PZC
^0
Zout stroomt door de aderen
en het werk van Marisa Keiler
Kunsthuis in Kats
Gewonden bij
botsing veer
tegen aanlegfuik
Noordzee krijgt
later toegang
tot Haringvliet
Zin in zon met
uitzicht op zee?
12
Havenschap intern verdeeld over koers samenwerkingsverband
WËÊÊËÊUÈËÈÊÈBÊÊÈKBÊBÊHÊSÈËÊÊÊËÊBÊBÊÊBSÊÊËBÈËÈÊÊÈÊÈÊÊÈËÈBIÈÊÊM
kunst
Vlieg naar Turkije vanaf €279,-
zaterdag 7 juni 2003
Samenwerking
Zoeken
Oude bekenden
Hoge snelheid
Agrarische sector
en CWI werven
samen vacatures
Begrip
Critici vrezen uitverkoop haven
Het havenschap Zeeland Seaports is
een instituut dat bepaald niet bekend
staat om zijn openheid. Maar het be
gint scheuren te vertonen. Oorzaak
van interne ruzies is de intensievere
samenwerking met het Gemeentelijk
Havenbedrijf Rotterdam en de ver
schillende opvattingen over koers en
zeggenschap van management, be
stuur en politiek. Hoewel het haven
schap een overheidsorgaan is waarin
de provincie en de gemeenten Vlissin
gen, Borsele en Terneuzen deelne
men, hebben politici geen zicht op
wat er gebeurt. Van echte politieke
controle is dan ook geen sprake. Cri
tici vragen zich dan ook af of de inten
sievere samenwerking met wereldha
ven nummer één niet de uitverkoop is
van Zeeland. In een reeks verhalen
besteedt de PZC aandacht aan het
havenschap, de beslotenheid, de in
terne conflicten en de samenwerking
met Rotterdam.
V tuf fcttï
door Jeffrey Kutterink
De samenwerking met Zeeland
Seaports wordt in Rotterdam met
geheel andere ogen bezien dan in het
Zeeuwse. De aanleg van de Tweede
Maasvlakte is nog niet zeker en de
hoeveelheid beschikbare grond is vol
gens het havenbedrijf ook niet om
over naar huis te schrijven. Dus is sa
menwerken met een haven aan diep
zeewater aantrekkelijk.
Temeer omdat in die haven het Ant
werpse bedrijf Hesse-Noord Natie de
Westerschelde Container Terminal
wil inrichten.
De Belgische 'dozenschuiver' is eigen
dom van Port of Singapore Authority
(PSA)Het maakt de Aziaten in strikte
zin niet uit of containers aankomen in
Antwerpen, Rotterdam of Vlissingen.
Zij kijken vooral naar de prijs: waar
zijn de haven- en kadegelden het
laagst? De Vlamingen én de Zeeuwen
werken goedkoper dan de Hollanders
Rotterdam zou die terminal eigenlijk
liever in de eigen haven neerzetten.
Nu dat (nog) niet kan, is samenwerken
met Zeeland second best. Het bete
kent in elk geval aanschuiven aan de
tafel met Hesse-Noord Natie en dus
met eigenaar PSA.
Wat moet dat samenwerken kosten?
Slechts vijftig miljoen euro. Een
schijntje, dat wel de helft van de zeg
genschap in Zeeland oplevert. De sa
menwerking heeft Rotterdam nog
geen cent rijker gemaakt. Maar baat
het niet, dan schaadt het niet, is de ge
dachte.
Dat internationale krachtenspel is nu
precies wat critici doet huiveren voor
de samenwerking. Zij vrezen de uit
verkoop van Zeeland aan Rotterdam.
Er is ook wel reden om kritisch te zijn.
Zeeland Seaports blinkt namelijkniet
uit in het openzetten van de ramen.
Hoewel het havenschap een samen
werkingsverband is tussen provincie
en gemeenten, hebben politici nauwe
lijks inzicht in wat er speelt.
