PZC Nederland telt te veel generaals Nucleair programma van Iran vormt bedreiging voor vrede Ministers schuiven problemen met zee telkens voor zich uit 4 Meer dan helft Turkse jongeren wil emigreren naar Europees land te gast te gast 20 juni 1953 vrijdag 20 juni 2003 Geen werk Waterhoofd Voortvarende Kamp 8 mmm* Zelfvoorzienend Ferm Jeugd keert Turkije de rug toe doorFidan Ekiz Iedere Turk kan zijn plicht tot zijn vaderland zo uit het hoofd opdreunen: 'Hé Turkse jeugd! Je plicht is, tot je dood, het beschermen en verdedigen van de Turkse onafhankelijk heid en de Turkse republiek'. Deze tekst van Mustafa Kemal Atatürk (de stichter van het mo derne Turki je) staat in elk Turks schoolboek. Toch houdt dit plichtsbesef de jongeren niet tegen hun vader land de rug toe te keren. Uit een landelijk onderzoek in Turkije is gebleken dat meer dan de helft van de Turkse jongeren in het buitenland (het liefst Euro pa) wil wonen en werken. „Jullie zouden je moeten scha men", mompelt Ogün tegen zijn vrienden, die uitleggen waarom ze niet in Turkije willen blijven. De vijf jongens zitten op een bankje in het drukke winkel centrum van de Istanboelse wijk Eyüb Sultan. Ze kennen el kaar van de Technische Univer siteit in Istanboel waar ze vorig jaar zijn afgestudeerd. Hun di ploma hebben ze op zak, maar geen van hen kan een goede baan vinden. Met de economische crisis die het land al ruim drie jaar in zijn greep heeft, is de werkloosheid groter dan ooit. Burhan geeft Ogün zo'n harde tik dat hij bijna van het bankje valt. „Ga dan, als je het zo goed hebt in dit land. Ga dan naar je werk. Waarom zit je hier nog?" Meteen ontbrandt een felle dis cussie. Het is Ogün tegen de rest. „Misschien hebben we het nu niet zo goed. Maar onze voorva deren hebben zich daar ook doorheen geslagen. Als ook zij hadden opgegeven, zoals jullie, waar waren we nu dan geweest? 'Atamizin izindeyiz' (Vader, Atatürk, we zijn je op het spoor, red.) dat is wat je op school hebt geleerd. Je lette zeker niet op." Terwijl Ogün ter herinnering de geschiedenis van de ata's, de voorvaderen, oprakelt, verheft Burhan zijn stem om hem te on derbreken: „Waar we waren ge weest als onze ata's de Turken in de steek hadden gelaten? Mis schien was Turkije nu dan wél een Europees land." Het Kemalisme - de grote va derlandse gedachte van Ata türk die een sterk nationalisti sche inslag heeft - vormt meer dan de armoede of de islam een obstakel voor de EU-deelname. Het valt echter blijkbaar wel mee met dit Turkse nationalis me, want een meerderheid van de Turkse j ongeren wil dolgraag bij Europa horen. Alleen willen ze daarvoor ook daadwerkelijk naar Europa emigreren. „Ik geloof er niet in dat Turkije bij de EU mag", zegt Yilmaz stellig. „Ze willen ons gewoon niet. Dat is toch duidelijk. Het zou een wonder zijn als het wel lukt. Alleen kan ik niet wachten tot die dag. Net zoals mijn ande re leeftijdgenoten." Yilmaz is 26 jaar en studeert aan de Bo sporus Universiteit van Istan boel. In zijn vrije tijd werkt hij in een cd-zaak op de Istiklal Caddesi, de Vrijheidsboulevard. Yilmaz wil naar Duitsland en is zelfs bereid om daar te werken als schoonmaker of vuilnisman. Want hetzelfde toekomstper spectief wacht hem ook in Tur kije, ook al heeft hij straks een universiteitsbul. Bovendien vertikt hij het om in dienst te gaan. „Ze verpesten onze toe komst door ons na de universi teit achttien maanden in dienst te nemen. Die tijd kunnen we beter gebruiken om een baan te vinden." Yilmaz studeert communicatie en voorlichting. Maar in een land als Turkije stelt dat niks meer voor. Diploma of niet, er is gewoon geen werk. „In Duits land heb ik als schoonmaker tenminste nog sociale rechten. Ik ben er al eens geweest en heb gezien dat je daar wél als mens wordt behandeld." Yilmaz oogt uitgeput en ant woordt nors als klanten in de zaakhem wat vragen. „Ditwerk doe ik ook met tegenzin. De hele dag werk ik me te pletter, tien uur lang.In de zomervakantie werkt