te ontvluchten.
Garton Ash kreeg een kopie van
de lijst uit de nalatenschap van
de vorig jaar overleden Celia
Kirwan, een van de vrouwen
waarvoor Orwell een grote lief
de ontwikkelde. De auteur
bracht toen al zijn tijd door in
een sanatorium, waar hij in
1950 stierf aan tbc.
Bekend is dat hij in zijn laatste
wraakmotieven spelen ook
vaak een rol. Zo vindt de wo
ningbouwvereniging het wel
fijn om gedurende de drie jaar
durende regeling tenminste elke
maand de huur te krijgen.
Ook komen er naast UPC, Weh-
kamp en justitie steeds meer be
drijven die notoir 'nee' zeggen
tegen een schikking. Dat is ver
velend voor de schuldenaar,
want dan rest hem vaak alleen
de schuldsaneringsregeling.
Ook de sociale dienst en justitie
wijzen schikkingen bijna altijd
af, is de ervaring van het drietal
rechters.
De kosten van de procedure zijn
enorm. „Elke week publiceren
we grote advertenties in de
kranten waarin staat wie is toe
gelaten tot de regeling. Daar ko
men alle kosten van de bewind
voerders en rechters nog bijHet
is misschien wel goedkoper alle
schuldenaren van overheidswe
ge eenmalig een bedrag te ge
ven, dan om de hele juridische
machinerie draaiende te hou
den."
Na de invoering van de WSNP
zijn veel gemeentelijke fondsen
voor mensen met grote schulden
opgeheven, merkt Van Dijk op.
„Terwijl mensen veel meer ge
holpen zouden worden met zo'n
eenmalige uitkering, aangezien
de hoogte van sommige schul
den wel meevalt. Dan praat je
over bijvoorbeeld vijfduizend
euro."
Het leidt tot zware overbelas
ting van de rechtbank. Op dit
moment hebben de drie rechters
1800 schuldsaneringsprocedu
res en nog eens hetzelfde aantal
faillissementsprocedures onder
handen. Het lijkt onwaarschijn
lijk dat er meer rechters bij ko
men, gezien de recente bezuini
gingsplannen van het kabinet.
„Er bestaat zelfs de kans dat we
alle zaken straks met minder
mensen moeten doen. En we
staan pas aan het begin van de
recessie, het aantal zaken zal
dus alleen nog maar toenemen",
zegt Crince le Roy.
In september brengt een com
missie een advies over de
schuldsaneringsregeling uit
aan de minister van J ustitie .Dat
zal in de richting van aanpas
sing of afschaffing van de wet
gaan, verwacht Van Dijk. Af
schaffing heeft de voorkeur van
de Amsterdamse rechters.
„Een faillissement met een
'schone lei'-optie zou veel beter
zijn. Het kan namelijk veel min
der ingewikkeld dan nu het ge
val is ."GPD
levensjaren steeds wanhopiger
werd over de dreiging van het
sovjet-communisme voor, het
vrije Westen. De alles controle
rende overheid - 'Big Brother is
watching you' - uit het boek
'1984', is gebaseerd op de angst
voor de ultieme vorm van
staatsbemoeienis, waarin de
mens niet meer is dan een slaaf
se robot in handen van de
machthebbers. Het later ver
filmde boek, dat hij schreef in
1948, is de klassieke anti-uto
pie, waarin Orwell niet alleen
het stalinisme verfoeide, maar
elke vorm van totalitarisme af
wees.
Orwell stelde de lijst samen in
de tijd dat de Koude Oorlog zich
intensiveerde. Hij was bevriend
met medewerkster Kirwan van
Buitenlandse Zaken en duide
lijk uit 'op het winnen van haar
genegenheid. Kirwan riep de
hulp in van de auteur, die zich
bewoog in vooraanstaande in
tellectuele en literaire kringen,
om tegengas te bieden aan het
propaganda-offensief van het
Oostblok.
