Door het
sleutelgat
gluren naar
Simenon
Op reis met de juiste documenten
PZC
W5
Tentoonstelling in Luik
Monumenten
Havenroute
Boerengerei
Planeten
Drogisterij
Tuinen
zaterdag 3 mei 2003
Drie keer raden waar je
aan denkt bij een expo
sitie over het leven van een
groot schrijver: juist ja, aan
lezen. De expositie Sime
non... een eeuwin Luik
biedt dan ook vooral een gi
gantische berg leesvoer.
Speciaal ter ere van de ten
toonstelling Simenon... een
eeuw', is er op de Espace Tivoli in
het centrum van het Belgische
Luik een tent opgetrokken. Hier
wordt, tot 30 september, een
boekje opengedaan over de gro
te zoon van Luik, de uitvinder
van de psychologische politie
roman, de vader van commissa
ris Maigret, de meest vertaalde
schrijver ter wereld en naar ver
luidt de meest gejatte schrijver
uit de openbare bibliotheken.
Op een mooie vrijdag is het goed
toeven in Luik. De terrasjes op
de markt zitten tjokvol. Met
voornamelijk jong volk. Borrel
tijd begint hier al rond elven in
de ochtend en lunchen en dine
ren kun je zo'n beetje de hele
dag. Dit is de plek waar ook Ge
orges Simenon (1903-1989) als
jong journalist bij de Gazet van
Luik z'n toevlucht zocht.
Anders dan op de terrassen lo
pen er op de expositie voorna
melijk grijze hoofden rond. In
een enigszins schemerige at
mosfeer is van de tent een dool
hof gemaakt die is opgedeeld in
een dertiental thema's. Z'n
jeugdjaren, z'n reizen die een
bron van inspiratie vormden, de
wording van Maigret, Simenon
en de vrouwen, de invloed van
zijn geboortestad, en ga zo maar
door. Het moet een hele kluif
zijn geweest om de man die in
1993, dus bij &ijn negentigste
geboortejaar, ook al met een
grote overzichtsexpositie mas
saal de aandacht heeft getrok
ken, op een nieuwe manier te be
naderen. Was de insteek toen
chronologisch, deze keer heeft
organisator EuroCulture Pro
duction de grote thema's in 's
mans leven als rode draad geko
zen.
Dus dwaal je van thema naar
thema waarbij het accent ligt op
talloze oude, vergeelde docu
mentjes en paperassen (Simen-
ons perskaart, brieven aan z'n
vrouw, doopattesten van z'n
voorouders in verband met een
niet-joodverklaring, zijn ge
ruchtmakende interview met
Trotsky in Paris Soir) en heel
veel foto's. Totdat onherroepe
lijk het verzadigingspunt be
reikt wordt, is al dat papier leuk
en interessant.
Zoals de vitrine die vol hangt
met de flutboekjes die Simenon
aan de lopende band produceer
de toen hij net in Parijs was. Als
aankomend schrijver werd hij
daar zo'n beetje de bedenker
van het stationsromannetje -
een niemendalletje dat je in één
ruk uitlas tijdens de overstap
van de ene trein op de andere.
Onder een groot aantal pseudo
niemen schreef Simenon er ruim
tweehonderd. Ze zijn te zien op
de expositie met veelzeggende
titels als Baisers Mortels (Dode
lijke Kussen), La Double Vie
(Het Dubbelleven), Un Nid
d'Amour (Een Liefdesnestje).
Ook de foto's waarop hij prijkt
met de legendarische Josephine
Baker, danseres in de gewaagde
Revue Nègre. hebben een hoge
attentiewaarde. Met Baker had
Simenon een gepassioneerde
erotische relatie. Die vond let
terlijk plaats onder de neus van
zijn vrouw Tigy die er op een van
de foto's bij zit als het vijfde wiel
aan de wagen.
Elk thema wordt ingeleid door
lappen tekst op afficheformaat,
zowel in het Frans als het Ne
derlands. Dat biedt veel boei
ends. Vooral bij het thema 'De
vrouwen in zijn leven'. Simenon
was een befaamd rokkenjager.
Psychologen die ze daarop heb
ben losgelaten menen te weten
dat zijn onuitputtelijke libido in
een rechte lijn is terug te voeren
tot de problematische relatie die
de schrijver met z'n moeder on
derhield. 'Door zijn moeder ver
stoten, had hij alle vrouwen ter
wereld nodig om die wonden te
helen.' Heerlijke psychologie
van de koude grond die een
glimlach oproept.
