Balkenende leert onderhandelen
Walen lonken naar Frankrijk
PZC
PZC
SBEIGIE
Magere jaren
Van Aartsen vertolkt authentiek VVD-geluid
Zalm haalt minder binnen dan bij formatie vorige kabinet
Paul-Henri Gendebien voorziet einde Belgische eenheidsstaat
16 mei 1953
vrijdag 16 mei 2003
door Hans Jacobs
en Ap van den Berg
Oud-minister Jozias van
Aartsen volgt Gerrit Zalm
op als fractieleider van de VVD
in de Kamer. Hij gold al enige
tijd als hoofdgegadigde, zeker
omdat hij een authentiek VVD-
geluid laat horen, meer dan
Kamerlid en mededinger
Frank de Grave.
Zalm wil tot het kabinet toe
treden als vice-premier en mi
nister van Financiën. Hij was
in de twee paarse kabinetten
(1994-2002) al succesvol op Fi
nanciën werkzaam.
Van Aartsen was in die tijd ach
tereenvolgens minister van
Landbouw en van Buitenland
se Zaken. Op de laatste post
voelde de immer zeer verzorg
de Van Aartsen zich in zijn ele
ment.
Hij ontpopte zich als atlanti
cus. De afgelopen maanden
vond hij dat Nederland de VS
slechts kon volgen inzake Irak
Van Aartsen is vertrouweling
van Zalm en heeft goede con
tacten met de ereleden Wiegel
en Bolkestein. De keus voor
hem gaat ten koste van Mark
Rutte, de rijzende ster bin
nen de WD De rol van fractie
leider komt te vroeg voor de
demissionair staatssecreta
ris van Sociale Zaken, zo
meenden zijn mede-fractiele
den. Van Aartsen, geboren op
eerste kerstdag 1947, is gepokt
en gemazeld in de ambtenarij.
Na een afgebroken studie rech
ten ging hij op Binnenlandse
Zaken werken. Hij werd in
1985 secretaris-generaal van
het departement, de hoogste
ambtelijke functie. Daarvoor
was hij onder meer medewer
ker van Wiegel en directeur van
het wetenschappelijk instituut
van de WD.
Zijn vader, Johannes van
Aartsen (1909-1992), was van
1965 tot 1974 Commissaris van
de Koningin in Zeeland. Voor
dien was hij sinds 1958 minis
ter voor de Anti-Revolutionai
re Partij (ARP). GPD
door Paul Koopman
Meteen na de verkiezingen
op 22 januari gaf CDA-mi-
nister Donner premier Balke
nende een welgemeend advies.
„Ga niet eerst met de VVD in
zee, want als dat mislukt ben je
met huid en haar aan de PvdA
overgeleverd."
Donner had ook een andere lo
gica kunnen volgen. „Ga niet
eerst onderhandelen met de
PvdA, want als dat mislukt
heeft de VVD een ijzersterke po
sitie." De liberale leider Zalm
zinspeelde daar op, toen hij nog
vanaf de reservebank aankon
digde dat hij het Balkenende
moeilijk zou maken wanneer
deze zich met hangende pootjes
bij hem zou melden
Blijkbaar telt een gewaar
schuwd mens voor twee, want
Balkenende wekt niet de indruk
dat hij gescalpeerd uit de onder
handelingen is gekomen Het re
geerakkoord draagt een liberaal
stempel, maar een zuiver
'blauw' stuk is het toch niet ge
worden Opmerkelijk, omdat
Zalm bij de vorige onderhande
lingen wèl zo goed als volledig
aan zijn trekken kwam.
Bij het debat over de regerings
verklaring in de Tweede Kamer
destijds, liet Zalm triomfante
lijk zien hoe vrijwel zijn gehele
verkiezingsprogramma was
overgenomen. Dat was niet al
leen te danken aan zijn gesle
penheid en kennisvoorsprong
als oud-minister van Financiën
De WD had vooral overwicht
door het samen optrekken met
de andere 'rechtse' fractie, de
LPF. Samen waren ze goed voor
Het zingen
verstomt in de
samenleving
De teloorgang van de
zang in de samenle
ving is af te lezen aan de
kwaliteit van veel kerk
koren. De 125 jaar oude
Sint Gregoriusvereniging
poogt daarom de kwali
teit van dirigenten en zan
gers op te krikken.