Maar in hoeverre hij zich door
de liefde voor Kirwan of door
angst voor Moskou heeft laten
leiden, blijft een mysterie.
De onthulling komt voor ken
ners van Orwell niet als een don
derslag bij heldere hemel. In
1998 maakte de samensteller
van zijn uit twintig delen be
staande verzamelde werk, Peter
Davison, al melding van het be
staan van notities over 'crypto-
communisten, sympathisanten
en anderen in wie ik geen ver
trouwen heb als anti-commu
nistische propagandisten'.
In zeker één geval had Orwell
het bij het rechte eind: de jour
nalist Peter Smollett werd door
meesterspion Kim Philby gere-
cruteerd om gedurende de oor
log voor de Russen te spioneren
op het Britse ministerie van In
formatie.
Volgens Garton Ash is niet be
kend hoe de Britse autoriteiten
met Orwells lijst zijn omgegaan.
„Maar het intrigeert hoe dit
symbool van politieke onafhan
kelijkheid en journalistieke in
tegriteit collaboreert met een
propagandistisch onderdeel
van de bureaucratie, hoe goed
bedoeld die samenwerking mis
schien ook is geweest." GPD
PvdA-leider Wouter Bos staat één
grote linkse beweging voor ogen. Niet
iedereen, binnen en buiten de PvdA,
reageert even enthousiast. „Het dis
trictenstelsel is oneerlijk en dom."
door Ap van den Berg
en Hans van Soest
SP-leider Jan Marijnissen noemt de her
senspinsels van PvdA-voorman Wouter
Bos 'een schreeuw in de nacht'. „Je reinste
flauwekul. Ik snap helemaal niets van die
opmerkingen. Ik heb de situatie in Groot-
Brittannië en Amerika tot in detail bestu
deerd en ik kan je zeggen: een tweepartijen
stelsel is een drama voor de kwaliteit van de
democratie. En door het districtenstelsel
weten veel kiezers zich helemaal niet verte
genwoordigd. Daarmee breng je de politiek
helemaal niet dichter bij de burger, zoals
Bos beweert."
De PvdA-leider baarde deze week opzien
door te pleiten voor de snelle invoering van
een districtenstelsel. In zijn toekomstvisie
over de PvdA ziet hij de partij in zo'n kies
stelsel opgaan in één grote progressieve
volkspartij. De praktijk leert immers dat
binnen zo'n districtenstelsel nu eenmaal al
leen een grote linkse en een grote rechtse
partij overeind blijven die het tegen elkaar
opnemen.
Kamerlid en PvdA-coryfee Klaas de Vries
ziet weinig in een kiesstelsel naar Brits mo
del. „Dat is een oneerlijk en dom systeem",
zegt hij. „Ik ben tegen invoering daarvan,
omdat binnen dat stelsel per district maar
één volksvertegenwoordiger wordt geko
zen. Alleen de partij die de meeste stemmen
krijgt, wordt in het parlement vertegen
woordigd. De verliezers worden wegge
vaagd. Het is ondemocratisch wanneer
minderheden in de samenleving geen eigen
volksvertegenwoordigers hebben. Het doet
geen enkel recht aan de pluriformiteit in de
samenleving. De grootste partij, die niet
eens het meeste aantal kiezers achter zich
hoeft te vergaren, legt zijn wil op aan de
rest."
De Vries is wel voorstander van verandering
in het kiesstelsel, maar dan naar Duits voor
beeld. „In dat systeem kunnen kiezers per
regio kandidaten kiezen, maar blijft de
evenredige vertegenwoordiging in het par
lement overeind. Dat systeem functioneert
goed. Er is dus geen reden om in Nederland
het wiel opnieuw uit te vinden."
Over het opgaan van de PvdA in een grotere,
linkse beweging is De Vries minder kritisch.
„Partijen moeten zich niet opsluiten in hun
eigen gelijk. Ik zou best in één partij kunnen
zitten met mensen van de SP, GroenLinks
en D66. De huidige scheidslijnen tussen
partijen stammen toch vooral uit een ver
Bos pleit voor het opgaan van de PvdA in een grote linkse volkspartij.
foto Harmen de Jong/GPD
verleden. Daar hoef je niet aan vast te blij
ven houden."
