PZC
Veel kijkgenot in fraaie omgeving
Publiek kijkt uit naar
nieuw Zeeuws Museum
Veel degelijke architectuur
10
Flinke boete voor
Heros Sluiskil wegens
milieuovertredingen
Reünie van familie
Neuféglise in Cadzand
kunst
Mannenkoor
naar Letland
en Litouwen
Modern Zeeuws
Waterschap
plant bomen
en struiken in
buitengebied
Controle op
dragen gordel
Harmonie Hulst
dinsdag 24 juni 2003
Sierlijke vrouwen
Subsidie
•iW'l'ït
GOES - Waterschap Zeeuwse
Eilanden plant de komende
winterperiode ruim 1500 bo
men en zo'n 44.000 struiken in
het buitengebied van Walche
ren, Tholen en Noord- en Zuid-
Beveland.
Dat is een stuk meer dan vorig
jaar, toen er 1300 bomen en
28.000 struiken werden geplant.
Het assortiment struiken bevat
deze keer onder meer veldes-
doorn, kornoelje, kardinaal
muts, liguster, boswilg, honds
roos en Gelderse roos. De bomen
die worden aangeplant zijn
voornamelijk populieren, essen,
wilgen, esdoorns, linden, abelen
en eiken. Met 220 nieuwe bomen
komt Noord-Beveland er rela
tief het best vanaf. Ze komen
langs de Noordlangeweg, de
Kortgeenseweg, de Provinciale
Weg en de Nieuweweg. Op
Schouwen-Duiveland, Walche
ren en Noord-Beveland komen
respectievelijk 506, 403 en 420
nieuwe bomen. Tholen krijgt er
niet meer dan negentien. Wal
cheren krijgt de meeste nieuwe
struiken: 28.000. De rest is over
de andere delen van het be
heersgebied verdeeld.
Het waterschap zal ook enkele
honderden bomen rooien. Zo
gaan op de Derringmoerweg bij
Arnemuiden 192 bomen tegen
de vlakte. Andere wegen waar
gerooid worden zijn de Anna
Mariaweg bij Bath, de Baar-
landstelleweg bij Kwadendam-
me, de Bleekveldweg en de Kas-
telijnsweg op Tholen en de
Heiligeweg, Langeweg, Kloos-
terweg en Nieuweweg op
Schouwen-Duiveland. Langs al
deze wegen worden binnen drie
jaar weer bomen teruggeplant.
Dat is het waterschap verplicht.
GOES - De politie heeft gister
ochtend in Goes op twee plaat
sen gordelcontroles gehouden.
In de Zonnebloemstraat en de
Anjelierstraat werden in totaal
ruim 150 bestuurders gecontro
leerd. 29 van hen droegen geen
gordel. Ze kregen een boete.
GOES - Het Zeeuws Mannen
koor gaat volgende week op
tournee door Letland en Litou
wen. Dirigente Gunita Jasinska
is een Letse. Ze heeft gezongen
in het semi-professionele vrou
wenkoor Venda uit Ventspils.
Vorig jaar was dit koor in Zee
land te gast om het dertigjarig
jubileum van het Zeeuws Man
nenkoor mee te vieren. Nu
wordt een tegenbezoek afge
legd.
Het mannenkoor verblijft de
eerste drie dagen van het tour
nee, die op donderdag 3 juli be
gint, in de buurt van Riga,
hoofdstad van Letland. Daar
vindt een meerdaags muziek
festival plaats, waaraan onge
veer 30.000 zangers en zange
ressen, musici en dansers, deel
nemen.
Het Zeeuws Mannenkoor is als
buitenlands koor te gast en zal
op vrijdag 4 en zaterdag 5 juli
concerten geven en op zondag 6
juli meedoen aan de Festival
Procession, samen met het vrou
wenkoor Venda. De volgende
dag reist het koor naar Ventspils
en is daar te gast bij het vrou
wenkoor. Die dag wordt ook een
concert gegeven in Kuldiga, de
geboorteplaats van Gunita. Op
dinsdag8 juli wordt met Venda
een gezamenlijk concert ver
zorgd in Ventspils.
