PZC
Rellen rond top in Thessaloniki
Koning van Tonga schrapt
laatste restje democratie
België verwijdert
scherpe kantjes
van genocidewet
Indringer verstoort verjaardagsfeest prins William
Zeker 125 doden in Nigeria
door explosie pijpleiding
Vijf aspiranten moeten eerst reeks problemen oplossen
maandag 23 juni 2003
Energiek
Twee bommen
treffen Skopje
Ultimatum voor Bunia
Eigen systeeem
Bananenrepubliek
Kroegbaas ramt terrasbezoekers
Grote bosbranden in Arizona
Rechtse leider Colombia opgepakt
Vliegtuig boven België onderschept
Piloten zoeken gegijzelden Algerije
^n?R redactie buitenland
WINDSOR - Een indringer
beeft zaterdag het feest ver
stoord dat in het koninklijk kas
teel van Windsor werd gehou
den voor de 21e verjaardag van
prins William.
De ongewapende man slaagde
erin tussen de driehonderd le
den van het koningshuis en
vrienden van William te komen.
De man kwam het podium op
terwijl prins William een toe
spraak hield, waarin hij zijn
vader, prins Charles, en de ko
ningin bedankte voor het feest.
Volgens de Britse krant News of
the World kon de indringer de
microfoon grijpen voordat be
wakers en agenten hem weg
trokken en in hechtenis namen.
De politie liet hem gisteren op
borgtocht vrij.
De 36-jarige Londenaar droeg
een valse baard en was verkleed
als Osama bin Laden, de leider
van de terroristische organisa
tie Al Qaeda. Hij zou een stand-
up-comedian zijn die eerder
openbare evenementen heeft
verstoord.
De Britse minister van Binnen
landse Zaken Blunkett heeft
een onderzoek aangekondigd.
Het verjaardagsfeest van de
prins, die op de universiteit
naast kunstgeschiedenis ook
Swahili studeert, droeg een
Afrikaans thema en alle gasten
waren verkleed. Zelfs koningin
Elizabeth kwam in een Afri
kaanse uitdossing.
Ook een aaibare leeuw, Tarzan
en een banaan behoorden tot de
gasten. De kamers in het oude
kasteel waren veranderd in een
oerwoud, waarin onder meer
een levensgrote olifant van pa-
pier-maché stond. ANP/RTR
Balkanlanden welkom als lid EU
door Hans Gertsen
PORTO CARRAS - De vijf lan
den van de westelijke Balkan
(Kroatië, Bosnië-Herzegowina,
Servië-Montenegro, Macedonië
en Albanië) zullen op termijn lid
worden van de Europese Unie.
Maar voor het zover is, moeten
ze nog een hele reeks grote pro
blemen oplossen. Voor het noe
men van een streefdatum is het
daarom nog veel te vroeg.
Dat is de belangrijkste uitkomst
van de speciale EU.-Balkantop
die zaterdag in de Griekse bad
plaats Porto Carras plaatsvond.
Ondanks het ontbreken van een
datum, iets waarop de vijf aspi
rantleden hadden gehoopt, viel
het woord 'historisch' zaterdag
vele malen. Nu ze officieel te ho
renhebben gekregen dat ze wel
komzijn in de Europese familie,
isergeenwegmeer terug, zo be
nadrukten diverse Balkanlei
ders. „De Balkan is onderdeel
van Europa", aldus Prodi, de
voorzitter van de Europese
Commissie.
Voordat de gesprekken over toe
treding concretere vormen kun
nen aannemen, moeten de vijf
landen echter nog heel wat huis
werk doen, zo werd hen voorge
houden. Premier Balkenende
deed tijdens de vergadering een
beroep op de landen om oorlogs
misdadigers als Karadzic en
Mladic nu eindelijk eens uit te
leveren aan het Joegosla vië-Tri-
bunaal in Den Haag.
De Servische president Marovic
ging niet rechtstreeks in op het
verzoek Karadzic en Mladic uit
te leveren, maar gaf wel aan dat
het land erop gebrand is 'alle
problemen uit het verleden'
energiek aan te pakken.
