Natuur in belang van veiligheid
Grieks al met al een makkie
Duopuzzel toont Zeeland twee keer
Studie naar toekomst
Schelde Info Centrum
16
17
pleidooi voor nieuwe ontwikkelingen langs kust
Morgen kijkdag
Koen gaat
samenwonen
Jacqueline wil
bij de marine
Politie bijt zich vast in inbraakgolf
Van Gelder moet voorzichtiger zijn
CDA stelt vragen over Bruinooge
Leskist over Westerschelde
bas+mar de jager
vrijdag 16 mei 2003
^nimisAntonisse
IfjSSlNGEN - Er moet in de
htoffse Delta meer ruimte ko-
„n voor nieuwe kustnatuur.
Üet brede stranden, stuivende
'ynfn en slufters - als fantas-
tbcbleefgebied voor bijzondere
'lanten en dieren. Zo'n rijke na-
luurkust is bovendien een pri
ma toeristisch product. Investe-
in kustnatuur is niet alleen
«wenst voor de natuur zélf,
maar is ook van belang voor de
eiligheid.
3it zei directeur Mare Janssen
•,,n de Stichting Duinbehoud
«teren in Vlissingen tijdens
discussie over 'zwakke
Schakels, sterke toekomst' bij de
;pening van de Week van de Zee,
Varaan ook T. Maenhout (ge
ënte Sluis) en R. Hoeksema
jijkswaterstaat) deelnamen.
Janssen onderstreepte dat met
jjndaanvullingen en natuur-
ntwikkeling de zeespiegelrij-
[ingen economische ontwikke
len (die voor druk op de kust
zorgen) kunnen worden bijge
houden.
Verdubbeld
Hij gaf meteen enkele voorbeel-
hen van nieuwe kustnatuur. Zo
as in het grensgebied van Zee-
ad en Vlaanderen natuurge
bied het Zwin in oppervlakte
heden verdubbeld. Het huidi-
2gebied is volgens Janssen ei-
genlijk te klein om alle bezoe-
las (vooral aan de Belgische
(Advertentie)
10.00-16.00 uur
Volgende week ook kijkdagen
Kunst- antiekveiling
woensdag 21 en donderdag 22 mei
ZEEUWS VEILINGHUIS
Herengracht 74, Middelburg
Tel. 0118-650680
kant) op te vangen. Ook ver
zandt de monding van het Zwin
voortdurend, omdat de in- en
uitstroom van zeewater bij eb en
vloed te gering is.
Vergroting van het Zwin is mo
gelijk door het verleggen van de
dijken, stelde Janssen. Een mil
de vorm van ontpoldering.
Daarbij dacht hij in het bijzon
der aan de dijken van de Willem
Leopoldpolder en de Sluispol-
der. Deze polders kunnen hier
door op een betere manier wor
den toegevoegd aan het huidige
Zwin, aldus Janssen. „Langs
het Uitwateringskanaal ont
staat zo een schitterend nieuw
natuurgebied met getijbewe
ging"
Verder zag de directeur van de
Stichting Duinbehoud kansen
voor nieuwe kustnatuur in de
Verdronken Zwarte Polder na
bij Nieuwvliet. „Door het ver
leggen van de dijken kunnen de
Herdijkte Zwarte Polder en een
deel van de Tienhonderdpolder
worden toegevoegd aan het be
staande natuurgebied."
Janssen betoogde dat zandsup-
pleties voor de Zeeuws-Vlaam-
se kust garanties moeten bieden
voor kustveiligheid, ook bij een
stijgende zeespiegel. Buiten het
stormseizoen levert dit bredere
stranden op voor de recreatie
„Maar ook de natuur kan ervan
profiteren. De wind blaast het
zand op tot nieuwe duintjes,
waar planten als de zeeraket
weer een plaatsje vinden."
Duinverbreding
Hij achtte omvangrijke zand-
aanvulling ook noodzakelijk
voor de kust van Walcheren. Als
gevolg van de zeespiegelrijzing
moet zelfs serieus een duinver
breding overwogen worden tus
sen Westkapelle en Domburg,
meende Janssen. De huidige
zeedijk en de smalle duinrug
kunnen hier uitgroeien tot een
duingebied met rijke natuur en
mogelijkheden voor wandelen
en fietsen. In de brede duin
strook op Schouwen is ruimte
voor zogeheten dynamisch
kustbeheer. Hierdoor vernieuwt
het oude duingebied en komt er
ruimte voor vochtige duinval
leien, stelde Janssen.
