PZC
Bijengiftherapie voor MS-patiënt
Radijs, altijd prijs
Discriminatie kloons
Genezende werking
MimsEsnmsMHiJ
-tips
Loof ook eetbaar
woensdag 25 juni 2003
Over drie weken starten de
neurologische afdelingen van het
Academisch Ziekenhuis
Groningen en het Gemini
Ziekenhuis in Den Helder een
onderzoek naar de effecten van
de bijengiftherapie op MS-
patiënten. Twee Amerikaanse
patiënten vertelden onlangs
razendenthousiaste verhalen,
maar in het Nederlandse publiek
zaten ook sceptici.
Roken
Scanner
Verkeerde diagnose
Griep
Actieve kool
(voor 4 personen)
1,5 kilogram kruimige aardap
pels
2 bosjes radijs
125 gram achterham in blokjes
150 gram rucola of veldsla
1 bosje bieslook
250 ml crème fraïche
25 gram roomboter
1 eetlepel oregano
zout en peper
nootmuskaat
Schil de aardappelen en kook ze
in water met wat zout ca. 20 mi
nuten gaar. Was de rucola, laat
uitlekken en snij fijn. Snijd
qroen en worteltjes van de ra
dijs, was ze en snij ze in partjes.
Snijd bieslook fijn.
Stamp de aardappels en roer
met de crème fraïche en room
boter tot een stevige puree.
Brena op smaak met zout, pe-
hamoiokjes en een gulle
bieslook door. Verwarm nog
even kort door op een zacnt
vuur. Lekker met een slavink of
een smeuïge Cordon Bleu.
Tip* vervang de hamblokjes
door snippers gedroogde to
maat en serveer er een gegrild
stukje roodbaarsfilet bij.
Met een speciaal tangetje worden de bijen uit de kast gehaald. Foto's René Manders
Door RIEKS HOLTKAMP
tiënt. Kort daarop sterft de bij
overigens.
In Groningen worden de proef
personen om de anderhalve
maand aan een klinisch neuro
logisch onderzoek onderwor
pen en wordt er een MRI-scan
gemaakt. Na een halfjaar stopt
de bijensteektherapie en wordt
bezien welke ontwikkeling er
bij de patiënten optreedt. „Dit
onderzoek is nodig", vindt
Wesselius, „want je kunt je wel
beter voelen, maar het is niet
gezegd dat je ook beter bént."
Met dit onderzoek, zegt Wesse
lius, „hopen we in ieder geval
een indicatie te krijgen of het
wat doet, ja of nee. Als het
werkt kunnen we met een
groot onderzoek beginnen."
Overigens is het niet het eerste
wetenschappelijke onderzoek.
In de jaren dertig werden door
dr. Bodog F. Beek uit New York
al wetenschappelijke onderzoe
ken gedaan naar de positieve
effecten van bijengif, waarvan
hij verslag uitbracht in het
standaardwerk The Bible of Bee
Venom Therapy.
De bijengiftherapie kent in
middels wereldwijd een groot
aantal vurige aanhangers. Be
standdelen van het gif - enzy
men, polypeptiden en organi
sche stoffen met een laag mole
culair gehalte - zouden een
gunstige uitwerking hebben op
verschillende symptomen van
multiple sclerose (MS). MS is
een aandoening van het centra
le zenuwstelsel, die wordt ver
oorzaakt door het eigen im
muunsysteem dat de isolatie
laag van de zenuwbanen aan
tast. Daardoor kan het zenuw
stelsel bepaalde signalen niet
meer aan de lichaamscellen
doorgeven.
Raadsel
Maar wat de actieve stoffen in
bijengif precies doen in het
menselijk lichaam is tot nu toe
een groot raadsel. Tijdens een
lezing van twee Amerikaanse
MS-patiënten die zeggen zelf
veel baat te hebben bij de bij
ensteektherapie, onlangs in
Bergeijk, blijkt hoe zeer de 'ge
lovigen' en de sceptici tegen
over elkaar staan. Kritische op
merkingen, zoals van MS-ver-
pleegkundige Sylvia Hollan
ders, verbonden aan het Gel-
dropse St. Annaziekenhuis, die
de pijnlijke therapie 'pure hor
ror' noemde en die zich hardop
afvroeg of er wel wetenschap
pelijke bewijzen zijn voor de
genezende effecten, worden
door organisator Richard
Boone niet erg op
prijs gesteld. „Als
ik zie wat deze
therapie allemaal
voor goeds heeft gedaan,
heb ik helemaal geen pa
piertjes met onderzoeksresulta
ten nodig", roept hij onder ap
plaus van het publiek.
