PZC
N
c
c
1
1
J c
3 c
Casper Hobbes
Grens met cultuurgebied vervaagt
Mop
Heer Bommel en het Losgetrilde Inzicht Toonder Studio'
m
m
m
n r
j>
3
St
O
Pi
puzzel
recept
Salade met grote garnalen
het weer
woensdag 18 juni 2003
Beleving
n
1
2
3
9
Zeeland: Andere lucht
Vooruitzichten
A
Zon
Maan
Nautisch bericht
Waterstanden
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
Sc!
li
Europa: Meest droog
Natuurgebied steeds
vaker attractiepark
De natuur in Nederland is kwetsbaar en neigt steeds meer een
consumptieproduct te worden. Een mooie zomerdag brengt
miljoenen recreanten op de been. Ze wandelen, fietsen, trim
men, zwemmen, zonnen en laten hun rommel achter.
doorThea van Beek
De blik van de trimmer is do
delijk, als boswachter Sune
Stomps met zijn terreinwagen
het schelpenpad oprijdt. „Denk
aan het milieu", bijt de in zijn
vaart belemmerde trimmer hem
toe. „Dat is nou zo'n voorbeeld
van agressie", zegt Stomps.
Het bijna 2800 hectare grote na
tuurgebied Hollands Duin bij
Noordwijk ligt geklemd tegen
de drukke Randstad. Op een
mooie zondag kan het hier druk
zijn. Fietsers, wandelaars, rui
ters, trimmers, wielrenners,
mountainbikers en mensen op
steps. En honden, veel honden.
In het smalle bos- en duingebied
wil dat wel eens wrikken. Het is
niet simpel dan nog evenwicht
te bewaren tussen de recreëren
de mens en behoud van de na
tuur.
Vooral in het broedseizoen gaat
het nogal eens mis. Ondanks het
verbod, lopen wandelaars er on
bekommerd rond met niet aan
gelijnde honden.
Stomps: „Als je er iets van zegt,
dan beginnen ze al snel te kake
len van 'wat moet ik dan met die
hond'. Loslopende honden, het
is dweilen met de kraan open.
Met een goed beargumenteerd
verhaal over de laatste ree of or
chidee, ben je nog niet klaar.
Mensen pikken weinig en zijn
veeleisend. Ze eisen de ruimte
voor zichzelf op."
Zoals in de kronkels van de
Drentse Aa. Een bankje biedt
uitzicht over een van de mooiste
natuurgebieden van het land.
Koolmezen, roodborstjes, een
boompieper en koekoek zijn de
enige geluidsproducenten. Dan
wordt de rust verstoord door een
familie met buggy en twee loslo
pende honden. Een stok in het
water en hup, de honden zwem
men er blaffend achteraan. Een
kwartiertje later trekt het gezin
kwetterend verder. Dan arri
veert een groepje tieners. Tassen
open, kleren uit en de handdoe
ken uitgespreid midden in een
veldje met orchideeën. En hoe
wel de kraakheldere beek
slechts tot de knieën reikt, moet
en zal er worden gezwommen.
De natuur wordt steeds meer
beschouwd als een consumptie
product. Ook gaat de variatie in
natuur achteruit. Nergens ter
wereld is de grens tussen cul
tuur en natuur zo vervaagd als
in Nederland, constateerde
Staatsbosbeheer onlangs in
zijn jaarverslag. Ecoloog prof.
M. Schouten van Staatsbosbe
heer ziet in natuurgebieden een
toename van allerlei belevenis
sen en attracties. „Met onze
jaarlijkse honderd miljoen be
zoekers is de natuur een soort
attractieplek geworden, een
snelle beleving. Het gaat dan
niet meer om natuurbeleving,
maar om de belevenis, de kick.
De natuur wordt over het hoofd
gezien en is inwisselbaar voor
een pretpark."
Zonering is tegenwoordig het
toverwoord om massarecreatie
nog enigszins in goede banen te
leiden. In de buurt van een par
keerplaats creëer je een speel-
bosWandel- en fietspaden wor
den zo aangelegd dat kwetsbare
natuur gespaard blijft. Speciale
mountainbikebanen moeten el
ders overlast voorkomen. Uit
zichtpunten bieden een blik op
flora en fauna, maar voorkomen
dat mensen al te dichtbij komen
Boswachter Stomps: „Als je al
te zeer op de remmen gaat staan
om de natuur te sparen, dan
loopt het juist spaak. Door te zo-
neren geef je de recreant een ge
voel van natuurbeleving. Biodi
versiteit zegt veel mensen niets.
