PZC
Ik ben mooier dan zo'n strakgetrokken grootmoeder
Discussie over gelaatstransplantatie
Love Letters
uit Yerseke
zaterdag 14 juni 2003
Huilen
Verrassing
Kus
Een knieval
nam zij
niet serieus
Hij had een laatste zetje nodig
om zijn geliefde ten huwelijk
te vragen. Linda de Mol gaf hem
dat met het programma Love Let
ters. Inmiddels zijn Patrick en Mi
randa Rovers uit Yerseke ge
trouwd. Niet in de studio, ten
aanschouwen van televisiekij
kend Nederland, zoals het streven
was. Het lukte hen vorig jaar niet
door te dringen tot de finale. Het
spel met de champagneglazen
werd hen fataal. De toren stortte
in en daarmee viel het tv-sprookje
in scherven. Een maand geleden
trouwden ze alsnog met elkaar. In
het stadhuis van Zierikzee. Inder
daad: eind goed, al goed.
Flessenpost bracht het stel defini
tief bij elkaar. Patrick besloot in
overleg met de programmamakers
zijn huwelijksaanzoek op die manier
tot haar te richten. De camera legde
elke verraste blik van Miranda vast,
zonder dat zij het wist. De drie flessen
met liefdesbrieven die Patrick heime
lijk op het strand had gedeponeerd,
staan nu op de vensterbank van hun
woning in Yerseke. Overal in huis vind
je verder champagneglazen, steeds te
rugkerend thema van hun bruiloft op
2 mei. Gevierd temidden van alle ge
nodigden die de Tros-show hadden
bijgewoond.
De moeder van Patrick had hem op
het idee gebracht. Zij wilde wel eens
weten wanneer het tot een huwelijk
zou komen. Daarom schreef Patrick
naar Endemol, om zich op te geven
voor Love Letters. Daarin werden im
mers originele aanzoeken gedaan. De
geijkte knieval had hij al eens gepro
beerd, maar die nam zij niet serieus.
Er moest een leukere manier zijn.
Patrick en Miranda kennen elkaar
sinds mei 1993. Van een bruiloft. Een
neef van haar en een nicht van hem
traden in de echt. Het feest werd ge
vierd op een rondvaartboot in Zierik
zee. Ze waren beiden negentien. Hij
vroeg haar ten dans. Zij had er steeds
op zitten wachten. Van het feest heb
ben ze verder weinig meegemaakt. De
hele tijd zaten ze samen boven aan dek
te praten.
Daarna verloren ze elkaar zo'n twee
maanden uit het oog. Miranda was in
Utrecht begonnen aan haar studie
voor dierenarts. Patrick woonde nog
bij zijn ouders in Hilvarenbeek en
ging in militaire dienst. Na enkele
maanden had Miranda haar prope
deuse behaald. Hij zat steeds in haar
gedachten. Ze trok de stoute schoenen
aan en belde hem op. Hij kwam on
middellijk naar haar toe en daarop
ontstond een weekeindrelatie, die
drie jaar duurde.
Ze schreven elkaar veel. Patlick volg
de inmiddels de politieschool. Na
afloop kreeg hij een baan als motor
agent bij het politiekorps West-Bra
bant en vond een huis in Oosterhout.
Daar gingen ze samen wonen. Drie
jaar later was haar studie afgerond en
begon de zoektocht naar een baan.
Loekie Huiskes - Cornelisse in Yerse
ke zocht iemand die haar dierenart
senpraktijk wilde overnemen en dat
leek Miranda wel wat. Het stel ver
huisde naar 's Gravenpolder, want in
Yerseke konden ze geen huis vinden.
„Op 14 juni 1999 ben ik hier iiide
praktijk begonnen," vertelt Miranda.
Twee jaar later kwam de aangrenzen
de woning vrij. Patrick solliciteerde
bij de politie Zeeland en werd aange
nomen als hondenbegeleider in Vlis-
singen..
Maar Miranda wilde meer. Voor haar
gevoel moest nog een belangrijke stap
worden gezet. Als een romantische
bevestiging van hun relatie. Hij wilde
vooral maatschappelijke erkenning.
Patrick: ,,We hadden steeds gewerkt
aan onze carrière. Als alles naar wens
verloopt, ga je ook nadenken over
trouwen. Omdat je dan volwaardig als
paar wordt gezien door de buitenwe
reld."
Miranda: „We hadden het er al vaker
samen over gehad. Dan ging hij voor
de grap voor mij op zijn knieën. Maar
zo wilde ik dat niet. Zodoende ging hij
een originele manier zoeken."
Love Letters wilde hem helpen. Pa
trick dacht met een Harley Davidson
een helling af te crossen, maar dat was
te ruig. „Ze wilden wat softers voor
me."
Miranda: „Een Harley had mij niets
gezegd. Dat strand daarentegen deed
mij alles."