Van die problemen is de status
van Kosovo ongetwijfeld het
meest gecompliceerd. Formeel
is Kosovo nog altijd een Servi
sche provincie, maar de facto
heeft Servië er geen enkele zeg
genschap meer. De etnisch-Al-
banese meerderheid in Kosovo
streeft naar onafhankelijkheid;
Servië wil Kosovo niet opgeven
en eist dat de vele tienduizenden
Serviërs die de provincie ont
vlucht zijn, terug kunnen keren.
Sinds de 78 dagen durende
Navo-luchtaanvallen in 1999
staat Kosovo onder VN-be-
stuur. En al sinds die tijd is er
geen enkel overleg geweest tus
sen Servië en de etnische Alba
nezen.
Daar komt waarschijnlijk op
korte termijn verandering in.
Zowel de Serviërs als de etni
sche Albanezen lieten tijdens de
top in Porto Carras weten dat ze
bereid zijn tot rechtstreekse on
derhandelingen. Die moeten er
gens in juli beginnen, waar
schijnlijk in Brussel. Over de
vraag waar die onderhandelin
gen over dienen te gaan, ver
schillen de twee partijen echter
nog.
De Albanezen willen het over
leg beperken tot praktische za
ken, terwijl de Serviërs aanstu
ren op gesprekken van een veel
politieker karakter.
De EU-leiders maakten in de
Griekse badplaats nog een fi
nancieel gebaar naar de weste
lijke Balkan. De EU trekt de
komende jaren nog eens 210
miljoen euro extra uit voor
steun aan de regio. Dat geld
komt bovenop de 5 miljard euro
die de regio al was toegezegd
voor de periode tot 2006. GPD
li;
SKOPJE - In het centrum
van de Macedonische
hoofdstad Skopje zijn gis
teren aan het eind van de
middag twee bommen
ontploft, waarbij volgens
de politie een voorbijgan
ger licht gewond is ge
raakt.
De bommen waren in
vuilnisbakken geplaatst
en gingen vrijwel tegelijk
af. Een woordvoerder van
de politie wilde niet spe
culeren over de mogelijke
daders of hun motieven.
In de Balkanstaat bestaan
nog grote spanningen na
een zes maanden durende
opstand van etnische Al
banezen in 2001, waaraan
in augustus van dat jaar
na westerse bemiddeling
een eind kwam. AP
Demonstranten gooien molotovcocktails naar de Griekse oproerpolitie in het centrum van Thessaloniki.
foto Louisa Gouliamaki/EPA
van onze redactie buitenland
THESSALONIKI - De Griekse politie heeft zaterdag in
de havenstad Thessaloniki met traangas een groep radi
cale betogers tegen de Europese Unie uiteengejaagd. De
tweehonderd linkse jongeren staken gebouwen in
brand, gooiden met molotovcocktails en sloegen met
stokken en bijlen winkelruiten aan diggelen.
Dertig winkels, waaronder een McDonald's, raakten
ernstig beschadigd. De rook van een tiental brandjes in
gebouwen en auto's vulde in de namiddag de straten van
het centrum.
„Dit lijkt wel een stadsoorlog. Alles staat in brand", al
dus een inwoner van de havenstad.
Na enkele charges zochten de betogers hun toevlucht op
de universiteitscampus van ThessalonikiHet is de poli
tie in Griekenland bij wet verboden om daar te komen.
De politie arresteerde 84 relschoppers, onder wie twaalf
buitenlanders.
Een Franse controlepost in Bunia. foto Karei Prinsloo/AP
jggrClemens Inowersen
BUNIA - De door Frankrijk
ingevoerde Europese vredes
macht in het noordoosten van
tongo heeft zaterdag een ulti
matum gesteld. Over 7 2 uur mo
gen er geen wapens meer zijn in
e stad Bunia. Een zegsman van
e vredesmacht, de Franse ko-
oncl E. Dubois, zei dat de wa-
Pmis die na die tijd nog worden
aangetroffen in beslag worden
gnomen.
E*e vredesmacht accepteert
J°orts niet dat politieagenten
'e "e regering in Kinshasa vrij -
ag in Bunia heeft laten neer
kijken, in de stad blijven. Twee
'egtuigen met ruim honderd
Wapende Congolese agenten
de hoofdstad en uit het zui
delijke Mbuji-Mayi daalden
plotseling neer op het vliegveld
van Bunia. Het was vanaf mei de
tweede keer dat Kinshasa poli
tiemannen liet landen op het
vliegveld van Bunia. Er zijn er
ruim driehonderd.
