PZC
Peddelen en pedaleren
door hoge noorden
Sterfbed
W15
Overal een internetcafé
Dé plek van
Vraag antwoord
Reisboeken
zaterdag 24 mei 2003
Het klinkt heftig,
maar een gemiddelde
conditie is al
voldoende voor het
afleggen van Ruige
Route nummer 4. Een
weekeinde lang
ietsen, zo'n 30
kilometer per dag,
plus dagelijks 5
kilometer kanoën en
een stevig stuk
wandelen. Pittig, maar
je kunt het helemaal
in je eigen tempo
doen. De vierde route
leidt dwars door het
noordelijk deel van de
provincie Groningen,
liet Hogeland, dat tot
de Waddenzee loopt.
De Route mag wel ruig heten, fietsen over het Groninger Hogeland levert lieflijke beelden als deze op.
©Noord polderzijl
Loppersum®
Bedum®
Delfzijl
De Ruige Route Hogeland speelt zich af tussen Bedum (vlak boven
de stad Groningen), Noordpolderzijl en de Eemshaven bovenin, en
loppersum, links van Delfzijl.
In het dorp Rottum staat, tegen een prachtig decor, een borstbeeld
van de Groninger schrijver Jan Boer.
Door Rob de Vries
Het station van het
Groninger Ste-
dum, aan de
spoorlijn van de
stad Groningen
naar Roodeschool, staat een
beetje symbool voor de rest van
het Hogeland: weidsheid, ruim
te, frisheid, aan de verre, verre
horizon het vage lijntje van een
dorp, met een kerkje, een mo
len. Maar natuurlijk geen echte
'skyline'. Er worden bij dit ver
trekpunt van Ruige Route num
mer 4, dat je dus met de trein
kunt bereiken, degelijke fietsen
uitgereikt. En een discman met
drie cd's Hogeland-informatie.
Plus een routebeschrijving.
Je bagage wordt in een busje ge
laden en naar je eerste slaap-
adres gebracht, en dan kun je
ook daadwerkelijk op pad. Rich
ting Westeremden, een wierden-
dorpje dat even noordoostelijk
van Stedum ligt. Een wierde is
de Groninger variant van een
terp, een lang, lang geleden op
geworpen, hoger gelegen stukje
land dus. Westeremden blijkt
een prachtig kerkje, de uit de
dertiende eeuw stammende
Andreaskerk, te bezitten. Letter
lijk en figuurlijk in de schaduw
ervan staat de voormalige pasto
rie, die bewoond wordt door
kunstschilder Henk Helmantel,
die er ook een expositieruimte
heeft ingericht. Helmantel was
een tijdje terug in het nieuws
toen tientallen doeken uit z'n
expositieruimte werden gesto
len, maar gelukkig ook weer te
ruggevonden. Dat is allemaal
nog cultuur en weinig ruig,
maar als je Westeremden ver
laat richting Garsthuizen kom
je toch al snel op een spannend,
smal fietspad terecht dat soms
ook nog eens over kleine leu-
ningloze bruggetjes boven smal
le sloten leidt; dat vereist con
centratie en stuurmanskunst.
Rust tussen het riet
Maar het brengt je inderdaad
ook op plekken waar, zoals be
loofd, normaal gesproken nie
mand komt. Zeker niet op de
plek waar je van de fiets (die
wordt in een busje meegeno
men naar de volgende opstap-
plek) overstapt in de kano. Ge
lukkig niet Zo'n eenpersoons ka
jak met omkiepgarantie maar
een fatsoenlijke Canadese kano,
waarin je zonder veel proble
men over het riviertje de Fivel
kunt peddelen. Het enige dat je
daarbij hoort is het geluid van
het water dat je met je peddel
verplaatst, voor de rest heerst er
volmaakte rust tussen het riet.
Van pedaleren en peddelen
krijg je honger en de lunch in
Boerderij De Diek'n in Zeerijp
komt dan ook mooi op tijd. Na
de lunch, al dan niet genietend
van de Ballade van het Hoge
land op de discman, stap je de
kano weer in om de route te ver
volgen naar Zijldijk. Daar is het
weer fietsen geblazen met even
tueel een tussenstop op het
fraaie terras van de Menkema-
borg in Uithuizen, waar vroeger
Groninger adel woonde. Maar
wellicht is het wel net zo leuk
De Praagse Statni Opera is een
bijzonder gebouw. Het ligt in
geklemd tussen twee drukke
verkeersaders en ziet eruit als
wn per ongeluk achtergelaten bijouterie-
fóstje. Ernaast staat een zwaarbewaakt,
onder volksdemocratische architectuur
gebouwd ministerie van recenter datum.