Ook vragen van een aanwezige
arts die wil weten welke voor
delen deze therapie heeft bo
ven concurrerende geneeswij
zen als paardenmelktherapie,
slangengiftherapie, Chinese
therapie, Russische natuurge
neeswijzen worden niet beant
woord. Een discussie over zijn
stelling dat je om de resultaten
te kunnen vergelijken een con
trolegroep moet hebben, komt
niet van de grond.
Toch is onderzoek noodzake
lijk, vindt ook dr. Bellanti van
de Georgetown University in
Washington. Aan deze univer
siteit wordt met onderbrekin
gen al vijftien jaar onderzoek
gedaan. Een documentaire van
Discovery Channel over dit on
derzoek was augustus vorig
jaar voor Boone en zijn al ne
gen jaar aan MS lijdende 36-ja-
rige vriendin Marga, aanleiding
om naar de Verenigde Staten te
gaan voor een nadere kennis
making met deze geneeswijze.
Bellanti, geconfronteerd met
enkele opmerkelijke resulaten
die MRI-scans lieten zien,
zegt in die documentai
re dat alleen geloof en
vertrouwen niet vol
doende zijn: „Er moet meer on
derzoek worden gedaan."
In de VS komen Boone en zijn
vrouw in contact met Floyd
Alexander en Reyah Carlson.
Zij werken beiden al jaren met
deze therapie en geven er voor
lichting over. Boone en zijn
vriendin raken zo enthousiast
dat Marga meteen begint met
de bijensteektherapie, waar
door zij naar eigen zeggen al
elf maanden geen prednison-
kuur heeft hoeven doen. Te
vens besluiten ze om de beide
MS-patiënten uit de VS te laten
overkomen om hier in Neder
land lezingen te geven.
„Natuurlijk zijn die bijenste
ken pijnlijk, hoewel je er wel
langzaam aan gaat wennen.
Maar ik ga er mee door omdat
ik er baat bij heb. Anders zou
ik onmiddellijk stoppen", zegt
de Amerikaanse Reyah Carlson
tijdens de bijeenkomst in Berg
eijk.
Behalve het gif van de bij wordt ook van andere bijenproduc
ten beweerd dat ze een genezende werking hebben. Zo zou
honing, direct uit de korf, goed zijn tegen brandwonden.
Maar ook aan koninginnegelei en propolis (een natuurlijk anti
bioticum) en door bijen verzameld stuifmeel wordt met name
door de alternatieve geneeskunde genezende werking toege
schreven.
Rookgedrag in films heeft een
grote invloed op het al of niet
gaan roken door tieners,
schrijft M. Dalton (Dartmouth
Medical School, Hanover) in
het medisch tijdschrift The
Lancet. Zij liet 2600 tieners
die nog nooit gerookt hadden
in meer of mindere mate film
scènes zien waarin door de
'helden' werd gerookt. Ander-
i rokende minister Gerrit Zalm. halfjaar later bleken onder
de tieners die veel rokende
helden hadden gezien drie maal zoveel rokers te zijn
ontstaan dan onder de tieners die weinig rokende hel
den op het scherm hadden gezien.
Onderzoekers van de universiteit van Bologna hebben
een handscanner, in afmeting vergelijkbaar met een me
taaldetector waarmee passagiers op een vliegveld wor
den gecontroleerd, ontwikkeld waarmee op een eenvou
dige manier tumoren opgespoord lijken te kunnen wor
den. De scanner werkt met elektromagnetische golven
die door tumorweefsel op een andere manier blijken te
worden teruggekaatst. In eerste proeven bleek de scan
ner in staat prostaattumoren in 93 procent van de geval
len en borsttumoren in 66 procent van de gevallen op te
kunnen sporen, meldt het wetenschappelijk tijdschrift
New Scientist.
Bij ruim 8 procent van de mensen die in het ziekenhuis
overlijdt, blijkt achteraf de diagnose niet te kloppen.
Meer dan de helft van hen had bij een juiste diagnose
het ziekenhuis levend kunnen verlaten. Dit concludeert
K. Shojania (universiteit Californie, San Francisco) in het
medisch tijdschrift JAMA op grond van een literatuuron
derzoek. Het percentage foute diagnoses in ziekenhui
zen neemt overigens iedere 10 jaar met ongeveer een
vijfde af, concludeert Shojania tevens.
Medicijnen die het griepvirus doden (zoals het middel
zanamivir) verkorten de duur van een griepaanval met
gemiddeld 1 dag, en zijn, mits tijdig ingenomen, in 70
tot 90 procent van de gevallen in staat griep te voorko
men. Deze getallen zijn echter gebaseerd op onderzoek
bij overigens gezonde mpnsen; of dit ook geldt voor
oudere en zieke mensen (die juist bij griep een groot risi
co lopen op bijkomende problemen of zelf overlijden) is
nog niet aangetoond, concludeert N. Cooper (universiteit
Leicester) in het British Medical Journal op grond van
een analyse van de bestaande wetenschappelijke artike
len hierover. Ook al vanwege de kosten van de anti-griep
medicijnen blijft voor deze mensen voorlopig een griep
vaccinatie de eerste keuze.
