PZC
23
Marihuana als medicijn
19 april 2003
m^ïMA pub
81/ 10ST HAS I NOL CAPS 2,5KG
VOLGENS VOORSCHRIFT
KAN HST REACTIEVERMOGEN BEÏNVLOEDEN
BOVENDIEN: PAS OP HET ALCOHOLISCHE DRANK
CI097DC-no
13M KI
m b'
mam
Verkeerde redenen
Verslaving
OPIUM RECEPT
Hoeveelheid 'U': .;n
Handtekening:L-
iHvertentie-expl o itat i e
f. d en Midden-Zeeland: 0118-484369;
^-Vlaanderen: 0114-372770.
edactie: 0118-484413
mail: redactie@pzc.nl
jstbus 18,4380 AA Vlissingen.
j
Hit LJ
ÉJ S-
iff atl flfsil I
foto Ruben Oreel
ifi lllliil
lllïlü i
Iffittf L&II 11
Zo'n vijftien tot twintig gebruikers
van medicinale cannabis komen
wekelijks koffieshop Checkpoint in
Terneuzen binnen om een voorraadje
in te slaan. „We hebben de zaak er
zelfs voor laten verbouwen. Het is hier
rolstoelvriendelijk", zegt bedrijfslei
der P. van Houcke. De helft van de pa
tiënten komt uit Zeeuws-Vlaanderen,
de andere helft is van over de grens.
Die Belgen blijven wel komen, maar
Checkpoint zou dit jaar wel eens een
groot deel van zijn Nederlandse klan
ten aan de apotheken kunnen verlie
zen. Toch juicht Van Houcke de ont
wikkelingen toe. „Het is goed dat die
wetswijziging erdoor is. De drempel
om een koffieshop in te gaan is zeker
voor oudere patiënten erg hoog."
De wetswijziging is de eerste stap. Pas
in september 2 0 0 3 zal medicinale can
nabis in apotheken verstrekt kunnen
worden, meldt het ministerie.
Helemaal waar is dat niet. Op een
zorgvuldig geheim gehouden locatie
produceert Maripharm medicinale
cannabis, waarmee naar eigen zeggen
zo'n duizend apotheken in Nederland
bevoorraad worden. Daarnaast kun
nen apotheken op recept Marinol ver
strekken, een medicijn dat in Enge
land (legaal) wordt geproduceerd en
dat bestaat uit pure THC (het belang
rijkste werkzame bestanddeel van
cannabis). Marinol kost 513,37 euro
voor 60 stuks. Marinol en medicinale
cannabis (46 euro voor vijf gram) ko
men in principe voor eigen rekening,
al vergoeden sommige zorgverzeke
raars - onder strikte voorwaarden - de
verstrekking vanuit de aanvullende
verzekering.
Over achtergronden van de wetswij
ziging zegt voorlichter Bas Kuik van
het Ministerie van Volksgezondheid:
„Er bereikten ons steeds meer signa
len dat cannabis werd voorgeschre
ven en verstrekt via apotheken, on
danks dat daarmee de Opiumwet
werd overtreden. Daarnaast is er het
gebruik via de koffieshops. Geen en
kele arts houdt die patiënten in de ga
ten en dat is geen wenselij ke situatie
Vandaar dat het ministerie in januari
2001 een Bureau Medicinale Canna
bis (BMC) instelde. Dat moest onder
zoeken of cannabis kon worden ge
bruikt als geneesmiddel en dus als
zodanig geregistreerd kon worden.
Het Academische Medisch Centrum
(AMC) in Amsterdam kreeg de op
dracht een wetenschappelijk onder
zoek te beginnen. Daarbij werd ge
werkt met medicinale cannabis van
twee geselecteerde telers, Maripharm
en SIMM (Stichting Institute of Medi
cal Marihuana, eveneens op een ge
heime locatie). Medicinale cannabis
moest daarnaast vrij zijn van pestici
den en schimmels en een gecontro
leerd gehalte aan werkzame stoffen
bezitten. Bij het SIMM worden nu al
bijna dertig verschillende soorten me
dicinale cannabis onderscheiden, elk
met een specifieke werking. Zo zijn er
aanwijzingen dat voor ms-patienten
een ander soort cannabis goed is dan
voor kankerpatiënten.
Het AMC-onderzoek heeft voorals
nog geen onomstotelijk bewijs opge
leverd dat medicinale cannabis
werkt, zegt Kuik. Weliswaar staat op
de website van het ministerie te lezen
dat cannabis een gunstig effect heeft
op ernstig zieke patiënten ('Zo kan het
de eetlustvermindering tegengaan hij
aids en kanker. Ook bestrijdt canna
bis misselijkheid bij chemotherapie
en bestraling'), maar volgens Kuik ba
seert het ministerie deze uitspraken
niet zozeer op het onderzoek, als wel
op gebruikerservaringen. Ondanks
het gebrek aan hard bewijs is de
Opiumwet toch gewijzigd, om te zor
gen dat het gebruik van medicinale
cannabis uit het grijze circuit komt.
