PZC Lonen en pensioenen beheersen gesprek over nieuwe CAO's Versobering van pensioenen komt sluipenderwijs tot stand Oegandese rebellen zeggen vertrouwen in katholieke kerk op 4 Wantrouwen tussen moslims en Grieks-orthodoxen is diepgeworteld 25 juni 1953 woensdag 25 juni 2003 Lessen Invasie Pensioenen Heiligdommen Kinderopvang Risico's Maximeren Doorschuiven Religie is splijtzwam in Cyprus door Donna Bryson Toen een Cypriotische denk tank eind jaren negentig een internationale conferentie be legde over islam en politiek, bleef een aantal academici en vertegenwoordigers weg. Zij vreesden dat hun aanwezigheid door sommigen in het overwe gend Grieks-orthodoxe zuiden van het eiland gezien zou wor den als een steunbetuiging aan de islam. Enkele jaren later, rond de eeuwwisseling, gloorde er hoop op beëindiging van de tweede ling op het eiland in een Turks, islamitisch noorden en een Grieks, christelijk zuiden. Toen diezelfde denktank, het Cen trum voor Wereld Dialoog, op nieuw een symposium over de islam organiseerde, was de aula overvol. „Mensen beginnen te begrijpen dat, willen zij in vrede samenle ven, zij eikaars religie moeten respecteren", zegt Hossein Alik- hani, een Cypriotische zaken man van Iraanse afkomst. Hij stichtte het Centrum voor We reld Dialoog in 1994 met de bedoeling de invloed van gods dienst op de politiek en de dia loog tussen culturen en geloofs overtuigingen te bestuderen. Alikhani blijft voorzichtig. Ook al lijken de intenties aan beide kanten goed, er zijn nog veel mensen die een lange weg af te leggen hebben. Vooruitgang verloopt niet geleidelijk, maar in schokken. Zo begonnen Grieks- en Turks-Cypriotische leerkrachten enkele jaren gele den in informele sfeer de studie boeken door te lichten op tek sten die de etnische en religieuze gemoederen ophitsen. Ze zijn intussen wel tot de conclusie ge komen dat er aan beide kanten verkeerde signalen uitgezonden worden, maar een alles omvat tend beeld bestaat nog niet. Specifieke aanbevelingen zijn ook nog niet gedaan. Cyprus treedt mei volgend jaar toe tot de Europese Unie. Vol gens Zeki Beshitepeli, een Turks-Cypriotische docent rechten, vormt dat een ideale gelegenheid voor Europa om lessen te trekken uit het verle den van Cyprus. De autochtone en allochtone moslimgemeen schap in Europa groeit gestaag en als Turkije ooit toetreedt tot de unie komen er in een klap meer dan 65 miljoen moslims bij. Religie werd ooit gebruikt op Cyprus om de verdeeldheid aan te wakkeren, zegt Vassos Lyssa- rides, Grieks-orthodox en voor malig voorzitter van het Cy priotische parlement. Nu moet volgens hem vooral gewezen worden op het feit dat de cultu rele lappendeken van Cyprus typisch Europees is. De wortels van de Cypriotische cultuur vertakken zich tot de oude be schavingen van de Egyptena- ren, de Feniciërs, de Assyriërs en de Grieken. „Er zijn vele multiculturele staten in Euro pa. Ik ben van mening dat een beschaving veel mooier is als deze een verzameling is van vele verschillende elementen." Enkele jaren na de dood van Christus bracht Sint-Barnabas, een gezel van de apostel Paulus, het orthodoxe christendom naar het eiland. Tegenwoordig is 96 procent van het zuidelijke gedeelte devoot christen. Mos limstrijders veroverden het ei land kortstondig in de 7de eeuw, maar de meest bepalende mos liminvloed vond plaats toen het eiland tot het uitgestrekte Otto maanse rijk behoorde, van de 16de eeuw tot diep in de 19de eeuw. Het noorden is nu voor 99 procent moslim, maar minder fanatiek gelovig dan de zuide lijke, christelijke buren. Cyprus werd opgedeeld nadat een mislukte staatsgreep in 1974 door voorstanders van een aansluiting bij Griekenland een Turkse invasie uitlokte. Als ge volg daarvan ontvluchtten zo'n 200.000 Grieks-Cyprioten het noorden en 40.000 Turks-Cy prioten het zuiden. Turkije is het enige land ter wereld dat de onafhankelijkheid van de Turks-Cypriotische republiek door Sylvia Marmelstein Het sociaal akkoord waarin vakcentrales de politiek hebben beloofd niet meer struc turele loonsverhoging te eisen dan 2,5 procent heeft zijn stem pel gedrukt op het CAO-over- leg. De onderhandelingen gaan dit jaar vooral over loon omdat vakbonden er nu precies dat percentage uit willen slepen. Daarnaast wordt er nog gepraat en geruzied