PZC Betuwelijn is net als Srebrenica een dure les geworden Ook de oorlog tegen Servië werd met leugens verkocht 4 Iedere Congolees kent een horrorverhaal Zakkenvullers in bedrijf stop helpen zich uiteindelijk vanzelf om zeep te gast 21 juni 1953 zaterdag 21 juni 2003 Stapje terug Taxi Te optimistisch Zuurbad Voorwaarden De echte kanjers hoor je nooit De forse beloningenvan Nederlandse topondernemers blijven de gemoederen bezighouden. Terecht, vindt Fons Trompe naars. Maar volgens de topmanagers Van Lede (Akzo Nobel) en Burgmans (Unilever) moeten de salarissen onder druk van de 'internationale markt' de komende jaren zelfs nog stijgen. door Fons Trompenaars Het is alweer wat jaren gele den dat we een echte dis cussie hebben gehad over de Nederlandse elite van het be drijfsleven. We kwamen de laat ste tijd niet verder dan onder werpen als 'bolletjesslikkers' en 'asielzoekers'. Dat is op zich heel aardig, maar de discussie rond een paar duizenden die meer dan 300.000 euro per jaar verdienen, heeft veel meer sym bolische waarde dan een tirade over tienduizenden arme sloe bers. Laat ik eens genuanceerd be ginnen door te stellen dat de dis cussie gaat over een duidelijke minderheid onder de top verdie ners. Het betreft vooral die mensen die toch al te veel over geld lopen te bakkeleien. Dat deden ze ook al in tijden dat de bomen tot de hemel reikten. En nu het slechter gaat, hoor je die zelfde minderheid klagen dat hun opties plotseling niets meer waard zijn. Het is een groep die heel terecht door de publieke opinie wordt gekapitteld. Wat mankeert er toch aan de redene ring van deze subcultuur van bekende zakkenvullers? Allereerst heeft de Amerikaan se managementadviseur Jim Collins in zijn prachtige werken Built to last en From good to great haarfijn uit de doeken ge daan dat succesvolle leiders voortdurend bezig zijn om es sentiële waarden, zoals integri teit, duurzaamheid en transpa rantie, te verankeren in het dagelijkse gedrag van henzelf en van hun managers. Finan cieel gewin wordt vooral ge zien als een symbool van suc ces en zeker niet als doel op zich. Welk goeddenkend mens heeft zin om de vruchten van zijn ar beid alleen in te zetten voor een aantal anonieme geldschieters, die denken zichzelf te kunnen verrijken door met geld te schuiven tussen onpersoonlijke geldmachines? Het communis me heeft zichzelf om zeep gehol pen door de maatschappij op te zetten tegen het individu. Zo zal dit ongebreidelde kapita lisme van het eendimensionale shareholder value (wat levert het de aandeelhouder op) zich zelf om zeep brengen, omdat ook hier het individu tegen de maatschappij wordt opgezet. Shareholder value als value cre ated for people who never share (de waarde van aandeelhouders voor mensen die nooit delen) door grote groepen zakkenvul lers is ten dode opgeschreven. Ten tweede moet je consequent zijn met de logica van dit belo ningssysteem. Dat topmanagers veel verdienen is prachtig en moet zeker kunnen. Maar als in goede tijden op de borst wordt geklopt, zullen ze in slechte tij den ook een stapje terug moeten doen. Topmanagers die alleen op financiële criteria sturen, hebben vooral in betere tijden overschat hoe beperkt hun in vloed is op de bedrijfsresulta ten. Een recent Australisch on derzoek stelt dat leiders met salarissen van boven de 300.000 euro aan het hoofd staan van or ganisaties die het beduidend slechter doen dan de organisa ties van hun bescheidener colle ga's. Een derde onjuiste voorstelling van zaken is dat het marktme chanisme ons topkader dwingt tot hogere salarissen, met name in een internationale markt. In een vrije markt worden de prij zen van schaarse goederen en De hoogte van topsalarissen wordt helemaal niet bepaald door een vrij-marktmechanisme, vindt F. Trompenaars. Hij vergelijkt ze met het vrijgeven van de taxitarieven: de consument heeft niet de vrije keuze die je bij een vrije markt zou verwachten. foto Harmen de Jong/GPD diensten bepaald door vraag en aanbod. Als ik zie hoe veel sala rissen tot stand komen, dan is er geenszins sprake van een vrije markt. In veel Europese