hij voltijds en verdient niet meer dan 250 miljoen lire door Adriaan v^n'Vuren Nederland h,eeft ruim hon derd generaals en admi raals in actieve dienst. Dit grote aantal vlagofficieren (marine) en opperofficieren (land- en luchtmacht) bij onze almaar kleiner wordende krijgsmacht leidt regelmatig tot kritiek van vooral linkse partijen. Opper- en vlagofficieren vallen in de salarisschalen 17 tot 20 en hebben als zodanig vele gelijken onder de hoge burgerambtena ren. De exclusieve aandacht voor het grote aantal generaals en admiraals is opvallend, om dat andere ministeries naar verhouding meer hoge burger ambtenaren hebben dan Defen sie hoge militairen heeft. Ook de vele hoge burgerambtenaren bij Defensie zelf, trekken zelfs bij links geen aandacht. Hoewel vlag- en opperofficieren dus relatief minder talrijk zijn dan hoge burgerambtenaren, is er toch wel wat aan de hand wanneer je ziet waar die vlag en opperofficieren zijn inge deeld. Twintig procent van hen werkt bij de operationele een heden, nog eens twintig procent werkt bij internationale staven zoals de Navo en liefst zestig procent is ingedeeld bij het mi nisterie en de Haagse staven van marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee. Hoe kon dat Haagse waterhoofd ontstaan? Daarvoor moeten we teruggaan naar de PvdA van Den Uyl. Die partij wantrouwde van oudsher de krijgsmacht en de politie. Militaire organisaties worden gekenmerkt door een hoofdige leiding. In oorlogssi tuaties kan er maar één de baas zijn. De regering-Den Uyl vond dat zij te weinig greep had op de krijgsmacht met haar gesloten hiërarchie. Om dat te verande ren mochten marine, land- en luchtmacht niet langer worden aangestuurd door een bevelheb ber per krijgsmachtdeel, maar vanuit een matrix van nevenge schikte functiegebieden. Zo kwamen er naast de opera tionele staf ook staven voor het personele, materiële en het fi- nancieel-economisch gebied. Het kon nog gekker. Ook de Centrale Organisatie van het ministerie werd tot matrix om gevormd en zo ontstond het ge drocht van een ministeriële ma trix boven de matrices van de krijgsmachtdelen. Deze bu reaucratie leidde tot eindeloos veel overleg en uiterst stroperi ge besluitvorming. De macht van de bevelhebbers was echter ingetoomd en de politieke lei ding kon verdelen en heersen. Ondanks latere aanpassingen bleef het waterhoofd'steeds in tact. Een commissie onder lei ding van de commissaris van de koningin in Zuid-Holland, Franssen, bestudeerde deze si tuatie en raadde de toenmalige minister De Grave aan de staven van de krijgsmachtdelen goeddeels te integreren in de Centrale Organisatie van het ministerie zonder evenwel de bevelhebbers van marine, land en luchtmacht op te heffen. De slagvaardigheid zou daardoor toenemen terwijl veel functies konden vervallen. De nieuwe minister van Defen sie, Kamp, wil verder gaan dan Franssen. Hij wil de bevelheb bers opdoeken en hun staven helemaal samenvoegen met de Centrale Organisatie van het ministerie. Er komt een opper bevelhebber voor de hele krijgs macht al mag die terwille van politieke gevoeligheden per se niet zo heten. Niet alleen ver dwijnen zo twee- van de zesdui zend Haagse functies, ook het aantal vlag- en opperofficieren zal naar rato dalen. Daar komt nog bij dat de Navo heeft beslo ten negen van haar twintig hoofdkwartieren te sluiten waardoor het aantal Neder landse vlag- en opperofficieren ook daar zal afnemen. Daar is allemaal niets mis mee maar het is wel te hopen dat de voortva rende Kamp het grote aantal hoge burgerambtenaren op het ministerie van Defensie niet over het hoofd ziet want anders vervreemdt zijn ministerie nog verder van de troepen. Dat gevaar wordt nog groter wanneer de bevelhebbers van de krijgsmachtdelen verdwij nen. Franssen heeft al gezegd dat de 'span of control' voor het ministerie dan te groot wordt en voorts valt te vrezen dat opera tionele commandanten daar door veel tijd in den Haag door brengen om hun problemen