over de toekomst van de pensioenen. Gemiddeld is de loonsverhoging in de markt-CAO's nu 2,3 pro cent. Maar in 70 procent van de contracten die tot nu toe zijn af gesloten krijgen werknemers er precies 2,5 procent bijblijkt uit een evaluatie van de werkge versvereniging AWVN. „Het lijkt erop dat de bonden niet met minder thuis durven te komen dan de 2,5 procent die de sociale partners vorig jaar hebben vast gelegd in het sociaal akkoord." De werkgevers vinden het prachtig dat de loonsverhoging binnen de perken blijft. Een loonexplosie is wel het laatste wat Nederland op dit moment kan hebben.Toch staat Hans van der Steen, CAO-coördina- tor van de AWVN niet te jui chen. „Wij zouden graag zien dat de vakbonden de looneisen aanpassen aan de omstandighe den in het bedrijf of de bedrijfs tak. Als het slechter gaat moet de structurele loonsverhoging lager zijn. Nu eisen bonden ook 2,5 procent op plekken waar dat percentage eigenlijk te hoog is. Daarnaast worden veel eenma lige beloningen afgesproken. Een nieuwe trend is dat die wor den gekoppeld aan de resulta ten van het bedri j fIn 3 0 procent van de CAO's is dat nu geregeld. Vorig jaar in hooguit 15 procent. De nadruk op loon vinden zowel de vakcentrales als de werkge vers niet goed. Agnes Jongerius van de FNV verzuchtte begin dit jaar al dat de onderhandelingen over niets anders gingen dan loon. Andere belangrijke zaken dreigden daardoor vergeten te worden. Zoals de vraag over hoe we de pensioenen in Nederland betaalbaar kunnen houden. Op dat gebied zijn bonden en werk gevers inmiddels de discussie aangegaan. In veel CAO's is het oplossen van de pensioenpro- Een kerk en een moskee in de verdeelde hoofdstad Nicosia markeren symbolisch de kloof tussen het orthodoxe zuiden en het islamitische noorden van Cyprus. foto EPA erkent. Het land heeft zo'n 40.000 militairen op het eiland gestationeerd. Het isolement van het noorden zal ook na de toetreding tot de EU een feit blijven. Brussel be schouwt het hele eiland als lid staat, maar stelt tegelijkertijd dat de Europese wetten en voor delen niet gelden voor het Turk se noorden zolang het eiland niet herenigd is. Die eis geldt ook voor de toetreding van Tur kije tot de EU. In april lieten de autoriteiten in het noorden voor het eerst toe dat Grieks- en Turks-Cyprioten de grens overstaken voor korte bezoekjes. Die beslissing zou bedoeld zijn om de woede onder de Turks-Cypriotische bevol king te sussen. Tienduizenden Turks-Cyprioten waren immers de straat opgegaan om te pro testeren tegen de koppige hou ding van hun leiders. Die ver wierpen eerder een plan van de Verenigde Naties dat voorzag in hereniging. Intussen is er nog steeds geen politiek initiatief genomen om de gesprekken over de hereniging te hervatten. Door de versoepelde reisvoor- schriften kunnen orthodoxe heilige plaatsen in het noorden opnieuw bezocht worden door pelgrims uit het zuiden. Dat was in het verleden verboden. Als vergelding voor dat verbod mochten moslims dan weer geen heiligdommen in het zuiden be zoeken. Dergelijke sancties zijn typerend voor de manier waar op politici de religieuze ver deeldheid uitbuiten. Na bijna dertig jaar heerst er nog altijd veel wantrouwen en zijn er veel misverstanden. Nikos Konomis, oud-minister van Onderwijs, is haast in tra nen als hij vertelt over zijn cam pagne om de autoriteiten in het noorden ertoe te bewegen om Grieks-orthodoxe kerken en overblijfselen te beschermen. Hij heeft verhalen gehoord dat kerken er nu worden gebruikt als moskee, café, stal of zelfs toi let en dat hun iconen en andere kunstschatten op de schimmige internationale kunstmarkt ver dwijnen. Hij beweert dat de Turks-Cyprioten gemanipu leerd worden door de Turken, die alles haten wat Grieks en christelijk is. De Turks-Cypriotische regering verwerpt de beschuldiging van heiligschennis en wijt de meeste schade niet aan het beleid, maar aan verwaarlozing. Dat kerken nu moskeeën zijn geworden, is een eenvoudig gevolg van de de mografische ontwikkelingen op het eiland. Van hun kant vrezen de Turks-Cyprioten het overwe gend conservatieve standpunt van de Orthodoxe Kerk. De Kerk is nog steeds een van de rijkste instituten op het eiland, maar zag haar politieke invloed de laatste jaren wegebben. Om toch nog een relevante rol te