PZC
Beleggen is even geen optie meer
Duizendpoot Tempelman
brengt heil in Zuid-Afrika
PZC
Gewone Nederlanders hebben de buik vol van de beurs
Zelfmoordaanslagen
tegen doelen in Israël
worden geraffineerder
21 mei 1953
woensdag 21 mei 2003
Beleggen een volkssport? Dat
leek het een paar jaar geleden,
maar de 'gewone' Nederlander
heeft inmiddels massaal de
beurs de rug toegekeerd, veelal
na betaling van leergeld. De
'blijvers' zijn de verstokte
lange-termijnbeleggers, de
mensen dus die al voor de hype
aandeelhouder waren. Het zijn
de mannen van tegen de vijftig
met een meer dan gemiddeld
welstandsniveau, die wel tegen
een stootje kunnen.
door Jan Ruesink
Eindelijk kan Henk de suf
ferd weer genieten op ver
jaardagsfeestjes. Jarenlang
werd hij voor dom versleten om
dat hij niet kon meepraten over
enorme koerswinsten, winst-
verdriedubbelaars, overwaarde
en gouden tips. Want Henk had
zijn centjes op een spaarreke
ning gezet en hij kon niet mee-
pochen over de pas vergaarde
rijkdom van zijn kennissen.
Maar Henk is uit zijn stille
hoekje gekropen en geniet van
zijn leedvermaak.
De rijkdom van die kennissen
bleek namelijk niet meer dan
een papieren rijkdom. Lucht,
die er door henzelf was inge
pompt en er door diezelfde be
leggers weer is uitgehaald, nu
zij de beurs de rug toekeren.
Want de tijden van immer stij
gende aandelenkoersen zijn
voorbij en wat rest is de kater na
het te uitbundig gevierde feest
je. Sinds het hoogtepunt in sep
tember 2000 werden de aande
len aan de Amsterdamse beurs
zo'n 460 miljard euro minder
waard Doordat er toch nog zo
iets bleek te bestaan als laag
conjunctuur, doordat internet
en telecom opgeblazen hypes
bleken en doordat veel winsten
en vooruitzichten slechts door
boekhoudkundige kunstgrepen
werden opgekrikt. En Henk, die
heeft nu leedvermaak: ,,Zeg
Joop, hoe zit dat eigenlijk met
dat leaseplan van jou?"
Het Centrum voor Marketing
Analyses (CMA) maakte deze
week bekend dat afgelopen jaar
320.000 huishoudens het voor
De tijden van immer stijgende aandelenkoersen zijn voorlopig voorbij.
gezien hielden op de beurs. Dat
zijn er meer dan ooit tevoren.
Nederland telt nu nog 1,37 mil
joen 'echte' beleggers, dat wil
zeggen mensen die rechtstreeks
in aandelen, obligaties, fondsen
of leaseconstructies zitten. Di
rect èn indirect (via bijvoor
beeld levensverzekering of be
leggingshypotheek) telt ons
land wel 6,8 miljoen beleggers
en via ons pensioen zijn wij vrij
wel allen zelfs belegger.
Vorig jaar waagden maar wei
nig mensen, bijna twintigdui
zend particulieren, de eerste
stap naar het Damrak en dat
was een laagterecord. Opmer
kelijk, want deskundigen hou
den ons altijd voor dat het juist
bij lage koersen interessant is
om in te stappen Maar de Ne
derlander heeft voorlopig de
buik vol van beleggen, zegt di
recteur Peter Zeg waart van het
CMA. „Niemand weet of de bo
dem al bereikt is en hoe lang de
malaise nog voortduurt, advi
seurs kunnen niet meer vertel
len wat verstandig is en beleg
gen met geleend geld is fiscaal
niet meer interessant. Ik ver
wacht dus niet dat mensen snel
weer naar de beurs terugkeren
als de koersen straks omhoog
gaan. Anders dan in de jaren ne
gentig, hebben de mensen nu
aan den lijve ondervonden dat
het ook verschrikkelijk mis kan
gaan met beleggen."
