Voorlopig tot 2005
Financieel verlies
Zeeuwse gemeenten
Zeeuwse stroke units groot succes
Oud-soldaat krijgt na
64 jaar onderscheiding
Horeca is nu even luxe
17
Rampspoed
zaterdag 7 juni 2003
Boete voor diefstal visfuik
Verslaafde stal van ouders
Straf voor ongeval onder invloed
Teleurstelling over Puckey-project
Poppelaars
op de bres voor
N57 en N61
CDA-symposium
over Europa
en Zeeland
Belasting
Verfijnen
AL MEER DAN
25 jaar
glansrijk in
schoonmaakwerk
0118 - 417 500
stIJLBEPALEND-HARTVERWARMEND
weelde in baden-stijlvol wonen
sfeer zoals sfeer bedoeld is
I DOMINICUS BV
Niet vreemd
Misverstand
MIDDELBURG - De Middelburgse politierechter heeft giste
ren een 53-jarige Vlissinger 150 euro boete opgelegd. De man
stal op 20 oktober vorig jaar in Koudekerke een visfuik. Dit
werd door verdachte ook niet ontkend. Hij had de fuik, met
een waarde van 5 0 euro's middags zien liggen op een weiland.
Toen het donker werd ging hij terug. De diefstal werd gezien
door een voorbijganger, die de politie waarschuwde. De Vlis
singer wilde liever een werkstraf doen, maar daar ging de po
litierechter niet op in.
MIDDELBURG - Een 35-jarige inwoner van Vlissingen heeft
in 2001 zijn ouders bestolen om in zijn drugsverslaving te
kunnen voorzien, zo bleek gisteren op de zitting van de Mid
delburgse politierechter. Ook gebruikte hij de visacard van
zijn vader om goederen mee te kopen. Met de tegoedbonnen
ging hij de andere dag terug om de goederen bij Hennes en
Mauritz, Albert Slingerlederwaren en Konmar om te ruilen
voor geld. Officier van Justitie J. Groen eiste voor de diefstal
len en oplichting van de winkels drie maanden gevangenis
straf. Politierechter G. van Unnik nam de eis over. De Vlissin
ger en zijn vriendin hadden dagelijks 200 euro nodig om vijf
gram cocaïne te kunnen kopen. Daarvan werden de ouders
van verdachte de dupe. De goederen werden stelselmatig uit
de woning weggenomen met de bedoeling ze te verkopen. De
ouders trokken aan de bel toen ze merkten dat er een duur ser
vies weg was. Daarbij kwamen ook de andere diefstallen aan
het licht. Het personeel van Hennes en Mauritz kreeg arg
waan toen de man kort achter elkaar kleding inleverde om
zijn geld terug te kunnen krijgen. De verdachte, die gisteren
niet aanwezig was, zou naar Griekenland zijn vertrokken.
MIDDELBURG - Een 26-jarige inwoner van Hoedekensker-
ke is gisteren in Middelburg voor dronken rijden op een scoo
ter, het veroorzaken van een aanrijding en het ontbreken van
een verzekering veroordeeld tot 700 euro boete en zes maan
den rijontzegging. De man had 440 microgram alcohol in zijn
bloed, twee keer zoveel als toegestaan, toen hij 1 september in
zijn woonplaats een voetgangster omver reed. Het slachtoffer
liep daarbij letsel op, waar ze nu nog van hersteld. Ook bleek
hij niet verzekerd te zijn. De man liet zich gisteren niet zien op
de zitting.Hij zou met de noorderzon zijn vertrokken. Depoli-
tierechter vonniste conform de eis van de officier van justitie.
TERNEUZEN - In navolging van de raadsfractie van Groen-
Links in de Terneuzense gemeenteraad vreest ook het bestuur
van de Terneuzense cultuurstichting Watermerk dat het beel
denproject van de kunstenaar Thom Puckey op een grote te
leurstelling gaat uitlopen. Drie jaar geleden nam het toenma
lige gemeentebestuur van Terneuzen het initiatief om de grote
bouwprojecten in het centrum (stadskantoor, Steenen Beer
en Scheldeboulevard) op gepaste wijze af te ronden met de
plaatsing van een meer dan manshoog beeld van de gerenom
meerde beeldende kunstenaar Thom Puckey. Geld- en subsi
diebronnen werden aangeboord (de Mondriaanstichting be
taalde mee) en er werd een geschikte plek aangewezen: het
stadhuis aan de zeezijde. Niets stond plaatsing van het bron
zen beeld meer in de weg. Nu, zeker twee jaar later, staat het
kunstwerk nog niet op zijn sokkel. Het Watermerk-bestuur
maakt zich zorgen en vraagt het college om alles in het werk te
stellen om het beeld zo snel mogelijk aan de Scheldeboule
vard te kunnen plaatsen.