Die willen gewoon lekker een
stukje in het bos lopen. Het echt
geïnteresseerde publiek blijft
slechts beperkt tot een kleine
groep." GPD
Bezoekers aan kwetsbare na
tuur laten afval achter alsof ze
aan een recreatiepias zitten.
foto Jan de Vries/GPD
Het was zo warm verleden week dat ik mezelf
op een bezoek aan de kapper tracteerde,
voor een vlotte korte coupe. De kapster vertelde
me een leuke mop, die ik bewaard heb omdat ik
nog te weinig mensen tegenkom in dit dorp, bij
wie ik een mop kwijt kan.
Vandaag mijn allerlaatste chemokuur. Ik zit op
een kamer met drie andere patiënten; ze komen
allemaal uit Breskens. Ze hebben het over Jan
van Piet en Janine, die vroeger op de Dorps
straat woonde, maar nu verhuisd is naar de Lan-
geweg. En Kees, die niet meer bij zijn vrouw
woont, die z'n dochter op de Kaai heeft wonen.
Maar Marianne zit nog steeds in Ghistelkerke,
naast die aparte mensen die ooit in de Wulpen
laan zaten... soms ontstaat er ongerustheid als
men iemands adres niet meer weet, en ik snap
niet waarom. Het dorp Breskens is zo klein, en er
zijn altijd wel tien anderen die er scherp op let-
Selma Joyce
ten waar je nou weer woont.Ik word een beetje
suf tijdens de chemo, en ook wel misselijk. Dat
gebeurt altijd, 't Is m'n laatste keer, dus rustig
blijven zitten en nergens aan denken!
De patiënt naast me is een klein oud mannetje,
kwiek van oogopslag en kaal met een wit krans
je. Hij heeft het onderwerp van de behuizing van
zijn dorpsgenoot voldoende uitgeput, geloof ik,
want de chemo begint bi j hem ook nare dingen te
doen. Hij zucht diep en klaagt over misselijk
heid. Ik knik hem meelevend toe. Had ik niet
moeten doen, want wendt zich vol tot me en hij
zegt dat hij er nu niet aan moet denken om vette
frites te eten, zo misselijk voelt hij zich. Ja toch?
Ik geef hem een iets kleiner knikje, terwijl mijn
maag zich begint te roeren.
Het oude mannetje voelt zich voldoende aange
moedigd om me te vragen of ik nu ook zo'n hekel
zou hebben aan een flink bord paling? Ik keer me
van hem af, stom slikkend en vastbesloten om op
m'n allerlaatste keer geen toestand te maken
van m'n misselijkheid. Zal je je zeven keer keu
rig stilhouden en ga je op het laatste moment nog
tegen een aardig oud mannetje schreeuwen dat-
tie z'n kop moet houden! Of je aanstellen door te
vragen om een bakje, voor het geval je 't niet
meer binnenhoudt
Gebakken uien, daar heeft mijn buurman ook
last van. Zit hij daar te kijken naar zijn eten, lig-
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vormen
dat overeenkomt met de omschrij
ving. De resterende letters vormen
van boven naar beneden en van
links naar rechts een citaat.
1. Brandvrij vertrek in een bankge
bouw; 2. ellende; 3. cilinderhoed; 4.
rubber; 5. waterkering; 6. vuurmond; 7.
boomwol; 8. jacfc'met capuchon van
bont; 9. koffiedik; 10. bezoeking; 11.
kneedbaar mengsel; 12. koning; 13.
kwaad; 14. kanaal.
Welk woord is verstopt
in deze letterrebus?
1
G
K
L
U
E
B
I
S
2
N
R
E
O
O
K
D
E
3
G
N
I
B
V
A
U
S
4
G
L
U
L
M
M
E
I
5
S
N
T
D
E
U
W
M
6
K
A
E
E
N
S
0<
N
7
T
K
A
E
P
O
M
K
8
P
A
E
R
N
K
A
S
9
D
E
N
R
A
E
E
B
10
R
P
L
D
E
A
A
G
11
P
A
R
S
T
O
P
A
12
V
D
O
A
R
S
N
T
13
D
B
E
O
U
G
O
S
14
V
A
A
D
E
R
T
N
Horizontaal:
4. Op die manier aanleggen
dat het warm wordt (7); 5.