Na het verdwijnen van de financiële
tekorten verloren ze ook hun interes
se. Er hoefde geen geld meer bij, de
havens groeiden zichtbaar en de
werkgelegenheid nam toe. Stukken
bladerden ze sindsdien snel door. Op
papier is politieke controle dus moge
lijk, maar in de praktijk komt er niets
van terecht.
Pas toen begin dit jaar een hevige ru
zie tussen de ondernemingsraad en
het algemeen bestuur op straat werd
uitgevochten, schrok de politiek wak
ker. De ruzie bleek echter al een half
jaar aan de gang. En niet alleen tussen
de ondernemingsraad en bestuur,
maar ook tussen directeur en bestuur.
Hoofdrolspelers in de soms felle dis
cussies in de top van het havenschap
over de opzet van de nieuwe samen
werking waren voorzitter DBruinoo-
ge en directeur J. Philippen. Toen dui
delijk werd dat 'Zeeland' niet voor de
volle honderd procent de scepter zou
gaan zwaaien over de nieuwe exploi
tatiemaatschappij en Philippen niet -
zoals de bedoeling was - de 'baas' er
van zou worden, ging het mis.
Philippen sneuvelde op 'een misver
De Scaldiahaven in Vlissingen-Oost hebben Vlissingen en Rotterdam samen ontwikkeld. Die samenwerking wordt nu
verder uitgebreid. foto Lex de Meester
- v-
stand'. Waar hij dacht dat de overstap
van het bestaande naar het nieuwe sa
menwerkingsverband niet meer dan
een automatisme zou zijn, bleek er
juist een heel andere koers te worden
gevaren. Daarbij was sprake van een
sterk verzelfstandigd samenwer
kingsverband. Rotterdam wilde dat
zo, niet anders. Philippens notitie
over de opzet, zoals die hem voor ogen
stond, werd van tafel geveegd.
De OR voelde zich een oor aange
naaid, want die ging uit van de opzet
zoals Philippen die hen had voorge
spiegeld. De OR kon uiteindelijk niet
anders dan negatief adviseren. Te
laat, want de besluitvorming was op
dat moment al rond.
Het was het begin van alle ellende. De
ondernemingsraad spande twee
rechtszaken aan bij de ondernemings
kamer van het Gerechtshof in Am
sterdam en beschuldigde bestuursle
den van belangenverstrengeling. De
OR zegt te beschikken over bewijzen,
maar niemand heeft die tot nu toe ge
zien.
Wie heeft nu de macht over de Zeeuw
se havens en is Zeeland straks nog wel
baas in eigen huis? Het zijn de vragen
die steeds terugkomen. Op papier
hebben beide havenbedrijven ieder de
helft zeggenschap en is uitverkoop
van Zeeland niet aan de orde.
Beide stoppen vijftig miljoen euro als
startkapitaal in de samenwerking.
Het geld om onder andere de contai
nerkade aan te leggen, leent Zeeland
Seaports: vierhonderd miljoen euro.
Geleend wordt er pas als er wordt ge
ïnvesteerd. Rotterdam draagt ook de
helft van alle risico 'sEn al zou de aan
leg van de WCT niet doorgaan of ESM
mislukken, dan komen de gronden
weer in bezit van Zeeland Seaports.
Dus wat is er tegen de samenwerking?
Zolang het banen oplevert en de
Zeeuwse belangen niet worden ver
kwanseld is er toch niets aan de hand?,
stelt het havenschap.
Critici vrezen dat de wereldhaven de
Zeeuwen wel degelijk zal overvleuge
len. Het hangt bijvoorbeeld af van de
kracht van personen. Maar echt con
crete aanwijzingen hebben ze er niet
voor.
Eén ding heeft de ondernemingsraad
in elk geval bereikt. Er wordt over het
havenschap gesproken in de gemeen
teraden en de Staten. Nu klinkt plots
de roep om scherpere controle, meer
inzicht en zelfs om verzelfstandiging
van het havenbedrijf.
dinsdag in de PZC: havenschap moet een
NV worden
door Ernst Jan Rozendaal
WISSEtfKERKE - De twintig
eerste levensjaren aan de Boule
vard van Vlissingen laten hun
sporen nog steeds na. Water,
lucht en licht spelen een belang
rijke rol in het werk van kunste
nares Marisa Keiler (1957). De
geboren Vlissingse woont sinds
tien jaar in Singapore. Daar
wordt haar werk als westers er
varen, hier springt de oosterse
invloed in het oog. Maar: „Nog
steeds put ik vooral uit mijn er
varingen van vroeger."