P. van der Kamp reikt aan zijn regiment-collega A. Bouwense het
Mobilisatie-Oorlogskruis uit. foto Dirk-Jan Gjeltema
MIDDELBURG - De N57 (Mid
delburg-Veerse Gatdam) en de
N61 (Hoek-Schoondijke) mo
gen niet het slachtoffer worden
van bezuinigingen. Met deze
boodschap wendt gedeputeerde
T. Poppelaars zich volgende
week tot de Zeeuwse Kamerle
den. De brief is een eerste stap
van de provincie om te voorko
men deze wegenprojecten wor
den geschrapt van het Meerja
renprogramma Infrastructuur
en Transport (MIT).
Het nieuwe tracé voor deN57 op
Walcheren, met de aanleg van
een derde kanaalkruising in de
vorm van een aquaduct, dateert
al van 1994. In het huidige MIT
staat 2006 genoemd als jaar
waarin de werkzaamheden
moeten beginnen. Poppelaars
wijst erop dat een latere uitvoe
ring niet kan, omdat het tracé-
besluit dan zijn geldigheid ver
liest. Alle voorbereidende
werkzaamheden zijn in volle
gang, zoals de aankoop van
grond. Daarnaast zijn ook met
deN57 samenhangende projec
ten, zoals de reconstructie van
het Stationsgebied, al aangevat.
Poppelaars beschouwt de N61
in twee opzichten als een rug
gengraat: voor de ontsluiting
van West-Zeeuws-Vlaanderen
én voor het project Duurzaam
Veilig.
De aanpassingen aan het we
gennet in West-Zeeuws-Vlaan-
deren die provincie, gemeenten
en waterschap hebben uitge
voerd en nog zullen uitvoeren,
zijn helemaal geënt op een ver
betering van de N61. Het kabi
net heeft vorige maand een ont-
werp-tracébesluit genomen.
In de brief aan de Zeeuwse Ka
merleden vestigt Poppelaars
ook de aandacht op enkele an
dere infrastructurele projecten
die in verschillende stadia van
voorbereiding zijn: de nieuwe
Sloelijn voor goederentreinen
naar Vlissingen-Oost, de ver
binding tussen de Zeeuwse
spoorlijn en de goederenspoor
lijn aan de noordkant van het
Antwerpse havengebied (de
Bocht van Bruinooge)de tunnel
bij Sluiskil en de verdubbeling
van de Sloeweg (van de A58
naar de Westerscheldetunnel)
j en de Tractaatweg (van Sluiskil
naar de Expressweg bij Zel-
I zate).
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Zeeuwse gemeen
ten moeten het verlies dat zij lij -
den door de komst van het in
Den Haag bedachte btw-com-
pensatiefonds, voorlopig blij
ven slikken. Tweede Kamerle
den vinden dat zij eerst de
evaluatie van het fonds in 2005
moeten afwachten.
Sinds 1 januari dit jaar kunnen
gemeenten de btw op de kosten
van wegenonderhoud gecom
penseerd krijgen. Hetbtw-com-
pensatiefonds is daarvoor in het
leven geroepen. Om die financi
ële pot te voeden zijn gemeenten
tegelijkertijd gekort op hun
rijksuitkering uit het gemeente
fonds.
Voor met name Zeeuwse platte
landsgemeenten valt dat erg
nadelig uit, omdat zij het onder
houd van wegen in het buiten
gebied door de waterschappen
laten doen. En de waterschap-
RENESSE - Het CDA houdt op
zaterdag 14 juni een symposium
over Zeeland en Europa. Een
flink aantal prominente chris
ten-democraten zal als spreker
aantreden.