Volgens Zegwaart zijn nu vooral
de mensen die voor een 'quick
win' aandelen gingen aanschaf
fen - met als hoogtepunt de
World Online-rage - met de
staart tussen de benen vertrok
ken. „Ze zijn veelal ingestapt
rond 1998, 1999 toen aandelen
al heel duur waren en ze hebben
hun verlies genomen toen de
koersen al ver onder dat niveau
foto Phil Nijhuis/GPD
waren gedaald Zij zijn voor
zichtig uitgedrukt dus niet veel
wijzer geworden van hun beleg-
gingsavontuur."
Sigaren
Nu de rook rond de beursval op
trekt, blijven de sigaren over. De
'blijvers' op de beurs zijn vol
gens het CMA namelijk de ver
stokte beleggers, de mensen dus
die al voor de hype aandeelhou
der waren. „Het zijn de mannen
van tegen de vijftig met een
meer dan gemiddeld welstands
niveau, die in tegenstelling tot
de nieuwkomers wel tegen een
stootje kunnen", aldus Zeg
waart. Hun portefeuille heeft
dan ook een laag risicoprofiel
met een lange-termijnstrategie:
aandelen van 'rustige' goed
draaiende bedrijven (Unilever,
Kon. Olie), een via beleggings
fondsen goed gespreid bezit en
veel obligaties. Inmiddels houdt
30 procent van de beleggers de
relatief veilige obligaties aan,
tegen amper 20 procent in de
hosanna-periode.
De portefeuilles van de sigaren-
rokers vertonen weinig muta
ties. „Ze weten dat koersen kun
nen stijgen en dalen, maar dat je
daar niet elke nacht van wakker
hoeft te liggen."
Restschuld
Dat moeten wel veel van de ge
lukszoekers uit de afgelopen ja
ren, die nu terug bij af zijn, of
erger nog met een restschuld zit
ten. Gemiddeld verloren ze vol
gens Zegwaart per saldo 5000
tot 10.000 euro. Dat is nog
draaglijk, maar één op de twaalf
belegde met geleend geld. „Voor
mensen die hun hypotheek ver
hoogden om te gaan beleggen is
de pijn nu wel goed voelbaar en
helemaal als je in een dalende
markt dat huis nog zou moeten
verkopen. Dan komt de klap
dubbel hard aan."
Nieuwe gelukszoekers mag het
Damrak nauwelijks verwelko
men. Door de economische ma
laise hebben veel mensen een
voudigweg veel minder opzij te
leggen en als dat al gebeurt, dan
wordt het geld in spaarpotjes en
obligaties gestopt. Rationeel
gezien is bij de huidige koersen
het advies 'nu kopen' wellicht
verstandig, maar geen mens kan
zeggen hoe lang het dal nog
duurt. Zegwaart: „Zelfs als de
koersen zouden opleven, dan
verwacht ik niet dat beleggen
weer een volkssport wordt. Vol
gens mij is er een eind gekomen
aan de democratisering van het
beleggen. Eind jaren negentig
werd mensen voorgehouden dat
er een periode van eeuwig du
rende voorspoed en stijgende
koersen was aangebroken. Ze
beseffen nu maar al te goed hoe
betrekkelijk dat soort verhalen
is." GPD
echtpaar doodde zag er
als een religieuze jood De
man die een dag later een bus
in Jeruzalem opblies paste
dezelfde methode toe.
Sinds kort worden ook ande
re explosieven gebruikt. Bij
de aanslag op Mike's Place
viel onmiddellijk op dat de
slachtoffers andere verwon-,
dingen hadden dan gebrul
kelijk bij dit soort terreur.De
springstof in 'traditionele
bommen' komt uit oude mij
nen, opgegraven door
bedoeïnen in het Israëlisch-
Egyptische grensgebied. De
werking wordt versterkt
door toevoeging van
spijkers, moeren of kogella
gers.
Wat de Britse moslims o_
bruikten is niet bekendge
maakt, al weet de veilig
heidsdienst precies wat het
was. Omar Sharif wierp na
melijk zijn explosieven weg
toen hij ze niet kon ontste
ken. Een week na de aanslag
onthulde minister Shaul
Mofaz van Defensie, dat
Sharif en Hanif hun explo-
sieven verborgen in een ex
emplaar van de koran. Het
Britse defensie-instituut Ja
ne's denkt dat er 'deta-
sheets' in het boek ware
verborgen: een plastic
springmiddel in de vorm van
pagina-dunne lagen. Hetkac
worden ingelegd in een boek.
verstuurd als brief, inge
naaid in kleding of opgeplakt
tegen een kofferwand.