Keller is docent grafiek aan het
College of the Arts in Singapore.
Ze exposeert regelmatig in haar
woonplaats en ook in Australië
en de Verenigde Staten, maar in
Zeeland is haar werk nog nooit
te zien geweest. Daarin komt nu
verandering, want deze maand
zijn haar houtsneden en ander
grafiek te zien in galerie De
Praktijk in Wissenkerke.
Water, planten, het strand, licht
en lucht zijn de belangrijkste
onderwerpen van haar houtsne
den. Haar overige grafische
werk - ze gebruikt de techniek
van ets, monotype en houtdruk
door elkaar - is bijna abstract.
Dat zijn eerder sfeerbeelden van
de waterkant.
Keiler: „Zeeland is het mooiste
woord dat ik ken. Zee en land.
De tegenstelling tussen land en
water, die je aan de kust het dui
delijkst kunt ervaren, speelt een
grote rol in mijn werk. Het idee
dat er achter de horizon nog iets
is wat wij niet kennen, fasci
neert mij. De mens is toch een
landdier. De zee is onbekend en
mysterieus. Er is altijd dat ver
schil tussen het onbeweeglijke,
ondoorgrondelijke land en de
dynamische, transparante zee.
De kust is een gebied van veran
dering. De zee verandert altijd.
Tegelijkertijd is de zee altijd
hetzelfde. Als je vanaf de kust
over het water uitkijkt, zie je een
oeroud beeld. Ik ervaar het al
tijd als een plek waar je kijkt
naar het verleden, terwijl je in
het heden staat en ook iets kunt
zien van de toekomst. Mijn roots
zijn natuurlijk heel belangrijk
voor deze wat filosofische blik
op zee en kust."
Hoewel in Singapore de zee niet
ver weg is, ervaart Keiler daar
niet hetzelfde als in Zeeland.
„Men is daar nogal naar-bin-
nen-kijkerig. Er lopen weinig
wegen langs de zee. De mensen
hebben daar ook niet zo'n band
met de natuur. Het is een tro
pisch gebied, dus veel meer dan
hier is de zee daar omgeven door
groen en bomen. De zee is ook
modderig. De hele sfeer is an
ders, dus zijn mijn jaarlijkse
bezoeken aan Zeeland heel be
langrijk. Ze houden mijn herin
neringen levend. Een bevesti
ging. Zo van: 'O ja, het is er nog?
Ik heb soms het idee dat er zout
door mijn aderen vloeit. In mijn
werk probeer ik ervaringen van
vroeger te vangen in vorm en
kleur."
Toch heeft ook haar langdurige
verblijf in het Verre Oosten zijn
uitwerking niet gemist. „Mijn
kleurgebruik is hier uitgespro
kener geworden en de combina
tie van planten en water is ook
een onderwerp dat mij aan
spreekt. Anderzijds gebruiken
kunstenaars in Singapore veel
minder blauw, paars en violet
dan ik. Dat zijn typisch Europe
se kleuren. Rood, geel en zwart
zijn bij hen favoriet. Dat zijn
kleuren die ik minder gebruik.
Ik probeer wel aan te sluiten bij
traditionele oosterse kunstvor
men. Ik ben een groot bewonde
raar van de negentiende-eeuw-
se Japanse houtsneden. Toch is
mijn techniek weer anders. Ik
gebruik niet voor elke kleur een
ander blok. Ik werk met één
blok en snij voor elke drukgang
steeds meer weg. Mijn inkt
breng ik niet aan met een roller,
maar ik schilder op het blok. Ik
druk drie of vier lagen over el
kaar, niet op rijstpapier, zoals
bij de Japanse houtsneden,
maar op modern westers print
papier. Het is dus een mix van
oosterse en westerse technieken
zoals ik die eigenlijk nog nooit
ben tegengekomen."