Onder hen minister van Verkeer
en Waterstaat K. Peijs,commis-
saris van de koningin W. van
Gelder, Europarlementariër
W. van Velzen, Kamerlid
S. Buijs, oud-gedeputeerde
L- Coppoolse en oud-senator
H. Eversdijk. Het symposium
vindt plaats in Hotel De Zeeuw
se Stromen, van 14.00 tot 17.00
our. Na afloop wordt afscheid
genomen van voorzitter L. Ge-
luk-Poortvliet van het CDA-ge-
west Zeeland.
pen zijn buiten het btw-com-
pensatiefonds gehouden. Ge
volg is dat de gemeenten de btw
op dat wegenonderhoud niet
vergoed krijgen.
Het gaat om grote bedragen die
de gemeenten mislopen, in
Zeeuws-Vlaanderen ruim
630.000 euro en boven de Wes-
terschelde zo'n900.000 euroZij
hoeven dat verlies overigens
niet helemaal af te boeken. Het
Rijk heeft vastgesteld dat het
nadeel voor gemeenten tot en
met 2005 niet groter mag zijn
dan 4,54 euro per inwoner.
Voor de gemeente Borsele en on
langs de gemeente Sluis was dat
toch voldoende reden om bij de
Tweede Kamer aan de bel trek
ken. Tevergeefs, blijkt uit een
belronde langs Kamerleden van
de grootste partijen CDA, PvdA
en WDM. de Pater (CDA) kent
het probleem, maar zij wil tot de
evaluatie in 2005 geen wijzigin
gen doorvoeren. „Het was be
kend dat er voor- en nadeelge
meenten zouden zijn.
J. Boelhouwer (PvdA) en W. van
Beek (VVD) zijn minder stellig,
maar neigen naar hetzelfde af
wachtende standpunt. „Mis
schien moeten we er eens met
het kabinet over praten", zegt
Van Beek. Boelhouwer spreekt
van 'een weeffout', maar kan
zich voorstellen dat een zo jonge
regeling niet op zo'n korte ter
mijn al wordt gewijzigd.
Het doel van het btw-compen-
satiefonds is dat gemeenten
meer activiteiten uitbesteden en
efficiënter gaan werken. Dat
zou kosten besparen. In de
praktijk blijkt dat
gemakkelijker gezegd dan ge
daan, aldus ambtenaar H. Ca-
boorvandegemeenteSluis, om
dat dit personele gevolgen
heeft. Caboor hekelt ook de ad
ministratieve rompslomp rond
het btw-fonds. CDA-Kamerlid
De Pater erkent dat. „Ook daar
moeten we naar kijken met de
evaluatie."
door Claudia Sondervan
VLISSINGEN - De nieuwe CVA
Stroke Units van de Zeeuwse
ziekenhuizen zijn van groot be
lang voor het welzijn van pati
ënten én voor ziekenhuizen. Dat
blijkt bij de eerste verjaardag
van de CVA Stroke Unit van
Ziekenhuis Walcheren, die van
daag wordt gevierd. Door de ge
concentreerde aandacht in de
eerste dagen na het eva blijken
patiënten beter en sneller te re
valideren.
De ligduur in het ziekenhuis
wordt in ieder geval gehalveerd
en de helft minder mensen moet
na hun eva (cerebro vasculair
accident, beter bekend als be
roerte of attaque) naar het ver
pleeghuis. De units zorgen er
daarbij voor dat minder bedden
in ziekenhuizen gebruikt wor
den als verkapte verpleeghuis
bedden, zegt directeur P. van
der Heide van Ziekenhuis
Zeeuws-Vlaanderen. De zie
kenhuizen kregen extra budget
van de zorgverzekeraars om de
units op te zetten.
Het Cerebro Vasculair Acci
dent, een bloeding of obstructie
in de bloedvaten in de hersenen,
is de derde doodsoorzaak in Ne
derland en de eerste oorzaak
van blijvende invaliditeit. Snel
ingrijpen kan schade in de her
senen beperken. De Nederland
se Hartstichting initieerde de
opzet van gespecialiseerde op
vang van eva-patiënten in zie
kenhuizen.
De units hebben eigen, gespeci
aliseerde verpleegkundigen zo
dat de patiënten doorlopend ge
controleerd worden en familie
een vast aanspreekpunt heeft.
„Dat helpt ook om informatie
over de patiënt van vóór het eva
te krijgen", zegt de Vlissingse
stroke-verpleegkundige Mi
chael Richard.