Radioloog dr. Taco
Wesselius van het
Gemini Ziekenhuis
in Den Helder ver
wacht dat hij over
drie weken met een 'bijenbus'
de eerste patiënten langs kan
gaan. Een speciaal hiervoor op
geleide imker en een verpleeg
ster gaan dertig proefpatiënten
thuis wekelijks bijensteken
toedienen. Het aantal wordt
langzaam opgevoerd tot uitein
delijk drie doses van twintig
steken per week. De imker
heeft de bijen in een kast bij
zich en neemt telkens met een
soort tangetje een bij uit de
kast en plaatst die op dat deel
van het lichaam waar de bij
moet prikken. De bij wordt
agressief omdat die vastgepakt
wordt, steekt en laat zijn angel
achter in de huid van de pa-
Reyah Carlson behandelt een patiënt tijdens de bijeen
komst in Bergeijk.
Een herhaalde behandeling met
actieve kool (Norit) is een pro
baat middel tegen vergiftiging
door oleanderzaden (en andere
planten of medicijnen die net
als de oleanderzaden glycosiden
bevatten, stoffen die de werking
van het hart beïnvloeden). Dit
schrijft H. De Silva (universiteit
Kelaniya, Sri Lanka) in het me
disch vakblad The Lancet op
grond van een onderzoek onder
400 patiënten. Op Sri Lanka is
het eten van oleanderzaden een veel toegepaste manier
om zelfmoord te plegen.
De laatste tijd loopt het best wel
lekker in de wetenschappelijke
Woongemeenschap. Er lopen al
gekloonde muizen, cavia's en schapen
rond. Ook de kloonlcat en de kloonkoe
zijn, dacht ik, al in ons midden. En on
langs hoorde ik de Italiaanse vrouwen
arts, clown en kloondeslcundige Anti-
nori voor de zoveelste keer zeggen dat
er ook al menselijke klonen zijn gefa
briceerd.
Over de wenselijkheid wordt ondertus
sen nog volop gediscussieerd. Los van
die uitkomst maakt al dat gekloon de
wereld natuurlijk wel een stuk leuker
en interessanter. Neem zo'n onvrucht
baar en steriel beest als de muilezel,
leuk spul, zeker als je die beesten in
de wei ziet staan. Maar zich voortplan
ten? Ho maar. Tot voor kort tenminste.
Want vorige maand werd Idaho Gem
geboren, een gekloneerd muilrendier,
herstel, renmuildier. De ezelpapa en
paardenmama van Idaho produceer
den al eerder een muildiertje, Taz ge
naamd, dat verschrikkelijk goed kan
rennen. En nu maar hopen dat Idaho
°ok zo'n kampioentje wordt.
Want daarin zijn de commerciële
toonkunstenaars natuurlijk vooral
geïnteresseerd. Ze willen graag meer
■naken van hetzelfde. Als ze een echte
winnaar in hun renmuildierenstal heb
ben, dan maken ze daar graag een ko
pietje van. Zo kunnen ze het winnen
van renmuildierraces voortzetten met
de jeugdige kloon van de kampioen,
een jonger dier met, hopelijk, dezelfde
^genschappen. De belofte van een ein
deloze jeugd. De eeuwigdurende we
derkeer van hetzelfde.
In het geestprikkelende boek 'The Vi
tal illusion' schrijft de Franse filosoof
audrillard, dat het kloneren eigenlijk
een ingewikkelde manier is om de tijd
stil te zetten. Kloneren is het bezweren
yan de dood, een dappere poging om
het sterven uit te bannen. Volgens
hem kun je het misschien nog het bes
te vergelijken met kanker. Een kanker
cel is het vermogen om te sterven
kwijtgeraakt. Zo'n cel blijft eeuwig le
ven omdat ze niet beter meer weet.
In het kielzog van de gedupliceerde
muildieren komen de gekloneerde
paarden al aan draven. Dat wordt big
business. Voor de kloon van een top-
paard kun je misschien wel honderd
duizenden euro's vangen. En dat maal
een reageerbuis vol. Per jaar!
Het wachten op het eerste gekloonde
paard is volgens insiders een kwestie
van dagen, weken misschien. De drave-
rijbobo's zien de bui al hangen en heb
ben een verbod op racekloons uitge
vaardigd. Kunstmatige kloons mogen
het niet tegen pure paarden opnemen.
Dat is toch een soort concurrentiever
valsing. Of zoiets.