landen en de Verenigde Staten zie je eenzelf de discussie ontstaan. Ook daar twijfelt men aan het vrije- marktmechanisme. Hoe kan de directeur van de Dow Jones-or- ganisatie op Wall Street nu zo'n slordige 25 keer meer verdienen dan de president van de VS? Het doet me denken aan het vrijgeven van de taxitarieven. Dat is prima als het een vrije markt is waar consument én taxichauffeur een vrije keuze hebben. Maar staat er toevallig een 'halve deuk' vooraan in de rij, dan zie ik toch weinig men sen naar de tweede opgepoetste Mercedes lopen. Ik probeerde het laatst en werd stijf geschol den. Een vierde voetnoot moet wor den geplaatst bij de motiveren de werking van geld. Uit onder zoek, dat zich al over meer dan zestig jaar uitstrekt, blijkt dat geld helemaal niet motiveert (en gelukkig maakt). Als je minder krijgt dan verwacht, dan demo tiveert het je voor een lange tijd. De bevrediging die je krijgt uit een verwachte bonus is blijk baar maar van zeer korte duur. De vergelijking met anderen heeft veel meer motiverende werking. Als ik maar x procent meer ver dien dan die ander, dan is de hoogte niet van belang. Men zou in deze context ook kunnen con cluderen dat de openheid in sa larissen van topmanagers eer der een opdrijvende werking heeft gehad dan de beoogde af topping. Hoe kan ik nou minder verdienen dan Jansen? En er wordt weer een schepje boven op het salaris gedaan. Ten slotte wil ik graag terugko men op het onderzoek van Jim Collins. Bij waardegedreven or ganisaties vindt men ook een waardegedreven leider. Bij de meest succesvolle leiders blij ken twee waarden als belang rijkste te komen bovendrijven: een combinatie van wilskracht en nederigheid. Gelukkig hebben we ook in Ne derland genoeg van deze kan jers. Maar je hoort ze nooit. Ze hebben het te druk met hun zaak om te veel met zichzelf be zig te zijn. GPD Fons Trompenaars is directeur van Trompenaars Hampden-Turner, ad viesbureau voor intercultureel ma nagement in Amsterdam. Vincent Hoed (33) was de afgelopen twee jaar coördinator voor Artsen zonder Grenzen AzGin Congo. Het land wordt al jaren geteisterd door een bloedige burgeroorlog. Hoed is blij met alle internationale aandacht die Congo nu krijgtmaar hoopt wel dat die blijvend is. Het is naïef om te denken dat er snelle oplossingen zijn." door Saskia Bonqer De oorlog in Congo is net zo onoverzichtelijk als bloedig. Vincent Hoed, coör dinator voor Artsen zonder Grenzen, schat dat er tien tot vijftien gewapende rebellen bewegingen zijn. Nu eens sluiten die groepen allian ties, dan weer slachten ze el kaar af. Ook intern leveren ze vaak strijd. De burgerbevol king is het grootste slachtof fer. De laatste vijf jaar zijn zo'n 3,5 miljoen mensen overle den door de oorlog zelf, maar ook door ziekte en ondervoe ding als gevolg van de oor log. Veel mensen in Congo kam pen met psychische proble men door de ellende die ze hebben meegemaakt. „Iede re Congolees kan wel een horrorverhaal vertellen: een moeder die vier kinderen is kwijtgeraakt, een dorp zon der oude mensen, mensen die niet meer durven sla pen in hun huizen omdat plunderingen, moordpartij en en verkrachtingen vaak 's nachts plaatsvinden", ver telt Hoed. Grote aantallen kinderen worden door militairen ont voerd en gedwongen te wer ken als soldaat. Ze gebruiken drugs om niets te hoeven voe len of krijgen juist drugs toe gediend zodat ze geestelijk totaal gedesoriënteerd de strijd aangaan. De 'rebellen' zijn vaak zo in de war dat zij willekeurige voorbijgangers afslachten. Verkrachting van vrouwen en meisjes is aan de orde van de dag. Sommige van hen raken zwanger of worden besmet met het aids- virus. Prostituees van veer tien, vijftien jaar oud bieden hun lichaam aan voor een bosje bloemen. Hulporganisaties kunnen lang niet'alle hulpbehoeven den bereiken, doordat het op veel plekken te onveilig is of doordat de infrastructuur verdwenen is. Zieken en ge wonden stuiten op dezelfde problemen als zij naar een ziekenhuis willen. „Soms lukt het mensen pas na we ken ons te bereiken. Ik heb het geregeld meegemaakt dat mensen met oude, open wonden