De unit in Vlissingen behandel
de in het eerste jaar driehonderd
patiënten. „Dat is de helft van
het aantal opnames van neuro
logie in een jaar", schetst neuro
loog J. Koeman het effect voor
de belasting van zijn afdeling.
De gemiddelde ligduur voor
neurologie is in Vlissingen door
de unit gehalveerd van 27 dagen
tot iets minder dan dertien da
gen. Goes behandelde het afge
lopen jaar 268 eva-patiënten.
De gemiddelde ligduur in Goes
is sinds het begin van de stroke
unit naar elf dagen gegaan. In
Terneuzen daalde de gemiddel
de ligduur voor eva-patiënten
van 31 dagen in 2001 naar der
tien dagen nu.
De behandeling op de stroke
unit is zeer intensief voor alle
betrokken specialismen. „Het
vergt veel tijd van allerlei men
sen", zegt Richard. Tweemaal
per week worden de patiënten
besproken door neuroloog, in
ternist, revalidatiearts,
verpleeghuisarts, cardioloog,
ergotherapeut, fysiotherapeut,
diëtist en verpleegkundige. Het
inzicht in eikaars werkveld is
verhelderend, vindt Koeman.
„Ik hoorde vanmiddag alweer
twee nieuwe dingen. We krijgen
nu ook inzicht in de gevolgen die
eerdere stoornissen bij een eva
hebben."
Het is de keten aan mensen die
het doet, vindt Sybren Ver
schoor, medevoorzitter van de
projectgroep naast Wattel. Me
de door de verbeterde kennis in
de nazorg halveerde het percen
tage Goese patiënten dat na hun
eva in een verpleeghuis moet
blijven van veertien naar zeven.
Het Oosterscheldeziekenhuis
werkt nu aan de opzet van een
eva-poli om de nazorg aan pati
ënten te verbeteren. Na een half
jaar zijn de resultaten 'bemoe
digend', vindt Verschoor. De
prestaties van de eerste Zeeuw
se stroke unit in Goes zijn na
twee jaar zo goed dat teamleider
Annelies Wattel is gevraagd zit
ting te nemen in de expertise-
groep van het CBO, het kwali
teitinstituut van de gezond
heidszorg dat toeziet op de lan
delijke ontwikkeling van stroke
units.
De uitstekende resultaten van
de Goese unit komen deels door
dat het ziekenhuis over vier
neurologen beschikt; Vlissingen
heeft er nog twee, tot september.
Dan treedt Frederik Bussey aan.
Hij rondt momenteel zijn oplei
ding in Brussel af. Met de komst
van een derde neuroloog kan de
Vlissingse stroke unit de behan
delingen verder verfijnen door
onder meer toepassing van de
trombolyse, een techniek waar
bij blokkades in de bloedstroom
in de hersenen snel worden weg
geblazen. De techniek kan al
leen worden toegepast binnen
enkele uren na het infarct en als
de bloedvaten van de patiënt
sterk genoeg zijn. Vanwege het
risico van bloedingen past Goes
de techniek niet toe, zegt Ver
schoor. Ziekenhuis Zeeuws-
Vlaanderen, dat over vijf neuro
logen beschikt, past trombolyse
met succes toe, meldt directeur
P. van der Heide.
door Famke van Loon
OUWERKERK - Een grote
pleister prijkt op zijn voor
hoofd. Maar de negentigjarige
A. Bouwense uit Kortgene glun
dert. De kleine verwonding
weerhoudt hem niet zijn onder
scheiding hoogstpersoonlijk in
ontvangst te nemen. „En je bent
de oorlog ook niet zonder
schrammen doorgekomen",
voegt A. Kasius van het Vetera-
neninstituut er aan toe.
In augustus 1939 werd hijnetals
veel andere Nederlanders voor
het leger opgeroepen om zijn va
derland te dienen. Plichtsge
trouw liet Bouwense zijn sla
gersblok staan en meldde zich in
Middelburg, van waar hij als lid
van het legeronderdeel 3-14 RI
van de kazernes in Bergen op
Zoom, Roosendaal, Breda en
uiteindelijk Grave trok. Slager
van huis uit werd hij al snel in de
keuken aan het werk gezet. Na
het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog trok hij met de
keukenwagen mee met zijn regi
ment.