Behoeden voor seksartikelen
(8); 7. wat er opkomt voor het
gerecht (4); 9. Aan het hof is
een schuiver niet welkom (4);
10. Zelfstandig vervoermiddel
voor 'n familielid (8).
Verticaal:
1. Over het front van een
insect (6); 2. In dubbel opzicht
een beetje (6); 3. De sneiheid
van een studietoelage? (9); 6.
Rivier die ook dubbel voor
komt volgens Mandela (6); 8.
Deel van een spetter (4).
4
5
6
7
8
10
Zoek de zescijferige code met behulp
van de onderstaande aanwijzingen.
De cijfers kunnen variëren van 0 t/m
6. Er komt dus nooit een 7, 8 of 9 in
de code voor.
A
V
B
c
D
E
F
y
E F 8
C - E 2
f~*\
Vfer i
Er komt 1 oneven cij-
in de combinatie voor
oor/ V
A B 6
E - D 3
B C 8
Oplossing van gisteren:
Anagram:
deel-lende-doelen
rede-reeds-elders
klei-kliek-pikkel
veer-Verne-revenu
taal-malta-etmaal
ster-nerts-snater
slok-oksel-sokkel
niet-tinne-intens
zeil-linze-ezelin
riet-friet-fitter
Eindoplossing: DEPRESSIEF.
Cryptogram:
Horizontaal: 1. Koppel; 7. punch; 8. otter; 9.
roede; 10. Hein; 11. blokje; 12. struis.
Verticaal: 2. Oehoe; 3. pietje; 4. lieren; 5.
spar; 6. kniesoor; 10. hens; 11. bus.
Lijnen: 48 centimeter
©JFS.NL
Nadat heer Bommel de declaratie voldaan had, verwijder
de meester Woordkramer zich tevreden. „Dat is dan prettig
geregeld", zei hij. „Als u nog eens in moeilijkheden raakt,
sta ik voor u klaar. Tot de volgende keer dan maar weer.
Heer Bommel gaf daar geen antwoord op, want zijn aan
dacht werd getrokken door Tom Poes, die met Terpen Tijn
de heuvel opkwam.
„Het is in orde, hoor!", riep de eerste. „U zult geen last
meer van inzichten hebben, vyant Tijn heeft ze weer op uw
portret gezet." „Werkelijk?", vroeg heer Ollie aangenaam
verrast. „Zo maar uit zichzelf? En de dukaten dan? Ik be
doel..." „Hier is je meesterwerk", onderbrak de kunste
naar. „Het zijn goeie inzichten die erop staan. Betere zullen
nooit op een doek gevibreerd worden, makker! Ik heb ze tot
in mijn merg gevoeld." „Ja, erg mooi", hernam heer Bom
mel. „Maar de goudstukken dan? Daar in de Zielknij
per-kliniek kon ik niet betalen - en daarom dacht ik dat ik
het daglicht nooit meer zou zien." „Schei uit over geld",
snauwde Terpen Tijn. „Dat is het soort eh... dinges waaron
der mijn trillingen verpletterd worden!" Maar zo gemak
kelijk liet heer Ollie zich niet ompraten. „Morgen ga ik
naar de bank!sprak hij met nadruk. „Ik sta erop dat u uw
geld krijgt, heer Tijn! In goud! Dat is de schuld van een
kunstbeschermend heer; ik voel dat heel fijn aan. De schil
der bleef echter met grote walging weigeren en Tom Poes
keek bewonderend naar het schilderij, dat tegen de toren
stond. „Die inzichten moeten werkelijk iets bijzonders
zijn", dacht hij.
JA CASPER
MIJN GENERATIE ABSORBEERT
INFORMATIE NIET OP DEZE MANIER.
KUNT U ER GEEN INFOTAINMENJ
-\ VAN MAKEN
door Bill Watterson
DE TELEVISIE BEGRIJPT
ONS TENMINSTE
HHS94 4-30
De salade van vandaag zou u op het In
donesische eiland Bali voorgezet kun
nen krijgen. Zoals zoveel gerechten uit de
oorspronkelijke keuken van Bali zijn ze
aangepast aan de smaak van de toeristen
die het eiland bezoeken.