De vredesmacht wist niets van
hun komst en het is volgens
Dubois in strijd met de gemaak
te afspraken. Ze moeten hier
weer weg, aldus de kolonel.
De vredesmacht moet voor
openbare orde zorgen in Bunia
en de streek Ituri, waar gewa
pende bendes al geruime tijd
massaslachtingen aanrichten
en elkaar bestrijden met stam
mentwist als inspiratie.
De VN-waarnemersmissie in
Congo (Monuc) bleek eerder
niet uitgerust voor de orde
handhaving. AFP
De oudste koning van de we
reld, Taufa'ahau Tupou IVvan
Tonga, heeft zijn bevoegdhe
den uitgebreid om zijn tegen
standers en critici nog beter de
mond te kunnen snoeren. De
bijna 85-jarige, zwaarlijvige
autocratische heerser logen
straft alle berichten over zijn
tanende macht en gezondheid,
en hij wil van geen wijken we
ten.
door Hans Jacobs
DEN HAAG - De koninklijke
familie van Tonga heeft bin
nen het Britse Gemenebest een
anekdotische roem. Die dankt
zij aan de opmerkelijke ver
schijning van koningin Salote
bij de kroning van haar Britse
collega Elizabeth, vijftig jaar
geleden.
Op die bewuste dag regende
het in Londen, maar Salote liet
zich niet van de wijs brengen
door zoiets onnozels als een
stortbui. De imposante vorstin
(een meter negentig lang, 127
kilogram) reed in een open
Landauer terug van de plech
tigheid, genietend van de toe
juichingen van het publiek.
Ze zat echter niet alleen in het
rijtuig, ook een van de Maleisi
sche sultans - met zijn iele ge
stalte een scherp contrast vor
mend met de gezette koningin
- reed mee. Hij smeekte haar
vergeefs de kap neer te laten.
„Ik deed net of ik hem niet ver
stond", aldus Salote achteraf.
„Wie is dat?" vroeg iemand
aan de Britse komiek Noël Co
ward. „Haar lunch", was het
nog vaak aangehaalde ant
woord.
Democratie heeft nog geen
plaats in het 130.000 inwoners
tellende streng-christelijke
Tonga. „We hebben ons eigen
systeem", aldus de minister
van Sociale Zaken vorige
week. Op papier bestaat er wel
enige zeggenschap, maar ne
gen van de 33 parlementsleden
worden rechtstreeks gekozen.
KoningTupou, die zijn moeder
Salote in 1965 opvolgde, be
paalt wanneer het parlement
bijeenkomt en hij stelt zelf
twaalf leden aan, onder wie de
tien ministers. De resterende
negen parlementszetels zijn
gereserveerd voor afgevaar
digden van de 33 edelen, die de
zetels (en de leukste hap j es van
de noodlijdende economie)
onderling verdelen.
Eerste minister van het eilan
denrijk ter grootte van de Ne
derlandse Antillen, is de twee
de zoon van de koning, prins
Ulukalala Lavaka Ata. Hij is
ook minister van Buitenlandse
Zaken, Landbouw en Visserij.
De andere kinderen van de ko
ning doen in zaken; daar heb
ben ze volgens Tupou als ieder
andere eilander recht op. Al
leen heeft dochter Pilolevu
Tuita het monopolie op de sa
tellietcommunicatie en heeft
zoon en kroonprins Tupouto'a
de zeggenschap over de ener
gievoorziening, de bierimport
en de handel in domeinnamen
voor het internet.
Kritiek is er al jaren, maar de
oppositie kan nooit een meer
derheid halen en wordt op alle
mogelijke manieren dwarsge
zeten. De jongste stappen van
koning Tupou zijn daar een
voorbeeld van. Het blad Taimi
O Tonga beschuldigde de ko
ning ervan 350 miljoen dollar
te hebben op een buitenlandse
privé-rekening. Prompt werd
het blad verboden. Pas enkele
weken nadat de rechter het
verbod onwettig verklaarde,
ging het paleis overstag.