Bijna 64 jaar later staat de in
middels negentigjarige Bou
wense bij de Vierbannen in Ou-
werkerk. Om alsnog de eer te
krijgen, die hem toekomt: het
Mobilisatie-Oorlogskruis. In
1948 ingesteld is deze onder
scheiding hem echter nog niet
opgespeld. Volgens Kasius had
den zijn commandanten dat
destijds al moeten aanvragen
bij het Ministerie van Defensie.
Op de bijeenkomst van de Bond
van Oud-Stoottroepers en
Stoottroepers (BOSS) Kring
Zeeland, die jaarlijks op D-Day
bij elkaar komt, heerst dan ook
een groot 'beter later dan nooit'
gevoel. „Toen verdiend krijg je
nu waar je recht op hebt."
Enigszins onder de indruk,
maar zeer tevreden laat Bou
wense zich de onderscheiding
opspelden door zijn oud-regi-
mentgenoot P. van der Kamp.
„Dit is buitengewoon. Het doet
me wel wat." BOSS-voorzitter
A. van der Weele haalt nog even
aan welke moeite hij heeft moet
nemen om de gedecoreerde naar
Ouwerkerk te halen. Achteraf
bezien geeft Bouwense toe dat
hij 'geen spijt' heeft, dat hij zich
heeft laten overhalen. Al snel
slaat dan de nuchterheid weer
toe. Fier met zijn Mobilisatie-
Oorlogskruis roept toch de alle
daagse plicht weer: de slagerij,
waar hij nog altijd werkt.
Bouwense: „Ik ben vanmorgen
om zes uur opgestaan. Er staan
nu twee jongens in de zaak.
Maar ik moet zo spoedig moge
lijk weer terug naar de tent,
want het is Pinksteren."
Advertentie
SCHOONMAAKBEDRIJF
BLEIJENBERG B.V.
www.bleijenbergbv.nl
info@bleijenbergbv.nl
gecertificeerd volgens
de NEN IS09002
Advertentie
Leven
in uw eigen stijl. Dat is toch wat u wilt. Bij Dominicus begrijpen we dat en daarom
Vlndt u bij ons haarden, kachels, sanitair, natuursteen en tegels die aansluiten bij iedere
smaak. Graag tot ziens in een van onze showrooms. De stijl die bij u past, vindt u er vast!
tltrnhouilerij - itgelhandel -1
Westkapelle:
Oude Zandweg 2, Tel. 0118 571436 Goes: Verrijn Stuartweg 10, Internet: www.dominicus.nl
De stroke unit in het Goese Oosterscheldeziekenhuis, waar het afgelopen jaar 268 slachtoffers van een eva ofwel beroerte werden gehol
pen. foto Willem Mieras
door Wout Bareman
Ooit werd de horeca in dit land ge
teisterd door de actie Schuim
kraag. De fiscus was tot de slotsom ge
komen dat er wel erg veel 'zwarte' kof
fie werd geserveerd en begon een heuse
heksenjacht. Menig horecaondernemer
legde het loodje, bezweken onder een
huizenhoge naheffing. Cafébazen, res
taurateurs en snackbarhouders liepen
te hoop tegen zo veel onrecht. „Ze moe
ten altijd ons hebben", klonk het klage
lijk.
Diezelfde klaagzang galmt nu opnieuw
door het land. Werd de horeca de laatste
jaren al geplaagd door veel strengere
regelgeving als gevolg van de ramp in
Volendam, nu dreigt nieuw leed door
een aangekondigd rookverbod in de
etablissementen. Ook de klachten over
extreme prijsstijgingen na de invoering
van de euro spelen de horecawereld nog
parten.
De rampspoed op een rij. Volgens het
Centraal Bureau voor de Statistiek liep
de omzet in de horeca in het eerste
kwartaal van dit jaar met 3,5 procent
terug in vergelijking met dezelfde pe
riode vorig jaar. Het is het tweede ach
tereenvolgende kwartaal dat hotels,
cafés en restaurants minder omzetten.
In de laatste drie maanden van vorig
jaar bedroeg de omzetdaling 1,9 pro
cent. Dankzij de prijsstijgingen (ge
middeld 2,8 procent) werd de omzetda
ling nog wat getemperd.