Incestueuze relatie
Minder fraai is de wijze waarop
de expositiemakers Simenons
enige dochter Marie-Jo binnen
dit kader hebben geplaatst. Er
gaan hardnekkige niet meer te
bevestigen geruchten dat Sime
non een incestueuze relatie met
haar had en dat dit de reden was
voor haar zelfmoord op 25-jari-
ge leeftijd. Vast staat dat het
meisje haar vader aanbad en op
zeer jeugdige leeftijd een
'trouwring' van hem kreeg die ze
nooit meer afdeed. Over Simen-
ons vrouwengekte en dochter
André MaLraux, André Gide,
Philip Marlowe, Patricia Corn-
well, Léo Malet, Sartre en Aga
tha Christie. Maar eerlijk ge
zegd leidt dat nogal af en komt
het een beetje over als erbij ge
sleept met de haren. Ook het
voortdurende, vrijwel onver
staanbare Franse gewauwel
Marie-Jo zegt de expositie het
volgende: 'D.e mateloze drang
naar eenwording kan ontaarden
in incestueuze neigingen. Hier is
het omgekeerde het geval: het
meisje dat denkt dat haar vader
voorziet in al haar behoeften.
Dat onmogelijke verlangen
leidt tot haar zelfmoord in
1978.' Waarmee de kwalij ke
suggestie wordt gewekt dat het
kind 'de schuldige' was.
De expositie plaatst Simenon
verder in het rijtje van andere
grote (misdaad)schrijvers: Jack
Kerouac, Ernest Hemingway,
vanuit luidsprekers dat de ex
positie begeleidt en dat naar la
ter blijkt de stem van Simenon
is, irriteert en leidt af.
Geinig om te weten zijn wel
weer de talloze eigenaardighe
den die voor Simenon de voor
waarden tot het schrijven wa
ren Eerst sleep hij z'n potloden.
Dan noteerde hij de opzet van de
roman op een envelop die altijd
geel moest zijn. Vervolgens
schreef hij één hoofdstuk per
dag, altijd 's morgens en moest
het om hem heen doodstil zijn.
Naar verluidt zou zelfs het slui
ten van een keukenkastje hem
hebben gehinderd en uit z'n
concentratie gehaald. Geen
wonder dat zo iemand schrijven
beleeft als 'een martelgang'.
En dan is er natuurlijk de Gro
ningse connectie. Per boot be
zocht Simenon aan het begin
van zijn schrijverscarrière het
hoge noorden Hij raakte ver
zeild in Delfzijl en zou daar op
het idee zijn gekomen voor Mai
gret. Waar of niet, Delfzijl eert
hem met een standbeeld.
Bij een ruimte die de kans biedt
om door sleutelgaten te gluren
naar het leven van de grote man,
kikker je op. Het lezen van ver
geeld papier en bekijken van
oude foto's wordt eindelijk af
gewisseld met opnames. En in
derdaad kun je via die sleutel
gaten kennis nemen van enkele
tv-interviews. Simenon als be
jaarde rondschuifelend in zijn
appartement, Tigy als oude
vrouw en Henriette Brüll, Si-
menons moeder. Het gaat echter
om flitsjes: binnen enkele tellen
is zo'n opname voorbijWie
trouwens het Frans niet be
heerst, komt hier niets aan de
weet, want er wordt niet ver
taald.
Dat alles is een gemiste kans.
Want uitgerekend een schrijver
die volop geleefd heeft in het
tijdperk van radio en tv had
aantrekkelijker belicht kunnen
worden met het ongetwijfeld
overvloedig aanwezige audiovi
suele materiaal. En daarmee
wordt Simenon... een eeuw!
vooral een wel erg langdradige
papieren ervaring. Ook de ver
toonde scènes uit verfilmde
boeken (met sterren als Brigitte
Bardot, Sandrine Bonnaire, An
nie Girardot) brengen daar he
laas geen verandering in.
Dorine Steenbergen
Simenon... een eeuw! is te zien
tot 30 september in de tent op
Espace Tivoli. Dagelijks ge
opend van 10 tot 18 uur, op vrij
dagtot 21 uur.
Entree 9 euro. Bij de expositie is
een Franstalige catalogus ver
krijgbaar 5 35 euro.
Zie ook www.euroculture.be
Het zal je gebeuren: sta je op
het punt om in te checken,
ben je het visum vergeten, blijkt
het paspoort verlopen - nog er
ger: het ligt nog op de keukenta
fel thuis - of is het identiteitsbe
wijs niet geldig voor de
geplande vakantiebestemming.
Sommige problemen zijn op het
laatste moment nog te verhel
pen, maar een vergeten visum
betekent in de regel uitstel van
de vakantie.
Met een identiteitskaart kunt u
naar 23, voornamelijk West-Eu-
ropese landen en Turkije (met
uitzondering van Cyprus) rei
zen. Wie een vakantie buiten
Europa plant, heeft dus een pas
poort nodig. Weinig mensen
realiseren zich dat het paspoort
nog minimaal 3 of 6 maanden
geldig moet zijn, in ieder geval
voor een bezoek aan de meeste
landen buiten de Europese
Unie. Peildatum is in de regel de
dag van aankomst in het vakan
tieland of de datum bij het ver
laten van dat land.