Expositie: grafiek van Marisa Keiler
in galerie De Praktijk in Wissenker
ke, de hele maand juni, open do t/m
za van 13-17 uur. Morgenmiddag
demonstreert Keiler haar houtsne
detechniek. Aanvang: 16 uur.
- 0
Houtsnede van paalhoofd van Marisa Keiler.
doorErnst Jan Rozendaal
KATS - De ruimte is groot ge
noeg voor een atelier én een
galerie. Op zijn tijd zullen er
workshops worden gegeven en
eigenaresse Lenny van Broek
hoven denkt zelfs aan muziek-
of toneeluitvoeringen. Als het
aan haar ligt, wordt Galerie
Kats een multifuctionele en
laagdrempelige kunstinstel
ling.
Morgen opent de galerie in Kats
haar deuren. Vanaf november
hebben Van Broekhoven en haar
echtgenoot Gerard van der Wal
naar dit moment toegeleefd. Hij
is een Zeeuw van afkomst en
wilde vanuit Tilburg terug naar
de provincie. Hij vond een baan
in Middelburg. Van Broekhoven
is opgegroeid in Geldrop. Ze is
kunstenares. Ook zij zag Zee
land helemaal zitten. Ze hadden
wel hun wensen. Beiden wilden
ze graag dicht bij het water wo
nen, op een rustige plek en met
voldoende ruimte om zijn bi
bliotheek en haar atelier kwijt
te kunnen.
„Noord-Beveland leek ons het
rustigst", vertelt Van Broekho
ven. „We zijn rond gaan rijden
en hebben gekeken wat er te
koop was. Toen we dit pand in
Kats zagen, dacht ik eerst dat
het niks was. Totdat we binnen
kwamen. Toen was ik ver
kocht." Want achter het huis dat
ze nu bewonen staat een grote
hal. Ooit was er een aanne
mingsbedrijf gevestigd, daarna
was het een botenopslag. Nu is
de ruimte helemaal opgeknapt.
In het midden zijn tentoonstel
lingspanelen opgesteld. In het
hoge plafond zorgen luiken voor
een overdadig binnenvallend
daglicht.
Van Broekhoven: „Het is zo
groot dat we al snel bedachten
dat het niet alleen geschikt is
voor een atelier, maar ook voor
een galerie. Die combinatie
spreekt me aan. Ik wil dat de
mensen die de galerie bezoeken
meer doen dan alleen kunst be
kijken. Ze kunnen zien waar ik
mee bezig ben. Werk dat nog
niet af is, ruim ik niet op. Dan
kan men zie hoe het werk groeit.
Verder wil ik de kunstenaars die
hier exposeren, vragen om
workshops te geven. Gewoon
tussen het werk dat ze hier ten
toonstellen. Ik denk het de men
sen aanspreekt om te zien hoe
die werken ontstaan. Wie weet
kan deze ruimte ook dienen als
gastatelier."
Op de expositie die morgen be
gint, is behalve van Van Broek
hoven (materiewerken en schil
derijen) kunst te zien van Pieter
Reef (materiewerken en schil
derijen), Wendy Veldhuis (schil
derijen) en Marianne van Bakel
(schilderijen en fotografie). Het
zijn oude bekenden uit Geldrop.
In de toekomst hoopt Van
Broekhoven ook buitenlandse
kunstenaars in Kats te presen
teren.
Haar galerie legt zich niet toe op
een bepaald genre of een be
paalde stijl, aldus Van Broekho
ven. „Belangrijk is dat ik er zelf
iets mee heb. Het mag twee- of
driedimensionaal zijn, figura
tief of abstract. Ik denk dat ik
redelijk de emotionele waarde
van een kunstwerk kan inschat
ten. Er moet een bepaald gevoel
uit spreken."
