PZC
Ontdekkingsreis op
de Oostersehelde
17
17
18
18
Boomklevers verlaten zelden de beschutting van het groen
weerwoord
Bijtanken
op de
zorgboerdeij
Fêêste in
de frènzen
D'Arke in
Oostkapelle
is attractief
Onkruid
moetje
wieden
nraa
dinsdag 10 juni 2003
Opdrachten
Schelphoek
Als het regent met
Barnabas,
zwemt de oogst
in een waterplas
HET TUINTJE
VAN
Advertentie-exploitatie:
Noord- en Midden-Zeeland: 0118-484369;
Zeeuws-Vlaanderen: 0114-372770.
Redactie: 0118-484413
www.pzc.nl
E-mail: redactie@pzc.nl
Postbus 18,4380 AA Vlissingen.
m djèf
Boven het blakke water
van de Oostersehelde
zweeft een flinterdunne ne
vel. Het is, op z'n Zeeuws,
wat diezig. De wieken van de
windmolens op de storm
vloedkering staan stil; bij
uitzondering waait het eens
onvoldoende. Op een hoge
meerpaal in het haventje
van Burghsluis zit een aal
scholver met gespreide vleu
gels zijn verenkleed te dro
gen. Langzaam breekt de
zon door en krijgt het verstil
de water van de Ooster
sehelde een uitnodigende
glansTi j d om het wateropte
gaan.
Dat doen de leerlingen van de
groepen vijf en zes van de
Willem-Alexanderschool uit
Kamperland. Opgewonden
kwetterend rennen ze de loop
plank over van de Breeveertien.
Ze gaan samen met juf Josette
Krijbolder en vijf begeleidende
moeders een natuurvaartocht
op de Oostersehelde maken. Dat
is wel even leuker dan breuken
leren of begrijpend lezen. In eer
ste aanleg gaat de aandacht nog
niet uit naar het water, maar
meer naar scheepshond Lexi.
Schipper Marcel van Mill deelt
fel-oranje zwemvesten uit en
legt uit welke gedragsregels op
de boot gelden.
Zijn echtgenote Jacqueline
neemt de helft van de 21 leerlin
gen mee voor een rondleiding.
De Breeveertien, die ruim hon
derd jaar geleden van stapel
liep, heeft verschillende func
ties: in de zomer toeristische
veerboot tussen Burghsluis, Co-
lijnsplaat en Zierikzee, sport
visboot en natuurboot. Niet al
leen voor de basisscholen uit de
Oosterscheldegemeenten, ook
voor recreanten. Dit seizoen
maakt de Breeveertien zo'n der
tig tochten met scholieren.
Met die natuurtochten, die door
het Nationaal Park Ooster
sehelde via het Milieu Educatie
centrum de Bevelanden aan de
scholen worden aangeboden,
is vorig jaar voor het eerst
begonnen. „Het is aan het groei
en. We willen graag dat alle
schoolkinderen een keer op de
Oostersehelde zijn geweest",
zegt Astrid Meijer van het MEC-
Bevelanden.
„Het Nationaal Park en de
school betalen elk een deel van
de kosten." Ze legt uit dat het
niet zomaar een feestelijk
schoolreisje is. Door middel van
diverse opdrachten krijgen de
kinderen allerlei informatie
over de natuur in en om de Oos
tersehelde mee.
Terwijl de ene helft van de Kam-
perlandse scholieren de boot
bekijkt, begint de andere helft
aan de eerste opdracht. Zo moet
onder meer de temperatuur van
het water worden bepaald. Die
blijkt 15 graden Celsius te
zijn. Niet gek voor de tijd van
het jaar. „Mag je dan al zwem
men?", wil een van de leerlin
gen, met licht verlangen in haar
stem, weten. Mogen wel, maar
of het echt aangenaam is... Eén
van de moeders zegt dat ze het
Zeehonden in zicht.
Ver kijken over het water
liefst zwemwater boven 25 gra
den heeft. De opdrachten moe
ten worden uitgewerkt in het
boekje Ontdek de Oostersehel
de! Ze gaan over eb en vloed, de
smaak van het (zoute) water,
planten en dieren die in het wa
ter leven, het weer en de vogels,
zoals kok- en zilvermeeuw,
scholekster, kluut, tureluur en
aalscholver. De boodschap van
het Nationaal Park ontbreekt
niet: om goed voor de planten en
dieren te kunnen zorgen is de
Oostersehelde beschermd.