De volgende dag vertrekt het
Zeeuws Mannenkoor naar Pa-
nevezys in Litouwen, waar het
laatste concert wordt gegeven.
Panevezys is de zusterstad van
Goes. Die gemeente subsidieert
daarom de reis, samen met het
Fonds Amateurkunst. Donder
dag 10 j uli reist het mannenkoor
terug naar Nederland.
HULST - De Koninklijke Ste
delijke Harmonie (KSH) sluit
het seizoen zaterdag af met een
gratis Zomeravondconcert. Dit
begint om 20.30 uur en wordt
gehouden in het schip van de
Hulster basiliek.
De KSH concerteert als blijk
van waardering voor de steun
van donateurs, sympathisan
ten, familie en muziekliefheb
bers. De leiding is in handen van
Johan de Witte en het program
ma is gevarieerd van licht klas
siek tot populair, passend bin
nen de akoestiek van de Hulster
basiliek.
Monument voor de liefde van Lenie Verschuuren-Hendriks.
door Anita Tournois
AARDENBURG - Wie het bij
zonder grote en gevarieerde
aanbod in de beeldentuin van
Galerichel in alle rust tot zich
wil nemen, moet zeker geen
haast hebben. Meer dan twintig
kunstenaars, beeldhouwers en
keramisten exposeren zesenne
gentig beelden in de tuin temid
den van lavendelbedden en
weelderig groen. Ook binnen is
werk te bezichtigen.
Eigen-Aard-Ig, de titel van de
tentoonstelling, laat een groot
aantal onderwerpen, verschil
lende werkwijzen en typische
invalshoeken de revue passeren
van een flink aantal kunste
naars, waarvan sommigen al
eerder in Galerichel exposeer
den. Marmer en andere steen
soorten met van nature vaak al
een prachtige tekening, brons,
keramiek en staal zijn de meest
gebruikte materialen. De kijker
wordt getrakteerd op een rust
gevend schouwspel en veel kijk
genot in een fraaie omgeving.
Beelden van Marie-José van Be-
zey van de Reyt, Jos van Onna,
Alie Kal verdaPiet van der Lin
den, Ans Motte, Peter Sluyter,
Dees Verschuuren, Gea van
Moorselaar, Lenie Verschuur-
en-Hendriks, Ellen Worm,
Quint Abegg, Leo de Boey, Ger-
da Vandeperre, Lis Rumburk,
Gerdi Zwaan, Nicolien Kol-
meyer, Henk Zwaan, Liesbeth
Ludeke, Marijke in den Bosch,
Lilly Rappelet en Daniël Savels
hebben elk hun eigen plek ge
kregen in de beeldentuin. Bin
nen staat werk van Louis Wie
mes en Fons Schelvis.
Massief of rank, fors van for
maat of nietig klein, speels of
strak, frivool of juist zeer inge
togen. Soms verstopt tussen het
gebladerte omdat het onder
werp er zich prima voor leent,
een andere keer fraai uitstekend
boven de bloeiende lavendel.
Zoals Monument voor de liefde,
een wit stenen beeld op een
zwarte marmeren sokkel, gevat
in een stalen boogvormcon
structie, een cirkelvorm in het
midden en doorsneden met drie
dwarse stalen pinnen met bolle
tjes aan de uiteinden. Het staat
uitnodigend in het midden, aan
de ingang van de tuin.
Er zijn opvallend veel beelden
met de menselijke figuur als be
langrijkste inspiratiebron; in
zijn totaliteit, maar ook als tor
so, buste, of alleen het hoofd. In
bepaalde gevallen slechts ge
deeltes van het gelaat. Een ode
aan de vrouw te zien in gepati-
neerde bronzen van sierlijke
vrouwen of danseressen als in
Soepel. Parmantige keramische
Dikbillen in natuurtinten,
waarvan sommige werden be
werkt met gekleurde vlakken
als in Haru. Ze refereren wel aan
Cobra. Of de godinnen Nikee,
Anthena en Victory, met vleu
gels, hangend, staand of liggend
op stalen sokkels. Naast figura
tief werk van mens- en dierfigu
ren, is er een respectabel aantal
beelden met een abstracte
vormgeving of een mix van bei
de, vaak met een sobere maar
krachtige uitvoering. Speciale
ontwerpen zijn zonnewijzers als
scaphe en polaire.