„Dat is in het belang van de patiënt."
Momenteel wordt gekeken welke teler
de medicinale cannabis mag gaan
produceren. Dat zal één van de twee
telers worden die betrokken waren bij
het onderzoek.
Wat nu als medicinale cannabis wordt
Even
geen
pijn,
heerlijk!
verkocht in koffieshops, is afkomstig
van de Stichting Patiëntenbelangen
Medicinale Marihuana in Rotterdam
(SPMM). Voorzitter Ger de Zwaan
was in 1994 één van de eersten in Ne
derland die marihuana op recept
kreeg. „Mijn natuurarts schreef het
voor tegen de pijn en misselijkheid die
gepaard gingen met mijn chronische
alvleesklierontsteking. Ik haalde
mijn cannabis in de apotheek. Tot de
inspectie voor de Volksgezondheid er
lucht van kreeg. In 1997 waarschuw
de minister Borst de apotheken dat ze
met de verstrekking de Opiumwet
overtraden en was het afgelopen.
Toen heb ik samen met twee andere
patiënten de stichting opgezet, met
als doel: marihuana de apotheek in
krijgen. Totdat het zover was, gingen
wij zelf marihuana verhandelen van
door ons geselecteerde telers. Momen
teel kopen we met 400.000 mensen ge
zamenlijk in."
De verkoop loopt via koffieshops, die
aan bepaalde voorwaarden moeten
voldoen. Checkpoint in Terneuzen
bijvoorbeeld. De Zwaan van de stich
ting Medicinale Marihuana: „Klanten
moeten daar eerst een formulier van
de stichting invullen en opsturen. De
stichting vult in wat bij een bepaalde
ziekte de aanbevolen dosering is en
schrijft hen in. Met de aanbeveling
kunnen ze naar de dokter voor een re
cept. Dat is een half jaar geldig." Van
uit de koffieshop wordt nog gecheckt
of het klopt, want er zijn er genoeg die
wel zo'n receptje willen - vanwege de
20 procent korting.
Wie lid is van de Stichting, kan voor
15 euro vij f gram kopenPer week dis
tribueert de stichting zo'n anderhalf
kilo, waarvan circa 300 gram voor
Zeeland bestemd is. En, verrassing:
dat gebeurt ook per post. „Juist in
dunbevolkte provincies, met weinig
koffieshops, is dat een uitkomst." Die
hele handel zou straks afgelopen
moeten zijn. De Zwaan: „Daar zou ik
hartstikke blij mee zijn. Dan is onze
strijd gestreden."
Onder apothekers verschillen de me
ningen over de wetswijziging.
C. Lastdrager van de apotheken Dau-
wendaele en Souburg: „Ik vind dat de
Opiumwet om de verkeerde redenen is
gewijzigd. Het enige criterium mag
zijn: bewezen werkzaamheid en vei
ligheid." „Mensen die je kunt helpen,
die help je", zegt B. van de Lede van
De Goese Polder „In principe sta ik er
positief tegenover, maar ik vind het
wel belangrijk dat er begeleiding is
van een arts." B. van Impelen van apo
theek Stromenwijk-'t Zand in Mid
delburg vindt dat het eerste recept wel
altijd door een specialist moet worden
verstrekt. „Dit hoort niet thuis bij een
huisarts. Maar verder heb en had ik er
persoonlijk geen moeite mee. De
meeste van de geneesmiddelen die we
nu gebruiken komen uit de natuur,
van de aspirine uit wilgenbast tot
morfine uit slaapbollen. Zo gek is de
gedachte niet. Tot voor kort werkte ik
in Spijkenisse. Daar hebben we in de
laatste drie jaar in drie gevallen can
nabis verstrekt op recept van een spe
cialist. Wetende dat je eigenlijk in
overtreding bent. De arts die voor
schrijft, de apotheek die meewerkt,
waarschijnlijk ook de leverancier. Ik
heb me achter de oren gekrabd: is het
in het belang van de patiënten? Ik
vond dat ik ze niet naar een koffieshop
kon verwijzen. Dan koop je spullen
waarvan je niet weet wat er precies in
zit. Daarnaast is er het sociale aspect,
zeker voor ouderen. De associatie met
drugs, een criminele situatie."