Zonder te verwijzen naar de
aanslag op Mike's Place
schreef het Israëlische dag
blad Ma'ariv over 'deta-
sheets'. De X-Flex geheten
militaire versie van het pro
duct, in de jaren tachtig ont
wikkeld door Du Pont, word;
gebruikt voor onder meer het
opblazen van deuren er.
vliegtuigwanden door com
mando's bij bevrijdingsac
ties. Het is zeer effectief op
metaal. Het 'goedenieuws'is
dat deta-sheets bij gebruikin
terreuracties minder effec-
tief zijn dan conventionele
explosieven. GPD
door Ad Bloemendaal
Het lichaam van een man,
dat vorige week aan
spoelde aan het strand van
Tel Aviv, is geïdentificeerd.
Het ging om Omar Khan
Sharif, een 27-jarige Britse
moslim die vorige maand een
zelfmoordaanslag poogde te
plegen op 'Mike's Place', een
druk bezochte bar. Het ont
stekingsmechanisme wei
gerde en hij moest vluchten.
Asif Mohammed Hanif, ook
houder van een Brits pas
poort, had meer succes bij
Mike's Place. Hij doodde
twee Israëliërs en een Franse
toeriste. Deze zelfmoordaan
slag plaatste de veiligheids
dienst voor nieuwe vragen.
Voor het eerst waren de da
ders buitenlanders en ze ge
bruikten een nieuw soort ex
plosieven. De conclusie is
duidelijk: naarmate het Isra
ëlische leger de druk op de
radicale Palestijnse milities
opvoert, wordt gegrepen
naar nieuwe, minder voor de
hand liggende methoden.
Het profiel van de doorsnee
zelfmoordterrorist is dat van
een man tussen de 17 en 25
jaar, vrijgezel en vaak recent
bekeerd tot een fanatieke
vorm van de islam. Sinds
kort lij ken uitzonderingen de
regel te worden. De zelf
moordterrorist die maandag
vier mensen doodde bij een
winkelcentrum in Afula was
een vrouw. Eerder deze
maand is een Palestijnse
vrouw ontmaskerd die een
wegversperring wilde passe
ren met een lading explosie
ven onder haar borsten.
Keppeltje
Een andere tactiek die steeds
vaker wordt toegepast is het
uitdossen van terroristen als
vrome joden. Een zwarte
hoed of een keppeltje en een
lange zwarte jas. Iemand die
niet al te lang kijkt ziet Ach-
med aan voor Moshe. De Pa
lestijn die afgelopen zater
dag in Hebron een Israëlisch
V
I
-Ha;
door Robert Verkerk
Lijdzaam wacht de patiënt
in de hal. De ogen zijn dof
en het lichaam wil niet meer zo
vlot, zoals bij veel andere pati
ënten. De 42-jarige Neder
landse huisarts Hugo Tempel
man stuift door de wachtka
mer. praat tegen een assistent,
wijst naar de één, geeft wat aan
de ander. Sneller dan de tropi
sche Zuid-Afrikaanse wind
neemt de arts de leiding op de
lappendeken die township
Elandsdoorn heet.
Hugo Tempelman trok in 1990
met zijn vrouw Lies je, ver
pleegkundige van beroep, naar
het Zuid-Afrikaanse thuisland
KwaNdebele. Op huwelijks
reis, en ze zijn er gebleven. In
middels al weer negen jaar in
Moutse in de provincie Mpu-
malanga, zo groot als de pro
vincie Utrecht, met 150.000 in
woners waar aanvankelijk
geen medische hulp was. „Een
klomp huizen zonder voorzie
ningen", zegt Tempelman. Met
een extra hypotheek op hun ei
gen huis bouwde hij een medi
sche privé-kliniek, die het
effect had van een Zuid-Afri
kaanse paddestoel.
Tempelman noemt zichzelf
charitatief ondernemer, soci
aal en economisch. Al snel
stroopte hij de mouwen van
zijn doktersjas op om zich in te
zetten voor een heleboel ande
re noden. Dat begon met het
lassen van tweeduizend post
bussen in de buurt van hei me
disch centrum. „Er kwam hier
helemaal geen post De mensen
moesten dertig kilometer rij
den om een postzegel te ko
pen." Het duurde een half jaar
voordat er een postcode kwam,
maar zo ontstond een nieuwe
infrastructuur voor in ieder ge
val tweeduizend gezinnen.
