Waarom mannen zappen en vrouwen zeuren
If:
pGSaaiD
Hendrina Adriana van
Cranenburgh, horeeavrouw
25
zaterdag 19 april 2003
1 J
Kopje koffie
Kleurrijk publiek
Patsers
Hendrina Adriana van Cranenburgh: „De tophoreca leeft toch een beetje van die types die er een afwijkend leefpatroon op nahouden."
foto Lex de Meester
Ik was als Alice in Wonderland
Die tien kilo moest ze als de
bliksem zien kwijt te raken.
Met dat vaste voornemen trok
Hendrina Adriana van Cranen
burgh 24 jaar geleden de deur van
de hotelschool in Brugge achter
zich dicht. Drie jaar lunches van
drie, vier gangen hadden zich ver
taald in een zeer ongewenst maat
je meer. Gelukkig waren er ook
aangename zaken daar op de
Belgische nonnenschool voor
meisjes. „Wij sliepen op het semi
narie van de priesters in oplei
ding. Daar waren hele leuke jon
gens bij."
Met de nonnetjes daarentegen was
het kwaad kersen eten. „Aan het
eind van het eerste jaar heb ik gezegd:
ik wil extern. Het was gewoon bar
baars. Als je iets fout had gedaan,
moest je de hele nacht op je blote knie-
en voor de deur van zuster Mar ja zit
ten. Of na schooltijd pannen wassen -
van vier keukens. Of een weekeinde
overblijven op school, binnensmuurs
hè."
Dat ze op dat strenge internaat te
rechtkwam, en niet op - pakweg - de
hotelschool in Maastricht, had Hen
drina geheel en al aan zichzelf te wij
ten. „Na de lts, waar ik consumptieve
technieken had gedaan - brood en
banket - wilde ik vroedvrouw worden.
De decaan zag dat anders. 'Ben je he
lemaal belazerd?!', zei hij. 'Je ouders
hebben een prachtig bedrijf daar in
die Campveerse Toren en jij hebt dat
vak in jeEn dat nam ik dan aan, zo
zijn wij wel opgevoed. Ik zou me dus
gaan aanmelden bij een hotelschool.
Maar: ik was woordblind en een beetj e
benauwd dat het me niet zou lukken,
dus ik verscheurde de aanmeldings
formulieren."
Onvermijdelijk kwam het moment
dat Hendrina haar daad moest op
biechten. Ze hoopte dat de aanmel
dingstermijn inmiddels verstreken
was, maar toevallig wist vader nog
een heel goede hotelschool in Brugge.
Intern, met nonnen en alleen maar
meisjes. Het berouw kwam na de zon
de, en was vergeefs.
Achteraf zegt zij: de school was heel
streng, maar goed. „Een hotelschool
zoals een hotelschool zijn moet. Je
leerde er afzien, zoals het in de horeca
zelf is. Tafels dekken, en serveren, je
moest alles weten van alle producten,
welke wijn erbij geserveerd zou kun
nen worden, je moest er een cocktail
bij verzinnen als aperitief. Je leerde
alles eten en alles klaarmaken, met de
Franse keuken in het achterhoofd. Je
maakte kreeften klaar, banketten
voor vierhonderd man met ortholaan-
en - die kleine vogeltjes die nu be
schermd zijn - aan een spies; truffels,
langoustines, coquilles St. Jacques...
Op een doorsnee schooldag bestond
een lunch bijvoorbeeld uit een aperi-
tiefje, garnalencoctail, veloutésoep
van verse asperges, als hoofdgerecht
kreeft - en toe aan tafel bereide crêpes
suzettes met grand marnier."
Hendrina wist bij aankomst op de
nonnenschool al het een en ander van
de horeca. Net als de vier andere kin
deren van het gezin Van Cranenburgh
hielp ze al van jongs af aan mee in De
Campveerse Toren in Veere. In 1947
legde haar vader met zijn zeilboot aan
in het plaatsje. Hendrina's vader, des
tijds een jaar of dertig en kleine zelf
standige met een transportbedrijfje in
het Westland, besloot er een paar da
gen te blijven om eens na te denken
over zijn toekomst. „Op een dag ging
hij een kopje koffie drinken bij De
Campveerse Toren. Toentertijd was
Veere nog een rustig vissersplaatsje.