Het Bedrijfsschap Horeca en Catering
wijt de recente daling aan de economi
sche malaise. „Het consumenten- en
producentenvertrouwen is gedaald tot
een dieptepunt. Bovendien heeft het
beeld van de horeca als 'gemaksdienst'
uit de tijden van de hoogconjunctuur
plaats gemaakt voor een rustiger con
sumptiegedrag met horeca als een meer
luxe besteding." Maar niet getreurd,
het bedrijfsschap verwacht betere tij
den. Tegen het eind van het jaar zit alles
weer 'in de plus', verzekeren de experts.
Een rondje langs horecazaken in Zee
land bevestigt het landelijk beeld. In ja
nuari en februari was het ronduit knud
de, in maart trok het bezoek weer wat
aan als gevolg van het goede weer én 'de
ontwikkelingen in Irak'. Tijdens feest
dagen en in het weekeinde is het nog
volle bak, maar doordeweeks is het
ronduit stil. Privéfeesten, kleinere con
gressen en hotelbezoek..het is allemaal
minder.
„Ach, ik vind het niet zo verwonderlijk
dat het de horeca de laatste tijd niet
voor de wind gaat", zegt oude rot in het
vak Jack van Harn. „Onze branche
blijft nu eenmaal erg conjunctuurge
voelig. Het is één van de eerste dingen
waarop mensen bezuinigen. Particulie
ren én bedrijven. Kijk naar Dow Bene
lux in Terneuzen en naar andere grote
bedrijven. Bijeenkomsten, vergaderin
gen, sessies... het wordt de laatste tijd
allemaal geannuleerd."
Zijn collega hotel-restauranthouder
Siete Roffel in Terneuzen beschouwt
11 september'de longziekte sars en de
oorlog in Irak als de grootste boosdoe
ners. „Het grijpt allemaal in elkaar,
komt allemaal tegelijk. Wij, in de regio,
merken het nog niet zo erg, maar ik
weet wel dat hotels in de Randstad het
moeilijk hebben. Maar verder... We
hebben in het verleden wel meer van die
diepe dalen overwonnen; het is een
golfbeweging en het komt vast wel weer
goed." Zorgelijker vindt Roffel, ook
voorzitter van de afdeling Midden-
Zeeuws-Vlaanderen van Horeca Ne
derland, het nakende rookverbod. Af
gezien van het feit dat Nederland zich
andermaal ontpopt als 'het beste jonge
tje van de klas, dat zo ontzettend graag
voorop loopt'beschouwt hij het verbod
als volkomen misplaatst. „Want het is
leuk hoor, dat het personeel zo wordt
beschermd tegen rookwolken, maar 80
procent van het horecapersoneel rookt
zelf ook. En bij die maatregel wordt de
gast natuurlijk wel uit het oog verloren.
Als die niet meer mag roken, loop je het
risico dat-ie wegblijft. En dat gaat óók
ten koste van het personeel." Nee, dat
rookverbod is ronduit een slechte zaak,
oordeelt Roffel, die zich grinnikend af
vraagt hoe lang de 'werkvrije rook
ruimte' nog op zich zal laten wachten.
Van Harn maakt zich dan weer zorgen
over heel andere dingen. Over het totaal
verkeerde beeld dat is ontstaan rond de
invoering van de euro bijvoorbeeld.
,Het is een hardnekkig misverstand dat
de horeca daarvan grotelijks misbreuk
heeft gemaakt. Er zijn natuurlijk altijd
uitzonderingen - onkruid groeit nu een
maal harder dan het gewas - maar re
cent onderzoek door de Consumenten
bond heeft uitgewezen dat wij met onze
prijs voor een glas bier in Europa nog
zo'n slecht figuur niet slaan. Extreem
duur zijn we zeker niet. Dat is dus weer
zo'n spook waartegen je moet vechten."
En dat rookverbod? Van Harn haalt de
schouders op. Dat vindt hij nu typisch
een zaak voor de brancheorganisaties.
Die moeten 'Den Haag' er maar van
overtuigen dat het een draak van een
maatregel is. „Ondernemers moeten
ondernemen."
Nadat onder meer de recessie en het wantrouwen van de consument tegen de europrijzen de omzetten in de horeca al aardig
drukten, komt als klap op de vuurpijl het rookverbod, klagen de ondernemers. foto Peter Nicolai