Maar het gebied is er ook voor de
mensen, die zich dan wel aan be
paalde spelregels moeten hou-
Roggenplaat, aan de rand waar
van de zeehonden zich graag
koesteren in het zonnetje. Hij
blijft op ruime afstand en waar
schuwt de kinderen niet te veel
lawaai te maken. De beloning is
een rijtje zeehonden, met het
blote oog nauwelijks meer dan
donkere stipjes, maar met be
hulp van een kijker dichtbij te
halen. De kinderen vinden het
prachtig de lobbesen gade te"
kunnen slaan.
De tocht voert ook langs de
Schelphoek, natuurgebied ge
vormd na de watersnoodramp
die in het water staan om mos- bleven zijn, weten de leerlingen
selpercelen te markeren. Ook de te plaatsen.
caissons die slordig achterge- Terug in de haven van Burgh-
den. Bijvoorbeeld ervoor zorgen
dat de zeehonden met rust gela
ten worden.
Nadat ze bijna uit de Ooster
sehelde verdwenen waren,
neemt het aantal van deze verte
derende dieren weer langzaam
toe. Schipper Van Mill zet met
de Breeveertien koers richting
van 1953. Juf Josette vertelt dat
op school in het kader van de
vijftigjarige herdenking van de
ramp een project is uitgevoerd.
Daar is wel wat van blijven han
gen.
„Zijn die bomen nog van de wa
tersnood?", vraagt een leerling,
wijzend op de kale boomtakken,
(de dag van regenheilige
Sint Barnabas
valt op 12 juni)
Nieuwe weerwoorden zijn welkom
bij de redactie PZC, postbus 18,
4380 AA, Vlissingen, fax 0118-
470102, e-mail redactie@pzc.nl.
foto's Mechteld Jansen
Visje om eens goed onder de loep te nemen.
sluis is het tijd de balans op te
maken. Hoe is de natuurtocht
bevallen? „Leuk", is de algeme
ne opvatting. „Ik vond de op
drachten leuk en ook dat je in de
stuurhut mocht kijken", meldt
Martien. Hoe de knoppen wer
ken en hoe je stuurt had vooral
de belangstelling van Randy en
ook het kijken naar de kwallen
beviel hem wel. „Het was mooi.
Dat je zo ver vooruit kunt kijken
over het water", zegt Harmen.
En Nadine had genoten van de
zeehonden. „Ik had ze wel eens
eerder gezien op Neeltje Jans,
maar dit was veel echter."
Opgewekt beginnen de groepen
aan het tweede deel van de
dag. De verjaardag van juf Jo
sette moet gevierd worden. Een
aantal kinderen geeft daar ui
ting aan door de haren van felle
(uitwasbare) kleuren te voor
zien. Het zal de aalscholver op
de dukdalf een zorg zijn. Hij zit
nog steeds (of weer?) roerloos
en niet-geïnteresseerd in de
luidruchtige groep, de veren te
drogen.
Rinus Antonisse
Veerdienst Burghsluis-Colijns-
plaat-Zierikzee vv van 7 juli tot
en met 31 augustus. Informatie
natuurvaartochten 06-
53535297.
Buitengebied is een wekelijkse
bijlage over natuur en
landschap, land- en tuinbouw,
streektaal en streekcultuur,
visserij, recreatie en vrije tijd.
Vragen, opmerkingen en
suggesties zijn welkom bij de
redactie van de PZC, postbus
18, 4380 AA, Vlissingen,
fax 0118-470102,
e-mail redactie@pzc.nl
Verandering van spijs doet
eten. Vandaar dat we onze
achtertuin voor een weekje heb
ben verwisseld voor een klein
maar gerieflijk vakantiehuisje
in een bosrijke omgeving.
De achtertuin van dit tijdelijke
onderkomen is kleiner dan onze
eigen tuin. Toch vinden we ook
hier sporen van leven die je ei
genlijk in deze tijd van het jaar
niet zou verwachten. In de eer
ste plaats zijn dat de paddestoe
len. Hoewel het najaar het meest
uitgelezen seizoen is om naar
Adri Karman heeft achter
zijn huis een kleine tuin,
waar toch van alles ge
beurt. In 'Het tuintje van'
schrijft en tekent hij elke
week over de belevenissen
in de natuur rondom het
huis. Deze week echter
een ander achtertuintje.
deze vruchtlichamen van
schimmels op zoek te gaan, zijn
er ook paddestoelen die zich het
hele jaar door laten zien. We
vinden exemplaren van tonder-
zwammen en bloedweizwam-
metjes.
