Een brand
wacht niet
Gezonde hoogtevrees is juist goed
We komen
altijd te laat
W3I Een eeuw stoelen in beeld
I WOON
ffj, Midden-Zeeland: 0118-484369;
n" ^Vlaanderen: 0114-372770.
$«0118-484413
~j «.pic.nl
„il tedactie@pzc.nl
lis 18,4380 AA Vlissingen.
Eerst melden, dan pas zelf
blussen. Brandweerman
Leo de Jonge blijft die bood
schap herhalen. Niet
vreemd, want te vaak maakt
hij mee dat mensen dachten
dat ze het beginnende
brandje zelf wel even konden
blussen. Niet dus. En dan is
Leiden echt in last. Dan is er
geen houden aan en rest een
totaal uitgebrande keuken,
zolder, slaapkamer of nog
erger.
Eerst melden, dan pas zelf
blussen, herhaalt Leo de
Jonge wederom. „De brandweer
komt namelijk liever voor niets,
dan geconfronteerd te worden
met een verwoestende brand",
vervolgt hijBij branden speelt
de tijdfactor immers een zeer
belangrijke rol. In een aantal
minuten tijd kan een beginnend
brandje zich uitbreiden tot een
grote uitslaande brand. Mensen
die zelf thuis brand hebben
meegemaakt, zijn bijna steevast
verrast door de snelheid waar
mee vuur zich verspreidt en de
extreem hoge temperaturen die
in een zeer korte tijd worden be
reikt, weet De Jonge, officier
Preventie van de Regionale
Brandweer ZeelandElke brand
is ook een persoonlijk drama,
omdat in een paar minuten tijd
allerlei persoonlijke eigendom
men letterlijk in rook opgaan en
door niets zijn te vervangen.
Binnen zes tot tien minuten na
een melding via het alarmnum
mer 112 is de brandweer in de
regel met minimaal één wagen
ter plekke, aldus De Jonge. Voor
een gewone woningbrand zijn
meer voertuigen ook niet nodig.
Als de melding goed is doorge
komen weet de zeskoppige be
manning van zo'n autospuit om
wat voor soort brand het gaat,
bijvoorbeeld een schoorsteen
brand. „Maar hoe snel we ook
ter plaatse zijn, we komen altijd
te laat.De brand wacht immers
niet, die woekert en raast voort.
Daar weet hij zelf ook alles van.
Zo herinnert hij zich nog goed
een brandje in Goes waarbij de
brandweer zelf, aan het einde
van de kindervakantieweek, ge
controleerd enkele door kinde
ren gebouwde hutten in brand
stak.,Wij werden toen ook door
de snelheid verrast." Hij moest
destijds echt rennen om tijdig
een veilige plek te bereiken.
Ingrijpend
De gevolgen van een brand zijn
vaak zeer ingrijpend. Allerlei
waardevolle bezittingen en
tastbare herinneringen gaan in
•rook op of raken zwaar bescha
digd. En dan hebben we het nog
niet eens over het risico van ern
stig letsel of de dood. „Een
brandwond geneest nooit", zegt
De Jonge met zachte stem.
Brandwonden behoren tot de
ernstigste letsels die mensen
kunnen oplopen. De ernst wordt
veroorzaakt doordat de behan
deling gepaard gaat met zowel
lichamelijke als psychische
pijn.
De lichamelijke pijn wordt niet
alleen veroorzaakt door de ver
branding van de huid. Ook an
dere organen raken bij ernstige
verbrandingen beschadigd
waardoor forse complicaties
kunnen optreden. De psychi
sche pijn wordt vooral veroor
zaakt doordat het slachtoffer
telkens weer de brand opnieuw
meemaakt. Ook de littekens
zorgen voor een blijvende her
innering.
De Nederlandse brandweer
moet vele duizenden malen
per jaar uitrukken voor een
woningbrand. Vorig jaar
waren er zo'n 14.000 bin
nenbranden waarvan zo'n
1700 grote en middelgro
te. Het aantal branden
De Nederlandse brandweer moet vele duizenden malen per jaar uit
rukken voor een woningbrand. foto Wim Kooyman
neemt af noch toe, aldus De Jon
ge. Wel zijn ze over het algemeen
kleiner van omvang. Dankzij al
lerlei eisen die gelden voor de
bouw slaan branden nu nog
maar zelden over naar de huur
woning. Door dubbel glas ko
men uitslaande branden ook
steeds minder voor, zodat de bu
ren wat dat betreft steeds beter
zitten. Wel krijgen die bij een
brand vaak te maken met water
en rookschade.