In haar eigen werk is de zoek
tocht naar wat zich achter fa9a-
des bevindt een belangrijk the
ma. „Ik wil een boekje maken
over flessenpost. Daarbij gaat
het om een verlangen naar con
tact, tegelijkertijd weet je nooit
wat er achter zit. Verder heb ik
verschillende werken gemaakt
van mensen die maskers dragen.
Bijvoorbeeld een droevig ge
zicht achter een vrolijk masker.
Die discrepantie kun je alleen
zien aan de ogen. Ik onderzoek
graag hoe je zoiets in beeld
brengt. Ik heb in het logo van de
galerie ook een oog verwerkt.
Ogen zijn de venster van de ziel.
Voortdurend probeer je te van
gen wat daarin verborgen is. Ik
zoek als kunstenaar graag wat
er achter de facade zit. Tegelijk-
tijd accepteer ik dat je dat nooit
echt te weten komt."
Opening Galerie Kats, morgen om
14 uur. De hele komende week is de
galerie geopend, daarna wo Hm vri
van 11-18 en za en zo van 12-18 uur.
door René van Stee
BRESKENS - Aan boord van
het fietsvoetveer tussen Bres-
kens en Vlissingen zijn donder
dagmiddag twee gewonden ge
vallen bij een aanvaring met de
aanlegfuik in Breskens. De
voormalige PSD-veerboot Ko
ningin Beatrix botste frontaal
op de westelijke fuikwand.
Het houten remmingswerk van
de fuik werd over een lengte van
ruim vier meter zwaar bescha
digd. Ook de Koningin Beatrix
liep averij op. Onder de gewon
den was een Duitse kleuter, die
met een hoofdwond naar het
ziekenhuis werd vervoerd. Een
andere persoon liep schaafwon
den op.
Woordvoerder F. Jochems van
vervoerder BBA Fast Ferries
Zeeland wijt het ongeval aan
een stuurfout. „Vooralsnog is er
geen technisch mankement aan
de stuurinrichting geconsta
teerd. Daarom gaan we er van
uit dat het om een inschattings
fout gaat. Het schip is bij het
naderen van de wal te ver uitge
weken in westelijke richting,
waardoor het met zijn rechter-
voorkant de fuik raakte", ver
klaart Jochems.
Tijdens het ongeval waren 96
passagiers aan boord. Volgens
een 22-jarige passagier uit Hoek
ging de botsing gepaard met een
enorme klap, waarna tientallen
mensen over elkaar heen tui
melden. „Ikzelf werd langs vier
stoelen tegen een wand gelan
ceerd. De mensen die langs de
reling stonden, vielen om als do
minostenen", aldus de man.
De Hoekenaar had ook de in
druk dat de aanvaring gebeurde
met een redelijk hoge snelheid.
Volgens Jochems was dit abso
luut niet het geval. Hij verge
lijkt de snelheid op het moment
van de botsing met die van een
voetganger. „Een schip met de
afmetingen van het fietsvoet
veer heeft een enorme massa.
Daardoor komt de klap bij een
botsing veel forser aan dan bij
lichtere voertuigen of voorwet-
pen. Overigens, als een voetgan.
ger tegen een muur wandel,
gaat hij of zij negen van de ties
keer knock-out", legt hij uit.
Na een eerste inspectie schat 1
Geluk van Rij kswaterstaat, -ej.
genaar van de aanlegfuik - d
schade aan het remmingswerl
op enkele honderdduizender.
euro's. Die wordt verhaaldopdt
veroorzaker. Volgende weel
vindt bij laag water nog een uit.
gebreide inspectie plaats. Vol-
gens Geluk is de beschadiging
van het remmingswerk geen
den de afvaarten te staken.
Over de hoogte van de schade
aan de Koningin Beatrix kot
Jochems geen uitspraak doen,
VLISSINGEN - De Centra voot
Werk en Inkomen (CWI's) in
Zeeland, Noord-Brabant en
Limburg gaan samen met de
agrarische sector vacatures
werven. Er komt een gezamen
lijk vacatureservicecentrum.
Alle betrokken partijen hebben
dat gisteren besloten.