De koning stelt nu een grond
wetswijziging voor die de
rechterlijke macht verbiedt
om koninklijke besluiten te
toetsen, en die de media ver
hindert nog langer de konink
lijke familie in diskrediet te
brengen. Dat heeft in binnen-
en buitenland tot scherpe pro
testen geleid. In Nieuw-Zee-
land en Australië gaan stem
men op om Tonga te laten
schorsen als lid van het Britse
Gemenebest. Ook moeten de
landen op 4 juli verstek laten
gaan bij hetverjaardagsfeestje
van de vorst. Prins Uluvalu
Tu'ipelehake, neef van de ko
ning en voorzitter van het par
lement, gaat tegen het voorstel
van de koning stemmen. „We
worden anders een bananen
republiek." GPD
DÜSSELDORF - Een dronken kroegbaas is zaterdag met zijn
auto in Düsseldorf twee terrasjes opgereden. Veertien mensen
raakten daarbij gewond. Eén verkeert in levensgevaar.
De 64-jarige automobilist, die zelf een klein café bezit om de
hoek bij de twee terrassen, stuurde zijn Chevrolet Camaro
eerst het terras van een ijssalon op. Vervolgens ramde hij een
veertig meter verderop gelegen terras, waarna de rode sport
wagen tot stilstand kwam.
De man, die zelf ongedeerd bleef, is gearresteerd. Hij wordt
vervolgd op verdenking van poging tot moord. Zijn eigen
kroeg zou slecht lopen. Verder zou hij een hoge navordering
van de belasting hebben ontvangen en problemen hebben met
zijn 33 jaar jongere vriendin. AP
WASHINGTON - Door hevige branden in de Amerikaanse
staat Arizona zijn duizenden hectare bos verwoest. Boven
dien bedreigt het vuur het astronomische waarnemingscen
trum Mount Bigelow Observatory dat jaarlijks door 1,5 tot 2
miljoen mensen wordt bezocht.
Dat liet brandweercommandant G. Good gisteren weten.
Kort na het uitbreken van de branden donderdag gingen 250
huizen in het toeristenoord Summerhaven in vlammen op. In
de vakantiedorpen Lower Linda en Lower Soldier Camp zijn
enkele tientallen huizen verwoest.
Duizend brandweerlieden zijn ingezet om het vuur te bestrij
den. In sommige gebieden rond de stad Tucson hebben de au
toriteiten de noodtoestand uitgeroepen. AFP/ANP
BOGOTA - Colombiaanse militairen hebben zaterdag een lei
der van de rechtse paramilitaire "groep AUC (Zelfverdedi
gingskrachten van Colombia) opgepakt. Het gaat om Wolmar
Said Sepülveda, bijgenaamd Oscar, die wordt verdacht van
betrokkenheid bij de moord op 450 mensen.
Volgens de autoriteiten stond Oscar aan het hoofd van twee
honderd paramilitairen die de afgelopen jaren massamoor
den in en rond Barrancabermeja pleegden. EFE/DPA
BRUSSEL - Twee Belgische straaljagers hebben zaterdag een
vliegtuig onderschept dat vanuit Griekenland onderweg was
naar het Britse vliegveld Luton. De straaljagers werden in al
lerijl op pad gestuurd toen het radiocontact met de commerci
ële vlucht uitviel. Het toestel mocht zijn vlucht voortzetten
toen het radiocontact was hersteld.
Het is de tweede keer in twee dagen dat iets dergelijks in het
Belgische luchtruim plaatsvindt. Vrijdag onderschepten
twee straaljagers een vliegtuig dat vanuit Libanon onderweg
was naar Oostende, eveneens omdat het radiocontact was
verbroken. RTR/ANP
BREMERHAVEN - Duitse marine-piloten zoeken in Algerije
naar de vijftien toeristen die sinds drie maanden in de woes
tijn worden gegijzeld. De piloten uit Nordholz, bij Bremerha
ven, zouden sinds enkele dagen in Algerije zijn.
De Algerijnse president Bouteflika heeft afgelopen week ge
zegd dat de gegijzelden nog leven. De tien Duitsers, vier Zwit
sers en de Nederlander Arjen Hilbers zouden in de Sahara op
1200 kilometer ten zuiden van Algiers worden vastgehouden
in een bergachtig gebied. DPA
De tweehonderd anarchisten maakten deel uit van
25.000 antiglobalisten, die verder vreedzaam demon
streerden. Dat was minder dan de 100.000 personen
waarop de organisatoren hadden gehoopt.