bij de 'opperbevelhebber' en de mi nister over het voetlicht te bren gen. Kamp schiet dan zijn doel voorbij. A.J. van Vuren is generaal-majoor b.d. (140 euro). „Dat is net genoeg voor mijn huur en eten. Laatst kon ik een leuk meisje niet eens mee uit vragen, omdat ik de vol gende dag anders niets te eten zou hebben." Gelukkig zijn er nog veel uit zonderingen, weet de 36-jarige Yunus, die geen hoge pet op heeft van de nieuwe generatie jongeren. Yunus heeft alles over voor 'zijn Turkije'. En dat kan de Turk bewijzen. Al tien jaar regelt hij in deSamatya wijk van Istanboel het verkeer zonder daarvoor betaald te krij - gen. Iedereen in die buurt kent hem en hij is zelfs al een paar keer op de televisie geweest. „Op de plek waar ik sta, zijn in het verleden veel ongelukken gebeurd, omdat de auto's die van de grote weg afkomen een scherpe bocht moeten nemen om Samatya in te rijden. Daar bij kunnen ze onmogelijk het verkeer uit de tegenovergestel de richting zien. Ik besloot daar wat aan te doen voor het welzijn van mijn mensen." Als de EU bereid zou om alle Turken toe te laten die hun land willen verla ten, dan zou Turkije helemaal leeglopen, meenthij. „Onze jon geren klagen dat dit land niet bij de EU mag, maar ze doen niks om Turkije beter te maken. Ze zijn zwak. Als Atatürk ze zou zien, dan zou hij zich omdraaien in zijn graf." GPD Iran staat onder druk, Washington, Londen en Tel Aviv hebben de oorlog verklaard aan de oercon servatieve geestelijke lei ders die de dienst uitma ken in Teheran. De hoop op snelle democratische ontwikkelingen in Iran lijken vervlogen. door Cyril Widdershoven President Khatami, de eerste democratisch verkozen li berale president van Iran, voelt zijn positie wankelen. Niet al leen vormt de onrust onder een groot deel van de Iraanse bevol king over de voortdurende te genwerking door de religieuze leiders van democratisering een bedreiging voor zijn positie, strategische redenen zijn een grotere bedreiging. De onwil van Teheran om het nucleaire programma open te stellen voor internationale inspecties, heb ben tot verontrusting geleid in het Westen. De Verenigde Staten en de Eu ropese Unie maken zich op voor een groot diplomatiek offensief om de haviken, onder leiding van geestelijk leider ayatollah Khamenei, onder druk te zetten zich bij de wensen van de Ver enigde Naties neer te leggen. Militaire stappen kunnen ook nog niet worden uitgesloten. De haviken binnen de Bush-re- gering hebben een nieuw slachtoffer gekozen. Na het ein de van de oorlog tegen Bagdad Teheran stond in maart de media toe opnamen te maken van de kerncentrale van Busher. De regering wilde hiermee aantonen dat er geen kernwapens worden gemaakt. foto Atta Kenare/EPA en de verdwijning van het Sad- dam-regime, is Iran overgeble ven als enig gevaar voor de sta biliteit van het Midden-Oosten. De voortgaande bewapening, al dan niet met massavernieti gingswapens, roept talloze vra gen op. Natuurlijk wordt al ge roepen dat dit het volgende fabeltje uit Washington en Lon den is. Toch is sprake van een zeer groot verschil tussen de Irak-crisis en Iran. Iran heeft in talloze officiële rapporten beweerd dat de uit eindelijke bouw van een nucle aire elektriciteitscentrale een nationaal belang is. De laatste weken werd dit herhaald door bijvoorbeeld minister van Bui tenlandse Zaken, Kamal Kha- razi. Hij kondigde aan dat Iran doorgaat met het grootschalige nucleaire programma. Niet al leen is er de afgelopen jaren nu cleaire brandstof gekocht in China, maar tevens zijn er de laatste maanden overeenkom sten getekend met Noord-Ko- rea. Het verontrustendste feit is ech ter dat Iran de Russen houdt aan de afgesproken levering en bouw van nucleaire centrales, grondstoffen en kennis. Rus land bouwt een nucleaire reac tor en zal tevens de nucleaire brandstof leveren. Hieraan zijn relatief zware voorwaarden verbonden, maar Teheran lijkt een uitweg te hebben gevonden voor de internationale beper kingen die