Patrick stelde daarop voor Miranda
tijdens een strandwandeling met de
honden te laten verrassen door de
controledienst, alsof die de dieren in
li'
Patrick en Miranda Rovers: „Een verrijking van ons huwelijk
beslag wilden nemen. De redactie
kwam vervolgens met de suggestie
vafi de flessenpost.
Miranda: „Het strand herinnert mij
aan mijn jeugd. Mijn vader werkte bij
de reddingsbrigade in Ouwerkerk. We
zwommen daar altijd in zee. Als baby
was ik al met mijn moeder op het
strand. Vanaf mijn jeugd assisteerde
ik bij de strandbewaking." Haar moe
der zat in het complot en wandelde
met haar op het strand, die dinsdag
van de eerste opnamen, juni vorig
jaar, om Miranda naar de flessen te
foto Dirk-Jan Gjeltema
leiden. Maar dat was helemaal niet
nodig. Miranda liep direct naar de
eerste fles, met daarin een briefje: '6
mei, de dag dat ik je zag.'
Even verder lag een tweede fles: '25
juli was de eerste dag dat we elkaar
kusten.' En in de derde fles:'Ik wil je
wat vragen. Wil je naar me toe komen.
Miranda liep een schelpenpad op, de
duinen in, waar Patrick op haar stond
te wachten, met champagne. Mannen
met camera sprongen uit een auto. „Ik
had het niet meer. De televisie had ik
niet verwacht", aldus Miranda.
Enkele maanden later moesten ze de
ringen en bruiloftskleding uitzoeken.
Ook volgde nog een dag voor foto's.
Dat was twee weken voor de studio
opnames, 16 oktober vorig jaar.
Een dag tevoren mogen deelnemers de
studio zien en wordt uitgelegd wat de
bedoeling is. De tweede dag zijn de
opnames. Miranda: „Ze beginnen met
het filmpje van de aanzoek. Dat had
den wij zelf nog niet gezien. Het was
heel ontroerend. Ze willen volgens mij
alleen maar dat je begint te huilen."
Patrick: „Maar dan wordt het heel za
kelijk, met het eerste spel. Dan mag je
geen ja of nee zeggen tijdens een kort
introducerende gesprek. Dat begon
heel goed. Toen kwamen de vragen.
We hadden ons aardig voorbereid,
maar dat zat tegen. Op zo'n moment
ben je zo zenuwachtig. Je kunt niet je
eigen tempo bepalen, je wordt van het
ene spelletje in het andere geduwd."
Het spel met de champagneglazen
deed hen de das om. De toren met de
glazen stortte in; weg huwelijk voor
de tv-camera's.
Miranda: „Honderd mensen waren
speciaal voor ons naar Hilversum ge
komen. Ze moesten nog een paar uur
op de tribune naar andere mensen zit
ten kijken. Dat vond ik het ergste."
Patrick:,In het begin vond ik het heel
moeilijk, dat we hadden verloren.
Daar kan ik slecht tegen. Het is zo'n
domper. Ineens is het afgelopen en
gaat het normale leven door, terwijl je
je hebt ingesteld op trouwen. Dat
speelde bij onze overwegingen om
mee te doen. Leuk om zo'n bruiloft te
winnen."
Ook de verliezers krijgen prijzen: de
bruidsjurk, het kostuum voor hem,
trouwringen en een stedenreis. Zij
zouden naar Istanbul gaanmaar door
de oorlog in Irak hebben ze dat gean
nuleerd. Bovendien volgde in decem
ber een andere verrassing. Miranda
bleek zwanger. De bruidsjurk paste
op 2 mei absoluut niet meer. Er moest
veertien centimeter bijAls alles voor
spoedig verloopt, wordt het gezinne
tje deze zomer keurig compleet.
Endemol treft inmiddels voorberei
dingen voor een nieuwe serie Love
Letters, dit winterseizoen uit te zen
den door de Tros. Kandidaten kunnen
zich weer aanmelden via het e-mail-
adres loveletters@tros.nl De eerste
opnamen volgen binnenkort. Zouden
Patrick en Miranda nog een keer mee
doen?
Beiden eendrachtig: „Ja hoor."
Patrick: „Ik heb een leuk aanzoek
kunnen doen. Je wordt herkend door
mensen. Je staat in wat bladen. Je
krijgt de kleding en ringen. Dat is alle
maal mooi meegenomen. Bovendien
bepaalde die show ook onze bruiloft.
Iedereen had champagneglazen be
schilderd of er op andere wijze iets
mee gedaan. Dat was het thema. In
een glas zat een wiegje, in andere
kaarsen, of ringen. Het is een verrij
king geworden van ons huwelijk."
Hans Tabbers
Gelaatstransplantatie is technisch al mogelijk.