van kogels en ma chetes bij ons kwamen", ver telt Hoed. Op veel plaatsen moet er worden onderhandeld met rebellen om hun posten te mogen passeren. „Voor hulp verleners valt dat nog mee. De meeste militairen respec teren ons werk en laten ons ongehinderd door. Maar als ze daar iets voor terug willen hebben, zijn ze bij ons ver keerd. Vaak vragen ze brand stof of willen ze voorrang in de kliniek." Hoed is daar nooit op ingegaan. Hij pro beerde rebellen wel eens aan te spreken op hun gedrag, „Wij zijn er immers niet al leen om pleisters te plak ken." Kant-en-klare oplossingen voor Congo heeft hij niet, „Daar ben ik ook niet voor. Politici moeten met onze ver halen in het achterhoofd beslissen wat er dient te ge beuren om de situatie te ver beteren." De Europese Unie stuurt nu 1400 militairen naar Bunia in het oosten van Congo. Hoed: „Dat zal daar best helpen. Maar Bunia is maar een kleine stad in een kleine provincie in een gi gantisch groot, ingestort en uitgehold land." Hoed wil zich niet wagen aan de discussie over hoeveel mi litairen waarheen moeten. „Als er militairen nodig zijn in Irak, dan moeten ze gaan. Ik hoop alleen niet dat an dere landen vergeten wor den." GPD door Paul Koopman Het begint een bekend re frein te worden in politiek Den Haag. De Betuwelijn, de goederenspoorlijn die Rotter dam moet verbinden met het Duitse achterland, is wéér duurder geworden. Het onvermijdelijke gevolg: het was al vrijwel uitgesloten dat ooit een stuiver op dit miljar denproject zou worden ver diend, maar inmiddels is de ren tabiliteit van de lijn helemaal een illusie. En opnieuw roepen sommige Kamerleden (SP) en hoogleraren dat het omstreden bouwproject maar moet worden stilgelegd. Die roep om de stekker eruit te trekken, was nog wel de meest onzinnige reactie op het deze week verschenen Rekenkamer rapport over de Betuwelijn. Want een hervorming in bij voorbeeld het middelbaar on derwijs is nog wel terug te draaien als de resultaten tegen vallen. Maar een infrastruc tuurproject afbreken waaraan al miljarden zijn verspijkerd en waarvoor het halve land is om geploegd, komt neer op een gi gantische kapitaalvernietiging. Op een eenmaal begonnen werk in deze sector is nu eenmaal niet gemakkelijk meer terug te ko men. Juist vanwege dit gegeven zou nu vooral serieus aandacht be steed moeten worden aan de be sluitvorming die aan het gesleep met spoorstaven en bielzen vooraf is gegaan. Wisten kabi net en Kamer in 1989 eigenlijk wel waaraan ze begonnen en wat al heel snel niet meer was terug te draaien? Beseften zij hoe groot de financiële risico's waren en hoe duur de alterna tieven, zoals vervoer over het water of de weg? Werd een beet je helder nagedacht over de vraag hoe de wereld er vijftien jaar later uit zou kunnen zien? En vooral: werden wel de juiste motieven gebruikt voor het be sluit de spade in de grond te ste ken? Bij al deze vragen zijn nut tige lessen voor de toekomst te trekken. Het oorspronkelijke doel van de Betuwelijn - een betere ontslui ting van de Rotterdamse 'main- port', het ontlasten van de we gen en personenvervoer over het spoor, sparen van het milieu - verdween namelijk al heel snel achter de horizon. Het debat in de Tweede Kamer ging al meteen over het inpassen van de spoorlijn in het land schap en de (dure) aanpassingen die daarvoor noodzakelijk wa ren, Daar kwam bij dat het mi nisterie van Verkeer en Water staat zich ernstig rijk rekende. De belastingbetaler hoefde maar 550 miljoen euro voor te schieten, heette het in 1990. Het bedrijfsleven zou dat bedrag binnen de kortste keren terug betalen. De illusie van een winstgevend spoor was gescha pen. Het bedrijfsleven hield de hand op de knip en de kosten ex plodeerden. Het fundamentele debat - moet die lijn er wel komen en zo ja, waarom precies - werd nooit écht gevoerd. In plaats daarvan verloor het parlement, opge stookt door actiegroepen, zich in discussies over tunnelbakken en traverses. Bij het parlemen tair onderzoek, waar een meer derheid van de Kamerleden nu terecht op aandringt, mag daar om wel een flinke hand in eigen boezem steken. Want