PZC Ook met acht man ontspoort de LPF De oorlog die geen oorlog was Stevens-onderzoek zet tegenstellingen in Noord-Ierland weer op scherp 19 april 1953 zaterdag 19 april 2003 Naam Slotsom Bush junior wil fout vader niet herhalen Flanken Bunker Fedayeen saöP Rapport opent Ulster beerput door Conny van Gremberghe Het voormalige Noord-Ierse politiekorps RUC en on derdelen van het Britse leger hebben in de jaren tachtig pro testantse paramilitaire organi saties geholpen bij het plegen van aanslagen op katholieke re publikeinen. Na de moorden zijn onderzoeken naar inciden ten bewust getraineerd, ver dween bewijsmateriaal en werd er gesjoemeld met getuigenver klaringen. Tot die conclusies komt sir John Stevens, commissaris van de Londense Metropolitan Police, die veertien jaar onderzoek ver richtte naar drie moorden waar bij betrokkenheid van Britse le- ger-en politiediensten werd vermoed. De bevindingen van Stevens, die tijdens de onderzoeksperio de bewust werd tegengewerkt, waren voor nabestaanden van de betrokkenen schokkend. Zij eisten dan ook terstond een openbaar gerechtelijke onder zoek, waarbij ook aandacht moet zijn voor de politieke as pecten. De Britse overheid zou zich schuldig hebben gemaakt aan 'moord op bestelling'. Tussen 1966 en 2000 vielen er in Noord-Ierland bijna 3700 men senlevens te betreuren door het sectarische geweld. Het Ierse Republikeinse Leger (IRA) was verantwoordelijk voor de dood van 1771 mensen, protestantse paramilitaire organsaties ver moordden 1050 mensen, leger en politie-eenheden droegen verantwoordelijkheid voor de dood van 367 personen. De rest van de doden kwam voor reke ning van splintergroeperingen of werd nimmer opgeëist of ver antwoord. Opmerkelijk is dat honderden moorden nimmer werden onderzocht en dat voor tal van aanslagen nooit iemand werd veroordeeld. De moord op de katholieke ad vocaat Patrick Finucane in 1989 werd wel onderzocht, om dat tal van Noord-Ierse politici, de familie en diverse internatio nale juristenbelangenvereni gingen daarop hadden aange drongen. Temeer omdat aan die aanslag een nare politieke bij komstigheid kleefde. Op 17 ja nuari 1989 zei de onderminister voor Binnenlandse Zaken, Dou glas Hogg, tijdens een debat in het Lagerhuis dat 'sommige ad vocaten bepaald niet onsympa thiek stonden tegenover de strijd van het IRA'. Hogg stelde dat zijn uitlatingen - die in juri dische kringen veel stof deden opwaaien - gebaseerd waren op informatie van de RUC. Stevens heeft jaren naar die informatie gezocht, maar niets gevonden dat Hoggs beweringen zou rechtvaardigen. Nog geen maand na Hoggs uit spraken vielen twee gemasker de mannen 's avonds de woning binnen van de Noord-Ierse ad vocaat Pat Finucane (39), die met zijn vrouw en drie kinderen aan tafel zat. Finucane had naam gemaakt als verdediger van republikeinse strijders, van wie de hongerstaker Bobby Sands de bekendste was. De twee mannen vuurden veertien schoten af op de advocaat. Hij was op slag dood. Zijn vrouw werd geraakt in haar voet. De moordenaars maakten zich uit de voeten met een rode Ford Sierra, die bestuurd werd door een derde persoon. De daders werden nooit gepakt. Wel werd een van de vuurwapens die bij de aanslag werden gebruikt, vijf maanden na het incident gevon den. Het wapen bleek te zijn ge stolen uit een legerkazerne en was ook gebruikt in 1987 bij de moord van de 19-jarige student Brian Adam Lambert in Belfast, een jongen zonder strafblad. Onmiddellijk na Finucanes dood drongen familieleden, SDLP-parlementslid Seamus Mallon, Amnesty International en internationale juristenver enigingen