Het aantal slachtoffers van wo
ningbranden neemt af, weet de
brandweerofficier. „Dankzij de
rookmelder, die redt levens",
veronderstelt hij. Betrouwbare
cijfers heeft De Jonge niet maar
hij vermoedt dat tussen de twin
tig en veertig procent van de wo
ningen uitgerust is met zo'n
melder. „Helaas", vervolgt hij,
„hebben veel mensen wel zo'n
melder in huis maar nog niet ge-
installeerd." Daarnaast hangen
b de serie woonberoepen staat
wekelijks een beroep op het
9wied van wonen centraal. De
JWcrt uiteenlopende personen
fWen aan bod: van stucadoor
ci architect tot ambtenaar
welstandscommissie of
glazenwasser.
Vandaag:
de dakdekker
foto Dirk-Jan Gjeltema
er tal van rookmelders waarvan
de batterij het niet meer doet.
„Zorgt dus voor schijnveilig
heid." Zijn advies: „Om het jaar
de batterij vervangen."
Bij brand zijn niet alleen vuur
en vlammen gevaarlijk, maar
ook de giftige rook. Koolmo-
noxyde maakt deel uit van de
rook en werkt als een slaapgas.
Bij brand 's nachts worden de
bewoners, als er geen brand
melder hangt, dus niet wakker
van de rook Het beste is volgens
De Jonge dan ook om op elke
verdieping minstens één melder
te hangen.
Dekens
Brandblussers en branddekens
ontbreken nog steeds in het me
rendeel van de woningen. En als
ze er al zijn hangen ze meestal
niet voor het grijpen in de ge
vaarlijkste ruimte in huis: de
keuken. Vooral door onvoor
zichtigheid en onzorgvuldig
heid ontstaat daar vaak brand.
Onwetendheid, spelende kinde
ren, onvoorzichtigheid en tech
nische problemen vormen vol
gens De Jonge de belangrijkste
redenen waarom de brandweer
nog steeds moet uitrukken. Het
niet tijdig laten vegen van de
schoorsteen noemt hij daarbij
nadrukkelijk „Eén keer per
jaar laten vegen." Ook raadt hij
iedereen aan om de tv niet op
stand-by te laten staan. Goed
onderhoud van de apparatuur
in de woning is ook nodig, voor
al de cv. Hij ziet ook graag een
pak zout naast de open haard
staan Zout is namelijk een pri
ma middel om een open vuur te
doven. Water werkt natuurlijk
Veel woningbranden ontstaan in de keuken.
Hieronder enkele tips,
in willekeurige volg
orde, zoals die te vinden
zijn op
www.brandgevaar.nl
Plaats rookmelders en
vervang jaarlijks de batte
rijen.
Laat geen brandende
kaarsen onbeheerd staan
en zet'ze niet op brandge
vaarlijke plaatsen.
Zorg dat kinderen niet bij
de lucifers en aanstekers
kunnen.
Leer kinderen voorzichtig
om te gaan met vuur.
Loop niet weg terwijl pan
nen op het vuur staan.
Reik niet met wijde kle
ding over het fornuis.
Rook niet inbed.
Zorg dat het huisnummer
duidelijk te zien is vanaf
de straat
Gebruik schoon en droog
hout voor de haard.
Zet brandbare schoon
maakmiddelen op een vei
lige plaats.
Laat de schoorsteen mini
maal eens per jaar vegen.
Laat de geiser/cv eenmaal
per jaar controleren.
Zorg dat de cv-ruimte
goed geventileerd is.
Maak de filter van de af
zuigkap regelmatig
schoon.
Bewaar spuitbussen uit de
burnt van zon, branders
en de waakvlam
Laat geen apparatuur, en
zeker niet de tv, langere
tijd op stand-by staan.
Gebruik geen verdeeldo-
zen om meer apparaten op
een stopcontact aan te
sluiten.
Leg geen snoeren onder
het tapijt.
Hang de sleutels op een
vaste plek.
Zorg voor een vluchtplan
en oefen het regelmatig.
Zorg dat de vluchtroute
vrij van obstakels is.
Spreek af wie voor de kin
deren en de huisdieren
zorgt.
Zorg dat de tuinslang lang
genoeg is.
ook. „Je kunt bijna alles met
water blussen." Sommige vuren
doven echter alleen als ze letter
lijk onder water worden gezet
zodat in zo'n geval zeker sprake
is van waterschade.
De brandweer probeert in de re
gel zo min mogelijk water te ge
bruiken, aldus de officier. Om
die reden wordt de hogedruk
spuit meestal als eerste ingezet.
Als die spuit gebruikt wordt, is
honderd liter vaak voldoende
om het vuur te doven. Gaat het
om een echt ernstige brand, dan
wordt het huis als het ware ver
zopen. Dan worden de dikke
slangen uitgerold en spuit de
brandweer tweehonderd liter
water per minuut door de ramen
naar binnen.
De reactie van door brand ge
troffen bewoners kan zeer ver
schillen, weet hij uit ervaring.