Spanden spreken niet met elkaar.
Die avond zou La Traviata van Verdi wor
den opgevoerd, las ik op een affiche. Er
jwen nog kaartjes. Voor een schappelij-
w prijs konden we de voorstelling bijwo
nen in een eigen loge, de voorloper van
deskybox.
Het interieur van de opera bestond uit
ttn duizelingwekkende combinatie van
rood. goud en fonkelend kristal. Onder
net motto 'doe meer met krullen' had de
ontwerper flink uitgepakt. Het resultaat
stemde me zeer tevreden. Thuis zou je
20 niet willen wonen, maar je bent er
helemaal uit.
Vanuit mijn beschutte kamertje zag ik
ö°e de aangrenzende loges zich vulden
®et bezoekers. Ik vond het nu al prach-
jtg' Als er de rest van de avond niets ge
beurd was, had ik het ook naar mijn zin
gehad. Dus de voorstelling kwam als een
tonus. Het orkest begon te spelen en het
doek ging open. 'La Traviata' betekent
'de emotioneel ontspoorde' had ik in het
programmaboekje gelezen. Verder is het
met opera's net als met pornofilms: je
moet er niet heengaan vanwege het ver
haal. Dat gaat als volgt. De beeldschone
Violetta is een courtisane, een vrouw van
lichte maar wel dure zeden. Ze verkeert
daarom in voorname kringen. Daar ont
moet ze Alfredo, die al jaren in stilte ver
liefd op haar is. Dat blijkt wederzijds. He
laas wordt hun prille geluk verstoord
door Giorgio, de vader van Alfredo, die
de verhouding niet gepast vindt. Een pro
bleem dat zich met de dag oplost, want
Violetta is ongeneeslijk ziek. Ze heeft
een aandoening die men vroeger de te-
om door te fietsen naar café an
nex galerie De Koppelpaarden
in Uithuizermeeden waar je de
soms wat bizarre stalen sculptu
ren van Jaap van Meeuwen kunt
bekijken. De laatste activiteit
van die eerste dag bestaat uit
een fikse wandeling over het
maaipad langs een tochtsloot
richting molen Goliath, die te
midden van een woud aan wind
molens pal langs de Wadden
dijk bij de Eemshaven staat.
Daar, in het polderhuis, eet je
met en word je vermaakt door
Ida Wierenga, een 55-jarige
ex-verpleegster, die de Goliath
als vrijwillig molenaar letterlijk
en figuurlijk draaiende houdt.
Geslapen wordt daar in kleine
caravans naast de molen.
Tegenwind
Er is aanvankelijk ook gedacht
aan slapen in tenten, maar het
kan aan de Waddendijk onge
looflijk hard waaien en daar
kunnen tentjes niet echt goed
tegen. Die wind kan ook een
flinke tegenstander zijn als je
de tweede dag over de Wadden
dijk westwaarts richting Noord
polderzijl, met het noordelijk
ste café van Neerlands vaste
land, moet wandelen. Maar je
frist er lekker van op, als het hel
der is kun je het Duitse Wadde
neiland Borkum zien liggen, en
in het Zielhoes in Noordpolder
zijl wacht koffie of soep. Ook de
tweede dag is er een van fietsen,
kanoën en wandelen, maar ui
teraard langs andere plekjes:
het Klooster Wijtwerd, een boer
derij die een eigen begraaf-
Wat waar
Vanaf eind mei is de Ruige Rou
te Hogeland te volgen. In de
weekeinden; de vertrekdag is
vrijdag, zondagmiddag is de
trip voorbij. Zo'n weekeinde
kost, inclusief maaltijden, over
nachtingen, fiets, kano, route
beschrijving, discman en cd's
(te leen), vervoer van bagage,
185 euro per persoon. Voor
boekingen en informatie kan
men terecht bij SNP Natuurrei
zen, tel. 024-327 70 00. Voor
informatie ook bij VW Vakan
ties Friesland/Groningen/ Dren
the. tel 0512-58 50 85. of op
website www.ruiqeroute.nl.
Een website met specifieke in
formatie over het Hqgeland is
www.beqinvandewereld.nl.
plaats heeft, Rottum met naast
het kleinste huisje van dit dorp
je, en vlak voor kerk en begraaf
plaats een borstbeeld van de
Groninger schrijver Jan Boer, en
Ewsum met zijn borg van Staats
bosbeheer, de mooie geknotte
linden, de verdedigingstoren.