bij de Britse overheid aan op een onafhankelijk on derzoek naar de aanslag. Een onderzoek werd gestart, onder leiding van de toenmalige poli tiechef van Cambridgeshire, John Stevens. Dit eerste onder zoek leidde tot niets, doordat Stevens bewust werd tegenge werkt. Een tweede onderzoek leverde ook weinig op, maar het derde en laatste, waarop was aangedrongen door de VN-Mensenrechtencommissie, bracht Stevens tot enkele schokkende conclusies. Stevens stelt nu dat de moorden op Finucane en Lambert had den kunnen worden voorkomen als politiediensten naar beho ren hadden gereageerd. De ad vocaat was in de weken voor de aanslag verschillende malen be dreigd. De RUC en legerdien sten wisten van die bedreigin gen af en wisten ook van een informant die de wapens gele verd had, dat de aanslag ge pleegd zou worden. Die infor mant, William Stobie, werd in de loop van het onderzoek - in november 2001- vermoord. De RUC deed niets met die in formatie. Sterker nog, de poli tiediensten die een uur voor de aanslag op de advocaat nog ver scheidende blokkades hadden opgeworpen in de buurt waar Finucane woonde, waren op het tijdstip van de moord en kort daarna in geen velden of wegen te bekennen. In de dagen na de moord werden diverse verdach ten aangehouden, gehoord en vrijgelaten. Forensisch materi aal werd verzameld, maar raak te vervolgens zoek. Stevens en zijn onderzoeksteam wisten een deel van het foren sisch materiaal in de twee moordzaken te achterhalen, hebben de rol van Stobie en an dere betrokkenen in het geheel nader onderzocht en komen tot de slotsom dat de negen mannen die in eerste instantie werden aangehouden wel degelijk als verdachten moeten worden aangemerkt. Dat is nu ook ge beurd. Hun betrokkenheid en die van nog eens achttien man nen, is nog steeds onderwerp van onderzoek. Een van hen, de soldaat Brian Nelson, is inmid dels veroordeeld tot tien jaar cel wegens betrokkenheid bij min stens 55 terroristische acties. Naar aanleiding van het Ste vens-onderzoek werden nog eens 144 mensen garresteerd op verdenking van betrokkenheid bij andere sectarische gewelds daden. Of er meer zullen volgen, hangt volgens Stevens af van het wel slagen van de reorganisatie van het Noord-Ierse politiekorps. Voor die organisatie doet Ste vens diverse aanbevelingen die vooral gericht zijn op het verbe teren van de integriteit van het nieuwe korps, het instellen van protocollen en het optimalise ren van de interne communica tie binnen veiligheidsdiensten. De familie Finucane neemt daarmee geen genoegen en eist een nieuw openbaar gerechte lijk onderzoek. DUP-voorman Ian Paisley noemde Stevens' be vindingen 'propaganda, opge steld voor republikeinen om de moord op driehonderd agenten tijdens de Noord-Ierse troebe len te rechtvaardigen'. Commissaris Stevens (r) van de Londense Metropolitan Police presenteerde zijn rapport donderdag in Belfast. foto Peter Morrison/AP door Paul Koopman In de beste eigen traditie heeft de Lijst Pim Fortuyn deze week weer eens hout aangedragen voor de eigen brandstapel. Net nu de club weer een beetje in beeld kwam als mogelijke coalitie partner, veroorzaakten twee LPF-politici een nieuwe rel. Met een frontale aanval op CD A-leider Balkenende rie pen partijvoorzitter Maas en Kamerlid Van As in één klap alle herinneringen aan een jaar ruzie en politieke pyro manie wakker. Resultaat: Balkenende bedenkt zich nu wel tien keer vóór hij op nieuw met de club van Her ben in zee gaat. CDA-leider Balkenende 'heeft nog niets klaarge maakt', stelde Van As deze week vast. „Hij heeft gewoon geen regie." Maas voegde daaraan toe