Wie er wilde blijven logeren, kon al
leen in de Campveerse Toren terecht.
De acht kleine kamertjes hadden geen
verwarming of sanitair. Onder de bed
den stond een po, die 's ochtends op
de gang werd gezet om te worden
geleegd. Kortom, de allure van de hui
dige Auberge was ver te zoeken. Ei
genlijk was het maar een armzalige
bedoening.
Of het nu daarom was of niet, de toen
malige uitbater kreeg net toen Henk
aan de koffie zat, ruzie met zijn vrouw
en wilde opeens van de herberg af. Of
Henk er geen zin in had, vroeg hij zijn
gast voor de vuist weg. Henk van Cra
nenburgh vond het niet zo'n gek idee
en zei j aWelis wa arkonhijnoggeenei
bakken en had hij geen van de beno
digde papieren, maar daar was alle
maal wel een mouw aan te passen.
„Vader betrok het kamertje achter de
keuken en begon. Blijkbaar had hij
het wel in de vingers, want het werd
steeds drukker en hij moest hulp
krachten inhuren. Een ervan was Jo
hanna de Buck, een echte Veerse uit
een gezin van acht kinderen. Dat was
mijn moeder."
Hendrina omschrijft haar vader als
iemand die altijd op zoek was naar
nieuwigheden. „Hij was een van de
eersten die ananas uit blik serveerde,
net na de oorlog. En Indische rijstta
fels in een tijd dat dat nog behoorlijk
exotisch was. Hij liet er gewoonweg
een kok uit Den Haag voor overko
men. Onder zijn leiding werd de
Campveerse Toren heel populair, in
binnen- en buitenland. De gemeente,
eigenaar van het pand, herstelde in de
jaren vijftig de buitenkant en mijn va
der verbouwde de acht kamers én de
paardenstallen tot luxueuze vertrek
ken, mét badkamer. Er kwam hete-
luchtverwarming, koud en warm
stromend water en een moderne hore-
cakeuken."
Zo kwam het dat Hendrina opgroeide
in een bloeiend familiebedrijf met een
gevarieerd en kleurrijk publiek.
„Kunstenaars, schrijvers, ministers,
maar ook recreanten. Koningin Bea
trix, Willem Alexander, Bertus Aaf-
jes, Karei Appel, Freddy Heineken,
maar ook mensen zoals jij en ik. Som
migen hebben door de jaren een bij
zondere band met Veere of de Toren
ontwikkeld."
Ze had na het afronden van de hotel
school dus in een gespreid bedje kun
nen stappen. Maar de zeventienjarige
had andere plannen. „Na mijn exa
men zou ik kok worden in Frankrijk
en daarna de beste kok van Neder
land. Dat was het idee. Die zomerva
kantie werkte ik nog even gewoon in
Veere, in bistro De Struyskelder, die
mijn vader er in '54 bijgekocht had. In
de loop der jaren hadden er ontzet
tend veel koks bij ons gewerkt en zo nu
en dan kwamen die wel eens buurten.
Zo ook Jannes Brevet, toentertijd
werkzaam in De Hoefslag in Bos en
Duin bij Zeist."
Toen hij haar vroeg bij hem te komen
werken dacht ze: waarom niet? En
waarom ook niet. Het restaurant
stond onder leiding van Gerard Fagel
en Wulf Engel en er straalden twee
Michelinsterren. „Op dat moment
was De Hoefslag hét restaurant van
Nederland. De Plek Waar Het Ge
beurde, waar de Nouvelle Cuisine ge
ïntroduceerd werd en iedereen kwam
eten om inspiratie op te doen."
Achteraf ervaart ze het als een ontzet
tend belangrijke periode in haar le
ven. „Ik voelde me daar Alice in Won
derland. Het was er dag en nacht
werken, maar dag en nacht feest. De
champagne vloeide er rijkelijk en het
was altijd vol. Ik heb er ontzettend
veel mensen leren kennen die nu ster
renrestaurants hebben. André van
Doorn van Kasteel Heemstede, één
ster; Jannes Brevet van Inter Scaldis
in Kruiningen, twee sterren; Otto Nij-
enhuis van Prinses Juliana in Valken
burg, één ster; enzovoorts. Daar heb ik
allemaal mee gewerkt in De Hoefslag.
