29 Liefde
Drie generaties
V aarzon Morel
26 Woldhek tekent schrijvers
ir de auto
301 D
jkval in opbouw
Advertentie-exploitatie:
Noord- en Midden-Zeeland: 0113-315520;
7»euws-Vlaanderen: 0114-372770.
Redactie: 0113-315680
www.pzc.nl
r-mail: redactie@pzc.nl
postbus 31,4460 AA Goes.
PZ
J
Een schildersfamilie
in het stadj e Veere
ussen het impressionistische werk van grootvader
W.F.A.I. Vaarzon Morel (1868-1955) en kleinzoon
Wim Vaarzon Morel jr (1935) is dat van vader
Willem Vaarzon Morel (1901-1982) een moment van stilte en
bespiegeling. Het Marie Tak van Poortvliet Museum in
Domburg wijdt een expositie aan de schildersfamilie
Vaarzon Morel, tegelijkertijd verschijnt een boek. In het
leven van de drie schilders speelde Veere een belangrijke rol,
aldus auteur Ad Beenhakker. Voor Vaarzon Morel père was
het Walcherse vissersstadje een eindbestemming, voor
Willem een thuishaven en voor Wim een inspiratiebron uit
zijn jeugd.
Mm Vaarzon
Willem Ferdinand Abraham Isaac Vaarzon Morel en Pietertje Hendrika de
Jong, Père en Mère.
Willem Vaarzon Morel sr. en Sophia Eriks.
Wim Vaarzon Morel jr.: Ploegwedstrijd Tholen, 1999
Morel jr.: Draverij Alkmaar, 1984.
Willem Ferdinand Abraham Is
aac Vaarzon Morel groeit op in
Haarlem. De onbezorgde le
venswijze en de Franse slag van
zijn ouders maken hem volgens
Beenhakker tot een vrolijke
kunstzinnige bohémien met een
neiging tot zorgeloosheid. In
1888 wordt hij toegelaten tot de
Rijksacademie van Beeldende
Kunsten in Amsterdam, waar
August Allebé zich tot zijn leer
meester ontpopt. Vier jaar ves
tigt hij zich als zelfstandig
kunstenaar in Haarlem. Aan
vankelijk is hij vooral illustra
tor, later legt hij zich toe op het
schilderen in olieverf.
Via Arnhem en Oosterbeek
komt hij in 1910 in Veere te
recht. Daar worden grootvader
Willem en zijn vrouw Pietertje
Hendrika vanwege de Franse
afkomst père en mère genoemd.
Dat de schilder niet makkelijk
in de omgang was, blijkt uit een
prachtig citaat uit de brief van
mère. „Père, die steunt en juicht
en wroet, en dendert en dondert
en alles wil, ijzer met handen
breken en werkplannen voor
1000 jaar tegelijk, maar hij leeft
en hij is als het weer: hitte, vorst,
verkleumen, hagelen, regenen
en loodgrijze sneeuwluchten,
die j e doen huiveren tot in j e bin
nenste en hopen op de eeuwig-
W.F.A.I. Vaarzon Morel: Meisje in zee (zonder jaartal).
rant stukjes schrijft onder het
pseudoniem Bespieghelaar. Dat
is een verwijzing naar het huis
van de Vaarzon Morels in Veere,
maar volgens Beenhakker ty
peert het ook zijn karakter. „Hij
was een bespiegelaar die het le
ven bekeek vanaf de zijlijn, een
beetje op afstand, maar hij was
tegelijk een betrokken en scherp
waarnemer. Een heel andere fi
guur dan zijn flamboyante va
der."
Een dag nadat de oorlog is afge
lopen wordt père weduwnaar.
Willem is twee jaar eerder ge
troffen door kinderverlamming.
In 1947 trekt hij met zijn gezin
bij zijn vader in. De Veerenaren
noemen hem 'Morel' of 'de Rol
stoel'. Zijn oeuvre is bescheiden.
Hij beperkt zich tot de aquarel
en grafiek in de stijl van Dirk
Nijland en Johan Melse. Als il-
heid." In Veere onderhoudt
W.F.A.I Vaarzon Morel vooral
contact met Jan Heyse, Dolf van
der Haar en Philip ten Klooster,
kunstenaars die moesten wer
ken voor hun brood. Hij had
weinig op met rijkelui als Lucie
van Dam van Isselt en Claire Bo
nebakker. Aan kunstcriticus Al-
bert Plasschaert heeft hij een
hekel. Plasschaert heeft weinig
gevoel voor de gewaagde kleu
rencombinaties waarin Vaarzon
Morel - naar voorbeeld van zijn
studiegenoot George Hendrik
Breitner - het leven van alledag
vastlegt.
Beenhakker, die de schilder ka
rakteriseert als een kolorist met
een elegante toets, dichter bij
het Franse post-impressionisme
dan bij de grijzige Haagse
School, merkt op dat Plas
schaert wel goed in de gaten had
dat père Vaarzon Morel altijd
meer Amsterdammer was ge
bleven dan een Zeeuwse schil
der geworden. „In veel van zijn
werk zit een beetje heimwee
naar de grote stad. Aan het
strand van Domburg of Vrou
wenpolder vond hij vooral wat
hij zocht: steedse elegantie ge
combineerd met de atmosfeer
van zee en hoge lucht."
Beenhakker schrijft over de
Vaarzon Morels in dezelfde aan
gename, want heldere en onop
gesmukte, stijl als hij eerder on
der meer deed over Piet Rijken.