Opvallend zijn de gewelfde vor
men van de berkenzwammen,
die op een dode stam groeien. In
het natte seizoen ziet de zwam
er heel anders uit. De bovenzij
de is in een natte periode mooi
glad en zadelvormig en is zijde
lings aangehecht. Nu vertoont
de zwam een gebarsten boven
zijde en lijkt te zijn verdroogd.
Maar het sporenweefsel aan de
onderzijde schijnt nog steeds
actief te zijn, gezien de spierwit
te op poeder lijkende laag. Het
mycelium van de berkenzwam -
de eigenlijke zwam - is een
draadachtig teer weefsel, dat
zich verspreidt door de hele
stam. Zieke berken of reeds om
gevallen stronken worden snel
aangetast door deze zwam. De
berkenzwam veroorzaakt het
zogenaamde bruinrot, waar
door het kernhout van de boom
verandert in een roodbruine tot
zwartbruine, korrelige struc
tuur. Die kleur en structuur zijn
duidelijk te zien bij oudere
exemplaren op de plaats waar
deze aan de boom of stronk
aangehecht zijn. Naast de ge
makkelijk te observeren padde
stoelen trekken vogels onze
aandacht. Een merel heeft hier
in de buurt duidelijk zijn terri
torium, want zowel 's morgens
als 's avonds zingt hij vanuit de
zelfde boom, op nog geen twee
meter van ons onderkomen.
Omdat we deze vogels bij ons
niet zien zijn de langs de stam
naar insecten zoekende boom
klevers spectaculairder voor
ons. Actieve, prachtig gekleur
de vogels die maar zelden de be
Spechtensmidse
Boomklevers
illustraties Adri Karman
Berkenzwam
schutting van het groen verla
ten. Wel laten ze regelmatig hun
heldere tonen horen en ook het
kloppen met de snavel op de
stam is goed hoorbaar. Om hun
gedrag en hun blauwgrijs ge
kleurde bovenzijde worden ze
ook wel blauwspecht genoemd.
Ze zijn echter niet aan de spech
ten verwant, maar eerder aan de
wel bij ons voorkomende boom
kruiper.
Toch hebben - vooral in het jaar
getijde dat er weinig insecten te
vinden zijn - de boomklevers
iets gemeen met de spechten. Ze
verstaan namelijk de kunst om
net als de spechten gebruik te
maken van spleten of openingen
in de schors van bomen. Ze ge
bruiken die als houvast - je zou
kunnen zeggen aambeeld - voor
hun grotere voedselvondsten.
Ze klemmen een huisjesslak,
noten of denneappels tussen
zo'n spleet en hebben dan de
'handen' vrij om hun prooi te lijf
te gaan. En dat doen ze grondig!
Halverwege de week vinden we
zo'n 'spechtensmidse', waarin
nog twee denneappels zitten die
behoorlijk uitgekloven zijn. On
getwijfeld zullen ook de ele
menten hebben meegespeeld in
de verwering van de denneap
pels, want dit zijn duidelijk
overblijfselen uit najaar of win
ter, de periode dat de vogels
overschakelen op ander voedsel
dan insecten.
Wat dat laatste betreft zagen we
dat er ook nog andere dieren in
onze omgeving aanwezig waren
die gemakkelijk omschakelen.
In de informatie die in het huisje
aanwezig was werd ons aange
raden de vuiniszak op te hangen
in een boom, in verband met
mogelijke aanwezigheid van
wilde zwijnen. Dat zou zo'n
vaart niet lopen, was onze ge
dachte en we deponeerden het
vuilnis keurig in de buiten
staande nog zinken emmer,
voorzien van de bekende plas-
ticzak. De tweede dag toen we
's morgens opstonden vertelde
een blik naar buiten ons dat er
nachtelijke bezoekers waren
geweest. De vuilnisemmer lag
tien meter verder op het pad, dat
nu bezaaid was met plasticzak-
ken, papier en bakjes waarin
etenswaren hadden gezeten. De
wilde zwijnen waren zoals voor
speld op de reuk van onze etens
resten afgekomen. Op een vroe
ge ochtendwandeling zagen we
een zeug met twee gestreepte
jongen, zo'n dertig meter verder
op het pad.
Leuk eens in een andere achter
tuin te kijken!
Adri Karman