Theo Spinnewijn heeft na een Zeeuws Kwartetspel nu ook een Zeeuwse legpuzzel ontworpen.
foto Marijke Folkertsma
door Inge Heuff
ZIERIKZEE - Een duopuzzel
van twee keer duizend stukjes.
De afbeeldingen zijn aan de ene
kant een historische kaart van
Zeeland uit 1593 en aan de an
dere kant een moderne land
kaart van de provincie. Theo
Spinnewijn van Boekhandel De
Vries uit Zierikzee lijkt een
waardige opvolger van het
Zeeuws Kwartetspel te hebben
ontwikkeld.
Kwam hij vorig jaar met een
zeer succesvol kwartetspel op
de markt, dit jaar wilde Theo
Spinnewijn weer iets heel an
ders maken. Het werd een duo
puzzel van duizend stukjes. Bij
een duopuzzel zijn beide zijden
bedrukt met een afbeelding, in
dit geval twee landkaarten van
Zeeland. „Voor de ene kant heb
ik gekozen voor een kaart die in
1593 is uitgegeven door Corne-
lis de Jode", vertelt de eigenaar
van Boekhandel De Vries uit
Zierikzee. „Zijn vader was de
bekende kaartenmaker uit Ant
werpen, Gerard de Jode. Deze
kaart komt uit een exemplaar
van de atlas het Speculum Orbis
Terrae, die later gesloopt en wel
in losse katernen op de markt
kwam."
Behalve de duizend puzzelstuk
jes bevat de doos ook twee voor
beelden waarmee de puzzels
wat gemakkelijker kunnen
worden gelegd. Op de achter-
jtoorHenkPostma
Hoe komen we er achter waar
de verhalen van de Griekse
schrijver Homerus zich nu ei-
senlijk afspelen? Vele geleerden
hebben zich daar door de eeu-
*en heen het hoofd over gebro
ken. Gisteren was het zelfs een
examenvraag.
is ai wel beweerd dat Odys-
seus> de held uit Homerus' be
roemde epos, moet hebben ge-
'«fd in West-Europa, in het
bijzonder ook in Zeeland De
^ederlandse econoom Ivan Wil-
,*ens' destijds residerend in Pa-
•^js, publiceerde daar zelfs een
•Wg boek over: Where Troy on-
stood.
Homerus situeerde z'n verhalen
gaswaar in de Griekse wereld,
saar volgens Wilkens tekende
zeoP uit de mond van de Kel-
het Britse volk dat destijds
•anuit de Noordzee de wereld
VOer, en tot in India culturele
^"■en naliet. Zijn belangrijk
st argument Homerus laat
Wysseus zwerven in een kli
maat van mist en regen, een zee
®et een sterke eb- en vloedbe-
jseging, en typisch Keltischege-
nnken als lijkverbranding.
Daar moest je niet bepaald voor
in de landen rond de Middel
landse Zee zijn. Het waren om
standigheden uit de lage landen
rond de Noordzee.
De gevestigde classici vinden
dat soort beweringen veel te ver
gaan. „Pure nonsens", zegt bij
voorbeeld H. Nauta, docent
Grieks aan het Goese Lyceum.
Maar hij bevestigt wel dat de
Griekse schrijver natuurlijk
niet alles zelf verzon. „De
sprookjesmotieven die je in zijn
epen vindt, zijn van alle tijden
en plaatsen." Eén van de exa
menvragen luidde gisteren dan
ook: waarom bedient Homerus
zich veelvuldig van clichés, en
waarom herhaalt hij die zo
vaak? Antwoord: omdat zijn
epen het schriftelijk eindpunt
zijn van een lange mondelinge
verteltraditie, waarin herhaling
en rijm de vertellers en toehoor
ders bij de les hielden.
Lederen zak
Als Odysseus nooit in Zeeland is
geweest, waarheen leidden z'n
zwerftochten dan wel? De sa
menstellers van het examen
gingen te rade bij de Griekse ge
leerde Eratosthenes. Die ver
wees ooit naar een lederen zak,
afkomstig van de koning van
het eiland Aiolia die door Zeus
tot beheerder der winden was
aangesteld. In de zak bevonden
zich alle windrichtingen. Odys
seus kreeg die zak mee. Zo lang
hij de zak maar goed dichthield,
zou hij vanzelf de juiste koers
varen. Helaas, Odysseus'
scheepsmakkers dachten goud
in de zak te vinden, en maakten
'm dus gretig open. Met als
noodlottig gevolg dat het schip
door windvlagen de verkeerde
kant op werd gesleurd.
