PZC
Zie jij hier drollen drijven
T
Motie tunnel Sluiskil verdwijnt
niet in prullenbak ministerie
Frie Jacobs toont zwarte
zichtbaarheid in Caesuur
Gespleten boom ode aan mensheid
12
ELICHT
RENTE
Watervervuiling
kunst
donderdag 19 juni 2003
Milieuprijs
Wietrokers
Trio's
Zwaarte
Kraanbedrijf
Orgelconcert
Zaamslag
Doodgraver
Nu gratis Opel financiering: 3 jaar lang 0% rente!
JAAR LANG
van onze regioredactie
Poep en plas van opvarenden van
plezierjachten zijn de grootste ver
vuilers van het Nederlandse zwemwa
ter. Staatssecretaris Van Geel van Mi
lieu wil het legen van boottoiletten in
het water tegengaan en desnoods ver
bieden. Grote onzin, vinden de vaar-
ders. „Laat die pennenlikker maar eens
hier komen. Zie jij drollen drijven?"
„Het is natuurlijk smerig als je erin
zwemt, maar we moeten onze behoef
ten wel in het water lozen, want ze zet
ten hier geen gewone toiletten neer,"
zegt Jaap van Duin. Hij zit in zijn blote
bast op zijn boot Mary Celeen. „Bij elke
sluis zou een punt moeten staan om vuil
water weg te gooien, maar dat is er nu
gewoon niet."
Noodgedwongen poept en plast hij
daarom op het kleine pomptoilet in een
houten hokje naast het keukenblok.
Ruimte voor een vuilwateropslag
waarin de ontlasting bewaard wordt,
heeft hij niet. Met een weids gebaar
door de kleine boot: „Waar laat ik een
tank van driehonderd liter water?"
Er zijn wel inzamelstations, maar die
worden lang niet altijd gebruikt, zegt
de woordvoerder van staatssecretaris
Van Geel. „Vroeger was het gebrek
daaraan nog wel een argument, maar
nu niet meer. We hebben in Nederland
tegenwoordig ruim 250 inzamelsta
tions. Het is tijd dat de pleziervaart zijn
verantwoordelijkheid neemt en niet al
les zomaar loost. Dertien procent van
de vervuiling van het water komt door
de pleziervaart, dat is bijna twee keer
zoveel als bijvoorbeeld door rioolover-
stort (het overstromen van riolen bij
harde regenval, red.)."
De Vlissingse jachthaven De Schelde is
de Zeeuwse jachthaven met de meeste
leden die een vuilwatertank aan boord
hebben, meldt voorzitter Hans Vroeg-
indeweij trots. De Schelde ontving
daarvoor vorig jaar van de provincie
Zeeland een milieuprijs. Vroegindeweij
schat dat tien tot vijftien leden van zijn
'vereniging voor watertourisme' bij de
provincie subsidie hebben gekregen
voor het installeren van zo'n tank. Dat
lijkt weinig, maar, benadrukt hij: „Ten
opzichte van de andere jachthavens
zijn wij wel een uitschieter."
De provincie Zeeland legt 340 euro bij
voor elke vuilwatertank die in een ple
zierjacht wordt gebouwd. Dat is verge
lijkbaar met wat de meeste andere
Pomptoiletten aan boord van pleziervaartuigen zijn staatssecretaris Van Geel van Milieu een doorn in het oog; hij wil dat de
opvarenden het vuile water opvangen en naarfeen inzamelstation brengen. foto Harmen de Jong/GPD
provincies bijbetalen. De stimulerings
regeling had de eerste twee jaar (1999-
2001) maar weinig effect: slechts zes
tien bootbezitters deden een beroep op
het subsidiepotje.
Begin 2002 werd de regeling verlengd.
Toteindvanditjaaris voldoende subsi
die beschikbaar voor 120 vuilwater-
tanks. Inmiddels zijn 65 aanvragen
binnengekomen. Daarvan zijn er 37 ge
honoreerd en de provincie hoopt de rest
ook toe te kunnen kennen. Maar dan
nog blijft er veel geld over.