Maaltijdsalade voor 4 - 6 personen:
12 - 18 grote gekookte garnalen, diepge
vroren, 1 komkommer, zout, 1 rode papri
ka, vruchtvlees in minuscule blokjes (ca. 6
mm.) gesneden, 150 gram jonge spinazie,
dikste stelen verwijderd, in smalle reepjes
gesneden, 4 eetl. gekookte maïs, eventu
eel uit pot of blik.
Voor de marinade/dressing:
2-2 1/2 eetl. limoen- of citroensap, zout,
witte peper uit de molen, 1 theel. goelah
djawa of bruine basterdsuiker, 2 eetl. zou
te Indonesische sojasaus (ketjap asin), 2
eetl. (arachide of zonnebloemlolie, 2 sja
lotten, ragfijn gesnipperd, 2 teentjes knof
look, ragfijn gehakt, 1 eetl. mirin, sake,
Chinese rijstwijn of droge sherry (fino).
Laat de garnalen in de koelkast groten
deels ontdooien en pel ze. Stel daarna de
marinade samen door limoen- of citroen
sap te vermengen met zout, peper en sui
ker. Blijf zolang roeren tot zout en suiker
zijn opgelost. Roer de sojasaus er door en
voeg, onder voortdurend kloppen, de olie
toe. Schenk de helft van de saus in een
kom. Roer er sjalotten, knoflook en mirin
of een alternatief door. Schep de garnalen
door de saus en wel zo dat ze aan alle kan
ten omgeven zijn meteen dun laagje saus.
Dek de kom af met plastic folie en zet hem
tenminste 1 uur in de koelkast.
Hans Belterman
Boen de komkommer schoon onder stro
mend koud water. Verwijder de uiteinden.
Snijd de komkommer overlangs door.
Neem met een lepeltje het zaad uit beide
helften weg. Snijd de komkommer daarna
in smalle boogjes. Bestrooi ze met wat
zouten laat ze op een zeef uitlekken (ca. 1/2
uur).
Schep in een kom spinazie, maïs, paprika
en komkommer luchtig door elkaar.
Schenk de rest van de saus er over en
schep alles enkele malen om. Laat de sala
de in een vergiet of op een grote zeef uit
lekken. Steek de garnalen aan 8 of meer
satéstokjes (eerst 1/2 uurtje in ruim water
laten weken). Rooster de satés boven de
gloeiende houtskool van de barbecue of
onder een hete ovengrill in ca. 4 minuten
goudbruin. Keer de stokjes tijdens het
roosteren enkele malen om.
Rijk van Egdom.
gen daar allemaal glibberige vette ringen van
gebakken uien als hij niet uitkijkt eet hij toch
weer teveel van de gehaktbal, die zo heerlijk
smeuiig tussen al die uien ligtalsof zijn vrouw
de ballen in echte boter bakt, zo lekker, maar 't is
oppassen hoor, want een hap teveel en je gaat
niet alleen overgeven, maar je maagzuur komt
ook mee! Een kop vol wel, soms!
Ik wil de verpleegster vertellen over de mop van
de kapster, ik kan dat mannetje niet meer aan
horen. Ik begin met het feit dat m'n haar gekort
is, maar ze valt me in de rede door medelijdend te
zeggen dat het niks geeft, hoor, en dat het wel
weer aangroeiten dat er ook leuke sjaaltjes of
petjeszijn waarmee je 't kan verbergen en 'tis
m'n allerlaatste chemo toch, dus 't komt alle
maal gewoon weer terug!
Ik bewaar mijn mop nog steeds, 't Is een leuke,
maar hij wil nog niet weg.
Het wordt de komende dagen wat Door:
minder warm. Daarbij is er vaak
meer bewolking aan de hemel dan we de afgelopen tijd gewend
waren en kan er soms wat regen vallen. Gisteravond en vannacht
trok er een storing over Zeeland naar het oosten en daarachter
bevinden we ons inmiddels in een andere, koelere luchtsoort.
Deze is ook beduidend vochtiger en dat zien we onder andere aan
een grotere hoeveelheid wolken. Vanochtend is het nog vrij zonnig
en vormen zich vooral boven land geleidelijk steeds meer en gro
tere stapelwolken. Vanmiddag komt daar ook steeds meer hogere
bewolking bij en krijgt de zon het steeds moeilijker om op het
Zeeuwse land te schijnen. Het kwik stijgt vandaag in de middag
boven land tot circa 21 graden bij een meest matige wind uit wes
telijke richting. Vlak langs de kust blijft het door de invloed van het
zeewater, dat momenteel 16 a 17 graden is, een paar graden koe
ler. Vanavond lossen de meeste stapelwolken weer op maar is
daar hogere bewolking voor in
de plaats gekomen. Deze
behoort bij een storing die in
de nacht over onze regio naar
het oosten trekt. De storing is
echter maar zwak en veroor
zaakt voornamelijk bewolking,
neerslag van betekenis wordt
hierdoor niet verwacht.