Vrouwen doen er overigens goed
aan om te controleren of de
naam op het vliegticket dezelf
de is als die in het reisdocument.
Staat bijvoorbeeld uw meisjes
naam in het paspoort vermeld
en uw mans naam op het ticket
of omgekeerd, dan is uw ticket
niet geldig.
Wie zijn paspoort moet verlen
gen of een nieuwe moet aanvra
gen, kan niet meer voor een
spoedbehandeling bij de ge
meenten terecht. Tegenwoordig
duurt het minimaal een week.
Lastig voor mensen die op het
laatste moment constateren dat
hun paspoort niet meer voldoet
aan de geldigheidseisen van het
betreffende vakantieland Uit
komst biedt een noodverlenging
(circa 35 euro) van het paspoort.
Zo'n noodverlenging is een jaar
geldig en wordt afgegeven door
de Marechaussee bij een aantal
Nederlandse grensovergangen,
Paspoortcontrole op Schiphol.
zoals op de luchthavens van
Amsterdam en Rotterdam. Ook
in havens is meestal marechaus
see aanwezig, zoals in de ver
trekhal van veerdienstmaat
schappij Stena-Line, die de
overtocht van Hoek van Hol
land naar Harwich verzorgt.
Wie zonder paspoort of met een
verlopen paspoort bij de in-
checkbalie blijkt te staan, kan
ter plekke een noodpaspoort
(circa 38 euro) bij dezelfde Ma
rechaussee aanvragen. Mits u
zich op een of andere manier
kunt identificeren en uiteraard
geen visum nodig heeft voor de
vakantiebestemming, want die
kan alleen worden afgegeven
door de ambassade van het be
treffende vakantieland. Dit
noodpaspoort is alleen geldig
gedurende de periode dat u in
het buitenland verblijft. Raakt
u uw paspoort of identiteits
kaart in het buitenland kwijt.
dan kunt u hiervoor terecht bij
de Nederlandse ambassade in
dat land.
Een visum heb je in sommige
landen niet alleen nodig om te
mogen verblijven, maar ook om
er doorheen te reizen, het zoge
naamde doorreisvisum. Een
reisorganisatie is verplicht om,
vóór u een reis boekt, relevante
algemene informatie over de
vereiste reisdocumenten te ge
ven en/of u door te verwijzen
foto Roland de Bruin/GPD
naar de bevoegde instanties
voor de laatste stand van zaken
Maar hoe je het wendt of keert,
uiteindelijk is elke vakantie
ganger zelf verantwoordelijk
voor de vereiste visa en voor een
geldig reisdocument.
Er zijn vier manieren om aan
een visum te komen. Boekt u
ruim voor vertrek een vakantie,
dan biedt de reisorganisatie of
het reisbureau vaak een moge
lijkheid om het visum voor u te
regelen. Wordt het een last-mi-
nute-klus, dan kunt u het visum
ook zelf aanvragen en ophalen
bij de betreffende ambassade.
De meeste ambassades bevin
den zich in Den Haag, Amster
dam of BrusselWie zich de reis
naar de ambassade wil bespa
ren, kan terecht bij V&V Visum-
dienst (telefoon: 076-561 21
39/010-404 90 47, www.visum-
dienst. nl), Embassy Services
(telefoon 070- 346 49 00; ww-
w.embassy.nl) en bij het Visum-
Buro (telefoon 020-465 75 02;
www.visum.nl). Deze instanties
zorgen voor alle benodigde pa
pieren, uiteraard tegen beta
ling. Tot slot kunt u in sommige
landen, zoals Egypte, een visum
bij binnenkomst kopen.
In sommige landen, zoals Au
stralië, Nieuw Zeeland, de
meeste Aziatische en Afrikaan
se landen en Zuid-Amerika,
heeft u een Internationaal rijbe
wijs nodig. Een Internationaal
rijbewijs is niet meer dan een
vertaling van uw rijbewijs, dus
het origineel moet u altijd mee
nemen. Dit document is een jaar
geldig en verkrijgbaar bij de
ANWB.
Niet verplicht, maar wel heel
nuttig als je medicijnen mee
neemt naar het buitenland, is
het medisch paspoort. Handig,
omdat het vooral onnodig
oponthoud aan de buitenlandse
grenzen voorkomt Uiteraard
hebben alleen medicijnge
bruikers dit nodig. Het paspoort
kunt u bij de apotheek op
halen.