Dat bleek gisteren in
Roermond bij de presen
tatie van het jubileum
programma van de ver
eniging, koepel van
rooms-katholieke kerk
koren in Nederland. De
ken H. Willemse van Roer
mond klaagde erover dat
kinderen vanaf de basis
school nauwelijks nog
muzikale vorming krij
gen, terwijl ze die vroeger
met de paplepel ingegoten
kregen Daar profiteerden
de koren van.
Een besluit van paus Pius
X in 1903 leidde ertoe dat
de kerkzang een hoge
vlucht nam. Pius verving
de meerstemmige zang
dooreen koor, waaraan de
kerkgangers niet meede
den, door het middel
eeuwse eenstemmige
Gregoriaans. Vanaf toen
kon iedereen meezingen.
Maar volgens Willemse
kwam daarin na het
Tweede Vaticaans Conci
lie (1962-1965) de klad.
Dat concilie, dat de litur
gie in de volkstaal intro
duceerde, bracht naar zijn
mening verwarring,
waardoor de kwaliteit
van de koren achteruit
ging.
Volgens kerkelijk mu
ziekdocent G. Sars uit
Roermond is de muzische
mens vervangen door de
technische: „Maar juist
door te zingen ervaa r je je
zelf, het leven en het ge
loof. Door zang verander
je, komen ongedachte
kwaliteiten in je naar bo
ven.
Tegenwoordig gebruiken
mensen de cultuur slechts
consumptief. En wat op er
in de stadions op de voet
baltribunes gebeurt noem
ik geen zingen
Dit weekeinde viert de
Gregoriusvereniging in
heel Nederland feest met
kerkdiensten. De jubile
umviering begint morgen
in de Sint Jan in Den
Bosch. ANP
vijftig zetels (CDA: 43). Deze
keer lijkt het anders te zijn ge
gaan. D66, dat nodig was om het
centrum-rechtse kabinet aan
een meerderheid te helpen, kon
met slechts zes Kamerzetels
toch een paar vurige wensen
verzilveren, zoals de gekozen
burgemeester en meer geld voor
onderwijs. De WD hoefde niet
te tekenen voor lastenverzwa
ringen, waar de partij altijd
mordicus tegen is, en ziet einde
lijk kans de WAO en het ziekte
kostenstelsel te hervormen, wat
met de PvdA nooit mogelijk
was. Maar het vel over de oren?
Inschikken
Uit wat tot nu toe is afgesproken
blijkt, dat Zalm op een aantal
punten moest inschikken. Zo
heeft Balkenende Zalms eis dat
fors op de WW zou worden be
zuinigd en in de WAO een refer
te-eis zou worden ingevoerd, af
geslagen. De aanval op de door
het CDA gekoesterde publieke
omroep (de WD wilde 200 mil
joen bezuinigen, het werd
slechts 50 miljoen) werd ook ge
pareerd. Er komt weer een mi
nister van Ontwikkelingssa
menwerking, hoewel het budget
wordt 'vervuild'. Bij het inko
mensbeleid is er extra aandacht
voor minima en gezinnen met
kinderen. De WD kon/wilde
niet voorkomen dat bewoners
van een eigen huis worden ge
spaard bij de bezuinigingen en
krijgt bij afschaffing van de on-
roerendzaakbelasting maar
voor de helft zijn zin: alleen het
gebruikersdeel verdwijnt.
Heeft Balkenende het onder
handelen in de vingers gekre
gen? Voor het opmaken van de
eindbalans is het wellicht nog te
vroeg. Maar onhandig speelde
hij het niet. Door de Staphorster
variant met ChristenUnie en
SGP in te brengen, kon Balke
nende de indruk wekken dat hij
een alternatief achter de hand
had. Ook zal hij bij de formatie
geprofiteerd hebben van de
tijdsdruk. Zalm kon daardoor
niet met goed fatsoen al te lang
zijn hakken in het zand zetten.
Door D66 uit te nodigen, verwa
terde het 'rechtse' overwicht.
Eén gevoelige veer moest Balke
nende wel laten. De belofte over
een sluitende begroting aan het
eind van de rit, kan hij niet na-
door Pascale Thewissen
De strijdkreten op de weg zijn wegge
spoeld of bedolven onder een laag
modder. Alleen op het kerkje van Sint
Pietersvoeren zijn leuzen van Franstali
ge Voerenaars nog leesbaar. 'Fourons
Wallons' (Voeren Waals) en 'Retour
Liège' (overheveling van de Voerstreek
van de provincie Limburg naar Luik,
red.). Het zijn slechts herinneringen.