dat de Be tuwelijn inmiddels een com mercieel fiasco is, valt vooral te wijten aan de peperdure wen senlijst] es die de Tweede Kamer indertijd zélf heeft ingediend. Terecht is bij het uitputtende Srebrenica-onderzoek dat het parlement deze week heeft af gerond veel aandacht besteed aan de politieke besluitvorming die aan de uitzending naar de moslimenclave vooraf ging. De conclusie, óók van de commis sie-Bakker, luidde kortweg: Nederland stapte er te optimis tisch in, kende de risico's onvol doende, was verblind door goe de bedoelingen en had geen 'exitstrategie' als het fout zou lopen. Het lijkt de Betuwelijn wel. Ook hier was er sprake van een te groot optimisme, nauwe lijks inzicht in de risico's en geen plan wat te doen als de praktijk zou tegenzitten. Uit de ervarin gen met Srebrenica werden dure lessen getrokken voor komende vredesoperaties. Nu zijn de gro te infrastructuurprojecten aan de beurt, want bij een volgende 'Betuwelijn' mag het niet op de zelfde manier fout gaan. GPD Amerikanen en Britten vragen zich gekweld af waar de massavernieti gingswapens zijn, die Irak volgens hun leiders bij de vleet bezat. Drie maanden na de val van Bagdad lijkt het duidelijk dat Bush en Blair hun oorlog met iets te veel verve hebben ver kocht. Dat is echter niets nieuws. De oorlog tegen het Servië van Slobodan Milosevic werd eveneens aan de man gebracht met halve en hele leugens. door Cees van Zweeden Wie de waarheid over Koso vo wil weten, moet op weg naar de provincie even in Bel grado stoppen. Onder de brug over de Donau ligt een sloppen wijk die in India niet zou mis staan. De huizen zijn van blik en doek, de straten zijn modderpa den, het riool is open, de elektri citeit wordt illegaal afgetapt. In die wijk wonen enkele duizen den zigeuners die Kosovo moes ten ontvluchten, nadat de Navo daar de macht had overgeno men. Die zigeuners zijn het topje van de ijsberg. Na de Navo-oorlog tegen Milosevic namen 360.000 mensen (voornamelijk Serviërs en zigeuners) de wijk, omdat zij hun leven niet meer zeker wa ren. Honderden, zo niet duizen den, anderen werden vermoord. Honderd Servische kerken en kloosters werden vernietigd, tienduizenden huizen platge brand. Wat in Kosovo gebeurde onder de ogen van tienduizenden Navo-militairen, was etnische zuivering. Negentig procent van alle zigeuners werd verdreven, tweederde van alle Serviërs. Kosovo is niet het paradijs dat de Amerikaanse president Clin ton en de Britse premier Blair in het verschiet stelden, toen zij in 1999 steun poogden te verwer ven voor hun oorlog tegen Ser vië. Maar nadat de kruitdamp was weggetrokken, bleken ook de andere argumenten het daglicht niet te kunnen verdragen. Om een sceptische bevolking voor zich te winnen brandmerkte Tony Blair het beleid van Milo- Serviërs hebben Albanese Kosovaren gevangengenomen in de aanloop naar de oorlog. Groot-Brittan- nië en de Verenigde Staten overdreven de Servische misdaden in Kosovo toen zij in 1999 steun poogden te verwerven voor hun oorlog tegen Servië. sevic in Kosovo als 'raciale gen ocide'. Hij sprak: „Duizenden Albanezen zijn vermoord, hon derdduizend anderen worden vermistEen Amerikaans rege ringsdocument maakt zelfs ge wag van 400.000 slachtoffers. De feiten bleken iets anders te liggen. Vier jaar na de oorlog staat de teller op minder dan drieduizend doden, een cijfer dat zowel de slachtoffers aan Servische zijde omvat als de Al banezen die tijdens de oorlog omkwamen. Het aantal vermis ten wordt door de Verenigde Naties geschat op 3500, een fractie van de 'honderdduizend' waar Blair over sprak. En onder die 3500 vermisten bevinden zich 1300 Serviërs. Tijdens de oorlog onthulden de Britten het bestaan van een kamp in Djakovica, waar Ser viërs systematisch Albanese vrouwen verkrachtten. Na de oorlog bleek het kamp alleen in de verbeelding van Blair te heb ben bestaan. In de Trepca-mijn waren zevenhonderd Albane zen in een zuurbad geworpen, wat de Daily Mirror tot de voor spelling bracht dat Trepca door de geschiedschrijvers in het rij tje Bergen-Belsen, Auschwitz en Treblinka geplaatst zou wor