dat Balkenende een 'brevet van onvermogen' heeft verdiend. In één moeite door werd overigens ook WD-leider Zalm gehekeld. Ook met een fractie van acht mensen kan niet worden voorkomen dat partijgeno ten uit de bocht vliegen, heeft LPF-leider Herben moeten vaststellen. Want het staat buiten kijf dat Van As en Maas hun partij een slechte dienst hebben bewezen, on danks alle excuses die me teen werden aangedragen. Zelfbeheersing is in de poli tieke praktijk een onmisbare eigenschap, en juist daaraan blijkt het bij de LPF steeds te ontbreken. Met andere woor den: men mag wel vinden dat Balkenende een slecht leider is, daarmee is het nog niet verstandig om dat ook pu bliekelijk te zéggen. Volkomen uit de lucht gegre pen was de kritiek op Balke nende overigens niet. Want laten we wel wezen: een nieu we politiek leider kan zich amper een slechtere start wensen dan 'Jee Pee' heeft gemaakt. Zijn eerste kabinet zeeg na 87 dagen ineen. De door hemzelf aangezwen gelde discussie over 'waar- den en normen' verzandde®! een bloedeloos debat in Kamer. Zijn tweede formatiepogir; strandde in een sfeer vanbit tere verwijten en kinnesinne De mini-rel rond prinses Margarita bood hem de ka® zijn staatsmanschap te to nen, maar werd integendeel gekenmerkt door misreke! ning en een aandoenlijke]®.' blieke vertoning rond bet schroefje in de muur vanzijn directeur voorlichting. Dan waren er natuurlijk ooi de 'grote dossiers', die eet premier konden verlokken tot het spelen van een lei dinggevende rol. Een greep: de oorlog in Irak, de econo mische crisis en de vogelpest. Maar door zijn verlammende demissionaire status en de meningsverschillen met de PvdA kon Balkenende ook hier niet de rol spelen diehem meer gezag zou verlenen, Van As heeft daarom gelijk, als hij vaststelt dat de nieuwe CDA-leider na al die tijdnog steeds met lege handen staal, Sterker, er is nog maar eet partij die hem als staatsman ervaart: de CD A-fractie. Et dat is een wat smalle basis voor een premier van alleNe- derlanders. Moet Balkenende daarom een stap opzij doen, zoals sommige CDA-prominentet (onder anderen Bert de Vries) aan de zijlijn al suggereer den? De CDA-leider zei voelt daar in elk geval niets voor. „Het CDA en de heer Balkenende zijn niet los ver krijgbaar", stelde hij deze week vast - en terecht. De vlucht naar voren is voor Balkenende én het CDAinds huidige situatie de enige op tie. Alleen door van zijl tweede termijn als premier een succes te maken, kat Balkenende zichzelf én zijl partij een stevig fundament bezorgen. Lukt dat niet, dat wordt bij de volgende verkie zingen niet alleen zijn eigen positie, maar ook een HM deel van de zetelwinst ver speeld. GPD door Johri Wanders George Bush jr. is niet van plan in dezelfde val te trappen als zijn va der. George Bush sr. ging in de aanloop naar de pre sidentsverkiezingen van 1992 al te zeer uit van de veronderstelling dat zijn succesvol verlopen oorlog tegen Irak Desert Storm voldoende garantie bood op een tweede termijn in het Witte Huis. Maar de Democratische Bill Clin-' ton versloeg hem in 1992 met een campagne die draaide rond de slagzin 'Het gaat om de economie, sufferd'. Bush jr. heeft scherper dan zijn vader in de gaten dat je het ijzer in alle ge vallen moet smeden wan neer het heet is. Deze Bush zal naar verwachting bin nenkort in een speech tot het Congres formeel de overwinning verklaren in de oorlog tegen Saddam. In één adem door zal hij bij het Congres aandrin gen op acceptatie van zijn pakket voorstellen ge richt op stimulering van de economie. Ter vergelijking: pa Bush kwam pas zes maanden na zijn