De politie was voorbereid op massale demonstraties op
de laatste dag van de EU-top die in de badplaats Porto
Carras, niet ver van Thessaloniki, werd gehouden. Met
de inzet van 16.000 politieagenten en ander veiligheids
personeel was het de grootste politieoperatie ooit in
Griekenland. RTR/AFP
door Heieen Paalvast
BRUSSEL - Onder zware Ame
rikaanse druk wordt de omstre
den Belgische genocidewet
grondig afgezwakt. In allerijl
hebben de partijen die werken
aan een nieuwe regering daar
over dit weekeinde in Brussel
een akkoord gesmeed. Aan
klachten zoals afgelopen week
nog tegen de Amerikaanse pre
sident Bush en de Britse premier
Blair, zijn daardoor niet langer
mogelijk.
Op grond van de wet die uit 1993
dateert, kan straks alleen een
aanklacht worden ingediend als
de dader of het slachtoffer een
Belg is of de indiener minstens
drie jaar in België verblijft. Op
dit moment doet de nationali
teit er niet toe.
Een aanklacht is verder alleen
ontvankelijk als het aange
klaagde land niet een soortgelij -
ke wet heeft of een normaal
rechtssysteem.
Bovendien is het de bedoeling
dat de voorzitter van het hof van
beroep moet instemmen met het
starten van een procedure, om te
voorkomen dat een dossier op de
tafel van de regering belandt.
Premier Verhofstadt verdedig
de gisteren nog steeds de wet en
sprak van een aanpassing. Maar
hij erkende dat de wet systema
tisch is misbruikt om politieke
redenen en dat daardoor de re
latie met 'een aantal bevriende
landen', lees: de Verenigde Sta
ten, is 'bemoeilijkt'.
Voor minister Michel van Bui
tenlandse Zaken is de kous af.
Volgens hem moeten de Ameri
kanen gerustgesteld zijn. De
wetswijziging, in zijn woorden
'een boodschap naar de VS',
komt 'volledig tegemoet aan
hun bekommernissen'.
De christen-democratische op
positiepartij N-VA opende gis
teren niet echt verrassend de
aanval op de voorman van de
Franstalige liberalen, die niet
langer acceptabel zou zijn als
minister. CD&V-voorman Le-
terme sprak van een 'bocht van
het gezond verstand' die maan
den te laat komt. Volgens hem
moet Michel 'zijn conclusies
trekken'. ANP
van onze redactie buitenland
LAGOS - Zeker 125 mensen zijn
in het zuidoosten van Nigeria
om het leven gekomen door de
ontploffing van een pijpleiding
waaruit ze illegaal benzine af
tapten. Het Rode Kruis en oog
getuigen hebben dat zaterdag
gemeld.
Volgens het Rode Kruis zijn in
middels 125 doden geteld enkan
dat aantal nog oplopen. Een on
bekend aantal mensen liep
brandwonden op.
De èxplosie deed zich donder
dag voor, op vijftig kilometer
van de stad Umuahia. Overle
venden zouden het ongeluk stil
hebben gehouden uit vrees voor
gerechtelijke vervolging we
gens sabotage van de leiding en
diefstal van de brandstof. De
oorzaak van de ontploffing is
nog niet vastgesteld. De krant
ThisDay berichtte dat een
vonkje van een motorfiets de ex
plosie kan hebben veroorzaakt.
Volgens ooggetuigen tapten de
bewoners van het gebied al zes
weken lang benzine af. Hoewel
de autoriteiten daarvan op de
hoogte waren, bleven ze benzine
door de leiding pompen. In
ThisDay zeiden ooggetuigen
dat agenten zelfs verdienden
aan de diefstal van de benzine.
Dorpsbewoners zouden de
agenten honderd naira (66 cent)
hebben moeten betalen voor ze
met een emmertje benzine
mochten aftappen.
De pijpleiding vervoert benzine
van de staatsraffinaderij in Port
Harcourt naar de 230 kilometer
noordelijker gelegen stad Enu-
gu. Vrijdagavond zou het vuur
nog hebben gewoed.
Op grote schaal saboteren be
woners van olierijke streken in
Nigeria pijpleidingen, om de
buitgemaakte brandstoffen il
legaal te verkopen. Daarbij
doen zich regelmatig ernstige
ongelukken voor. AP