het internationaal atoomagentschap, IAEA, op legt voor nucleaire brandstof. Het land is al in de komende maanden in staat om in eigen beheer, grootschalig, uranium te winnen uit de eigen voorra den. Het land is daarna totaal zelfvoorzienend. In februari be richtte de IAEA al dat Iran ver gevorderd is met de bouw van een gas-centrifuge-verrijkings- installatie in Natanz. IAEA-di- recteur El Baradei zei bij die gelegenheid dat hij een proefop stelling van 164 centrifuges had gezien, en onderdelen voor meer dan duizend nieuwe centrifu ges. Dit is een schending van de IAEA-regels en het Non Prolife ratie Verdrag (NPT). De plannen om zwaarwater- technologie te ontwikkelen, maken het waarschijnlijk dat het uiteindelijke doel is te ko men tot een kernwapen. Een zwaarwater-reactor geeft na melijk een hoog gehalte aan hoogwaardig plutonium, ge schikt voor nucleaire wapens. Veiligheidsdiensten schatten dat Iran rond 2010 in staat zal zijn een nucleair wapen in te zetten. Op 27 mei beschuldigde Was hington Iran er officieel van een nucleair wapenprogramma te hebben. Dat baseert de Ameri kaanse regering vooral op de veronderstelling dat Iran geen nucleaire energie nodig heeft voor de elektriciteitsvoorzie ning van het land. Op dit mo ment bezit Iran de op twee na grootste gasvoorraad van de wereld. Deze maakt een goed kope, makkelijke en milieu vriendelijke manier van elektri citeitsopwekking mogelijk. Tevens zijn de noodzakelijke in vesteringen vele malen kleiner dan bij een nucleair project. De mogelijkheden voor actie zijn tweeledig. Een confronta- tiekoers met Iran zal uiteinde lijk leiden tot een nieuw regio naal conflict, waarvan de uitkomst nog onzeker is. Verder zal de druk op Iran de komende maanden worden verhoogd. In dien de IAEA kan bewijzen dat Iran de regels van het IAEA en het NPT-verdrag schendt, zal de VN-Veiligheidsraad in kennis moeten worden gesteld. Dat maakt internationale sancties mogelijk. Diplomatieke of economische acties kunnen leiden tot een ver sterking van de Iraanse opposi tie. Democratisering van Iran is belangrijker dan de opbouw van een nieuw Irak. Sancties, waarbij de EU de aanpak van de VS ondersteunt, zullen Teheran dwingen tot vergaande conces sies. Eenzijdige Amerikaanse stappen leveren weinig op, om dat de EU nu eenmaal de groot ste investeerder is in met name de olie- en gasindustrie van Iran. GPD Drs. Cyril Widdershoven is Midden- Oostendeskundige en olie-analist. door H. Revier en F. Groenendijk Voor het eerst in vijf jaar komen volgende week (25 en 26 juni) alle milieumi nisters van landen rond de Noordzee bij elkaar in Bre men. Een uitgelezen kans om beschermende maatregelen af te spreken voor walvissen, vogels en vissen op de Noord zee. Maar terwijl de kabel jauw in de Noordzee uitsterft en onveilige schepen op onze zee rondvaren, schuiven de ministers beslissingen door naar de EU. Maar in een ver groot Europa is straks hele maal geen plaats voor de re gionale problemen van de Noordzee en de Wadden. De zee heeft het zwaar te ver duren. In de afgelopen maan den waren berichten over in stortende visbestanden en scheepsrampen schering en inslag. Dieptepunt was de ramp met de oude roestbak Prestige in Spanje waarbij ruim 70.000 ton olie vrij kwam. Forse schade voor dieren en planten in zee en aan de kust, en een inko mensdaling voor bewoners in Spanje, Portugal en Frankrijk. Dit incident staat niet op zichzelf, maar is een van de vele die zich in betrek- kelij k korte tij d hebben voor gedaan: Erika, Tricolor, RMS Mulheim and Fu Shan Hai. Dit soort rampen kan ook op Noordzee en boven de Wadden plaatsvinden. Deze trieste opsomming scheepsrampen wordt ge completeerd met berichten uit de visserijVorige maand nog, schreven wetenschap pers in Nature dat negentig procent van de roofvissen uit 's werelds oceanen is verdwe nen in de afgelopen vijftig jaar. Het bestand van de ka beljauw in de Noordzee is bijna beneden het pUnt waarbij herstel nog mogelijk