Het thema 'samen' blijkt in
zwang. Als duo of als groep uit
gebeeld. Een voorbeeld is Sa
menzijn, een marmeren beeld
van een paar in innige omhel
zing. Samenwerken, een brons,
toont een hoge stoel die houvast
biedt aan tien personen. Buk
kend, omhelzend, elkaar vast
grijpend of apart zittend vor
men deze personen een hechte
relatie. Raakvlakken zien we in
bronzen als Geborgenheid en
door Aector Dooms
MIDDELBURG - Heros
Sluiskil BV is gisteren in Mid
delburg voor het overtreden van
een aantal milieuvoorschriften
veroordeeld tot 12.000 euro boe
te, waarvan de helft voorwaar
delijk. Economisch officier van
justitie L. Boogert eiste 20.000
euro boete. Het bedrijf, waar
van het hoofdkantoor in Roo
sendaal is gevestigd, werd door
de officier hardleersheid verwe
ten.
„Het bedrijf stelt zich negatief
op. De regelgeving is bekend,
maar men komt pas in actie als
het bedrijf hierop wordt aange
sproken door de overheid. Het is
echter de verantwoordelijkheid
van de BV om maatregelen te
nemen, maar dat doen ze niet."
De officier vond het zo langza
merhand welletjes. Hij nam een
voorwaardelijke stillegging in
overweging, maar zag hiervan
af. Dit had voornamelijk te ma
ken met een andere strafzaak
tegen Heros, die gisteren in af
wachting van de uitspraak in
bestuursrechtelijke procedures
werd aangehouden.
Economisch politierechter
J. Begheyn verlaagde de geëiste
boete, omdat hij begrip had
voor de opstartproblemen van
het bedrijf op de locatie van de
voormalige Cokesfabriek. „Het
ombouwen brengt veel kosten
met zich mee. Ook zijn twee van
de zes overtredingen niet opzet
telijk gebeurd. Daartegenover
staat dat het bedrijf actiever
moet worden", vond de politie,
rechter.
Heros had vorig jaar tussen 19
april en eind juni zich schuldig
gemaakt aan het storten vanaf
valhout en het niet opslaan van
geshredderd hout in comparti-
menten, zodat verwaaien van
stof niet werd voorkomen, Ook
was de shredderinstallatie niet
voorzien van waternevelsproei-
ers. Verder heeft het bedrijf in
strijd met de bouwstoffenwet
staalslakken gebruikt. Begindr
jaar bleek er een te hoge concen
tratie zware metalen te zittenin
de monsters van het afvalwater
dat geloosd werd op de Wester-
schelde. Daarnaast had men
niet tijdig aan de autoriteiten
gemeld dat er afval (houtsnip'
pers) werd vervoerd.
De bedrijfsleider van Heros zei
dat het lastig is om een oud be
drijf over te nemen en dat hel
bedrijf investeringen doet en
milieuvoorzieningen treft omde
bedrijfsvoering sterker te ma
ken. Volgens strafpleiter
A. Mout lag een slechte commu
nicatie over de vergunningen
tussen provincie, gemeenteen
Heros ten grondslag aan de pre-
blematiek. Ze vroeg Heros vrij
te spreken en bij twee milieu
overtredingen te ontslaan van
alle rechtsvervolging.
door Raymond de Frel
CADZAND - In het kader van
het project Neuf2Neuf brengt
de familie Neuféglise zaterdag
een bezoek aan de Mariakerk en
verenigingshuis 't Zwin in Cad
zand.