Dat is natuurlijk kletskoek. Alsof een
kloon beter zou zijn dan een gewoon
paard. Zelfs twee identieke kloons zijn
al niet meer hetzelfde. Kijk naar de
voetballende De Boer-broers. Frank en
Ronald zijn afkomstig van hetzelfde
bevruchte ei. Een identieke tweeling,
kloons van het zuiverste water. En
toch voetbalt de een beter dan de an
der. Zelfs in hun uiterlijk zie je duide
lijke verschillen.
Een kloon is dus geen duplicaat. Ge
kloneerde paarden mogen daarom niet
worden uitgesloten van de draverij. De
discriminatie van de kloon moet on
middellijk worden opgeheven!
r*.nrpnann.
In een vakblad voor boeren en tuinders staat een kop waar
van ilc even schrik: 'Radijs, voor geen prijs'. Doorlezend
blijkt dat al diverse radijstelers op een ander gewas zijn
overgegaan of zelfs helemaal stopten. Ze raakten hun ra
dijsjes aan de straatstenen niet kwijt. Hoe kan dat nou? Die
lekkere peperige knolletjes met hun vrolijke rode wangen,
die mogen niet van het culinaire toneel verdwijnen.
Als de nood het hoogst is, is de redding nabij. Radijsjes vor
men met hun iets bittere, peperig hete, aan mierikswortel
verwante smaak een perfect ingrediënt voor Oosterse roer
bakschotels en die zijn toevallig helemaal in. Van Thailand
tot Japan mikken ze graag en vaak radijsjes in de wok,
maar ze lusten ze ook rauw.
Ook smaken ze perfect bij gerookte vettige vissoorten als
zalm, forel en paling. En laten die nou net sterk gepro
moot worden door het Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding vanwege hun nuttige functie bij het voorkomen van
hart- en vaatziekten. Niets staat een zonnige toekomst in
de weg voor de radijs, zou je zeggen. Vandaar mijn variant
op die alarmerende kop: 'Radijs, altijd prijs'.
De oude Egyptenaren aten al radijs en zijn grote broer de
ramanas, zo blijkt uit prachtige gestileerde muurschilde-
Plakjes radijs op een bruine boerenboterham met
roomkaas of Huttenkase, peper en zout.
Lekker ouderwets door de sla, met een sjalotje,
gekookt eitje en tomaten.
Reepjes radijs, bleekselderij en lente-ui, omwik
keld met een plakje gerookte zalm, paling of forel.
Gehakte radijs, sjalot, appel en peterselie door
een zelfgehakte tartaar van Hollandse Nieuwe. Met
een dotje zure room op toast of een puntje rogge
brood.
Radijsplakjes in een Japanse roerbakschotel, met
rundvleesreepjes, teriyakisaus, lente-ui, limoensap
en geroosterd sesamzaad. Met witte rijst.
Als klassiek Belgisch borrelhapje, bij een feestelijk
glas champagne: uitgeholde radijs gevuld met
krabsalade.
Op z'n Marokkaans: Plakjes radijs door een salade
van sinaasappelplakken, zwarte olijven, muntblaad
jes en olijfolie.
Radijsjes: fris en peperig prikkelend op de tong.
Foto Karei de Vos
ringen in de graftombes. De bouwers van de piramide van
Cheops zouden zelfs uitsluitend op knoflook, uien en ra
dijs hebben geleefd. Voor de joden behoort de radijs tot de
'bittere kruiden' die ze met Pesach (Joods Pasen) eten en
die aan de bittere tijden van slavernij in Egypte herinne
ren.
In China kenden ze knolletjes, die officieel Rapahnus Sati-
vus heten, toen allang. Ook bij de oude Grieken waren ra
dijsjes populair. Ze stonden daar vrijwel dagelijks op het
menu, niet de rode ronde maar de witte langwerpige die
wij tegenwoordig 'ijspegels' noemen. Vanaf 1500 maakt de
radijs deel uit van het voedselpakket in onze contreien en
nu zouden ze verdwijnen?
Als steuntje in de rug voor de telers, geef ik hierbij wat lek
kere ideetjes met radijs. Puur eigenbelang, want ik wil in
de toekomst graag verzekerd blijven van een goede aan
voer. Ze kwamen zelf al met een heel goed idee; de punt
zak met hapklare radijs. Lekker en gezond tussendoortje
voor snoepkousen zoals ik die altijd met hun gewicht wor
stelen. Bomvol vitamine C en ijzer, en... slechts 20 kcal per
100 gram.
Ook de blaadjes van radijs kan je eten, zeker als ze
er nog lekker frisgroen uitzien. Vervang in het re
cept voor de zomerse stamppot de rucola, of een
deel daarvan, door radijsblad.
Zonder loof is radijs in de koelkast een week houd
baar, mét loof slechts 3 dagen.