De Vries noemt het voorbeeld van Groen
Links. „In die partij zijn linkse christenen
en communisten gefuseerd tot een herken
bare nieuwe partij. Het kan dus wel. Maar
samenwerking tussen partijen moet uit
overtuiging ontstaan, niet doordat partijen
daartoe worden gedwongen omdat het kies
stelsel wordt veranderd."
PvdA-Kamerlid en oud-partijvoorzitter
Mariëtte Hamer heeft een goed beeld van
hoe Bos' ideeën binnen haar partij leven.
„De meeste leden zijn voor een linkse sa
menwerking. De partij gaat daar verder in
dan de fractie in de Tweede Kamer. Al jaren
worden wij er op aangesproken dat we in
ons dagelijks werk meer gezamenlijk moe
ten optrekken met andere partijen. Onder
de partijleden is ook een grote stroming die
nog een stap verder wil gaan en daadwerke-
lijk wil dat er een brede, progressieve volks
partij ontstaat."
In tegenstelling tot Bos is Hamer huiverig
voor invoering van een districtenstelsel.
„Het heeft grote nadelen. Zo leert de prak
tijk met de invoering van de gekozen burge
meester dat vrouwen en allochtonen op ach
terstand komen te staan. Maar ik vind dat
de discussie hierover wel gevoerd moet wor
den. Maar zo optimistisch als Bos dat het al
binnen acht jaar zal gebeuren, ben ik zeker
niet. Het zal nog zeker twaalf tot zestien
jaar duren voordat dit werkelijkheid zou
kunnen zijn. En als dat districtenstelsel er
is, geloof ik ook niet dat er maar twee partij
en overblijven: een linkse en een rechtse. Ik
zie in ons land de christelijke partijen niet
verdwijnen."
SP-voorman Jan Marijnissen is in ieder ge
val niet van plan mee te werken aan één
linkse beweging in Nederland. „Samenwer
king met de PvdA is prima. Maar natuurlijk
werk ik niet mee aan die eenheidsworst die
uiteindelijk nooit een eenheidsworst kan
worden. Ik heb een prachtige partij opge
bouwd die midden in de samenleving staat.
Daar kan de PvdA nog wat van leren. Die is
de band met de kiezers kwijtgeraakt. Nee,
wat mij betreft blijven de kleine partijen in
ons parlement vertegenwoordigd. Zij zijn
de krenten in de pap." GPD
Het gisteren in Luxemburg bereikte akkoord over
het Europese landbouwbeleid bergt veel schone
beloftes in zich. De overeenkomst moet de toe
treding van tien nieuwe lidstaten financieel mogelijk
maken en moet de weg vrijmaken voor een vrijhandels
verdrag dit najaar in de Wereldhandelsorganisatie
(WTO). Het landbouwakkoord moet ook meer ruimte
bieden voor het leefbaar houden van het Europeseplat-
teland en voor het behoud van waardevolle landschap
pen. De Europese boeren die gedeeltelijk afhankelijk
zijn van Europese landbouwsubsidies, krijgen in het
vervolg geen productiesteun meer, maar inkomens
steun. Zij moeten geld inleveren, wat door het vrijma
ken van de wereldhandel zou moeten worden gecom
penseerd. Of dat lukt, hangt onder meer af van het
resultaat van de onderhandelingen binnen de Wereld
handelsorganisatie en hoe grote landbouwlanden als
de Verenigde Staten daarmee omgaan.
Met het nieuwe landbouwbeleid slaat de Europese Unie
een andere weg in. Na de Tweede Wereldoorlog stondde
West-Europese landbouwpolitiek tot in de jaren zestig
volledig in het teken van vergroting van de productie
met subsidies. De beleidsmakers uit die dagen - met
voorop de Nederlandse eurocommissaris Sicco Mans-
holt - vonden dat niet alleen nodig om alle monden te
kunnen voeden, maar ook om de voedingskosten en
daarmee de loonkosten binnen de perken te houden.