Doel van het project, dat is op
gestart door Ro Neuféglise uit
Amsterdam, is familieleden na
lange tijd weer met elkaar in
contact te brengen. Cadzand
vormt de basis voor de Neufégli-
ses. Omstreeks 1685 vluchtte
Pierre Michel, één van de voor
vaders, vanuit Frankrijk naar
Cadzand. Daar stichtte hij sa
men met andere Hugenoten ia
de huidige Mariakerk de Waals
Hervormde Gemeente. Zo'n
zestig familieleden hebben zich
inmiddels voor de reünie aange
meld. Zij treffen elkaar
14.00 uur tot 20.00 uur in ver
enigingshuis 't Zwin, waai
vroeger een woonhuis van éér
van de Neuféglises stond.
foto: Camile Schelstraete
doorErnst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het publiek
vindt het nieuwe concept voor
het Zeeuws Museum in Middel
burg zo aantrekkelijk dat het
beoogde aantal van 55.000 be
zoekers per jaar waarschijnlijk
wordt gehaald. Voorwaarde is
wel dat het exploitatiebudget
aanzienlijk wordt verhoogd.
Dat concludeert het Amster
damse onderzoeksbureau LAg-
roup in het rapport 'Nieuwe
perspectieven op Zeeland, het
Zeeuws Museum in de markt
beoordeeld'.
In opdracht van het Ministerie
van OCW heeft LAgroup onder
zocht hoe het publiek in Zee
land, Brabant en Zuid-Holland
aankijkt tegen het nieuwe
Zeeuws Museum dat naar ver
wachting medio 2005 zijn deu
ren opent. Ook is nagegaan hoe
het museum zich verhoudt tot
vergelijkbare musea in Neder
land.
In totaal zijn 1325 mensen on
dervraagd. Bijna tweederde
daarvan is woonachtig in Zee
land, de rest in Brabant en Zuid-
Holland. Twee van de drie on
dervraagden is van plan het
Zeeuws Museum in het eerste of
tweede jaar na de definitieve
heropening te bezoeken. Als de
mensen die nooit een museum
bezoeken buiten beschouwing
worden gelaten, blijkt dat ne
gen van de tien museumbezoe
kers in Zeeland van plan is naar
het nieuwe Zeeuws Museum te
gaan. Drie van de vijf museum
bezoekers uit Brabant en Zuid-
Holland sluiten zich daarbij
aan.
Op basis van een vergelijking
met het Fries Museum, het
Groninger Museum, het Drents
Museum, het Nieuw Land Pol
dermuseum in Lelystad, het
Noordbrabants Museum, het
Limburgs Museum en het Maas
trichtse Bonnefantenmuseum
concludeert LAgroup dat het
twee jaar geleden door bureau
Twynstra Gudde geschatte be
zoekersaantal van 55.000 voor
het Zeeuws Museum realistisch
is. Dit aantal hoorde bij de door
Twynstra Gudde beschreven
basisvariant, die daarna door
Provinciale Staten en de ge
meente Middelburg is uitverko
ren.
Destijds is besloten wel het bij
Mandela. Werkwijze, vormge
ving en resultaat ontlopen el
kaar soms inderdaad niet ver.
Bijvoorbeeld Gala van Van Be-
zey van de Reyt en Samen van
Gerdi Zwaan zijn beide ranke
sierlijke beelden, in marmer met
een gepolijst en een bewerkt ge
deelte. Vormgeving en materi
aalkeuze vertonen dermate veel
gelijkenis, dat indien niet aan
gegeven, men zou denken dat ze
gemaakt werden door één en de
zelfde kunstenares. Zelfs de
sokkel, een soort altaar, waarop
de vrouwenfiguur en het beeld
van een man en vrouw, ge
plaatst zijn, heeft dezelfde uit
gangsvorm. Tientallen poses en
telbare emoties worden tot uit
drukking gebracht en vormge
geven. Titels als Navelstaren,
Soepel, Verbondenheid, Flying
Women, Clochards, Droom,
Rust, Hoopvol, Dom (ge-)wicht,
Bij tij en ontij en nog vele andere
spreken voor zich. Elegante en
tedere zwarte en witte beelden,
in een mix van abstract en figu
ratief vormen een imponerende
rij in de gang naar de tuin.