Volgens L. van Rij van de provinciale
directie Ruimte, Milieu en Water ligt
dat niet aan het gebrek aan inname-
punten in jachthavens. Zeeland heeft
vijftig jachthavens en in de helft is een
inzamelstation waar vuilwatertanks
kunnen worden geleegd. Zij wijst erop
dat de innamepunten goed verspreid
zijn over de provincie. „Rond het Veerse
Meer zijn er zes, rond de Oosterschelde
vijf, rond de Grevelingen vier. En de
meeste mensen varen toch een stuk voor
ze weer ergens aanleggen."
Uit een enquête van de Stichting Recre
atieve Toervaart Nederland bleek vol
gens Van Rij ook dat watersporters vin
den dat er voldoende innamepunten
zijn. „Waarom velen dan toch geen
vuilwatertank hebben? De redenen
blijken vooral te zijn: het kost veel werk
en het kost veel geld. De één heeft al vol
doende aan die 340 euro die wij subsidi
ëren, de ander is in totaal 2500 euro
kwijt."
Het bestuur van jachthaven De Schelde
heeft zijn leden gestimuleerd gebruik te
maken van de subsidieregeling, zegt
voorzitter Vroegindeweij. „Omdat wij
het milieu zo goed mogelijk willen die
nen. Dat is één van onze beleidsvoorne
mens."
Of de jachthaven door het gebruik van
de vuilwatertanks ook schoner is ge
worden, durft hij niet te zeggen. „Ons
innamepunt kunnen we nog niet ge
bruiken. We wachten nog op de juiste
vergunning. Hopelijk lukt dat voor dit
seizoen. Maar bovendien, er was al een
verbod om toiletten aan boord in de
jachthaven te gebruiken."
Van Rij stelt dat de vuilwatertanks wel
degelijk bijdragen aan schoner water.
„We hebben in de hele provincie tien
duizend ligplaatsen. In de zomer varen
er twee keer zo veel boten rond. Met zul
ke hoge concentraties helpt het dus ze
ker dat toiletten niet op het water wor
den geloosd."
Sil Sleeuwits, die buiten het hek van
watersportvereniging VZOD (Vriend
schap Zij Ons Doel) zijn witte poedel
uitlaat, ontsteekt in woede als hij over
de plannen van Van Geel hoort. „Die
man zit achter zijn bureau allemaal he
le domme dingen te verzinnen. Laat
hem hier komen kijken: al die bootjes
zijn nog nooit zo mooi geweest. Het zijn
hier keurige mensen, maar moet je ver
derop kijken. Dat zijn allemaal wietro
kers en die worden wel getolereerd."
Als hij iets gekalmeerd is, wijst hij op
het water onder en naast de aanlegstei
ger waar twee jongetjes met een opge
blazen zwemband spelen. „Zie jij hier
drollen drijven? Nee? Nou dan!" Sleeu
wits heeft nog een reden om tegen min
der poep in het water te zijn:De vissen
gaan dood, want ze krijgen niets te
eten."
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - De motie die de
Tweede Kamer over de aanleg
van een tunnel bij Sluiskil begin
dit jaar heeft aangenomen, ver
dwijnt niet in de prullenbak van
het ministerie van Verkeer en
Waterstaat.
Minister Peijs deelde WD-Ka
merlid J. Geluk, de indiener van
de motie, gisteren tijdens een
kennismakingsbijeenkomst in
het parlement mee 'dat alle door
de Kamer aangenomen moties
vanzelfsprekend worden mee
genomen in het toekomstige be
leid en waar mogelijk uitge
voerd'. Geluk uitte eerder deze
week zware kritiek op minister
Peijs, omdat zij afgelopen zater
dag op een CD A-bij eenkomst in
Renesse de tunnel bij Sluiskil
ter discussie had gesteld.
Wat Geluk betreft is de kou nu
voorlopig uit de lucht. De nieu
we tunnel zou onder meer gefi
nancierd moeten worden uit
extra tolopbrengsten van de
Westerscheldetunnel.
