PZC
in het licht
Emancipatie voltrekt zich ook achter slot en grendel
Criminele
meiden
22
RUDEN RIEMENS
zaterdag 26 april 2003
o
Slachtoffers
ÉS il
O
R A
Criminele meiden emanciperen.
Vroeger was een vrouwelijke ge
vangene bijna altijd het vriendinnetje
van een pooier, drugshandelaar of an
dersoortige boef. Tegenwoordig gaan
ze zelf het criminele pad op. „Ik vond
die ontvoering gewoon stoer en grap
pig."
Ze is opgepakt voor ontvoering, mishan
deling en poging tot doodslag. Joy (18),
lang blond haar, zwarte hoofdband, een
brutale blik in haar ogen: „Samen met een
man en twee andere vrouwen'heb ik een ou
de vriendin van mij ontvoerd. Ze was zwan
ger. We hebben haar vernederd, geschopt en
geslagen."
Joy zit vast in de gesloten jeugdinrichting
'De Doggershoek' in Den Helder. Het ge
bouw, voorzien van camera's en omringd
door vijf meter hoge muren, ziet er van bin
nen modern uit. Gezellige huiskamers, goed
uitgeruste sportzalen, een lekkere tuin.
Meiden en jongens zitten 'op kamer' in
plaats van 'op cel', maar net als in een ge
vangenis gaan 's avonds alle deuren op slot.
In dit 'zwaarste geschut voor jongeren' ver
telt Joy zonder schroom over haar delict.
„Zo'n ontvoering vond ik wel spannend. Ik
deed het samen met volwassenen, ik hoorde
er bijEr is op die meid geplast, haar haar is
afgeknipt, en onder dwang moest zij dat op
eten. Ze was met de vriend van een vriendin
van ons naar bed geweest, daarom ontvoer
den wij haar."
„Nu ik hier zeven maanden zit, denk ik:
'Hoe heb ik zo diep kunnen zinken?' Ze is
achttien jaar mijn vriendin geweest, was
zwanger! Het kindje is gelukkig gezond ge
boren Ik heb me laten meeslepen, maar ik
ben volledig verantwoordelijk. Wat je doet,
doe je zelf. Nu heb ik spijt, maar op dat mo
ment vond ik die ontvoering gewoon stoer
en grappig."
Joy heeft een zogeheten pij-maatregel ge
kregen: een straf die bestaat uit een ge
dwongen behandeling, vergelijkbaar met
tbs voor volwassenen. Tot januari 2005 zit
ze vast. „Ze zeggen hier dat ik vroeger peda
gogisch verwaarloosd ben. Zelf vind ik dat
wel meevallen. Thuis was er wel veel gezeik
- m'n vader zat bijna ieder weekend in de
bak wegens openbare dronkenschap - maar
ik was geen hangjongere die over straat
zwierf. Ik zat vaak bij mijn tante of oma."
Vroeger was een vrouw in de bqk bijna per
definitie het vriendinnetje van een pooier,
drugshandelaar of andersoortige boef. De
liefde voerde dames naar de mysterieuze
onderwereld waar zij in opdracht van hun
minnaar drugs verkochten of op verboden
plekken als prostituee werkten.
De tijd dat bijna alle vrouwen het 'criminele
vak' van manlief leren, is voorbij„Ze zijn in
de minderheid, maar bij ons komen er meis
jes binnen die zelfstandig opereren. Ook in
de criminaliteit is de emancipatie zicht
baar", vertelt Taco Keulen, directeur peda
gogisch beleid van jeugdinrichting De Dog
gershoek. „De meesten hebben ongewenste
seksuele contacten gehad. Aanranding,
verkrachting of incest. Een belangrijk ver
schil met vroeger is dat deze meisjes niet
blijven hangen in hun rol van slachtoffer. Ze
zijn weerbaarder geworden en kiezen voor
de aanval: nemen wraak op de incestueuze
vriend van hun moeder en plegen een ge
weldsmisdrijf."
Vooral de geweldsdelicten, waarbij meiden
worden gevoed door wrok, jaloezie of
wraak, zijn de afgelopen jaren toegenomen.
Uit Meisjescriminaliteit in Nederland, het
recentste rapport van het Wetenschappelijk
Onderzoek -en Documentatiecentrum
(WODC) van het Ministerie van Justitie,
blijkt dat in 1996 meisjes 926 geweldsdelic
ten pleegden. De onderzoekers, die de pe
riode van 1980 tot 1996 bestudeerden, spre
ken over een sterke stijging. Wel plaatsen ze
een kritische kanttekening: het 'vrouwelij
ke' aandeel is een fractie van de totale ge
weldscriminaliteit onder jongeren.
Criminele vrouwen ouder dan achttien ma
ken zich voornamelijk schuldig aan drugs
delicten. „En dan gaat het echt niet alleen
om bolletjesslikkers die in opdracht van
mannelijke dealers werken. Vrouwen zijn
ook lid van de georganiseerde misdaad,
opereren als leider van een drugsbende of
worden verdacht van een meervoudige
moord in verband met drugshandel", ver
telt Monique, penitentiair inrichtingswer
ker op de vrouwenafdeling van de Bredase
gevangenis.
Meisjes in de gesloten jeugdinrichting De Doggershoek.
Op haar afdeling zitten 130 dames vast, in
heel Nederland zijn er zo'n 800 vrouwelijke
gedetineerden. Ruim eenderde zit voor een
drugsdelict.