kunnen spelen, zoekt de Kerk naar alternatieven. Het klooster van Kykkos, waarvan de abt, bisschop Nikiforos, een goede kandidaat is om de nieuwe aartsbisschop te worden, heeft al twee grote bijeenkomsten ge organiseerd om de verdraag zaamheid tussen moslims en christenen aan te moedigen. „Als je gelooft dat alle mensen afstammen van Adam en Eva, waarom maken we dan nog elke dag ruzie?", aldus Beshitepeli. AP blemen nu het breekpunt. Bij ING dreigen acties omdat de werkgever wil dat de werkne mers voortaan ook pensioen premie betalen. Dat zijn de werknemers bij banken en ver zekeraars niet gewend. De Ra bobank is het vorige week wel gelukt om die afspraak in de nieuwe CAO vast te leggen. Overal waar momenteel heibel is, draait het om de pensioenen. Bij Akzo en Philips is besloten het gevoelige onderwerp niet bij de onderhandelingen te betrek ken omdat er anders geen CAO dreigt te komen. Toch zijn de werkgevers niet negatief over de vorderingen. Van der Steen: „Op veel plekken worden wel afspraken gemaakt over bij voorbeeld premieverhogingen. Waar dat niet lukt wordt er in ie der geval flink gediscussieerd of wordt afgesproken een onder zoek te doen. Het is al een plus punt dat het onderwerp zo hoog op de agenda staat bij zowel vakbonden als werkgevers." Op het gebied van de kinderop vang maken de bonden vorde ringen. Bij de grootste, FNV Bondgenoten, is de kinderop vang in driekwart van de CAO's geregeld en dat groeit nog steeds. De verslechterende eco nomie heeft gevolgen voor de looptijd van de CAO's. Werkge vers durven niet ver vooruit te kijken en ook de bonden willen zich niet lang vastleggen op een lage loonsverhoging. „Vier van de vijf CAO's hebben een loop tijd van maximaal een jaar. Nor maal duren ze twee jaar of lan ger", zegt Van der Steen. De onzekerheid heeft ook gevol gen voor het volgende CAO-sei- zoen. De werkgevers dreigen dat ze dan echt af willen van de structurele loonsverhoging. Daarvoor in de plaats moet de reslutaatgerichte beloning ko men. Nu komt die vorm van een malig belonen nog bovenop de structurele verhoging. De vakbonden voorspellen een hoop heisa rond de vut. Werkge vers staan achter het kabinets plan om belastingvoordelen voor deze regelingen af te schaf fen. De vakbeweging wil dat geld terugeisen in CAO's. Begin volgend maand praten sociale partners daarover met het nieu we kabinet. Dan wordt duide lijk of de bonden dit dreigement echt gaan uitvoeren. GPD Akzo Nobel schokte de bonden met het voorstel voor een vaste werkgeverspremie. foto ANP door Maurice Wilbrink Vakbonden zijn de afgelopen maanden verrast door een werkgeversoffensief dat mikt op lagere pensioenkosten voor het bedrijfsleven. Er worden soms vergaande voorstellen gedaan om pensioenen te verso beren en de risico's bij de werknemers te leg gen. Afspraken moeten het liefst nog in de lopende CAO-onderhandelingen worden gemaakt, maar vakbondsonderhandelaars vrezen de gevolgen en mikken op uitstel. Het lijkt erop dat de werkgevers hun kans schoon zien om toe te slaan op het gebied van de pensioenen, beaamt Joop Rietmul der, voorzitter van de Kring van Pensioen specialisten, die tweehonderd deskundigen op het gebied van de oudedagsvoorziening verenigt. Om daar voorzichtig op te laten volgen: „Het is niet altijd mogelijk om te be oordelen of een bedrijf ook echt misbruik wil maken van de situatie." Feit is dat de krach op de aandelenmarkten veel onderliggende problemen heeft bloot gelegd in het Nederlandse pensioensys teem. Daaronder zijn de structureel te lage premieheffing, een te groot vertrouwen in bovengemiddelde rendementen op aande len, onvoldoende buffervorming en te hoge rekenrente. Pensioen, zo realiseert men zich nu, kan niet langer op een koopje. Tegelijkertijd zorgen nieuwe internationale boekhoudregels ervoor dat de pensioenlasten voor een beursgenoteerd bedrijf met ingang van 2 0 0 5 zullen doorwerken op de winst- en ver liesrekening. Bedrijven willen wel meebe talen aan een pensioenregeling, maar zonder dat ze het risico lopen extra bij te moeten storten als de rendementen in het fonds tegenvallen. Ze willen naar een sta biele werkgeverspremie. De werkgeversvoorstellen voor het verso beren van pensioenregelingen komen bo vendien op een moment dat de economische malaise zich laat