Jarenlang was Voeren de gevoeligste ze
nuw van België, maar sinds lang worden
er geen auto's en 'vijandige' vlaggen meer
in de fik gestoken. Onderhuids blijven de
irritaties bestaan en soms borrelen ze op.
Zoals in de aanloop naar de parlements
verkiezingenvan zondag. De Franstalige
Voerenaars zijn boos omdat ze een Ne
derlandstalige stemoproep ontvingen.
Onzin, vindt burgemeester Hub Broers.
„Wie een stembrief in het Frans wil ont
vangen, moet daartoe een aanvraag in
dienen. Zo staat het in de wet."
Ook in de 'faciliteitsgemeenten' rondom
Brussel (officieel Vlaamstalig, met facili
teiten voor de Franstaligen) rommelt het.
Als het aan de Walen ligt, dan worden ze
door Europa erkend als minderheid. Dan
worden ze als volwaardig burger behan
deld en krijgen ze overheidspost in het
Frans. De taalstrijd is wel geluwd maar
met gestreden.
De Waalse politicus Paul-Henn Gende
bien wil dat er korte metten wordt ge
maakt met deze communautaire proble
men. „België is een lappendeken, een
confetti-staat. Geen natie Gendebien is
geen separatist; hij pleit niet voor het uit
eenvallen van de staat. Aan Vlaamse
kant klinkt de roep om zelfstandigheid
echter steeds luider. „En wat is er tegen
een republiek Vlaanderen?" Het noorden
kan volgens Gendebien best op eigen be
nen staan. Wallonië, daarentegen, redt
het niet alleen. Dat komt door geldtekort
maar ook door gebrek aan ambitie.
Frankrijk
De oplossing? Aanhechting bij Frank
rijk, zegt Gendebien. „De federatie Bel
gië is een mislukking, een historische
fout. Ik pleit voor een aimabele schei
ding Een goed huwelijk is gebaseerd op
de wil van beide partners om samen te
blijven. Die wil is er in Vlaanderen niet.
Dus moet Wallonië een antwoord klaar
hebben. We moeten niet lijdzaam af
wachten tot Vlaanderen ons de rug toe
keert."
Met zijn Rassemblement Wallonie-Fran-
ce (RWF) doet Gendebien mee aan de
verkiezingen. De RWF-RBF (RBF staat
voor Rassemblement Bruxelles-France;
ook Brussel moet overgeheveld worden
naar Frankrijk) is één van de vele partij
tjes die hopen de kiesdrempel van vijf
procent te halen. Voor de gevestigde
macht vormen ze geen bedreiging. De
strijd gaat in Wallonië tussen de Parti
CS
Socialiste van Elio di Rupo (in 1999 goed
voor 29 procent) en do Mouvement Re
formateur van de liberale minister van
Buitenlandse Zaken Louis Michel (25
procent). Hamvraag: wie wordt de groot
ste?
Minstens even interessant is de vraag wie
de proteststemmen krijgt. In Vlaanderen
is dat zo goed als zeker het Vlaams Blok.
In Wallonië ligt het ingewikkelder. In
1999, tijdens de dioxinecrisis, was het
Ecolo. De Waalse groenen maakten zich
echter impopulair met hun verzet tegen
tabaksreclame op het circuit van Fran-
corchamps (waardoor de GP Formule 1
verdween) en tegen de export van wa
pens van FN-Herstal aan Nepal.
Duitsers
Di Rupo vreest voor een doorbraak van
extreemrechts in Wallonië. Anderen
voorspellen dat partijtjes als Vivant en
RWF hoge ogen gooienVivant, een groe
pering rond de steenrijke Antwerpse za
kenman Robert Duchatelet, gokt op een
goede score in de Duitstalige kantons
Eupen en Sankt-Vith. De 71.000 Duits
talige Belgen willen hun eigen deelstaat
De Waalse minister-president Jean-
Claude van Cauwenberghe zei dat een
waanbeeld te vinden. Inwoners van
Duitstalig België zijn volgens hem Walen
die Duits spreken." Die uitspraken zet
ten kwaad bloed. Vivant speelt daar op in
door een Duitstalige politicus bovenaan
de Luikse Kamerlijst (de provincie waar
de kantons toe behoren) te zetten.
De RWF mikt op de ontevreden aanhang
van politici als José Happart, de roem
ruchte oud-burgemeester van Voeren,
die met zijn weigering om Nederlands te
praten ooit het hele land in rep en roer
bracht. Sinds zijn ministerschap in de
Waalse regering houdt hij zich gedeisd op
gezag van zijn partijleider Di Rupo. Die
is fel tegen het oprekken van de Vlaamse
zelfstandigheid.