Onder de wolken koelt het
niet sterk af en daalt de tempe
ratuur tot circa 15 graden.
Morgen, en ook vrijdag, wordt
het ook niet wolkeloos maar
blijft het wel droog. Gelukkig
kunnen we naast wolkenvel
den soms ook flinke zonnige
perioden verwachten en stijgt
het kwik tot circa 22 graden.
In het komende weekeinde
stijgt de kans op een bui.
Minder warm
Maximumtemperatuur voor Vandaag
Minimumtemperatuur voor de komende ni
weer
donderdag
vrijdag
zaterdag
zondag
max.
22°
21°
22°
O
O
CN
min.
15°
15°
14°
13°
wind
W 4
W 4
N 4
N 4
vandaag
op 5.26
onder 22.03
vandaag
op 1.08
onder 9.25
Eerst vrij zonnig, later meer bewolking. Matige westenwind,
maxima rond 19 graden. Watertemperatuur circa 16 graden.
WOENSDAG
Hoog water
Laag water
18 JUNI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
LEI
A„J
Vlissingen
05.27
239 17.56
211
11.45
178
-
Terneuzen
05.48
264 18.17
236
00.01
235 12.16
181
ond
16-
Cadzand
05.02
232 17.36
202
11.25
172 23.59
211
Roompot Buiten
05.20
181 17.48
153
11.35
122 -.»
-
IVOl
Roompot Binnen
07.06
151 19.15
129
00.45
14813.04
106
hee
Zierikzee
07.20
175 19.35
149
01.05
167 13.20
126
lan
Krammersl. West
07.41
189 19.56
160
00.55
17013.15
125
teri
beh
Hansweert
06.28
274 18.56
242
00.32
249 12.43 20!
Stavenisse/Yers.
07.26
180 19.35
155
01.00
167 13.25
122
DONDERDAG
19 JUNI
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
Hoog
uur cm
06.26
06.41
05.56
06.14
07.46
08.05
08.21
07.18
08.06
224
249
216
168
144
167
181
262
173
water
uur
18.46
19.08
18.26
18.45
19.56
20.15
20.36
19.42
20.26
cm
197
222
188
142
123
142
154
230
149
Laag
uur cm
00.26
00.52
12.16
00.09
01.46
01.50
01.45
01.18
01.45
221
231
157
166
152
171
174
245
171
water
uur cm
12.36 161
12.59 173
12.30 113
14.06 101
14.05 120
14.00 120
13.28 189
14.06 117
Samengesteld front
zonnig
licht bewolkt
zwaar bewolkt
lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
/J orr*S'
Dez
zon
den:
bou
ven
mas
van
van
moe
zen
ren'
beh
aan
zich
Mjc
del
bint
De;
vies
ker
inhi
moe
bes]
ten
reel
lede
gen
een
Mae
Nee
ken
voo
01
Tw
het
in e
ine
ver
bra
Sin
DN
He
IK
om
Ito
det
De
rea
bei
ma
kat
Het wordt geleidelijk weer warmer in Europa. Rond de
Middellandse Zee schiet het kwik ver voorbij de tropische waa
de van 30 graden en ook in Noord-Europa wordt het op de
meeste plaatsen warmer dan 20 graden. Alleen in de landen a
de Atlantische Oceaan blijft het kwik wat achter. Bovendien va
daar af en toe ook een bui. In het westen van Schotland word
het 14 tot 16 graden met een paar buien, ook de westkust van
Ierland blijft niet droog. Het wordt daar met 17 tot 19 9ra°erL
wat warmer. In het weinig zonnige Zuid-Engeland wordt net
tot 25 graden. In Duitsland, Tsjechië en de Alpen ontstaan
's middags regen- en onweersbuien bij 21 tot 28 graden. Oo
Italië ziet een onweersbui voorbij komen.
VERWACHTING VOOR WOENSDAGMIDDAG 18JUNI2I»-