overwinning in Irak met een plan voor de broodnodige stimulering van Amerika's haperende economie. Die stond er in 1991-1992 beroerder voor dan nu. De recessie was dieper, met een negatieve groei van 2 procent. De groeicijfers die de VS van daag laten zien liggen in de plus. Niettemin is de laagcon junctuur ook in Ameri kaanse huishoudens pijn lijk voelbaar. De econo mie zal zeker een centraal thema zijn bij de presi dentsverkiezingen van volgend jaar. Campagne voeren in een laagconjunctuur is altijd risicovol voor een zittende president die streeft naar herverkiezing. De politie ke strategen van het Witte Huis zien er scherp op toe dat de verkiezingen van 2004 behalve over de con ditie van de economie zul len gaan over de 'wereld wijde oorlog tegen het ter rorisme'. GPD De oorlog in Irak is ten einde, het regime van Saddam geval len. De snelheid, flexibiliteit en creativiteit van de Amerikaanse en Britse troepen waren te veel voor het Iraakse leger. Eigenlijk bestond dat leger al niet meer voordat de oorlog begon. door Martijn Delaere In minder dan drie weken was het standbeeld van Saddam in Bagdad van zijn sokkel ge haald. De oorlog - die op 20 maart begon met bombarde menten in het zuiden van Bag dad en eindigde op 14 april met de inname van Tikrit - verliep niet zonder haperingen maar wel volgens het boekje. Een hy permodern leger dat het opnam tegen een verouderde krijgs macht. Een ongelijke strijd. Terugkijkend komt een aantal vragen op. Waarom waren de Amerikanen zo succesvol? Waar was Saddams Republikeinse Garde? Generaal Franks vatte het oorlogsplan samen: „Deze militaire campagne is ongeëve naard. Een campagne die wordt gekenmerkt door schokken, verrassingen, flexibiliteit, het gebruik van precisiemunitie en overweldigende kracht." Het Amerikaanse oorlogsplan was gebaseerd op snelheid. Snelheid om de Iraakse legerlei ding af te sluiten van de militai re realiteit. Snelheid om de Iraakse troepen te verrassen en geen kans te geven te hergroepe ren. Snelheid om strategische doelen in te nemen. En snelheid om het regime van zijn sokkel te duwen. „Snelheid is dodelijk", aldus een hoge militair in het Pentagon. De luchtmacht en marine werden niet alleen inge zet om de grondtroepen te steu nen, maar ook om de Republi keinse Garde te omsingelen. De Amerikanen spraken over shock and awe. Het Iraakse re gime zou door enorme schokken - veroorzaakt door zware bom bardementen op de besluitvor mingscentra - worden verlamd en tot het besef worden ge bracht dat verzet geen zin had. In het begin van de oorlog gebeurde dat, met name in Bag dad. De doelwitten waren ech ter vooral symbolisch en de aan vallen waren met opzet niet vernietigend. Het ging er im mers niet om Irak te verslaan maar om Irak het vermogen oor log te maken, te ontnemen. De Amerikanen baseerden hun strategie dan ook meer op de effects-based joint operations het treffen van specifieke doel witten zonder de burgerbevol king onaanvaardbaar hard te raken. Precisie-aanvallen, pro paganda en psychologische oorlogvoering zijn daarvan de kenmerken. De Amerikaanse luchtmacht bestookte in de we ken voor de val van Bagdad on ophoudelijk stellingen van de Republikeinse Garde. Natuur lijk om hun tanks te vernietigen maar nog meer om het moreel te breken. De Amerikaanse oorlogsmachi ne leek rond 29 maart vast te lo pen. Het ging allemaal zo snel dat de flanken en de aanvoerlij nen kwetsbaar werden. Kwets baar voor de Fedayeen waarmee de Amerikanen geen rekening hadden gehouden. Opeens werd het Pentagon verweten te wei nig militairen te hebben ge stuurd. Minister