Bij elk van de drie schilders
schrijft hij korte hoofdstukjes
over het leven en het werk en
vaak weet hij in de eerste alinea
al de essentie weer te geven. Hij
vertelt dat Willem Vaarzon Mo
rel sr (zoon van père) vanaf 1949
in de Provinciale Zeeuwse Cou-
lustrator werkt hij in opdracht.
Zijn onderwerpen zijn uitge
sproken Zeeuws of zelfs Veers:
stadsgezichten, land, water en
schepen.
Met de regelmaat van de klok
zijn de laatste jaren in Zeeland
exposities georganiseerd met
werk van Wim Vaarzon Morel jr,
die morgen zijn tweeënzeven-
tigste verjaardag viert. Daarom
zullen velen weten hoe graag hij
paarden schildert, een liefheb
berij die hem door zijn opa in
Veere is bijgebracht. Het jonge
tje dat eerder kon tekenen dan
praten ziet tijdens vakanties
hoe père voor het huis Den
Spieghel paarden tekent die in
gespannen op de kade staan. De
rest van zijn leven doet hij dat
ook. Daarnaast zijn schepen
zijn belangrijkste onderwerp.
Hij mag dan alleen als tiener en
kele jaren in Zeeland hebben
gewoond, zijn werk is ervan
doortrokken, ook al omdat hij
de provincie tot op vandaag re
gelmatig bezoekt.
Beenhakker noemt Vaarzon
Morel jr een eenling in de Ne
derlandse kunst. Net als zijn va
der en grootvader is de voorma
lig hoogleraar en directeur van
de Rijksacademie van Beelden
de Kunsten in Amsterdam geen
vernieuwer. Zoals een recensent
schrijft: „Niets nieuws, alleen
vakmanschap." Hij wil altijd
buiten zijn om naar de natuur te
werken, voornamelijk in teke
ningen en aquarellen. Beenhak
ker: „Zijn onderwerpen liggen
in de open lucht, in weer en
wind. Zijn atelier is op de plek
waar zijn onderwerpen zijn.
Door dit werken in de open
lucht, en ook door de beweeg
lijkheid van de onderwerpen
dieren, water en lucht heeft zijn
werk het karakter van een mo
mentopname. Het onderwerp
komt nooit scherp in beeldals je
het ziet is het alweer weg."
Hij is letterlijk een impressio
nist, net als zijn grootvader. Een
levend bewijs dat kwaliteit tijd
loos is.
Ernstjan Rozendaal
Willem Vaarzon Morel sr.: Zeilende hoogaarzen (zonder jaartal).
Exposities: Vaarzon Morel, een
schildersfamilie, van 29 juni tot en
met 2 november in het Marie Tak
van Poortvliet Museum in Dom
burg, open di t/m zo van 13-17 uur.
Opening 28 juni met een optreden
van gitarist Eric Vaarzon Morel.
Schilderijen en aquarellen van drie
generaties Vaarzon Morel in De Di
rectiekamer in Middelburg, t/m 29
augustus, open tijdens openingstij
den van De Drukkerij.
Publicatie: Ad Beenhakker, Vaar
zon Morel, een schildersfamilie, Uit
geverij Den Bob/De Ruiter, Vlissin-
g en-Middelburg, prijs: circa 25 euro.
De Veerse schilders staan
volop in de belangstelling.
Een week nadat in De Schotse
Huizen in Veere de expositie
Heel de wereld trekt naar Veere
is geopend, begint in het Marie
Tak van Poortvliet Museum in
Domburg de expositie Vaarzon
Morel, een schildersfamilie.
Beide exposities gaan vergezeld
van gelijknamige boeken, voor
zien van veel illustraties. De
Middelburgse kunsthandel De
Directiekamer sluit aan bij de
Domburgse expositie door ook
werk tentoon te stellen van
W.F.A.I., Willem en Wim Vaar
zon Morel.
„Tientallen kunstenaars heb
ben in de twintigste eeuw korte
re of langere tijd in Veere
gewoond, maar geen enkele fa
milie is er zo lang en zo intens
mee verbonden geweest",
schrijft Beenhakker in de inlei
ding van zijn boek Vaarzon Mo
rel, eenschildersfamïlie. „Bijna
honderd jaar lang hebben er
Vaarzon Morels in het stadje ge
woond en gewerkt."
De familie Vaarzon Morel stamt
af van Franse hugenoten. In het
begin van de achttiende eeuw
trouwt Christoffel Morel in Am-
Wim Vaarzon Morel jr. en Marijke Heslenfeld.
sterdam met Maria Serpantje
ofwel Charpentier. Hij is af
komstig uit Parijs en in 1708 in
Den Haag aangenomen als lid
van de Waalse kerk. Zijn achter
kleinzoon Gerrit Morel trouwt
in 1802 in Amsterdam met Hele
na Margaretha Vaarzon. Die
naam is afgeleid van het Franse
stadje Vierzon. Ongemerkt ver
andert Morel in Vaarzon Morel,
maar pas in 192 5 wordt dat door
een rechterlijke beslissing offi
cieel.
Tot op de dag van vandaag blijkt
het geslacht Vaarzon Morel
uitermate artistiek. Een in
Beenhakkers boek opgenomen
stamboom vermeldt elf kunst
schilders, een graficus, een te-
kenares en twee beeldhouwers.
De auteur wijst ook nog even op
Eric Vaarzon Morel, zoon van
Wim, die een internationaal be
kend gitarist is.
Beenhakker zoomt in op leven
en werk van de drie bekendste
kunstschilders uit de familie.