Ik, negentien jaar, zoog het als een
spons in me op. Voor mij was toen heel
duidelijk dat ik het goede vak had ge
kozen."
Na tweeënhalf j aar kwam er een nieu
we, grote kans. „Mijn chef vroeg of ik
interesse had om een tijdje in de keu
ken van Robert Kranenborg te gaan
werken in Brussel, in Cravache d'Or,
een klassiek tweesterren restaurant.
Dat caterde veel voor het Paleis, voor
de ministers, voor Europese topbij
eenkomsten. Mijn Frans kwam me
daar goed van pas in het jaar dat ik er
werkte. Ik was één dag in de week vrij
een werkdag begon 's ochtends om ne
gen uur en eindigde om één uur 's
nachts. Maar daar stond ik helemaal
niet bij stil. Als je van dit vak houdt,
knijp je in je handjes als je in de goede
bedrijven komt, waar je jezelf verder
kunt ontwikkelen. Naar werkdruk of
salaris kijk je niet.
En toen kwam Hendrina van de hemel
in de hel. In een bistro, om precies te
zijn. „Gerard en zijn broer Martin Fa-
gel hadden in Utrecht een bistro ge
kocht die niet liep. Ze vroegen me of ik
daar chef wilde worden. En ik voelde
me verplicht. Maar dat is natuurlijk
wel héél wat anders dan koken voor
het paleis. Ik heb daar jankend entre-
cötes staan grillen, tranen die sissend
op de gril verdampen. Van tafels vol
met truffels ter waarde van een Jaguar
naar entrecóte met saus die op koeie-
poep leek."
Na drie jaar verkochten de eigenaren
de zaak en kwam de bevrijding. „Via
Gerard Fagel kon ik stages lopen in
Amerika: in het Waldorf Astoria in
New York en het Hilton Vista Interna
tional in Kansas City. Om het manage
ment een beetje in de vingers te krij
gen. Ik was weer Alice in Wonderland.
In het Waldorf Astoria bijvoorbeeld
heeft de president van Amerika zijn
eigen appartement. Alleen speciale
mensen mochten daar komen; daar
was ik er één van.
Na een halfjaar moest Hendrina weg.
Terug in Nederland was daar die va
cature voor een manager bij De Ge
leerde Man in Bennebroek. „Een strak
georganiseerd, klassiek, stijf restau
rant. Eén ster. Het was mijn eerste er
varing met de hiërarchie aan de voor
kant van een toprestaurant, om zo te
zeggen. Wat de clièntele betreft, dat
ging van: doe mij maar een Dom Pe-
rignonnetje. De duurste champagne
ter wereldEn doe er maar een blikje
kaviaar bij. Mensen die met zijn twee-
en voor 4500 gulden dineerden en
soms vier- vijfhonderd gulden fooi ga
ven. Patsers met een hoop centen
kwamen er, sterren, grote zakenlui,
echte onderwereldtypes ook. Plus
aanhangend vrouwelijk schoon. Die
tophoreca leeft er toch een beetje van,
laten we eerlijk wezen, van die types
die er een afwijkend leefpatroon op
nahouden. Lee Towers, Cor Boonstra,
mensen uit de bajes die verlof had
den."
En weer kwam er een kans. „Ze wil
den me hebben in De Doelen, een
swingende tent in Muiden. Het was er
hónderd procent anders. Net zo duur,
maar heel los. Gek genoeg met dezelf
de gasten. Het zou een gedenkwaar
dig jaar worden. Net terwijl Hendrina
het enorm naar haar zin had, hoorde
ze dat Gerard Fagel vermoord was.
„Met een dumdumkogel doodgescho
ten door een inbreker terwijl zijn
vriendin ernaast lag. Het heeft me
enorm geraakt. Gerard was een soort
broer van me, mijn ijkpunt. Ik zat in
de auto en zei hardop: wie moet nou
tegen mij zeggen dat ik het wel of niet
goed doe?" En juist toen kwam ze voor
een belangrijke keuze te staan. „Mijn
zwager, die de Campveerse Toren van
mijn vader had overgenomen, vroeg of
ik ook in het bedrijf wilde stappen. Ik
heb er een jaar van wakker gelegen en
toen gezegd: okee. Toen hebben we het
verdeeld: ik de Struyskelder. Hij de
Campveerse Toren.