Rumsfeld van Defensie lag onder vuur. Terwijl er slechts van een 'stra tegische verlamming' sprake was. De Fedayeen vormden geen militaire bedreiging, maar ze dwongen de Amerikanen hun oorlogsplan aan te passen. „Je voert geen oorlog tegen een plan, maar tegen een vijand", stelde een hoge Amerikaanse militair. De plannen werden dus aangepast. Luchtlandingstroe pen die zouden worden ingezet rond Bagdad werden nu naar het zuiden gedirigeerd om de aanvoerroutes te beschermen. Flexibiliteit ook in de lucht. Terwijl de troepen en de Apa che-gevechtshelikopters in de tweede week van de oorlog le den onder de zandstormen, gooiden bommenwerpers nog rustig hun satellietgeleide bom men op vaste doelwitten. Flexi biliteit ook in het uitvoeren van bombardementen. Een bom menwerper die op weg was naar Bagdad kon tijdens de missie zijn koers wijzigen. Met nieuwe coördinaten en zijn satellietge leide bommen kon zo de Repu blikeinse Garde bij Tikrit of Al Kut bestookt worden. Operation Iraqi Freedom zou eigenlijk op 21 maart beginnen. Een tip vanuit de CIA dat Sad dam zich in een bunker in het zuiden van Bagdad bevond, deed de oorlog een dag eerder uitbarsten. Saddam overleefde blijkbaar, maar de toon was ge zet: het Amerikaanse oorlog plan was snel, flexibel en crea tief. De hoogwaardige militaire systemen stelden hen in staat om op basis van informatie op het laatste moment plannen aan te passen. Was het eerst de be doeling om de oorlog te begin nen met een opmars over land, nu werden het een gecombi neerde lucht-landstrijd. De mogelijkheid om plannen aan te passen, had te maken met de vrijheid die president Bush zijn bevelhebber in de woestijn, generaal Franks gaf, en vervol gens de vrijheid die Franks aan zijn commandanten te velde gaf. Bush zei 'ja' tegen het plan, en daarmee basta. Franks: „Het oorlogsplan geeft commandan ten op alle niveaus de ruimte om een mozaïek op te bouwen dat ons de flexibiliteit geeft om de vijand aan te pakken zoals wij dat willen." Nu moet worden gesteld dat de Amerikanen en Britten een oor log voerden tegen een leger dat Amerikaanse infanteristen in hun Bradley-pantservoertuigen, ondersteund door Abranis-tanks (ach tergrond), zoeken naar wapens in Bagdad. foto John Moore/AP helemaal geen oorlog kon en wilde voeren. In de maanden voor de oorlog, hadden Ameri kaanse en Britse bommenwer pers alle luchtverdediging in Irak weggebombardeerd. Het leger van Saddam was antiek (veel verouderde tanks) en gede moraliseerd. Geleid bovendien door incompetente generaals. Mannen die vooral geen bedrei ging konden zijn of worden voor SaddamVanaf het begin van de oorlog werd het Iraakse militai re apparaat onder vuur geno men. Met name de commando- en controlecentra. De militairen kregen geen bevel meer. Het re guliere leger koos er voor geen strijd te beginnen en ging zo in rook op. Het was even schrikken toen Saddam de Fedayeen inzette maar dat was vooral omdat de Amerikanen een paar militairen verloren. Niet omdat de strijd erdoor werd beïnvloed. Abrams-tanks bleken niet on kwetsbaar, maar de raketlan- ceerders en AK-47's van de Iraakse bendes waren geen pro bleem. Zelfmoordenaars die zich onder de rupsbanden van de tanks gooiden, ook niet. Er was sprake van 'fel verzet', maar eigenlijk was daarvan geen sprake. Verzet impliceert organisatie, en die was er niet. Toen bekend werd dat het Iraakse regime ervandoor was gegaan, hielden ook Saddams bendes het voor gezien. Minister Rumsfeld kan tevre den zijn. 