Volgens de geleerde Eratosthe
nes komen we er pas achter
waar Odysseus' zwerftochten
zich nu precies hebben afge
speeld wanneer we de leerbe-
werker hebben gevonden die de
zak van de winden in elkaar
naaide. Wat. bedoelde Era
tosthenes daar mee? De vraag
bracht menig vwo'er gisteren op
een dwaalspoor Ook Koen
Scheerders (17), leerling van het
Reynaert College in Hulst,
draaide zich in vele verkeerde
bochten in een poging het juiste
antwoord te vinden. En het was
zo simpel: Eratosthenes wildeer
maar mee zeggen 'dat het onmo
gelijk, dus zinloos is Odysseus
route in kaart te brengen, en wel
omdat die route door sprookjes
land voert'
Stijlfiguren
Gelukkig bevatte het examen
niet alleen van dat soort akelige
strikvragen. Er moest een lap
tekst uit het Grieks worden ver
taald. er waren vragen over
stijlfiguren die je ook in de mo
derne Nederlandse literatuur
tegenkomt, en er waren veel
vragen over de inhoud van stuk
ken tekst. „En gelukkig hoefden
we het hoofd niet vaak te breken
over grammaticale kwesties",
concludeerde Koen Scheerders
opgelucht. Al met al was het een
makkie, vonden ook veel van z'n
lotgenoten. Een leuk voorproef
je dus. Want maandag beginnen
de examens voor de meeste
vwo'ers pas echt.
kant staat aanvullende infor
matie in drie talen. „Ik heb
Henk Blom uit Renesse bereid
gevonden om de Nederlandse
teksten in het Schouws te verta
len", zegt Spinnewijn. „En als
reactie op het commentaar van
Duitsers op ons kwartetspel, die
de bijschriften niet konden le
zen, heb ik ook een Duitse verta
ling laten maken."
Zakelijk
De historische kaart toont hoe
de basis van Zeeland in die tijd
al was gelegd. Op de moderne
kaart is goed te zien wat er aan
poldergrond is gewonnen, maar
ook wat er verloren is geraakt
aan het water. De moderne
kaart doet, in vergelijking met
Hij speelt trompet en accor
deon, houdt zowel van
brassbands als van popgitaris
ten, en marcheert mee in de fan
fare Sint Jan. Toch ging het vwo-
examen muziek donderdagoch
tend aan zijn neus voorbij. Op
het Reynaert College in Hulst,
ivaar Koen Scheerders de afge
lopen jaren in de schoolbanken
zat, doen ze daar niet aan. Geen
nood, in plaats daarvan kon hij
z'n tanden zetten in een ander
brok cultuur: het vwo-examen
Grieks. „Hartstikke gemakke
lijk", oordeelde hij na afloop.
Voor Koen, die gisteren tot het
selecte groepje vwo'ers behoor
de die alvast warm konden
draaien voordat de examens
volgende week in alle hevigheid
beginnen, zit het venijn in de
staart. Dan staan vakken als
wiskunde en natuurkunde op
het programma. En daar is hij
niet bepaald een kei in, getuige
z'n schoolcijfers: 5,6 en 5,2. Dat
wordt straks dus nog even goed
z'n best doen. Want Koen wil na
tuurlijk wel slagen
Hij verheugt zich al op de nieu
we fase in z'n leven: studeren in
Nijmegen, waar hij zich gaat be
kwamen in de biomedische we-
In de ochtend helpt ze een
voedseltransporteur in Ka-
pelle het magazijn op orde bren
gen. Of ze bedient de klanten
van McDonalds in Goes, 's Mid
dags leert ze. En de avond houdt
ze voor zichzelf. Dan trekt Jac
queline Katsman (16) uit
Ovezande de snelle stappers
aan, om even een stukje hard te
lopen. De scholier van het Goese
Lyceum voor beroepsonderwijs
(voorheen Groot Stelle) heeft
haar zaakjes op orde. Gedisci
plineerd werkte ze naar de exa
mens toe.
Jacqueline wil bij de marine. Ze
is daar nog wat te jong voor. Ter
overbrugging wil ze op het ROC
in Middelburg de eenjarige op
leiding vrede en veiligheid gaan
doen. Ze heeft daar al een medi
sche keuring voor achter de rug.
Want zo'n militaire vooroplei
ding vergt een goede conditie.
Op het Goese Lyceum voor be
roepsonderwijs koos ze voor de
kaderberoepsgerichte vmbo-
opleiding transport en logistiek.
Routes uitstippelen, paklijsten
controleren, en regelen dat de
goederen zo snel mogelijk op de
plaats van bestemming zijn. Je
moet er praktisch rekenkundig
de decoratieve historische
kaart, bijna kil zakelijk aan.