Kleine agrarische bedrijven
hebben vaak moeite vacatures
in te vullen ondanks de toename
van de werkloosheid. Vandean-
dere kant hebben de CWI's nies
altijd zicht op alle vraag naar
arbeidskrachten. Het nieuwe
initiatief moet het voor onder
nemers makkelij k maken om te
gen de laagste kosten en inspan
ningen nieuwe werknemers aan
te trekken.
Namens de agrarische sector
neemt de stichting Alles voor
groene arbeid aan het project
deel. In die stichting werken al
langer de landbouworganisa
ties in Zuid-Nederland en de
vakbonden FNV en CNV samen
Het streven is om jaarlijks 1500
vacatures te werven. Het
om vacatures voor structureel
werk. ANP
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Het eerste project
voor een nieuwe Delta, het op
een kier zetten van de Haring-
vlietsluizen, loopt vertraging
op, omdat meer overleg nodig is.
Staatssecretaris M. Schultz van
Haegen van Verkeer en Water
staat heeft de Tweede Kamer
gisteren verzekerd dat het pro
ject in elk geval doorgaat. Zij
stelt er maximaal 35 miljoen eu
ro voor beschikbaar.
Het op een kier zetten van de
Haringvlietsluizen, waardoor
de overgang tussen de zoute
Noordzee en het nu nog zoete
Haringvliet wordt hersteld,
hing aan een zijden draadje.
Voor het project was 32 miljoen
euro begroot. Door extra kosten
voor onder meer het verplaatsen
van een zoetwaterinlaatpunt
aan het Haringvliet dreigde dit
bedrag fors overschreden te
worden. Organisaties als Na
tuurmonumenten, sportvissers
federatie NWS en milieuorga
nisatie Stichting De Noordzee
trokken daarover vorig jaar aan
de bel.
Het financiële probleem lijkt
verholpen. Staatssecretaris
Schultz van Haegen en minister
C. Veerman van Landbouw, Na
tuurbeheer en Visserij (LNV)
hebben besloten het budget te
verhogen tot maximaal 35 mil
joen euro. Meer geld komt er
niet, omdat de rijksoverheid
moet bezuinigen en er nog geld
moet overblijven voor andere
natte natuurprojecten. Om met
35 miljoen euro rond te komen,
moet het plan 'zoveel mogelijk'
worden versoberd.
Aan het project zelf hoeft dat,
aldus de twee bewindslieden,
niets af te doen. De planning
wordt wel bijgesteld. De in
gangsdatum 1 januari 2005 is
verschoven. Naar welk tijdstip,
is nog niet bekend. Dat is afhan
kelijk van overleg met andere
partijen, waaronder water
schappen en gemeenten, en het
tempo waarin het plan kan wor
den aangepast.
Nieuw is dat het kabinet extra
aandacht vraagt voor de zoet
watervoorziening voor de land
bouw bij het verder uitwerken
van natuurplannen voor het
Deltagebied. Schultz van Hae
gen en Veerman vinden dat
daarover 'een fundamentele
discussie' moet komen met de
provincies Zeeland, Noord-
Brabant en Zuid-Holland. Op
Goeree-Overflakkee zijn boe
ren afhankelijk van zoetwater
toevoer uit het Haringvliet.
Stichting De Noordzee is niet
ontevreden over het besluit
moet het project worden verso
berd. „Het gaat in elk geval
door", laat E. van Well weten
Hij heeft er ook begrip voor dat
de uitvoering wordt verlaat
„Liever een goed doordacht
plan dan haastwerk."
Het op een kier zetten van de
Haringvlietsluizen heeft tot
doel de natuurlijke overgang
tussen zoet en zout water in
het Haringvliet voorlopig ge
deeltelijk te herstellen. Voor
trekvissen als zalm is dat be
langrijk. En het Haringvliet kat
weer de rol van kraamkamer
gaan vervullen voor Noordzee
vissen.
Advertentie
Elke week in de zaterdagkrant
Reizen I Daar moetje naartoe.
Galerie Kats is een combinatie van atelier en tenoonstelling.
foto Willem Mieras