Het stimuleringsbeleid werkte. De landbouw ging meer
en meer produceren tot melkplassen en graanbergende
Europese politici tot wanhoop dreven. Consumenten
voelden het in hun portemonnee. Besteedden Neder
landers direct na de Tweede Wereldoorlog gemiddeld
een kwart van hun inkomen aan voedsel, tegenwoordig
is dat niet veel meer dan eentiende. Voedsel is relatief
goedkoper geworden, vooral dankzij de schaalvergro
ting in de landbouw met alle nadelen van dien. Klein
schalige landschappen gingen op de schop. Dieren
werden voor alles productiemiddelen. Chemische be
strijdingsmiddelen zorgden voor meer vervuiling.
De weg terug is al jaren geleden ingezet. Met de hervor
ming van het landbouwbeleid wil de Europese Unie
voorgoed breken met het verleden. Voor het eerst kan
geld worden vrijgemaakt om cultuurhistorisch waar
devolle gebieden in stand te houden met de hulp van
landbouwbedrijven. En de grootschalige landbouw
krijgt, als de voortekenen niet bedriegen, extra moge
lijkheden op de wereldmarkt.
Het Europese landbouwakkoord bergt zo veel schone
beloftes in zich, maar wil het ook echt maatschappelijk
slagen, dan zullen de rijke landen ook meer kansen
moeten bieden aan boeren in ontwikkelingslanden,
moeten voedingsmultinationals als Unilever eerlijke
prijzen gaan betalen en moeten de consumentendepor-
temonnee een klein beetje verder opentrekken.
BIJBELVERKOOP - De ver
koop van bijbels in de landen
achter het IJzeren Gordijn
heeft vorig jaar een record
hoogte bereikt. De jaarlijkse
bijbelverkoop van na de oor
log is drie keer zo groot als in
de jaren vóór de oorlog. Ook
wat betreft andere christelijke
lectuur is dit laatste jaar een
topper geweest.
B ADBEDRIJF - Van 29 mei tot
en met 25 juni werden in het
gemeentelijk badbedrijf in
Vlissingen 2341 baden geno
men, waaronder 968 gewone
en 1373 volksbaden.
EMANCIPATIE - De sociaal-
economische raad heeft zich
gebogen over de vraag of man
nen en vrouwen voor gelijk
waardige arbeid een gelijke
beloning moeten krijgen. De
raad wijst erop dat in dit ver
band een oordeel nodig is over
de sociale wenselijkheid van
een toenemend aantal gehuw
de, werkende vrouwen. Enkele
leden van de raad stipten aan
dat een gelij ke beloning tot een
stijging van de productiekos
ten zou leiden en dus niet aan
vaardbaar is. De raad bleef
verdeeld over de kwestie.
GEREFORMEERDE KERK
In Hoek is het nieuwe bedehuis
van de Gereformeerde Kerk in
gebruik genomen. Dekerkisin
moderne stijl opgetrokken.
PZC
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315666
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10
4380 AA Vlissingen
Tel. 06-54267110
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Graohtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzo.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2.00)
per maand: 20,50
per kwartaal: 55,10
per jaar: €209,90
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag 1,10
zaterdag: 1,65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTw
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het Advertentiewezen,
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantoorur
zondag:van 16.00 tot 18.00 uur
Tel (0113) 315555
Fax (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel. (0113) 315540
Fax(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintje
Tel. (0113) 315550
Fax:(0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel: (0113) 315520
Fax:(0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114) 372770
Fax:(0114)372771
lnternet:www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden nmru
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern DedW
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor
n)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienstenenj
(abonnementen )r
i relevante uic—-■ -
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geseiec'e*"
j op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC. aiae y
e. Postbus 3229,4800 MB I
derden Als uc
Behoort tot LUGQGnsr