Her en der verspreid staan in
zetjes met genummerde foto's,
inclusief de Westerscheldetun-
nel Op de achterkant van het
voorbeeld wordt een korte uit
leg gegeven. „Ik kan het niet la
ten om ook wat informatie over
de provincie te geven", erkent
Spinnewijn. „Het zijn wel ande
re foto's en teksten dan bij het
kwartetspel." Het Zeeuws
Kwartetspel is een groot succes.
Spinnewijn zegt dat er 7500
exemplaren verkocht zijn en dat
een herdruk in aantocht is.
De Zeeuwse Duo Puzzel kost 12,95
euro en is te koop bij onder meer
speelgoedwinkels, boekhandels en
WV-kantoren door heel Zeeland.
tenschappen. Logisch, want
daar komt zowel biologie als
scheikunde bij kijken, en die
twee vakken vindt hij het
leukst. Koen zal daar in Nijme
gen best aarden, want twee van
z'n klasgenoten gaan mee. Ze
willen er samen een huis huren.
Niet dat hij de Reynaertstad al
kan missen. Hij wil er elk week
end naar terug. Zal wel moeten,
want hij heeft er onlangs, voor
het eerst van z'n leven, een vast
bijbaantje aangenomen: wer
ken in de brasserie Hogerop
„Want straks zal ik die centjes
echt wel nodig hebben."
OOSTBURG - De politie Zeeland gaat de inbraakgolf die de
winkeliers in Oostburg al anderhalve maand teistert gericht
aanpakken. Sinds 20 maart zijn in Oostburg twee opticiens,
een juwelier en een fotozaak leeggeroofd. De politie zal in de
nachtelijke uren extra surveilleren en roept inwoners op ver
dachte situaties direct te melden. Ook adviseert de politie de
ondernemers om dummy-attributen in de winkeletalage te
plaatsen en de alarmering te verbeteren.
De gemeente Sluis zorgt ervoor dat de straatverlich ti ng de he
le nacht blijft branden en onderzoekt de mogelijkheid om
meer obstakels in het winkelgebied te plaatsen, zodat ram
kraken worden voorkomen. De ondernemers pleiten zelf voor
videobewaking in de straten, maar burgemeester E Brommet
van de gemeente Sluis acht dat op korte termijn niet haalbaar.
MIDDELBURG - Commissaris van de koningin W. van Gel
der moet in de toekomst voorzichtiger zijn als hij persoonlijke
meningen uit. Gedeputeerde Staten stellen dat naar aanlei
ding van de commotie over Van Gelders uitspraken over de
kwaliteit van de Zeeuwse ambtenaren.
Volgens gedeputeerde H. van Waveren (CDA, personeelsza
ken) hebben de reacties van de ambtenaren aangetoond dat
Van Gelder kennelijk niet voorzichtig genoeg geweest is. Zijn
uitlatingen waren niet persoonlijk bedoeld, maar zijn wel zo
opgevat. De gedeputeerden zijn het ook niet eens met Van
Gelders visie dat grotere provincies over betere ambtenaren
beschikken. In antwoord op schriftelijke vragen van de WD
wijzen zij erop dat ondanks de kleine ambtelijke organisatie
de provincie voor kwalitatief goede producties weet te zorgen
zoals de uitreiking van de Four Freedoms Awards, het project
Delta InZicht en het Zeeland Nazomer Festival.
VLISSINGEN - De Statenfractie van het CDA vindt dat ESM
- het samenwerkingsverband tussen de havens van Zeeland
en Rotterdam - de provincie moet betalen, omdat oud-gede
puteerde D. Bruinooge er is aangesteld als tijdelijk directeur.
Het CDA gaat ervan uit dat Bruinooge gebruik maakt van een
wachtgeldregeling. De fractie vindt het dan logisch dat de
kosten ervan (gedeeltelijk) in rekening worden gebracht bij
ESM. Het vraagt Gedeputeerde Staten of daarover afspraken
met ESM zijn gemaakt. Is er geen financiële regeling, dan wil
het CDA weten of GS van plan zijn die nog te treffen.
Het CDA vraagt GS ook hoe de benoeming van Bruinooge
zich verhoudt tot de presentatie eerder van oud-commercieel
directeur J. Verkiel als interim-directeur van ESM
TERNEUZEN - Het Schelde Informatie Centrum (SIC) heeft
gisteren een leskist voor het onderwijs ten doop gehouden.