Peijs maakte verder bekend dat
zij bij de heroverweging van
nieuwe wegenprojecten reke
ning zal houden met afspraken
die in het verleden zijn gemaakt
zoals over de N57 op Walcheren
en de N61 van Schoondijke naar
Hoek. Zij zal laten meewegen
hoe hard die afspraken zijn
„Maar", dekte zij zichzelf alvast
in, „waar geen geld is, verliest
de keizer zijn recht. Ergens in
het land zullen mensen teleur
gesteld worden." Bij de presen
tatie van haar eerste begroting
in september zal blijken hoe dit
onder meer voor de Zeeuwse
projecten uitpakt.
Het wegwerken van achterstal
lig onderhoud verdient volgens
de nieuwe minister voorrang.
Onder meer bij sluizencoa-
plexen is volgens haar de
achterstand in onderhoud in
middels zo groot, dat de door
stroming van het scheepvaart
verkeer in het gevaar komt.
Advertentie
Het 0% finoncieringsoanbod wordt aangeboden voor een nieuwe Opel Agila, Corso, Astra (m.u.v. Cabrio/Coupe/Van) en Tour en geldt voor nieuwe orders t/m
30 juni 2003. Maximaal één financiering per klont. Minimale aanbetaling is 25% en het maximale kredietbedrag bedraagt 9.000 op Agila, 12.000 op Corso
en 15.000 op Astra/Tour. Looptijd 36 maanden. Financiering via GMAC Financial Services en toetsing bij het BKR in Tiel. Vraag naar de voorwaarden bij de
Opel dealer. Prijzen incl. BTW/BPM, exclusief kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage. Prijs- en specificatiewijzigingen voorbehouden. Gem. brandstofverbruik
en C02-uitstoot, volgens Richtlijn 1999/100/EG. Benzinemotoren kms/liter: van 9,4 tot 20,4, Liters/100 km: van 10,7 tot 4,9. C02 gr/km: van 257 tot 118. Dieselmotoren
kms/liter: van 13,3 tot 22,7. Liters/100 km: van 7,5 tot 4,4. C02 gr/km: van 203 tot 118.
doorErnst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Presentatie
ruimte Caesuur in Middelburg
biedt onderdak aan een reeks
van tentoonstellingen van de
Antwerpse kunstenaarsgroep
Het noodzakelijke zwijgen. Na
een expositie, vorige maand,
van de fotograaf Jaymes van
Luppen, is nu de beurt aan Frie
J. Jacobs. Hij toont vijf zelfpor
tretten en een schilderij van een
hand, allemaal gemaakt met een
roetzwarte verfsubstantie op
papier.
Het materiaal waarmee een
kunstwerk wordt gemaakt is
voor Jacobs net zo belangrij k als
de voorstelling. In het verleden
gebruikte hij planten bij het
maken van boekjes en muziek
partituren. Tegenwoordig
werkt hij bij het tekenen onder
meer met rook en roet. Dat is
goed te zien bij de schilderijen
op papier die tentoongesteld
worden bij Caesuur. Jacobs
maakt maar gedeeltelijk ge
bruik van de etalage van de pre
sentatieruimte. Hij gaat niet zo
ver als Van Luppen, die zijn fo
to's vorige maand op de grond
legde en de muur liet voor wat
hij was. Alleen voorbijgangers
die daadwerkelijk naar binnen
keken, konden zien dat een ex
positie aan de gang was.
Ook Jacobs dwingt de toeschou
wer positie te nemen voor het
raam. Alleen zijn getekende
hand hangt bijna op ooghoogte,
de vijf portretten hangen net
boven de vloer. De gedachte
dringt zich op dat de kunstenaar
behalve vijf zelfportretten ook
zijn eigen hand heeft afgebeeld.