En de associatie met verslaving. Het is
een van de belangrijkste redenen voor
patiënten om de verleiding te weer
staan of er snel mee te stoppen. Ank
Fondse, ms-patiënte en coördinator
van de afdeling Walcheren van de MS-
vereniging Nederland, verdiepte zich
begin jaren negentig in medicinale
cannabis. „Gewone pijnstillers hiel
pen niet tegen mijn aangezichtspijn.
De huisarts en mijn neuroloog ston
den achter me. Die vonden dat ik maar
moest kijken of het iets voor me deed.
Op een bijeenkomst over het gebruik
van cannabis als medicijn hoorde ik
hoe je bij die Rotterdamse stichting
kunt bestellen. In de koffieshop ben ik
ook een keer gaan kijken, maar daar
voelde me toch niet thuis. Iemand van
in de vijftig - je zag ze echt kijken. Ik
keek zelf ook mijn ogen uit. Toen be
sloot ik: in ieder geval niet via de kof
fieshop. Ik heb het in Rotterdam
besteld en het pakje werd keurig inge
pakt afgeleverd door de post, met in
haler, vier gram en een pijp erbijDe
eerste zes keer voelde ik niks. Ik wist
niet eens wat ik moest voelen. Nie
mand kon het me vertellen, want ik ga
niet met gebruikers om. De laatste
keer ging net nadat ik gebruikt had de
telefoon. Ik vergat het helemaal. Na
dat ik de telefoon had neergelegd,
keek ik naar de ramen en dacht: die
moeten nodig gewassen worden. Trap
op, trap af, geen pijn - dat was in geen
jaren gebeurd. Toen realiseerde ik me
pas: ik ben onder invloed geweest. Het
was zo heerlijk, dat ik dacht: dit zou ik
eigenlijk elke dag moeten gebruiken.
Ik schrok van mijn eigen gedachten.
Was ik net gestopt met roken en dan
zou ik hier weer aan verslaafd raken.
Toen heb ik het weggelegd. Het ligt er
nog. Zo bang ben ik ervoor gewor
den."
Volgens een inventarisatie van de MS-
vereniging Nederland uit 2000 ge
bruikt één op de twintig ms-patiënten
regelmatig. Zestig procent haalt het
bij koffieshops, dertien procent bij
arts/apotheker, veertien procent teelt
zelf en 30 procent komt er op een an
dere manier aan. Gerrie Kes (58) uit
Vlissingen is zo iemand die een struik
je in de tuin heeft staan. Ze heeft al
twaalf jaar ms, is in die tijd al een keer
bijna overleden aan een methylpred-
nisolonkuur en heeft voor haar chro
nische pijn al opiumpreparaten ge
slikt. „Ik had echt even geen pijn.
Heerlijk! Maar toen ik duizelig werd
en even moest stoppen was ik net een
junkdieafkickte. Geen rust, ikhoorde
stemmen. Dan maar pijn, dacht ik.
Verslaafd, dat nooit! Maar toen lag ik
's nachts dus wel weer wakker."
Tot haar broer suggereerde eens een
plakje cake met cannabis te nemen.
Dat beviel. „Ik heb nu de goede dosis
gevonden. Er gaan dertig plakjes in
een cake. Elke dag neem ik een half
plakje voor het slapen gaan. Krijg een
droge mond, kan de tv niet meer vol
gen, zeg welterusten en ga slapen. Ik
hoor mijn man niet eens bovenkomen
En de volgende ochtend geen kater,
niks. Mijn huisarts en neuroloog we
ten ervan. Nou, zeiden ze, 't is te hopen
dat je er baat bij hebt. Als je maar weet
dat je illegaal bezig bent, zei de neuro
loog. Een recept wilden ze niet ge
ven." Gerrie heeft geen angst voor
verslaving. „Tussendoor ben ik eens
een half jaar gestopt en ik ben pas nog
een week zónder in het ziekenhuis ge
weest. Géén last van afkickverschijn
selen."
Vorig jaar belde haar huisarts nog op
om te vragen of ze een longkankerpa
tiënt in zijn laatste fase wilde helpen.
„Die is er erg ziek van geworden. Mis
schien was de dosering niet goed. Dat
is nou omdat de mensen het zelf maar
uit moeten zoeken."
Ondine van der Vleuten
Eindelijk is dan de Opiumwet
aangepast, waardoor artsen
die recepten voor medicinale can
nabis uitschrijven én de apothe
kers die het verstrekken, niet meer
strafbaar zijn. Goed nieuws dus
voor de groep patiënten die zegt
veel baat te hebben bij het gebruik
van marihuana. Met name bij
chronische pijn, multiple sclerose,
glaucoom, Gilles de la Tourette en
bij kanker (tegen misselijkheid
van de chemokuur en eetlustver-
lies) melden gebruikers een be
langrijke verbetering.