Met de inhoud kunnen scholen eenvoudige metingen uitvoe
ren en monsters nemen De leskist - er worden nog vijf exem
plaren samengesteld - is een aanvulling op het lespakket dat
het SIC via het internetadres www.schelde-estuarium.net
aan het onderwijs aanbiedt. Uit de reacties van de twaalf Ne
derlandse en acht Belgische scholen die zich tot dusver via het
SIC-lespakket in de Schelde hebben verdiept, bleek dat be
hoefte bestaat aan materiaal waarmee het veld kan worden
ingetrokken. De inhoud van de leskist kan worden gebruikt
op de dijken aan de Westerschelde, zodat het niet per se nodig
is een boot te charteren. Omdat de Schelde in Vlaanderen een
heel ander karakter heeft dan in Nederland, zal voor dit deel
van het estuarium een speciale leskist worden samengesteld.
door Ben Jansen
TERNEUZEN - Eind dit jaar
moet duidelijk worden wat de
overheden en belangenorgani
saties die zijn betrokken bij de
Westerschelde, aan willen met
het Schelde Informatie Cen
trum (SIC).
Per 1 januari 2005 houdt de fi
nanciering op van dit communi
catie- en informatieorgaan van
het Bestuurlijk Overleg Wester
schelde Bovendien heeft het
Rijksinstituut voor Kust en Zee,
dat het SIC in zijn Middelburgse
vestiging onderdak verleent, la
ten weten dan met deze gastvrij
heid te willen stoppen.
Het SIC is in 1994 opgericht om
de informatievoorziening te
verbeteren tussen de partners in
het bestuurlijk overleg beleids
plan Westerschelde. Aanvanke
lijk waren dat Rijk, provincie,
gemeenten en waterschappen,
met een vertegenwoordiger van
Vlaanderen als waarnemer. In
middels zijn ook belangenorga
nisaties op het gebied van
natuur, visserij, landbouw en
recreatie van de partij. Het SIC
zorgt voor ondersteuning en
verschaft bijvoorbeeld aan de
hand van nieuwsbrieven, les
pakketten. een internetsite
(www.scheldenet.nl) en een do
cumentatiecentrum informatie
over allerlei aspecten van
Schelde-estuarium.
De rol die het SIC zo vervult
moet voor de toekomst behou
den blijven. Communicatie en
informatie zijn van groot belang
bij de uitvoering van de Europe
se Kaderrichtlijn Water, waarin
de waterproblematiek per
stroomgebied wordt benaderd,
de integrale visie Deltawateren,
de ontwikkelingsschets voor het
Schelde-estuarium, waarin
komt te staan in welke mate de
Westerschelde verder kan wor
den verdiept, en verdergaande
samenwerking tussen Neder
land en Vlaanderen bij het be
heer van het gebied.
De Technische Schelde Com
missie (een samenwerkingsver
band van Rijkswaterstaat en de
Vlaamse administratie water
wegen en zeewezen) heeft al la
ten blijken erin geïnteresseerd
te zijn haar informatieverstrek
king over toekomstig beheer eh
beleid via het SIC te laten lopen.
In december moet meer duide
lijkheid ontstaan over de toe
komst van het SIC.
inzicht voor hebben. En dat zit
wel goed. De meeste scholieren
hebben een bloedhekel aan wis
kunde. Niet Jacqueline. Ze
vindt het zelfs het boeiendste
vak.
Over de examens maakt ze zich
geen zorgen. „Als je een paar
uur per dag achter de boeken zit,
moet het lukken." Ze staat voor
alle vakken voldoende, en heeft
al twee examens achter de rug:
het beroepsgericht praktijkge
deelte en maatschappijleer. Ko
mende week volgt de rest. „Als
ik iets niet begrijp, ga ik er even
voor zitten En dan komt het
meestal wel in orde."
Advertentie
tijdens onze voorjaarsshow
is het dubbel genieten, niet alleen
vanwege de vele nieuwe ontwerpen
en vormen van binnen en buiten de
grenzen, de nieuwe stoffen, karpetten en
tapijten, maar ook omdat u bij een
passende aankoop oopr ons getrakteerd
wordt op een heertgk avondje-uit
L redenen genoeg om nieuwe ideeën
voor uw interieur op te konen doen
bij bas+mar de jager, wij heten
u graag van harte
welkom op -t
tërtpleinin
kapefle
0113 343810 www.basmar.nl
Illustratie uit het vwo-examen Grieks: op zoek naar goud graait de bemanning van Odysseus' schip in 'de zak van de winden'. Met noodlot
tig gevolg, zo leerde donderdag één van de teksten.