De hand waarmee het werk is
gemaakt. Het is een interpreta
tie die past bij het onderwerp
dat Jacobs bezighoudt. Geïn
spireerd door het werk van de fi
losoof Maurice Blanchot stelt
hij vragen bij de waarneembare
werkelijkheid. Wanneer is iets
zichtbaar? Wanneer is iets on
zichtbaar? De hand en de vijf
koppen lijken uit het donker op
te doemen. Of is het zo dat ze be
zig zijn in het donker te verdwij
nen? En door wiens toedoen? De
krampachtige manier waarop
op elk portret de ogen zijn geslo
ten, wijst op de thematiek van
kijken en zichtbaarheid.
Jacobs is een van de kunste
naars van Het noodzakelijke
zwijgen. Onder de titel Sympo-
De hand is een van de schilderijen van Frie J. Jacobs in presentatie
ruimte Caesuur. foto Ruben Oreel
sion/Gastmaal presenteert Cae
suur ze dit jaar en volgend jaar
in Middelburg. Dat gebeurt in
drie blokken van drie. Jacobs is
de tweede kunstenaar uit blok
één, komende winter volgen
weer drie kunstenaars en in de
zomer van 2004 krijgt het laat
ste trio de beschikking over de
expositieruimte.
Het noodzakelijke zwijgen is
een initiatie'f van Antwerpse
kunstenaars zonder vaste expo-
sitieplek. Ze ontfermen zich
over oude gebouwen, die vaak
op het punt staan gesloopt te
worden. Voor zolang als moge
lijk is, richten ze daar exposities
in. Caesuur heeft al langer con
tacten met Belgische kunste
naars. Zo heeft Middelburger
Hans Overvliet, een van de men
sen achter Caesuur, de groep
Het noodzakelijke zwijgen le
ren kennen. Hij heeft meege
daan aan een expositie in de
Antwerpse Albert Grisarstraat.
„Aangezien ik erg enthousiast
ben over hun werk en zij geen
vaste expositieruimte hebben,
heb ik gezegd: Dan is Caesuur
een gedeelte van het jaar van
jullie."
Volgens Overvliet is Het nood
zakelijke zwijgen geen kunste
naarsgroep met een eigen
programma. „Het is een verza
meling superindividualisten.
Wat ze gemeen hebben is een
manier van kunst presenteren
en een soort serieusheid en
zwaarte in hun werk. Ik denk
wel eens dat dat te maken heeft
met het politieke klimaat in
Antwerpen, waar het Vlaams
Blok een grote aanhang heeft.
Het kan ook liggen aan de leef
tijd van de kunstenaars. De
meesten zijn veertig plus en mis
schien daarom wat contempla
tiever dan een stel jonge hon
den."
De presentatie van Frie J. Jacobs is
t/m 19 juli te zien bij Caesuur in Mid
delburg.
door Ernst Jan Rozendaal
's HEER ARENDSKERKE - Het
beeld dat is ontstaan uit woede
over de dingen waartoe de
mensheid in staat is, is uiteinde
lijk een ode aan de mensheid ge
worden. Gisteravond heeft de
Vlissingse kunstenaar Gertjan
Evenhuis zijn kunstwerk Andra
moi geplaatst op het terrein van
Allemekinders-Beveland
Groenprojekten in 's Heer
Arendskerke. Het maakt deel
uit van een kunstroute die de
kunstenaarsstichting Trechter
5 aanlegt langs het traject van
de WCT-spoorlijn.
Sinds begin maart heeft Even
huis in 's Heer Arendskerke ge
werkt. Hij reageerde positief op
het voorstel van Trechter 5 om
op het terrein van Allemekin-
ders een kunstwerk neer te zet
ten dat zou opgaan in de aange
legde tuin van het bedrijf. Deze
zomer zullen in totaal drieën
twintig kunstenaars zich mani
festeren in de buurt van het tra
ject van de spoorlijn waarlangs
in de toekomst de vracht van de
aan te leggen Westerschelde
Container Terminal wordt ver
voerd. Het gaat niet alleen om
grote beelden zoals die van
Evenhuis, zegt Ronald van Dok-
kum van Trechter 5Het kunnen
ook kleine, subtiele beelden
zijn, een enquete over contai
ners, of een onverwachte show
van een veejay op een rotonde.