Na de tweede dag wordt er gesla
pen in het karakteristieke hotel
Spoorzicht in Loppersum, de
derde en laatste dag brengt de
Ruige Routegangers via fiets- en
kanotochten en een wandeling,
met tussenstops in het unieke
huiskamercafé van Tinus en
Eke Hazekamp in Westerwijt-
werd en in het fraaie dorp On-
derdendam, naar het station in
Bedum waar je weer op de trein
richting stad Groningen (en ver
der) kunt stappen.
De doelgroepen voor Ruige Rou
tes zijn vooral tweeverdieners
zonder kinderen en actieve
50-plussers. Maar de ervaring
leert dat de tochten dikwijls
door groepjes vrouwen worden
gemaakt. Avontuurlijker en/of
sportiever ingesteld? Of meer
behoefte aan die paar dagen ul
tieme rust?
ring noemde en nu tuberculose. Op aan
dringen van Giorgio geeft de edelmoedi
ge Violetta haar grote liefde op. Alfredo
is boos en begrijpt niet waarom.
Hoezeer het publiek zich in de heldin
verplaatste, bleek uit het hoesten. Naar
mate de voorstelling vorderde en Violet
ta zieker werd, nam het gekuch in de
zaal toe. Niet iedereen kon daar sympa
thie voor opbrengen. Tijdens de pauze
sprak een boze Amerikaan de ouvreuse
aan. Ze moest laten omroepen dat de
mensen niet door de muziek heen moch
ten hoesten, eiste hij.
De ouvreuse, een oudere dame in een
dienstbode-uniform, knikte welwillend,
hoewel ze er volgens mij geen woord van
begreep.
Toen ging de bel voor de laatste akte. We
namen plaats. Violetta zong uit volle
borst maar verder was ze er slecht aan
toe. Wel verzoent ze zich op haar sterf
bed met Alfredo. Daar is alle gelegen
heid voor, want het is een langdurig
sterfbed. Zo lang, dat mijn reisgenoot
Dennis, die naast me zat, zich naar me
toeboog.
'Met een beetje geluk vinden ze nog op
tijd een medicijn uit', fluisterde hij in
mijn oor.
Internet is dé plek om je voor te bereiden op je vakantie. Websites
geven informatie over allerhande zaken voor reizigers. Deze
week: internetcafés. Ze zijn overal, aan de rand van de jungle, in
Thaise tempels en in het basecamp op de Mount Everest. Moesten
thuisblijvers vroeger wekenlang wachten op een kaartje met een te
ken van leven, tegenwoordig kan zelfs vanuit de kleinste dorpen
een e-mail worden verstuurd. Maar deze cafés bevinden zich soms
op de gekste plaatsen, zoals in een restaurant of kledingwinkel.
Adressen zijn nu online te achterhalen dankzij de Netcafe Guide,
een internetcafé-zoekmachine. Deze beschikt over een database
met gegevens van 4500 internetcafés in 171 landen. Compleet met
adres, beschrijving, kosten per uur en openingstijden.
www.netcafequide.com
Pas najaren besef je hoe bijzonder het is geweest, die
eerste keer in Toscane, een haast magische vakantie.
Ik had al aardig wat buitenland mogen aanschouwen,
maar kwam pas op latere leeftijd voor het eerst in Italië.
Het moet de taal zijn geweest, die zo romantisch klinken
de maar voor mij onbegrijpelijke en veel te snel gespro
ken taal, die me tot dan had tegengehouden. Ik kwam
evenwel bijtijds tot inkeer. Toscane dus, dat prachtige ge
bied met steden als Florence, Sienna en natuurlijk Monte-
pulciano. Het was begin juni, en al zo warm dat de zware
slagschaduw van een eeuwenoude kerk een weldaad is
voor het Hollandse lijf dat nog moet wennen aan zoveel
zon. Acacia's, cipressen en pijnbomen, die op die Toscaan-
se heuvels staan te stoven in de zon. De magie van die eer
ste keer op het centrale plein van Montepulciano, de Piaz
za grande, met zijn kerken en paleizen, in een fascine
rende mengeüng van gotiek, renaissance en barok. Zelfs
het licht is anders in dat golvende landschap, en de lucht
ruikt veel kruidiger dan bij ons, prikkelend haast.