is. Kabeljauwvissers dreigen te verdwijnen. En ook bijna alle andere commerciële vis in Europese wateren, behalve de haring, zijn overbevist. De ministers komen bijeen en je zou verwachten dat scheepsrampen en uitster vende kabeljauw hen tot on gekende dadendrang zou op stuwen. Het tegendeel lijkt waarheid te worden. Zoals het er nu naar uitziet, zullen zij netjes een verklaring on dertekenen die de afgelopen maanden door honderden ambtenaren is voorbereiden is uitonderhandeld tot een afgezwakt compromis. Waar de ministers mee thuis zouden moeten komen, zijn ferme uitspraken dat enkel wandige tankers zo snel mo gelijk moeten verdwijnen en dat controles op roestbakken en andere schepen worden verbeterd. Ook zou er vol gende week een waterdicht plan voor het aanpakken van calamiteiten na scheepsram pen moeten liggen. De minis ters zouden zich ook onom wonden moeten uitspreken voor de kabeljauw. De ministersverklaring spreekt zich positief uit over de bescherming van de biodi versiteit. In 2010 zou er een netwerk van beschermde ge bieden over Noordzee, Noordoost-Atlantische Oce aan en Oostzee moeten zijn. Hierin worden speciale maatregelen genomen om het mariene ecosysteem te beschermen; een goede ont wikkeling. De ministers moeten beginnen met het uit roepen van de kabeljauw als beschermde soort. F. Groenendijk is directeur van de stichting de Noordzee, H. Re vier is directeur van de Wadden vereniging. DOELPLAN - Zeeland moet uit zijn isolement worden ver lost. Daarom wil men een doel- plan op te stellen.Dat vindt se cretaris van het departement Zeeland van de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel, L. van Gooi. Pas als de afsluiting van zeegaten en de dubbele weg tussen Am sterdam en de Franse kust via Zierikzee, Middelburg en Vlis- singen een feit is, krijg Zee land kansen om zijn vroegere welvaart te herwinnen. ZEESLEPER - De grootste zeesleper ter wereld, Edgar Bonnet, is gisteren te water ge laten. Dit gebeurde bij de scheepswerf L. Smit en Zn's scheeps- en werktuigbouw N.V. in Kinderdijk. DOODSTRAF - De Russische militaire autoriteiten in Oost- Berlijn hebben gisteren de West-Berlijner Willi Goettling ter dood veroordeeld en gefu silleerd. Dit is de eerste ter- doodveroordelling sinds de afkondiging van de staat van beleg. Goettling werd veroor deeld wegens actieve organi satie van provocaties en onge regeldheden in Oost-Berlijn namens buitenlandse propa ganda diensten. In Oost-Ber lijn is de rust ten dele weer her steld. PZC Hoofdredactie: A L Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AAVIissingen Tel. (0118)484000 Fax: (0118)470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)470102 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273030 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111) 454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2,00) per maand: 20,50 per kwartaal: 55,10 per jaar: €209,90 Voor toezending per post geldt een toeslag E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag:€ 1,10 zaterdag: 1,65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooru zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0118) 484000 Fax (0118)470100 Personeelsadvertenties: Tel. (0118)484240 Fax(0118)470100 Rubrieksadvertenties (kleintjes) Tel. (0118) 484321 Fax:(0118)484370 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0118) 484369 Fax:(0118)484309 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax: (0114) 372771 lnternet:www. pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Hnoru Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. Lie i aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebonk voo (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diepten e k ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geseiew** derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC. ara» Postbus 3229.4800 MB Breda. Behoort tot ÜJGQGfl^r

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4