De ene keer heeft de brandweer
te maken met mensen die zeer
koel reageren. De andere keer
arriveren ze bij een brand en
zijn de bewoners nauwelijks
voor rede vatbaar. Dan weten ze
zelfs niet of iedereen wel uit het
huis is. „Vergeet bij het vluchten
de kinderen niet", is dan ook een
ander advies. Hij raadt aan van
te voren een goed vluchtplan te
maken met duidelijke afspra
ken wie de kinderen onder de
arm neemt. „Zorg ook voor een
veilige omgeving. Dus mini
maal een rookmelder en een
goede vluchtweg." Dat laatste
advies is zeker met overbodig
want tijdens een brand kan het
vertrouwde huis, als gevolg van
rook, veranderen in een doolhof.
Dan is het niet handig als in de
gang her en der fietsen staan die
een snelle vlucht ernstig vertra
gen. En tot slot herhaalt hij we
derom: „Eerst melden, dan pas
zelf blussen."
Emile Calon
Naam: Robert Hans van Donk (36)
Woonplaats: Nieuwerkerk
Beroep: dakdekker en uitvoerder
Belangrijkste gereedschap: föhn
Hij heeft al op menig Zeeuws dak gezeten
en beklimt de ladder om daar te komen
nog altijd even graag. „Hoewel ik toe
moet geven dat het beroep van dakdek
ker lichamelijk zwaar is. Mijn knieën zijn
inmiddels versleten. Net als stratenma
ker is dit vak zeer belastend", weet Ro
bert Hans van Donk uit ervaring. Tijdens
zijn hoogtijdagen eindjaren tachtig
werkte de toen zeer jonge dakdekker dag
en nacht door. „Ik volgde een interne op
leiding bij Flexi-bekleding in Burgh-
-Haamstede. De lol kon niet op. Maar ik
heb toen wel roofbouw gepleegd op mijn
lichaam en dat is me duur komen te
staan." Negen maanden heeft hij thuis
gezeten met knieklachten en ging vervol
gens aan de slag als vertegenwoordiger.
Dit beroep heeft hij twee jaar uitgeoe
fend. Daarna trok zijn oude vak hem
weer terug naar zijn vroegere werkgever,
waar hij nu twaalf jaar in dienst is.
„Natuurlijk heb ik nog wel eens een off
day, maar daar moet je niet voor weglo
pen Het mooie van het vak is volgens
hem dat je altijd buiten bent. „Wat gelijk
ook weer een nadeel is", vertelt hij, wij
zend naar de regendruppels op de ruiten.
Maar ook in de stromende regen werkt
hij soms gewoon door. Dat bewijst een
voorval uit het verleden, toen hij met nog
drie collega's hoog, maar bepaald niet
droog, op het dak van een klant vertoef
de. „De vrouw bij wie we de klus ver
richtten, bood ons vriendelijk een kop
koffie aan. Nu maak ik dat niet zo vaak
meer mee, dus ik antwoordde gretig 'ja'.
Even later verscheen zij met een dien
blad vol kopjes koffie op het dak, alwaar
wij in de regen onze pauze door moesten
brengen. Ja. de koffie hebben we gekre
gen, maar daar bleef het dan ook bij
memoreert hij met een wrange glimlach.
„Met regen zitten we toch over het alge
meen binnen en verrichten voorberei
dende en reparatiewerkzaamheden voor
de volgende klus
Binnen het bedrijf vervult hij inmiddels
een uitvoerende taak Het werk is afwis
selend en de werktijden zijn flexibel. „Ik
weet exact hoe laat ik moet beginnen,
maar hoe laat ik 's avonds thuis kom, is
iedere dag weer een raadsel. Dat komt
omdat we het dak nooit verlaten zonder
dat het waterdicht is. We zitten hoofdza
kelijk op platte daken en werken met
kunststofdakbedekking.
Een goede dakdekker moet volgens Van
Donk over bepaalde capaciteiten be
schikken. Naast technisch inzicht, hoort
ook hoogtevrees in dat rijtje thuis „Maar
dan heb ik het over gezonde hoogtevrees.
Dakdekkers denken soms te luchthartig
over de hoogte waarop zij werken. Hoe
hoger ik kom. hoe voorzichtiger ik
word." Hij geeft toe dat de angst hem
soms nog om het hart slaat „Enkele jaren
geleden hadden we een klus op een vijf
enveertig meter hoge watertoren in Den
Bommel. De eerste keer dat ik in zo'n
hangbakje met een kraan omhoog werk
gehesendacht ikmoet dit nou? De twee
de dag was de angst al weggeëbd en de
dagen daarna ging het vanzelf."
Maar dat het beroep niet zonder gevaren
is, staat volgens Van Donk buiten kijf.
„Ooit heb ik een collega door een licht
koepel zien vallen. Hij kwam er behoor
lijk goed vanaf, met enkel een splinter in
zijn arm Maar dat zette me wel even stil.
'Dat had mij ook kunnen gebeuren' is dan
de onvermijdelijke gedachte."
Margritta van den Berge