Of het nog niet genoeg was, zette Hen
drina samen met haar toenmalige
partner Wulf Engel twee restaurants
op. „Eentje in Utrecht en een in Bra
bant. Tien jaar lang heb ik dat volge
houden, slopend heen en weer cros
sen, 4000 kilometer in de week van 's
ochtends vroeg tot diep in de nacht.
Tot ik besloot dat het wel genoeg ge
weest was en alleen nog de Struyskel
der aanhield. Dat was een jaar of zes
geleden."
Hendrina (nu 41) ging het jaar 2000 in
met het echte champagnegevoel. In
1999 trok haar zwager zich terug en
richtte ze zich, samen met haar zuster,
ook op de Campveerse Toren. „Om
zo'n pand te mogen exploiteren. In
Veere te mogen wonen en werken.
Daar waar ik grootgebracht ben. Er
zit een goed gevoel in dit pand. Er is
meer dan alleen maar muren. Als her
berg bestaat het al 500 jaar! Ik vind
het heel bijzonder dat ik wijnen kan
schenken die mijn vader nog inge
kocht heeft in 1947.
Ondine van der Vleuten
en tussen de seksen zijn 'hot'. foto GPD
Die verschillen hebben allemaal evolu
tionaire en biologische oorzaken,
schreven Allan en Barbara Pease al in
Waarom mannen niet luisteren en vrou
wen niet kunnen kaartlezen. Mannen
hebben een andere hersenstructuur
dan vrouwen en dat verklaart waarom
ze maar één ding tegelijk kunnen doen,
waarom ze verslaafd zijn aan sport en
waarom ze nauwelijks iets weten van
het privé-leven van hun vrienden, on
danks dat ze het hele weekend met hen
gevist hebben. Het verklaart ook waar
om vrouwen moeite hebben met inpar
keren, waarom ze hun baby 's nachts als
eerste horen huilen en waarom ze beter
gezichten kunnen onthouden.
Het eerste boek van de Australische
communicatiedeskundigen werd een
internationale bestseller. Er werden
meer dan zes miljoen exemplaren van
verkocht en tot op heden is het in 33 ta
len verschenen. Het echtpaar kreeg
duizenden reacties van mensen die zich
verbazen over de gedragingen van de
andere sekse en die zich gefrustreerd en
machteloos voelen omdat ze niet weten
hoe ze ermee om moeten gaan.
Alle reden dus voor een vervolg. On
langs verscheen bij uitgeverij Het
Spectrum dan ook Waarom mannen
liegen en vrouwen altijd schoenen ko
pen. Dit boek verklaart niet alleen de
verschillen tussen mannen en vrouwen,
maar biedt ook praktische oplossingen
om het onderlinge contact te verbete
ren en daarmee huwelijken te redden.
Het is, zegt het echtpaar Pease, een ge
bruiksaanwijzing om de andere sekse
beter te leren begrijpen.
Vrouwen verfoeien bijvoorbeeld het
zapgedrag van mannen. Mannen wil
len niet weten wat er op tv is, maar wat
er nog méér is. Dat komt, zegt het echt
paar Pease, omdat mannen dat duizen
den jaren geleden min of meer ook al
deden. Als een man na een dag jagen te
rugkeerde naar huis ging hij rond het
vuur zitten en staarde in de vlammen.
Temidden van zijn vrienden kon hij
langdurig in deze trancetoestand ver
keren zonder te communiceren en zon
der dat andere mannen van hem ver
langden dat hij sprak. Het was zijn
manier om zich te ontspannen en zich
weer op te laden voor de volgende dag.
De moderne man uit de 2 le eeuw staart
aan het eind van een lange werkdag nog
steeds het liefst 'in de vlammen', maar
gebruikt daarvoor nu een krant of een
tv. Vaak tot grote ergernis van zijn
vrouw, die gezellig met hem de dag wil
doorpraten. Oplossing van het schrij
versechtpaar: verstop de afstandsbe
diening of koop desnoods een eigen tv.
Nog zoiets: winkelen. De meeste kerels
hebben er een bloedhekel aan. Hun
hersenen zijn erop ingesteld om zich
snel zo snel mogelijk in een rechte lijn
van A naar B te verplaatsen en niet op
urenlang geslenter langs etalages en
winkelschappen. Tip van de Peases:
laat hem het winkelwagentje besturen.