Groepstentoonstelling 2003 t/m
15 september in Galerichel,
Weststraat 38, Aardenburg
Openingstijden: dagelijks van
13.00-18.00 uur.
behorende bedrag uit te trekker
voor de verbouwing van
Zeeuws Museum, maar een be
slissing over het exploitatie
budget op te schorten. LAgroup
constateert dat het huidige ten
toonstellingsbudget van 42.01
euro per jaar en het promotie
en communicatiebudget van
45.000 euro laag is in vergelij
king met dat van andere provin
ciale musea. Over het tentoon
stellingsbudget: „Het Zeeuw
Museum is op dit moment welis
waar gesloten, de vraag is echter
of dit budget in de toekomst toe
reikend zal zijn om de ambities
namelijk het vertellen van
verhaal van Zeeland van gi
ren en vandaag door het ten
toonstellen van het culturele
erfgoed van de 19e en 20e eeuw-
te verwezenlijken."
En: „Net zoals bij het tentoon
stellingsbudget bevindt hei
Zeeuws Museum zich wat be
treft het budget voor promotie
en communicatie in de onderste
regionen. Dit bedrag lijkt voor
de toekomst aan de lage kant.
gezien het feit dat het na
lange tijd van sluiting nodig zal
zijn het museum en haar nieuwe
concept opnieuw op de kaartte
zetten." Ook het aantrekken
van publiek buiten Zeeland
vergt 'relatief hoge marketing
inspanningen'.
Twynstra Gudde heeft de pro
vincie en de gemeente destijds
voorgerekend dat de door her.
gezamenlijk verleende exploi
tatiesubsidie moet worden op
getrokken van 680.000 ei®
naar bijna 1,6 miljoen. „Dat be
drag moet voldoende zijn Jma®
tot dusver lijkt het erop
Directeur V. Byvanck van het Zeeuws Museum.
foto Lex de Meester
provincie het te veel vindt
directeur V. Byvanck van e
Zeeuws Museum. „Dan wor
het moeilijk onze ambities
verwezenlijken. Er is geen ee
op één-verhouding tussen su
sidie en bezoekersaantal.
schien kun je met minder oo
die 55.000 bezoekers haten-
maar dan kan dat ten kostegaa
van de beveiliging of de schoon
maak van het museum-
moet uit de lengte of de breeaw
komen."
Byvanck is blij met het rapp
van LAgroup. Hij ziet het
als een ondersteuning van ZJ
pleidooi vooreen nieuwe inga
ophet Abdijplein. „Door he
le rapport lees je dat het mu
um uitstraling moet hebben
open moet staan naar buiten.
wezen Kamerlid vindt dat over het al
gemeen het niveau van bouwen in Zee
land ruimschoots voldoet. De twee
andere juryleden delen die mening, zo
zeggen architectuur-redactrice Annet
Tijhuis en directeur Valentijn Byvanck
van het Zeeuws Museum.
Het is Schoenmakers wel opgevallen
dat er geen typisch Zeeuwse architec
tuur bestaat. Enkele honderden jaren
terug, tijdens de Gouden Eeuw, werd er
in Zeeland duidelijk soberder gebouwd
dan in Noord- en Zuid-Holland. Dat
verschijnsel, nu nog steeds te zien aan
de grachtenpanden in Middelburg,
Vlissingen en Goes, herkent hij niet in
de moderne Zeeuwse gebouwen.