voelen in steeds meer sec toren. Werknemers worden kwetsbaarder en kunnen minder weerstand bieden als er een flinke pensioenversobering op tafel komt. In de praktijk zou het er op neer komen dat alleen werknemers gevoeliger dreigen te worden voor de prestatie van het pensioen fonds. Akzo Nobel shockeerde vakbonds onderhandelaars onlangs door onverhoeds met het voorstel te komen om over te gaan tot een vaste werkgeverspremie. In goede beursjaren zouden gepensioneer den hier volledig geïndexeerd worden, maar bij tegenvallende koersen, zou de koop kracht van de gepensioneerden dalen en zouden de actieven minder rechten opbou wen. Akzo Nobel merkt in dat scenario niets, want het concern betaalt onder alle omstandigheden een vaste premie. Riet mulder voorspelt dat als werkgevers hun premie maximeren - tussen tien en twintig procent van de loonsom - er veel jaren zullen zijn waarin het fonds tekort komt en werk nemers hun deel van de premie moeten ver hogen. Rietmulder denkt tegelijkertijd dat vakbonden niet zullen kiezen voor scherpe premieverhogingen. „Ze zullen voor kleine premiestapjes kiezen. Dan blijft er koop kracht over en wie daarvan zijn pensioen wil bijspijkeren kan dat individueel doen." Deze keuze van de vakbonden leidt tot so berder pensioenen, een proces dat al in gang is gezet: te lage premies leiden tot een ver sneld afscheid van het luxe eindloonsys teem; ze zorgen bovendien voor slechts gedeeltelijke (of soms geen) indexatie. In voering van een middelloonsysteem, waar bij het gemiddeld verdiende salaris dient als basis voor de pensioenuitkering, is voor werknemers die nog maar kort pensioen op bouwen duidelijk ongunstiger dan voor de genen die onder een eindloon-regime al ja ren pensioen hebben gespaard. Probleem is dat veel werkgeversvoorstellen in feite op een verkapte manier de risico's naar de werknemer schuiven, zegt Rietmul der. „Het is te hopen dat vakbondsonder handelaars het door hebben. Bovendien moet een versobering heel helder worden gecommuniceerd met de werknemer. Te weinig premie nu, en een werkgever die geen risico meer draagt, leidt onvermijde lijk tot een slechter pensioen over twintig, dertig jaar. Maar wie begrijpt dat?" Rietmulder schat in dat stelselmatige ver sobering van pensioenen en onvermijdelij ke jaren met lage beursrendementen, tot veel lagere pensioenuitkeringen zal leiden dan mensen verwachten. Nu nog gaan veel werknemers er van uit dat ze 70 procent van het laatst verdiende salaris zullen ontvan gen, maar in de praktijk halen ze dat nu al niet. „Structureel minder ruime regelingen zul len uiteindelijk maar 40 tot 45 procent van het eindloon opleveren," schat Rietmulder. GPD Het Verzetsleger van de Heer (LRA), een rebellenbeweging m het noorden van Oeganda, is begonnen met het aanvallen van missieposten. Daarbij raakte tot dusver een priester zwaar gewond, werd een militair gedood en zijn negentwintig men sen gevangen genomen. Katholieke missies moeten worden vernietigd, priesters en missionarissen in koelen bloede ge dood en nonnen bont en blauw geslagen", aldus LRA-leider Joseph Kony. van onze redactie buitenland Rooms-katholieke leiders in Noord-Oeganda zijn verbaasd dat het Verzetsle ger van de Heer (LRA) in ac tie is gekomen tegen de kerk. „Heel vreemd, omdat ze tot dusver altijd hebben gezegd dat de rooms-katholieke kerk de enige instantie is die ze nog vertrouwen", aldus pater Joseph Gerner uit Kit- gum. Anderhalve week geleden kondigde de leider van het verzetsleger, Joseph Kony, aan dat hij alle missieposten in Noord-Oeganda wil ver nietigen. Met de aanval vori ge week op twee posten lijkt hij zijn dreigement ook uit te voeren. Bij de aanval werden tientallen mensen, onder wie veel kinderen, ontvoerd. Op zichzelf verandert er door die acties niet zoveel in Noord-Oeganda. Want al ja ren vecht het verzetsleger hier tegen het regeringsleger. Geregeld nemen de rebel len kinderen gevangen. De jongens worden opgeleid tot militair, terwijl de meisjes aan officieren worden gege ven. Onder de gijzelaars be vond zich in mei dit jaar ook een aantal priesterstuden ten, van wie er later enkele vermoord zijn teruggevon den. Pater Gerner is in ieder geval niet van plan zich door het verzetsleger te laten intimi deren. „Willen zij ons aan vallen? Wel, alles