„Mannen willen graag de leiding heb
ben en vinden het leuk te 'sturenen hun
ruimtelijk inzicht te gebruiken - bij het
nemen van bochten, voor het bepalen
van de snelheid, enzovoorts." De kans
is zelfs groot dat hij er 'brroemmm'-ge-
luiden bij gaat maken.
Maar vrouwen kunnen mannen ook be
hoorlijk op de zenuwen werken. Waar
ook ter wereld, overal zetten mannen
'gezeur' bovenaan de lijst van dingen
die ze verfoeien, ontdekte het echtpaar
Pease. Alleen al in de Verenigde Staten
zouden er meer dan 2000 gevallen per
jaar zijn van mannen die hun vrouw
hebben vermoord omdat haar gezeur
hen daartoe zou hebben gedreven.
Waar mevrouw zoal over zeurt? Over
praktisch alles. Over de vuilnisbak die
buiten moet worden gezet, over huis
houdelijke klusjes, over zijn gewicht,
over zijn vrienden. En over zijn moeder
natuurlijk. Volgens Allan en Barbara is
gezeur een duidelijk signaal van een
communicatieprobleem. Ook kan het
een schreeuw om erkenning zijn.
Hun alternatief: zeg manlief precies
wat je wilt. En geef hem als hij thuis
komt eerst een half uur om 'in de vlam
men te staren' voordat je erover begint
dat hij veel te laat thuis is. En als een
man zijn sokken of natte handdoeken
Waarom zappen mannen alle tv-ka-
nalen af? Waarom zeuren vrou
wen zo? En waarom laten mannen al
tijd de wc-bril omhoog staan? In hun
nieuwste boek verklaart het Australi
sche bestsellersechtpaar Allan en Bar
bara Pease de soms onoverbrugbare
verschillen tussen mannen en vrouwen
nader. „Als je weet hoe de hersenen van
een man werken, kan zijn aanwezig
heid hartstikke leuk zijn."
Het zijn soms uiterst triviale kwesties
waaruit de verschillen tussen mannen
en vrouwen blijken. Waarom wil hij
bijvoorbeeld dat de toiletrol van de
muur afrolt en niet naar de muur toe?
En waarom laat hij de wc-bril altijd
omhoog staan? En trouwens, waarom
willen vrouwen, in tegenstelling tot
mannen, altijd over gevoelens praten?
De heren op hun beurt vinden het
hoogst irritant dat vrouwen na hun toi-
letbezoek de bril naar beneden laten,
en niet even de moeite nemen om deze
weer omhoog te zetten. En waarom
kletsen vrouwen eigenlijk zo veel?
Hoe alledaags de problemen ook kun
nen zijn, er schijnen zelfs huwelijken te
stranden omdat hij altijd vergeet het
dopje op de tandpastatube te doen.
De verschillen tussen de seksen zijn
'hot'. Het blad Psychologie wijdt er de
ze maand maar liefst een heel thema
nummer aan.
voor de zoveelste keer op de grond laat
slingeren in plaats van ze in de was
mand te gooien, ga je niet zeuren maar
raap je ze gewoon niet meer op.
Het boek Waarom mannen liegen en
vrouwen altijd schoenen kopen laat
weinig ruimte voor vrouwen die óók
niet van winkelen houden of voor man
nen die wél over hun emoties kunnen
praten. Bovendien kan natuurlijk niet
elk (wan)gedrag toegeschreven worden
aan het verschil in hersenstructuur,
laat staan dat het als excuus mag die
nen. De heren mogen door de speciale
indeling van 's mans hersenpan dan
verslaafd zijn aan alles wat knoppen,
een motor of bewegende delen heeft -
zoals de auteurs beweren; maar waar
om kunnen dan maar zo weinig man
nen de wasmachine bedienen?
Niettemin zal elke lezer (m/v) wel iets
in de stereotiepe voorbeelden herken
nen, die bovendien met veel humor zijn
opgeschreven.
De verschillen tussen mannen en vrou
wen zijn daarmee niet alleen een bron
van irritatie, maar vooral ook een bron
van vermaak.
Corine van Zuthem
Allan Barbara Pease: Waarom mannen
liegen en vrouwen altijd schoenen kopen;
uitgeverij Het Spectrum;
ISBN 90 274 79 283; 14,95.