„Het werkt nu prima." Zo ging
het feitelijk ook met het post
kantoortje dat nu direct naast
het uitgifteloket voor de medi
cijnen in de wachtkamer is ge
vestigd.
Duizendpoot
Tempelman zette in de afgelo
pen negen jaar onder meer een
bakkerij op en een school voor
computerlessen. De jonge cur
susleider die de arts daarvoor
aantrok, kan binnenkort zijn
opleiding tot register-accoun
tant betalen. Ook bouwde dui
zendpoot Tempelman een dag-
voorziening voor ouderen en
was hij de motor achter een
aids voorlichtingsprogramma,
kleuterscholen, een kliniek
voor familieplanning en een
voedselprogramma waar de
moeders van ondervoede kin-
De tennissers en Memisa-ambassadeurs Jacco Eltingh (midden met kijker) en Paul Haarhuis (rechts) zijn op bezoek bij Hugo en Liesje
Tempelman. Ze bezoeken daar verschillende projecten die deels door Memisa worden ondersteund.
foto Arthur Batenburg/ANP/Memisa
deren in de praktijk leren hoe
ze groente moeten verbouwen.
Naast de kliniek liet hij een
openbaar sportveld aanleggen,
'omdat gezondheid begint bij
beweging'. „Hier dit is mijn
volgende project", zegt de arts
als hij de auto instapt en een
stevige bries de notitie van het
dashboard dreigt te grijpen
Hugo Tempelman schakelt snel
met links aan de pook van zijn
Land Rover. Hij volgt niet de
werkwijze van de non-gouver
nementele hulporganisaties
(ngo's), die de mensen iets wil
len komen leren om het daarna
aan de zwarte bevolking zelf
over te laten. Tempelman vindt
dat zijn collega's goed werk
doen. Daar geen kwaad woord
over. Maar hijzelf blijft tot zijn
dood in Zuid-Afrika „Wat
moet ik doen in Nederland. Ik
kom er een keer per jaar. Dat is
zat." Hij wil blijven helpen, het
werk is nog niet lang niet ge
daan. „Toch ben ik chronisch
bezig mezelf weg te cijferen en
het werk aan anderen over te
dragen." En dan staccato:
„Maar natuurlijk wil ik ook
een dagje winkelen in Antwer
pen. Dat heb je nodig, anders
hou je het niet uit. En ik heb
ook een ego, wil de status van
arts en geen minimumloon."
Miljoenen
Zijn eigen salaris verdient hij
in de huisartsenpraktijk.
Daarnaast heeft hij een bouw
onderneming die onderdeel is
van Elandsdoorn Develop
ment Trust. Er wordt gebouwd
tegen kostprijs, maar zelf re
kent hij geen salaris. In de hele
charitatieve onderneming gaat
inmiddels 1,6 miljoen euro om
en werken 72 mensen. Het geld
voor die zaken komt voorna
melijk uit Nederland, zoals de
Elandsdoorn Foundation, de
Herman van Veen Foundation
en Jodocus Kwak Kleding
Foundation en de medische
hulporganisatie Memisa. De
twee tennissers en Memisa-
ambassadeurs Paul Haarhuis
en Jacco Eltingh zijn dezer da
gen op bezoek bij Tempelman.
We rijden naar de bouw van een
school in de buurt van het me
disch centrum. Voor Tempel
man geldt in Zulu: ungakhulu-
mi yenza, ofwel niet lullen
maar poetsen. „Ik heb veel
energie gestoken in het winnen
van vertrouwen van de bevol
king. Ik kwam in contact met
Johanna, een autochtone
vrouw die me daarbij heeft ge
holpen. Ze begon bij mij als
schoonmaakster in de prak
tijk, ze leidt nu zelfstandig de
apotheek."
Tempelman is inmiddels een
gewaardeerde inwoner van
Elandsdoorn Town, hij dwingt
respect af. „Als er ellende
komt, dan komt die van buiten,
Een keer heeft iemand op drie
plaatsen op mijn hoofd een pis
tool geduwd. Een roofoverval.
Dat grijpt je wel even aan."
Maar onder de bevolking in
Elandsdoorn Town kan hij zo
zijn eisen stellen.