Het Universitair Medisch Centrum in Utrecht
aast op de wereldprimeur, maar roept eerst de vraag
op: moeten we het ook willen? Marco Habets uit
Vught, de zwaarst gehavende overlevende van de
Herculesramp, is beslist. „Voor mij nooit."
„Na het ongeval, nu bijna zeven jaar geleden, heb ik
van de grond af aan moeten beginnen. Ik kon amper
saxofoon meer spelen. De embouchure was volledig
weg: er zat geen spanning meer in mijn gezicht, mond
en lippen. Om dat terug te krijgen heb ik zo'n zestig
operaties ondergaan. Qua spel ben ik terug op het ou
de niveau, maar het blijft hard werken. Vooral het
uithoudingsvermogen kan nog een probleem zijn. Ik
heb nog steeds een volledige baan bij het Fanfare
korps Koninklijke Landmacht en studeer daarnaast
aan het Brabants Conservatorium.
Elke operatie is ingrijpend, maar het went ook. Zoals
een ander naar de kapper gaat, zo ga ik onder het mes,
zeg maar. Zit het een beetje strak, ga ik effe naar Be
verwijk. Er moet nóg wel iets gebeuren, maar het
loopt wel naar het einde nu. Maar de belangrijkste
heelmeester is tijd. Huid wordt in de loop der jaren
losser. Voor anderen is dat een probleem, voor mij al
leen maar fijn.
Een gelaatsoperatie? Voor mij nooit. Als ik naar me
zelf kijk, zie ik een kerngezonde jongen met een hele
boel littekens. Zou ik me laten transplanteren dan
word ik een zieke jongen met vermoedelijk een paar
littekens. Ik zou altijd zware chemicaliën moeten
slikken om afstoting te voorkomen.
Ik ben zo hard bezig geweest om het allemaal weer te
laten werken. De operaties waren bedoeld om weer te
kunnen spelen, eten, om mijn ogen weer dicht te kun
nen krijgen. Af en toe doen ze meteen iets om het er
ook wat beter uit te laten zien: er zijn wenkbrauwen
gemaakt, een neus. 'We maken er geen lappendeken
van', zeggen de artsen zelf.
Nu komt er dan iets waarbij het allemaal om het ui
terlijk gaat. Om dat cosmetische plaatje heb ik hele
maal niet gevraagd. Mensen roepen: doen Marco, dan
zie je er weer goed uit. Mag jij vinden, denk ik dan,
maar ik zie dat anders en mijn vriendin ook."
„Ik geloof ook niet dat je er zo goed als niets meer van
zou zien, zeker bij mij niet. Er is veel weg: ik heb geen
oren, kin, mijn nek is bijna niets meer. Bovendien
moet je die nieuwe huid érgens bevestigen, dat blijf je
zien.
Het lijkt me ook een raar idee: de huid van een ander
die voor mij gaat vóelen. Mijn vriendin die me kust op
de wang van een andere kerel. Als de nier van een an
der in jouw lijf zijn werk doet, sta je daar niet bij stil.
Maar aan dit idee zou ik lang moeten wennen.
Ik heb geen probleem met mijn uiterlijk. Behalve dan
omdat het me nog elke dag confronteert met wat er is
gebeurd. Verder is het meer het probleem van ande
ren. Het zijn wel hun reacties die vervelend kunnen
zijn. Het geeft niets als iemand even naar me kijkt,
maar dat staren is niet leuk. Kinderen reageren spon
taan. Het is plezierig als een moeder zegt: vraag het
die meneer maar. Dan leg ik het uit, lach een keer, en
klaar. Maar soms krijgt zo'n ouder een rode kop en
trekt zoon of dochter snel mee. Dat is dom, dan denkt
zo'n kind dat het griezelig is of misschien wel besmet
telijk.
Mijn vriendin stoort zich daar nog meer aan dan ik, ze
ziet het ook meer. We hebben elkaar pas na het onge
luk leren kennen. We hebben nu vier jaar verkering.
Ze is een lot uit de loterijnou en of, maar dat zou ik
ook gezegd hebben als me niets was overkomen. Er
zijn gelukkig genoeg mensen die mijn uiterlijk niet
als probleem zien. Ik besef wel dat wie geen partner
heeft dat zwarter ziet, maar ik heb nooit het idee ge
had dat ik een relatie wel kon vergeten."
„Ik ben niet iemand die wegkruipt achter de gerani
ums. Sterker, ik sta wekelijks op het podium, in de
Marco Habets: „Ik heb geen probleem met mijn uiterlijk."
foto Dolph Cantrijn/GPD
Een groep plastisch chirurgen van het Universitair Medisch Centrum in Utrecht
stelt technisch in staat te zijn gezichtstransplantaties uit te voeren. Ze willen
echter eerst een discussie over de wenselijkheid van zo'n ingreep. In aanmerking
komen mensen die door brand, ziekte of ongeval een ernstig verminkt gelaat heb
ben. Soms lijden mensen daar zo ernstig onder dat ze een volkomen geïsoleerd be
staan lijden. Ook 'oude verminkingen' kunnen op deze manier worden behandeld.