'Zijn' Pentagon heeft de oorlog gewonnen, laat nu an deren maar de vrede winnen. Rumsfelds militaire apparaat heeft Saddams regime in drie weken op de knieën gekregen. De combinatie van een superi eure luchtmacht en grondtroe pen, gekoppeld aan snelle en nauwkeurige informatievoor ziening, bleken succesvol. Dat wil overigens niet zeggen dat alle ellende van het slagveld tot het verleden behoren. On danks alle technologische ver nieuwingen beschoten de Brit ten en Amerikanen ook elkaar. Juist door de snelheid van ope reren, wisten de troepen op be paalde momenten ook niet meer wie waar was, en op welke af stand. Hetzelfde gold voor de bommenwerpers. De enige twee vliegtuigen van de coalitie die werden neergehaald, werden neergeschoten door eigen raket ten. De Iraakse luchtmacht heeft niet een keer het lucht ruim gekozen. GPD NEDERLAAG - Het Neder lands elftal heeft met 2-0 ver loren van de Belgen. De ploeg stelde in z'n tweehonderdste interland zwaar teleur. Al in de negentiende minuut kwamen de Rode Duivels op voor sprong door een doelpunt van Coppens, die kort daarop weer scoorde. Spits Abe Lenstra was zo uit vorm, dat hij door het publiek werd uitgefloten. TERUGKEER - De gemeente raad van Zierikzee heeft felle kritiek geuit op het beleid van burgemeester en wethouders. Het college wil via een nood verordening de mogelijkheid hebben om mensen uit de g meente te weren. Het zou ga: om gezinnen van geëvaeuee de arbeidskrachten die wj den teruggeroepen. De ra spreekt van volstrekte wfl keur dat sommige werknema hun gezin wel mee mogen» men, en andere (nog) niet. D raad is evenmin te sprei! over de uitdeling van texa kaas en sigaretten, waarbij! 'elite' bevoordeeld zou zijn, VREDE - De Verenigde Natii verwachten dat er half juniej vredesakkoord is bereikt! Korea. Ondertussen wordq van het front nog zware» tot-man-gevechten gemeld PZC Hoofdredactie: A. L, Oosthoek D. Bossoher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax: (0118) 470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Fax. (0118)470102 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113)273030 E-mail: redgoes@pzc.nl T erneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115)645741 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee, Goes en Hulst: 8.30-17.00 uur Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener aan ons verstrekte gegevens hebben wit opgenomen in een bestand dat word tkte gegevens hebben wij {abonnementenjadministratie en om u te (laten) ducten van de titels en de werkmaatschappijen v derden. Als u op deze informatie geen priis stelt lezersservice. Postbus 3229,4800 MB Breda Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen 0800-0231231 (bij aoceptgirobetaling geldleen toeslag van 2.00) per maand: 20.50 per kwartaal: 55,10 per jaar: €209,90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand vod het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag:€ 1,10 zaterdag-1,65 w Alle bedragen zijn inclusief 6% Bi* Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentie»®1 Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdenskantoa zondag: van 16.00 tot 18.00uur Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Personeelsadvertenties: Tel. (0118) 484240 Fax (0118) 470100 ...u Rubrieksadvertenties (klel Tel. (0118) 484321 Fax:(0118)484370 f Voor gewone advertenties' Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0118) 484369 Fax: (0118) 484309 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax:(0114)372771 Internet:www.pzc.nl/adverlefsn ■tra n Wegener of an kunt u dit schriftelijk isiana aai wurui ïr voor u relevan|®.?Leiec#* Behoort tot LUSgGHSf

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4