is mogelijk, we weten het nu in ieder ge val. Maar als ze denken dat wij daardoor ophouden met ons werk, hebben ze het mis. We willen blijven om de be volking van Noord-Oeganda zo goed als we kunnen te be schermen." Ook pater Carlos Rodriguez maakt zich geen illusies. „We hebben nooit gedacht dat we beter beschermd zouden zijn dan anderen. Het feit dat le gerleider Kony onschuldige kinderen kan ontvoeren en vermoorden, betekent dat niemand echt beschermd is." Rodriguez is lid van het Vre desinitiatief van Religieuze Leiders in Acholi (ARLPI) dat diverse malen heeft be middeld tussen het LRA en het Oegandese leger. Rodri guez denkt dat het offensief van het verzetsleger te ma ken heeft met het mislukken van vredesbesprekingen en kele maanden geleden. „Het gevolg daarvan was dat een aantal LRA-leiders uit het oerwoud is gekomen en weer wilde terugkeren in de maat schappij. Kony is blijkbaar kwaad dat we die leiders daarbij hebben geholpen. Daar zullen we ook niet mee ophouden. We blijven klaar staan om iedereen op te van gen die wil stoppen met het doden van onschuldige bur gers." Het Verzetsleger van de Heer werd in 1987 door de voor malige misdienaar Joseph Kony opgericht. Officieehui hij de macht in Oeganda overnemen en dan de Tien Geboden tot basis van het dagelijks leven maken. In werkelijkheid houdt het le- gerzich sinds 1996 vooral be zig met het ontvoeren van kinderen. Velen van hen zijn in Zuid-Soedan opgeleid tot kindsoldaat en hebben aan de zijde van het Soedanese regeringsleger gevochten te gen de christelijke opstande lingen in Zuid-Soedan. GPD MEDISCH CENTRUM - Za terdag wordt het Medisch Centrum aan de Goese Prinses Beatrixlaan officieel voor ge opend verklaard. Diezelfde avond nog hoopt men de eerste gasten te kunnen verwelko men voor het badhuis, dat 22 badcabines en twee kuipba den telt. In het centrum zijn verder activiteiten van het Ro de Kruis, het Groene Kruis, en het Oranje- Groene Kruis. KINDERBIJSLAG - Van Rooms-katholieke zijde is voorgesteld een verband te leggen tussen kinderbijslag en loon. Een commissie beveelt een stelsel aan, waarbij het mi nimum wordt verstrekt aan ongeschoolde arbeiders en de bovengrens ligt bij het maxi mum-dagloon volgens de werkloosheidswet. De com missie vindt dat rechtvaardig. BLIKSEM IN GEIT - In Rit them is een geit gedood toen de bliksem insloeg bij landbou wer P. Cevaal. Alleen het dak van de schuur liep schade op. LEVEND GEVILD Een melkslijter uit Den Haag is veroordeeld tot drie maanden gevangenisstraf omdat hij een levend konijn heeft gevild. De man vond dat er geen sprake was van dierenmishandeling. PZC Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L, Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tei. (0113)315666 Fax:(0113)315669 E-mail redactie@pzc.nl Vlissingen: Oostsouburgseweg 10 4380 AA Vlissingen Tel. 06-54267110 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113) 315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114)372776 Fax. (0114) 372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vri|dag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8,30-17,00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden, zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2.00) per maand: 20.50 per kwartaal: 55.10 perjaar. €209.90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag:€ 1,10 zaterdag: 65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooru zondag: van 16.00 tot 18.00uur Tel. (0113)315555 Fax (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel. (0113) 315540 Fax(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjesi Tel. (0113) 315550 Fax:(0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0113) 315520 Fax (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax:(0114)372771 lnternet:www.pzc.nl/adverleren Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concernDedodjj aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voo (abonnementen jadministratie en om u Ie (laten) informeren over voor u relevante diensten ei e ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselera derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC e, Postbus 3229, 4800 MB Breda Behoort tot LUGQCfh^r •vit-l awby-aapi

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4