De gezichtshuid van een overledene wordt in zijn geheel of gedeeltelijk getrans
planteerd.
Dat betekent niet dat iemand op de donor gaat lijken: het uiterlijk wordt in be
langrijke mate bepaald door onderliggende spieren en botten. De huid is een or
gaan. Patiënten met een 'nieuw gezicht' moeten hun leven lang medicijnen slikken
tegen afstoting. Vrijwel altijd ontstaat een vorm van kanker die levensbedreigend
kan zijn. Ook zijn er andere bijwerkingen. Er blijft een kleine kans op afstoting.
Dan het is het reultaat slechter als vóór de operatie.
Het donorgezicht moet qua biologische eigenschappen passen bij de ontvanger. In
principe zijn er donoren. Voor de nabestaanden vormt gelaatsdonatie naar ver
wachting een extra probleem, onder meer omdat de overledene dan niet meer
toonbaar is.
spotlights. Dan gaat het nooit om mijn uiterlijk, al
leen om muziek.
Ik zeg wel eens: ik word alleen nog maar mooier, de
rest lelijker. Ik drijf er ook maar een beetje de spot
mee. Dat heb ik me niet aangemeten, zo was ik al. ft
ben ook nog steeds een ijdeltuit. Als ik uitga, wiliker
netj es op staanmij zie j e niet in een j oggingbroek. Et
ach, je roeit met de riemen die je hebt. Met carnaval
heb ik mijn kop blauw geschminkt. Een ander tekent
een zonnetje of maantje op zijn wang, ik was een
overtuigende aliën. Heb ik veel succes mee gehad.
Verstandelijk kan ik wel beredeneren dat een ver
minkt gezicht levensbedreigend kan zijn: dat iemand
eigenlijk niet verder wil leven. Dan ben je in mijn
ogen cosmetisch gehandicapt. Je bent je eigen identi
teit te allen tijde kwijt, daar zit misschien de kern.
Dat is ook voor mij een groot probleem geweest. D
keek ik in de spiegel en dacht: wie is dat? Ik kende
niets meer van mezelf.
Maar die Marco van toen is er niet meer, je verandert
ook innerlijk. Ik ben ouder en rustiger geworden, bei
dieper over de dingen van het leven gaan nadenken.
Dat komt ook omdat ik veel jongens heb verloren. Zo
als ik nu van binnen ben, past niet meer bij de Marco
op de foto van voor het ongeluk. In mijn dromenzieik
mezelf ook zoals ik nu ben. Je moet accepteren dat
dingen veranderen. Het is goed zoals het is.
Daarom stoort het me ook zo dat mensen zo nodig aan
een plaatje moeten voldoen. Ik heb me geweldig ge®
gerd aan inzamelingscampagnes voor brandwon
denslachtoffers. Werd er gecollecteerd voor pruiken,
protheses en make-up, 'zodat mensen er straks weef
normaal kunnen uitzien'. Ben ik niet normaal dan.
Het is zó onzinnig slachtoffers meteen die kant op te
duwen.
Ik wil dit niet vertellen als les. Dit is mijn verhaal, ie
der moet het op zijn manier doen. Ik kan me voorstel
len dat zo'n operatie of protheses voor mensen een
redmiddel zijn. Maar je ziet brandwondpatiënten
met aangeplakte wenkbrauwen, neuzen, pruiken,
oren, Michael Jackson is er niks bij. Het is jammei a s
dat door maatschappelijk druk is ingegeven.
Je ziet het toch op allerlei terreinen? Baywatchoptv
Iedereen grote borsten! Een rimpel? Strak trekken.
Grijze haar? Verven! Ik walg van mensen met zo nge
lift hoofd. Ik vind mezelf nog mooier dan zo'n strak
getrokken grootmoeder. Er zijn erbij die hun ogen
niet eens meer fatsoenlijk kunnen bewegen. Steek
liever je energie in accepteren dat je verandert, de
ik dan.
Eigenlijk laat dat nieuws over gelaatstransplanta
me koud. Er is weer iets nieuws, het zal mijn tijd w
duren. Ik had destijds een grote bos krullen enrno®
dik haar. Nu heb ik alleen achterop nog een stukje
is een nieuwe techniek waarbij ze een ballon ondei
die behaarde huid zetten en die helemaal °Prf: jv
Dan kun je weer een mooie kop haar krijgen. Ik e
gezegd: laat maar. Ik ga toch geen jaar met zo n ei
mijn kop lopen?"
Stephan Jongen*
i