In de huiskamer van de 'piv', zoals de vrou
wenvleugel in Breda wordt genoemd, ver
schijnt Petra (26). Donkeruiterlijk,gekleed
in strak topje, kort jasje en spijkerbroek. „Ik
ben gepakt voor groothandel in drugs. Dat
is pas echt goed geld verdienen!Met enige
trots vertelt ze over haar 'zaken'. „De mees
te dealers verkopen een paar grammetjes,
maar ik handel liever in grote partijen. Hon
derd gram bruin (heroïne), 200 gram wit
(cocaïne), weer 50 gram bruin. Ik verdien er
duizenden euro's mee.
Sinds vier jaar is Petra verslaafd aan heroï
ne. In een drugsbende die onlangs is opge
rold, speelde zij een belangrijke rol. Als eni
ge vrouw werkte zij samen met vier jongens
voor een grote drugsbaron. Petra beheerde
het pand waar de groothandel plaats vond.
„Via telefoontaps zijn we uiteindelijk
gepakt."
Ze weet niet hoe lang ze vast zit, haar zaak
moet nog voorkomen. Spijt heeft ze niet.
„Het is mijn eigen schuld. Ik wilde snel geld
verdienen." Als ze vrij komt, gaat ze terug
naar haar oude vak: de prostitutie. „Dat is
niet strafbaar en je verdient goed geld.
De emancipatie achter slot en grendel wordt
langzamerhand zichtbaar. Maar vrouwen
die 'voor of door mannen' de bak in draaien,
zullen nooit verdwijnen. Van alle minderja
rige meisjes belandt de meerderheid als
slachtoffer in het criminele circuit.
Van de 2300 plaatsen in gesloten jeugdin
richtingen in Nederland, komen de meeste
mm sa
foto Roland de Bruin/GPD
meisjes via een zogeheten ots-maatregel
(onder toezicht stelling, red.) Ze moeten
worden beschermd tegen gevaren in de sa
menleving. Regelmatig vallen minderjarige
meisjes in handen van 'loverboys', jongens
die hun vriendinnen dwingen tot prostitu
tie. ,Deze meiden hebben ook wel het een en
ander uitgespookt, hoor," vertelt Taco Keu
len, directeur pedagogisch beleid in jeugd
inrichting De Doggershoek. „Winkeldief
stal, een beetje drugs verkopen. Maar als het
om lichte criminele activiteiten gaat en de
meisjes hebben een verleden van vijf tehui
zen, vijftig opvoeders en drie gezinsvoog
den, dan zijn ze in onze ogen niet volledig
toerekeningsvatbaar.
Dat geldt bijvoorbeeld voor Kim (17), nu
een half jaar in de gesloten inrichting. Op
haar veertiende van huis weggelopen en
verzeild geraakt in het loverboys-circuit,^
Haar relaas voldoet aan alle clichés: g
op school, ruziënde ouders, ze kreeg alskini
te weinig aandacht en was overgevoelig
voor aantrekkelijke, charmante jongensdie
haar de hemel in prezen. Dat Kim gedwon
gen werd tot seks met andere mannen,:1""
de haar niet zo.
Ook zijn er nog steeds volwassenen vrou
wen die via de liefde voor een man de foutin
gaan. De 26-jarige Xandra liet zich betove
ren door de charmes van een vent die een
psychopaat bleek. Nu zit ze vier jaar vast m
de vrouwengevangenis in Breda voor mis
handeling en wederrechtelijke vrijheidsbe
roving.
Tegen haar wil, zo zegt ze zelf, heeft ze een
half j aar lang prostituees van straat gehaald
die door haar toenmalige vriend werden
mishandeld en vernederd. Onder dwang
moest ook Xandra de vastgebonden prosti
tuees schoppen, slaan en aan de harentre
ken. „Ik ben doodsbang geweest voor die
klootzak," vertelt Xandra. „Hij dreigde
met: 'Ik bepaal wanneer jij in- en uitadem
Zelfmoord was mijn enige manier om teon
snappen. Ik ben schuldig, samen met hem
heb ik in totaal negen vrouwen mishar.ae
Maar ik werd er toe gedwongen. Ik heb ai
nooit gewild."
Of ze nu zelfstandig of via een foute man
verkeerde pad op gaan, uiteindelijk duu
de 'criminele carrière' voor de meeste mei
jes en vrouwen maar kort. Ze recidiveren
minder en doen tij dens hun detentie vee
ter hun best om hun leven weer op temou
wen. Keulen van De Doggershoek:
zijn eerder geneigd tot een huisje-boomp)
beestje-bestaan. Over het algemeen gaa
veel eerder dan jongens een bindingaan
waardoor ze zich beschermen tegen on
ring."
De 18-jarige Joy uit De Doggershoek,me
nog tot januari vast zit, wil als ze vn] i
een normaal leven. Een baantje alsve
koopster in een winkel, een kindmaa
huwelijk. „Na al die scheidingen inon
milie geloof ik niet zo in trouwen.
Ze hoopt dat ze nooit meer de fout m g
maar eerlijk gezegd, weet ze het nie
Mijmerend: „Stel: over 20 jaar ben ik®0
dochter wori
politie bellen. Zo'n vent schiet ik een kog
der en mijn dochter wordt verkrachtAk
de dader tegenkom, ga ik echt niet
door zijn kop."
Carine
Neefjes
interviewde meisjes en vrouwen gefing1