Het beeld van Evenhuis is de
eerste duidelijke manifestatie
van de kunstroute die door fiet
sers en wandelaars moet wor
den afgelegd. Met hulp van het
kraanbedrijf Melis heeft hij gis
teravond een zeker acht meter
hoge boom op zijn plek geta
keld. De zeventig jaar oude lin
de is de afgelopen maanden
door Evenhuis bewerkt. Hon
derd meter van de plek waar hij
nu staat heeft de kunstenaar
hem met wortel en al uitgegra
ven. Vérvolgens heeft hij hem in
ZAAMSLAG - Het Orgelcomité
Zaamslag houdt zaterdag 21 ju
ni een orgelconcert in de Gere
formeerde Kerk in het dorp.
Organist Jaap Zwart jr. speelt
werken van onder anderen
Bach, Reger, Franck en Bijster.
Het concert begint oml9.30uur.
De kerk is open vanaf 18.45 uur.
de lengte doormidden gezaagd.
Op beide helften heeft hij de let
ters van het Griekse alfabet
aangebracht, één keer in hoog
druk en één keer in spiegelbeeld
in diepdruk. Nu het beeld staat,
is meteen duidelijk wat Even
huis voor ogen had: een boom
die door de bliksem van kruin
tot wortels in tweeën lijkt ge
splitst. Daardoor is het alfabet
zichtbaar geworden, maar
evengoed zouden de twee helf
ten zich weer volmaakt kunnen
sluiten.
De boom verbeeldt de geschie
denis van de mensheid. De aan
leiding was volgens Evenhuis
zijn woede over het begin van de
eenentwintigste eeuw („Een
valse start.") met onder meer
gekke koeien, de varkens- en
vogelpest, managers die zich
verrijken, 11 september en de
politiek van Bush.
„Maar ik heb hier in 's Heer-
Arendskerke de afgelopen drie
maanden een prachtige tijd ge
had. Elke ochtend ging ik hier
met plezier naartoe, met mijn
lunch in een broodtrommeltje.
Vrijwel elke dag scheen de zon.
Alleen toen ik een kuil moest
graven voor het fundament re
gende het, wat ik ook wel weer
mooi vond want ik voelde me
net een doodgraver. Ik zag de
lente hier doorbreken, de bomen
ontbloeien, de tuin groeien."
Daardoor raakte Evenhuis
steeds milder gestemd over het
beeld waarin hij zijn woede had
willen leggen.
De titel verwijst naar de eerste
regel van de Odyssee van
Homerus. Die luidt: 'Vertel mij,
Muze, van de man die zoveel
doorstaan heeft.' Evenhuis
vindt dat deze zin precies past
bij de loutering die hij naar zijn
gevoel heeft meegemaakt in 's
Heer-Arendskerke. „Daarom
heb ik het beeld Andra moi ge
noemd. Dat betekent 'De man,
aan mij', maar het kan ook gele
zen worden als 'De mens, aan
mij'. De door hem aanvankelijk
vervloekte mensheid heeft
Evenhuis een prachtig beeld ge
schonken.
„Ik vind het leuk dat het op zo'n
anonieme plek staat. Een hand
jevol mensen zal het ooit zien,
voor mij bestaat het straks voort
in mijn documentatie, als een
verhaal. Op den duur is het
beeld op, dan kan het de kachel
in, want ik conserveer het niet.
Dat kan jaren duren, maar mis
schien zijn bij de eerstvolgende
storm van windkracht tien alle
takken weg."
Kunstenaar Gertjan Evenhuis verwijdert een stutbalk nadat de gespleten boom op zijn plek is gehes®'
U kunt deze maand wel heel voordelig instappen in een gloednieuwe Opel. We hebben namelijk een uniek aanbod. Tegen
zeer aantrekkelijke condities. Als u nu kiest voor een nieuwe Agila, Corsa of Astra betaalt u 3 jaar lang geen rente. U kunt
de auto dan in vaste maandelijkse termijnen aflossen, zonder rentekosfen. Heel voordelig, makkelijk en betrouwbaar.