Tot slot worden toeristen in een
aantal landen alleen toegelaten
als ze tegen tropische ziekten
zijn ingeënt. De meeste vaccina
ties zijn niet verplicht, maar die
tegen gele koorts wel Als u uit
een land komt - ook al maakt u
alleen een tussenstop - waar de
ze ziekte heerst, is het nodig om
uw vaccinatieboekje als bewijs
mee te nemen.
Monique Leijser
In de historische binnenstad
van Nijmegen zijn deze week
enkele monumenten voor het
nieuwe seizoen open gegaan.
Tot en met 25 oktober kunnen
het stadhuis, de synagoge, de
gevangenpoort en de St. Gertru-
diskerk worden bezichtigd. Er
zijn gidsen aanwezig om tekst
en uitleg te geven. Wie moed en
voldoende conditie heeft kan de
183 treden in de toren van de St.
Gertrudiskerk bedwingen. De
monumenten zijn op dinsdag
t/m zaterdag van 13.00 tot 16.30
uur open (het stadhuis niet op
vrijdag, het stadhuis en de kerk
niet tijdens huwelijken en dien
sten).
Entree: 1,20 euro, t/m 12 jaar
gratis.
Informatie: tel. 016-4277482.
Antwerpen heeft de toeristi
sche autoroute in het ha
vengebied vernieuwd. Op 9 mei
gaat die 'Havenroute' officieel
open. Zeskantige blauw-witte
borden wijzen de weg voor het
ongeveer 70 km lange traject.
De haven van Antwerpen strekt
zich uit over een gebied van zo'n
14.000 hectare op de rechter en
linker Schelde-oever. De autorit
gaat langs de belangrijkste slui
zen, dokken en haven vestigin
gen op de rechteroever.
Informatie: tel. 0032-32320103,
internet
www. visitant werpen, be
Wie eens wil zien met welke
materialen de boeren
vroeger werkten, kan tot en met
24 september een bezoek bren
gen aan museum De Schilpen in
het Zuid-Hollandse Maasland
Omdat 2003 is uitgeroepen tot
'Het jaar van de boerderij' is de
zomertentoonstelling van het
museum aan 'boerengerei' ge
wijd. Sommige spullen worden
nu nog wel gebruikt, maar de
meeste zijn uit beeld verdwe
nen.
Geopend: woensdag van 14 tot
17 uur, zaterdag van 10 tot 17
uur. De toegang is gratis. Infor
matie: tel. 010-5913658.
Is ons zonnestelsel uniek of
zijn er bij andere sterren ook
planeten ontstaan? Is het nor
maal dat bij de geboorte van een
ster ook planeten worden ge
vormd? Lijken deze planeten
dan op onze aarde? De antwoor
den op deze vragen worden ge
zocht in de zomerexpositie
'Exoplaneten, planeten bij an
dere sterren' in het Eise Eisinga
Planetarium in Franeker. De
speurtocht naar de nieuwe we
relden kan tot eind november
worden gevolgd. Openingstij
den: dinsdag t/m zaterdag 10 tot
17 uur, zondag 13 tot 17 uur, t/m
31 oktober ook maandag 13 tot
17 uur.
Informatie: tel. 051-7393070,
internet:
www.planetarium-friesland.nl.
Je vergapen aan een collectie
gapers (onder meer de groot
ste van de wereld) is sinds een
paar dagen weer mogelijk in het
Nederlands Drogisterij Muse
um. Dat heeft onderdak in het
voormalige koetshuis van het
gemeentehuis Goudestein in
Maarssen. Er zijn enkele com
pleet ingerichte drogisterijen
uit 1901 en 1934 te zien Ope
ningstijden: woensdag t/m za
terdag van 11 tot 17 uur, zondag
van 13 tot 17 uur. Toegangsprijs:
volwassenen 3 euro, 65+ en kind
2,50.
Informatie: tel. 034-6555253,
internet wwwdrogisterijmuse-
um.nl.
Tedere eerste dinsdag van de
Lmaanden mei, juni, juli en au
gustus is het mogelijk 's avonds
de Utrechtse Botanische Tuinen
te bezoeken. Het gaat om Fort
Hoofddijk in Utrecht en het Von
Gimborn Arboretum in Doorn.
Vanaf 19.15 uur staan rondlei
ders klaar om de bezoekers te
begeleiden. De wandeling duurt
zestig tot negentig minuten. De
hekken van de tuinen gaan om
21.30 uur dicht.
Toegangsprijs: Utrecht volwas
senen 4,50 euro, 65+ 3,50 en t/m
12 jaar 1,50; Doorn: volwasse
nen 2 euro, kinderen tot 12 jaar
gratis.
Informatie: tel. 0302535455,
www.botanischetuinen.uu.nl.
foto Stichting Simenon 2003/GPD
George Simenon.