Wat me vooral is bijgebleven van die eerste aanblik van
de zonovergoten autovrije piazza was een grote muur
van om en om een laag lichtgekleurde en een laag don
kergekleurde baksteen, aan de bovenkant afgewerkt met
geschulpte uitspringende delen. Was het de dom of was
het het stadhuis? Ik weet het niet meer, maar dat beeld
van die prachtige muur is me bijgebleven. Toen ik een
paar jaar later opnieuw door Montepulciano slenterde
vond ik het er nog steeds mooi, maar de magie, die adem
benemende verrassing, was weg.
Rob Schijf
Wij willen deze zomer in het buitenland een auto of camper hu
ren. Kunnen we dat beter lokaal doen of van te voren in Neder
land regelen? En welke autoverzekeringen horen daarbij?
Of je lokaal goedkoper uit bent, verschilt per land. Vraag
bij een reisbureau prijzen op voor de auto- of camper-
huur, en verge lijk via de websites van verhuurmaatschap-
pijen of het goedkoper zou zijn als u zelf boekt. Let wel
goed op wat allemaal inclusief is aan verzekeringen.
Femke Wouters van de ANWB: 'Met name voor
Noord-Amerika hebben touroperators speciale afspraken
met verhuurmaatschappijen waardoor zij voordeüge ta
rieven kunnen rekenen. In dat geval loont het om via een
reisbureau te boeken. Welke autoverzekering je moet ne
men hangt af van wat je wilt. Vaak geldt er een eigen risi
co. dat afgekocht kan worden. Zorg in elk geval datje
goed verzekerd bent. Een gewone reisverzekering biedt
geen dekking.'
Ik heb nare ervaringen met turbulentie, en ben daardoor al meer
dere malen flink misselijk geworden. Wat kan je eigenlijk het bes
te doen bij turbulentie?
Philip Hofmeijer, directeur van het Platform Nederlandse
Luchtvaart: 'Zorg er voor dat je goed voorbereid op reis
gaat, dus eet wat voordat je gaat vliegen en drink geen al
cohol. Dat verkleint de kans op misselijkheid. Zet de
stoelleuning altijd recht overeind en doe je stoelriem
goed vast om niet in aanraking met de bagagebakken te
komen. Tijdens turbulentie is het beter om je hoofd tus
sen je knieën te houden. Overigens duurt turbulentie zel
den lang, en vliegen piloten meer dan eens om een bui
heen om zo de passagiers een woelige reis te besparen.'
Heeft u ook een vraag?
Mail naar: vraaqenantwoord@weqener.nl
Voor meer vragen en antwoorden: ga naar de website van
deze krant en kük op de rubriek Reizen.
Beelden van Cuba
Cuba, dat is meer dan witte stranden, rum en sigaren.
Het is ook een land in verval, waar armoede alom
zichtbaar is, maar de bevolking desondanks een levens
vreugde toont waar wij soms jaloers op mogen zijn. Voor
al als de avond valt komen de Cubanen tot leven op
straat en in broeierige muzieklokalen. Fotograaf David
Alan Harvey van National Geographic legde het Cuba van
alledag vast in een prach
tig en sfeervol fotoboek.
'Dit boek is geen reisgids
over Cuba', zegt hij in
zijn voorwoord. Dat
klopt. Harvey negeerde
de pittoreske straatjes
van het gerestaureerde
Trinidad, evenals de
azuurblauwe zee. Wel leg
de hij de doorsnee Cuba
nen vast zoals toeristen
ze ook kunnen ontmoeten: lonkende vrouwen langs de
Malecón, suikerrietsnijders in het veld, jonge macho's in
hun twee keer zo oude auto's. Een beter souvenir dan dit
boek kun je je als Cuba-reiziger niet wensen.
Cuba door David Alan Harvey, uitgeverij Maarten Muntinga,
41,95 euro. ISBN 9076963479.
Heel Europa in een Capitool
De Capitoolgidsen zijn ongekend populair vanwege
hun fraaie illustraties en vormgeving. Nieuw in de
collectie is de Reisgids Europa. Liefst twintig landen ko
men in dit 800 pagina's dikke boek aan bod. Dat is met
een het grote probleem. Want welke Nederlandse toerist
bezoekt zoveel landen gedurende één vakantie? Ga je 'al
leen maar' naar Frankrijk of Itaüë, dan is een gids van
het betreffende land veel praktischer en vollediger. Tip
voor Capitool: snel dit boek vertalen voor de Amerikaan
se en de Japanse markt.
Capitool Europa, uitgeverij Van Reemst, 34,90 euro, ISBN
9041018751.