Kroegen
„Op de bouw doken de mensen
op vrijdag, nadat ze hun loon
hadden gekregen, direct de
kroeg in. Daar verzopen ze al
les en hadden dus niets meer
om de kinderen thuis eten te
geven. Daar heb ik wat op ge
vonden. Voortaan zouden we
op vrijdag om twee uur stop
pen. Tot half drie maken we het
gereedschap schoon en dan
kom ik met wat bier en houden
we een braai. Ze krijgen dan
hun salaris en gaan eerst naar
huis om moeder de vrouw het
geld voor het huishouden te
brengen. Zij die direct de kroeg
induiken, hebben maandag
geen werk meer. Ik heb er één
moeten ontslaan omdat hij zich
niet aan de belofte hield." Hij
was resoluut toen die maandag
weer verscheen. „Iedereen
houdt zich er nu aan. Blij dat de
vrouwen zijn."
Het is Tempelman op zijn best.
Problemen, groot of klein, lost
hij graag zelf op. Overal is zijn
vriendelijkheid en als het moet
zijn vinger Op de terugweg
naar de bakkerij waar hij wat
te eten heeft geregeld, vertelt
hij over een nieuw plannetje.
De vuilnis op de hoeken van
weggetjes, de straten van het
dorp. „Het is eigenlijk niet zo
veel, want vuilnis in Zuid-
Afrika bestaat niet, maar voor
de hygiëne wil ik rond die af
valhopen muren laten maken
en een vuilnisophaaldienst la
ten werken." In het vignet van
de bakkerij hangt Jodokus
Kwak in een croissantje. Ne
derlands geld in het beeld van
een eendje. Hij wil er een keten
van maken, met acht bakkerij
en. Of ik kom helpen. ANP
RODE KRUIS - De Liga van
Rode Kruisverenigingen heeft
viereneenhalf miljoen dollar
ter beschikking gesteld voor
de leniging van de noden van
watersnoodslachtoffers in
Zeeland. Voor het geld zullen
pasklare woningen worden
gebouwd voor zo'n driedui
zend mensen. Verder worden
huishoudelijke zaken en land-
bouwberiodigdheden gekocht.
SUEZ-KANAAL - De Egypti
sche minister-president gene
raal Naguib heeft verklaard
dat de besprekingen met En
geland over het Suez-kanaal
zijn opgeschort en dat zijn
land zich voorbereidt op oor
log. De Britse burgers in Egjp 1
te is de raad gegeven hetïai
te verlaten. Het conflict dra;
om de zeggenschap over
Suez-kanaal.
pti
VERVALSING - Het Rijktal
een verlies van een
gulden geleden door een
valsing te kopen van hetscii
derij De voetwassing in Bel
nië. Het doek was aangekoéj
als een echte Venneer, rss
bleek door meesterverval^P[
Han van Meegeren te zijn;
maakt. De kunsthandels
nietsvermoedend als ti
persoon fungeerde, heeft s
groot deel van zijn winst
het Rijk terugbetaald.
èii
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A L Kroon (adiunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AAVIissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax. (0113) 273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115) 645741
E-mail. redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114)372776
Fax (0114)372771
E-mail redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 lot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst.
8 30-17 00 uur
Internet: www pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-maiT web@pzc nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 12.00 uur
Abonnementen
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2,00)
per maand 20,50
per kwartaal 55,10
per jaar 209,90
Voor toezending per postgeld!
een toeslag.
E-mall: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maandvoor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag-€ 1.10
zaterdag. 1,65
Alle bedragen zijn inclusief6%Bin
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het Advertentie**»1
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vri|dag t||den.sK3'
zondag van 16 00 tot 18.00 ia*
Tel (0118)484000
Fax (0118)470100
Tel (0118) 484240
1
Tel (0118)484321
Fax (0118)48437
Voor gewone advertentie».
Noord- en Midoen-Zee'arc
Tel (0118)484369
Fax-(0118)484309
Zeeuws-Viaander en
Tel (0114) 372770
Fax (0114)372771
I nternetwww pzc nl/adver»
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant 8V is een onderdeel van het Wegen
aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen m een bestand
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u re»e>
ducten van de titels en de werkmaatschappiien van Wegener ot door ons rcr?
derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schritteii)* mei
lezersservice. Postbus 3229.4800 M8 Breda
Behoort tot UJGQGnür
|S trading