den. Maar Trepca heeft het ge schiedenisboek nooit gehaald, want het verhaal over het zuur bad bleek verzonnen. De oorlog begon, nadat Milose vic bij de onderhandelingen in het Franse Rambouillet had ge weigerd een 'vredesplan' te aan vaarden. Blairs minister van Buitenlandse Zaken, Robin Co ok, verklaarde: „De Serviërs hebben geweigerd aan het vre desproces deel te nemen, omdat zij geen autonomie voor Kosovo willen die wordt gewaarborgd door een internationale militai re macht." Maar de Serviërs hadden bij het begin van de onderhandelingen zowel de autonomie als de inter- foto Harald Doornbos/GPD nationale macht aanvaard, op voorwaarde dat de militairen daarvan blauwgehelmd waren. Geconfronteerd met het per spectief dat de Serviërs het vre desplan gingen aanvaarden, werd te elfder ure besloten een nieuwe voonvaarde in dat plan op te nemen. Omdat de volle dige tekst van het vredesplan geheim werd gehouden, was het destijds onduidelijk waar om de Serviërs er uiteindelijk hun handtekening aan onthiel den. Pas op 18 april 1999, toen de oorlog al in volle gang was, ont hulde Le Monde Diplomatique de volledige tekst. Appendix B van hoofdstuk zeven van het do cument eiste 'onbeperkte toe gang' voor Navo-troepen in heel Joegoslavië. Anders gezegd: Milosevic moest instemmen met een bezetting van zijn land. De bepaling was door de Amerika nen en Britten toegevoegd met het expliciete doel aanvaarding van het document onmogelijk te maken. GPD EXECUTIE -Ethel en Julius Rosenberg zijn afgelopen nacht om een uur Nederlandse tijd in de Sing-Sing gevange nis in New York door middel van de elektrische stoel te rechtgesteld. Zij kregen de doodstraf omdat ze verdacht werden van het verrichten van atoomspionage voor de Rus sen. De executie werd vier maal uitgesteld. ONBESTUURBAAR - Frank rijk is nog steeds onbestuur baar door politieke twisten. President Auriol heeft alle voormalige premiers, politie ke leiders en voorzitters van de parlementsfracties bijeenge roepen om een gemeenschap pelijk programma op te stel len. In politieke kringen in Parijs verwacht men dat de politici en de oud-premiers het eens zullen worden over de vorming van een kabinet, dat geleid zal worden door oud premier Pinay. BASILIEK - De Sint Willi- brorduskerk in Hulst zal op 19 september 1954 in oude glorie hersteld zijn. De kerktoren werd getroffen door het oor logsgeweld. De Hulster burge- meesterB. Truffino verklaarde dat de bouw van de vieringsto ren in september volgend jaar gereed is.. PZC Hoofdredactie: A, L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 315666 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Oostsouburgseweg 10 4380 AA Vlissingen Tel. 06-54267110 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114) 372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden: zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2,00) per maand: 20,50 per kwartaal: 55,10 per jaar: €209,90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag:€ 1,10 zaterdag: 1,65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen, Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantoorure zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel, (0113) 315555 Fax(0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel. (0113) 315540 Fax (0113) 315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes) Tel. (0113)315550 Fax: (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0113) 315520 Fax: (0113)315549 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax: (0114)372771 lnternet:www.pzc,nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Hnnru Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De aou aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruiktvoor (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienstenen^ titels en de werkma; derden. Als u op deze informatie c ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig 9e|®leC, ijna u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, aio lezersservice, Postbus 3229, 4800 MB Breda. Behoort tot Wegener

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4