Het valt de jury op dat er hier en daar
juist te bont gebouwd wordt. De appar
tementen bij het sluizencomplex bij
Wemeldinge vormen wat dat betreft
een negatief voorbeeld, aldus de juryle
den. Schoenmakers spreekt vernieti
gend over dat ontwerp van architecten
bureau Zeelenberg. De Zeeuwse ruimte
Het gebouw van Rijkswaterstaat in Terneuzen van de hand van het Architectenburo OpMaat is genomineerd voor de derde
Zeeuwse Architectuurprijs. foto Peter Nicolai
is daar duidelijk verpest, stelt hij klip
en klaar. Het complex geeft volgens
hem duidelijk aan dat een prijsvraag
bittere noodzaak is. Zijn mening spoort
niet met die van de vele kopers, zo moet
hij wel erkennen. Want het woning
complex bij de sluizen van Wemeldin
ge, dat door hem zeer negatief wordt
beoordeeld, was in een mum van tijd
uitverkocht. Byvanck nuanceert de
kwestie en zegt dat het voor hem vooral
belangrijk is om te constateren dat de
openbare ruimte daar geprivatiseerd is.
„Het brengt niet mensen bij elkaar
maar isoleert", vat hij zijn kritiek sa
men.
Woningen worden volgens de juryleden
over het algemeen zeer degelijk ont
worpen. „Heel netjes", luidt het oordeel
van Tijhuis over wat ze heeft gezien.
Netjes maar niet echt bijzonder, vult
Schoenmakers aan. Om die reden is een
enkel woonhuis doorgedrongen tot het
lijstje met genomineerde gebouwen.
Het trio spreekt zeer lovend over de mo
derne sociale woningbouw in Zeeland
en de bouw van zorgcomplexen. Archi
tecten zijn bij het ontwerpen van zulke
complexen vaak met handen en voeten
gebonden aan allerlei regeltjes en nor
men. Desondanks slagen ze er in om
vaak met iets zeer bijzonders voor de
dag te komen, roemt de journaliste.
De Zeeuwse architectuurprijs wordt
om de twee jaar toegekend, beurtelings
voor gebouwen en ruimten uit de voor
liggende vier jaar. Ze kreeg vier jaar ge
leden het Waterpaviljoen op Neeltje
Jans de eerste Zeeuwse Architectuur
prijs. Twee jaar geleden waren er twee
winnaars: de gemeente Borsele scoorde
met het dorpskernenplan en Woongoed
Middelburg werd beloond voor de
woonomgeving van het renovatieplan
Hooge Platen.
Het is de jury opgevallen dat vooral ar
chitectenbureaus gebouwen hebben
ingezonden voor de Zeeuwse architec
tuurprijs. Wat dat betreft hebben parti
culieren het veelal laten afweten en niet
de kans gegrepen om hun favoriet aan
te melden. Ook vinden ze het jammer
dat alleen maar de grotere gebouwen
zijn aangemeld. Zo betreurt Tijhuis het
zeer dat niemand op het idee is geko
men om het ontwerp van de nieuwe vis-
kiosk op de Koningsbrug in Middel
burg in te zenden. Deze kiosk in de vorm
van een sardineblikje zou volgens haar
hoge ogen gooien en minimaal zijn
doorgedrongen tot de lijst van genomi
neerden Ze vindt het ontwerp geweldig
en een voorbeeld voor geheel Zeeland.
doorEmileCalon
Vier recente gebouwen dingen mee
naar eeuwige roem. Het nieuwe
zorgcomplex van Emergis in Goes, Hof
Sint Jan ten Heere in de Veerse Poort in
Middelburg, de nieuwe aanbouw van
het Zeeuws Archief in de hoofdstad en
het gebouw van Rijkswaterstaat in Ter-
neuzen zijn genomineerd voor de
Zeeuwse Architectuurprijs 2002. Za
terdag, tijdens de Dag van de Architec
tuur, wordt in de Grote Kerk van Veere
duidelijk welk complex versierd mag
worden met een speciale gevelplaquet
te zodat iedereen tot in lengte van da
gen kan zien dat het de derde Zeeuwse
Architectuurprijs heeft gewonnen.
58 gebouwen, tussen 1 januari 1997 en 1
december 2002 opgeleverd, werden
aangemeld. Een respectabel aantal, al
dus jurylid Gerrit Schoenmakers. De
oud-wethouder van Middelburg en ge-