De Belgische premier Guy Verhofstadt is
er volgens Gendebien in geslaagd het
gebekvecht tussen noord en zuid tot een
minimum te beperken. „Beladen com
munautaire kwesties zijn onder het ta
pijt geschoven. Maar bij de formatie ko
men zaken als het regionaliseren van bij
voorbeeld de spoorwegen onverbiddelijk
weer op tafel Net als het opsplitsen van
de sociale zekerheid, de gezondheidszorg
en het justitiebeleid De Franstaligen
hebben het gevoel dat de Vlamingen hen
aan hun lot willen overlaten.
Een opiniepeiling wees uit dat 36 procent
van de Walen voor aansluiting bij Frank
rijk is België gaat in hun ogen ten onder
aan het gekibbel tussen Nederlands- en
komen. De komende jaren
schrijft het kabinet zijn miljar
dennota in het rood. Maar met
de huidige economische ellende
was nóg meer bezuinigen ook
onverantwoord geweest. GPD
Wat heel Nederland eigenlijk wel wist,
de het Centraal Bureau voor
teren: het gaat niet goed met de econom.
Omdat in twee opeenvolgende kwartalen krimp Z J?
genoteerd, is nu officieel sprake van recessie. DitCB^
stempel zal de zorgen over het uitblijven van ec&a
misch herstel nauwelijks vergroten. Maardezemc®"
valt samen met de vaststelling van een regeerakfaS I
tussen CDA, WD en D66, waarin deze partnenI
weerbaarheid van Nederland vooral buiten zicfe^
zoeken. Dat is wel reden voor groeiende onrust
Balkenende-2 kan zijn bezuinigingsdoelstellingenr~
leen halen met hulp van de sociale partners en öarb cBl
een stevige aantasting van de sociale zekerheid i
combinatie van economische recessie en drukopde& 2l"
menhang in de samenleving is gevaarlijk. CDA, VY]>
D66 geven vorm aan zuinigheid, maar ze biedeneen^.
nimum aan inspiratie om de schouders er onder teze. sak
ten. Er is slechts wat geld voor onderwijs en veiligher is n
en minder regels - lees lastenverlichting - voor het cl f<®
drijfsleven. Het is een magere inzet. stuu
De hulpeloosheid van de nieuwe regering staatinsehij ijf'
contrast met de ferme taal van de vakbonden. Hard! k
gevechten om het onderste uit de loonkostenkan wot, 5
den aangekondigd. Het is echter de vraag wat redelijk jZon
is. Tweede keus of niet, de kiezer heeft een centr®..^
rechtse coalitie mogelijk gemaakt. Dat deze combim-
tie bezuinigingsmaatregelen neemt die het poldern» 'ut:
del meer onder druk zetten dan die van de paarse kat
netten, mag geen verwondering wekken. Maardatii fel
nog niet zeggen dat het conflictmodel nu onontko® »ii
baar is. Centrum-links of centrum-rechts geregee-
Nederland heeft de komende tijd gewoon minden r!
makken. Rumoer aan het loonfront kan daaraan ha P
weinig veranderen. Daarom is ook in deze veranda
economische en politieke constellatie een loonakkoa fe?
gewenst volgens de beste tradities van het polder® &c
del. hm
Een ander verhaal is de politieke strijd. De bezi®
gingsmaatregelen van Balkenende-2 zijn nodig. Mï
het gebeurt vrijwel allemaal met braafheid en klflj
loosheid. De controversiële ingrepen vinden plaatii k
de gezondheidszorg en in de sociale zekerheid. Das
over zal nog wel een robbertje worden gevochte zn
Verder zit er opvallend weinig uitdaging in de keuza KE
Balkenende zegt wel dat het gaat om een Weerbaarh
derland, maar de onuitgesproken boodschap vandifc |nf
geerakkoord is: Wij proberen er gezien de omstandig fa
heden maar het beste van te maken. j5rn
Paars-2 werd aan het eind matheid verweten. Baifi ta
nende-2 lijkt, juist nu het er gezien de economise! w
moeilijkheden ook sociaal op aan zal komen, al met!
gebrek aan profiel en begeestering te beginnen.
BURGEMEESTER - Kapi
tein-vlieger H. Derckx (35), nu
nog vluchtcommandant van
de vliegbasis Woensdrecht,
wordt de nieuwe burgemees
ter van Heinkenszand. Hij
volgt B. Funk op. Derckx
diende tijdens de oorlog bij de
RAF als vlieger-waarnemer.
Derckx is verder een bekende
figuur in de hockeywereld. Hij
is 48 keer voor het Nederlands
elftal uitgekomen, onder an
dere tijdens de Olympische
Spelen in Londen (1948) en
Helsinki (1952).
ROODVONK - Sedert enige
dagen zijn de beide kleuter
scholen van Sluis gesloten.
Onder de kleuters hebbenzftj
enige gevallen van roodvoa;
voorgedaan. Pas als er enkó ZV
dagen achtereen geen kind*
ren meer ziek worden, gaani» Hl
scholen weer open. f
ATOOMPROEVEN - De pre-
ven met atoombommen in
Amerikaanse staat New Mei-
co leiden tot protesten. Fnf-
telers klagen over de vors;
welke na de drie laatst gehot
den atoomproeven is opgela
den. Uraniumzoekers z(
dat door de radioactiviteitvs
de bommen hun geigertelló
ontregeld raken. Die teil©
hebben ze nodig om uraniuüh
lagen in de bodem te vinden
E
De Waalse politicus Paul-Henri Gendebien is geen separatist, maar hij ziet aansluiting bij Frankrijk wel als oplossing voor de
Waalse problemen. foto Virginia Mayo/GPD
Franstaligen. Bovendien wordt de op
mars van het Vlaams Blok in Wallonië
met argusogen gevolgd. „Als die partij
het straks in Antwerpen en de Vlaamse
regering voor het zeggen krijgt, dan bete
kent dat het einde van België Dat is voor
Wallonië onaanvaardbaar."
Luxemburg
Maar hoe moet het dan mét Voeren, de
Duitstalige kantons, Brussel, de randge
meenten en het zuidelijkste puntje van
de provincie Luxemburg, waar in het
kielzog van de RWF de Rassemblement
Luxembourgeois (RL) is opgericht? „Als
België uiteenvalt wil Gendebien Wallo
nië overhevelen naar Frankrijk, maar
daar willen wij niet bij horen. Wij willen
naar Luxemburg", zeggen de RL-oprich-
ters Victor Hesse en Gabriël Loutsch. Bij
de gemeenteraadsverkiezingen in 2000
haalde de RL vijf procent van de stem
men.
GendebienIn die gemeenten pleiten we
voor een referendum." Samengevat: als
de Voerenaars in meerderheid voor aan
hechting bij Frankrijk zijn, zal de grens
met dat land straks bij Eijsden liggen.
Voor de Nederlandstalige inwoners van
de Voerstreek en Brussel wil hij met Ne
derland en de republiek Vlaanderen een
verdrag sluiten, waardoor zij hun eigen
taal en cultuur behouden.
In Frankrijk bestaat volgens Gendebien
alleen diplomatieke angst om zich open
lijk achter zijn ideeën te scharen. „Maar
officieus is het enthousiasme voor de
aanhechting groot", zegt Gendebien, die
vervolgens de Marseillaise aanheft. GPD
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Ooslsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail. redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113)273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115) 645741
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tol 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst
8.30-17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail. web@pzc nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurendè de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2.00)
per maand 20.50
per kwartaal 55.10
per jaar 209.90
Voor toezending per post geldt
een toeslag
E-mail lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor*-'
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk
maandag t/m vrijdag 1.10
zaterdag 1,65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTn
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35 93 00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het Advertentieweze"
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdenskantooro»
zondag: van 16.00 tot 18-OOuur
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Personeelsadvertenties:
Tel (0118)484240
Fax (0118) 470100
Rubrieksadvertenties (kleintjes)
Tel (0118)484321
Fax (0118)484370
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0118) 484369
Fax (0118)484309
Zeeuws-Vlaanderen
Tel (0114) 372770
Fax (0114)372771
Internet www pzc nI/adverteren
aar
Auteursrechten voorbehouden r,vai
Uitgeverij Provinciate Zeeuwse Ccurant BV is een onderdeel van hel vVegenef-concem
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat *orat
(abcnnementeniadrmnistralie en om u te (laten) infamer en over voor u retevante
ducten van de titels en de werKmaatschapprien van Wegener of door ons zcrgvuidg
derden Als u op deze informatie geen pri|5 stelt dan Kunt u dit schrittetijk meldenbf
J. Postbus 3229. 4800 MB Breda
Behoort tot uJGgGner
