Geroofde kunst uit Nationaal Museum is onvervangbaar Irak mist een centrale figuur die het land kan verenigen Britse lezers hebben buik vol van oorlog 5 Vluchtelingen uit Midden-Oosten ongerust Toestand armloze jongen verslechtert met de dag Bush zou voorwendsel zoeken om regime aan te kunnen pakken dinsdag 15 april 2003 den HAAG - Wordt Syrië het volgende land dat de Verenigde Staten willen binnenvallen? De wees hiervoor neemt met de dag toe, nadat Washington dit weekeinde opnieuw had gezegd jat dit land, evenals Irak, over chemische wapens beschikt. Wapentuig Krekar Arabieren confereren over Irak Artsen zonder Grenzen is terug Oorlog eist eerste Israëlische leven Alle olievelden in handen coalitie Irakezen wacht in Iran rechtspraak Heropend Interimbestuur Meerderheid Militairen rfnorJooP van Dalfsen UTRECHT - Vluchtelingen uit l,et Midden-Oosten zijn hevig verontrust door de uitlatingen van Bush aan het adres van Syrië. Bij iedereen is de schrik oin het hart ges 1 agenniet alleen bii de Syriërs. Dat zei gisteren j.van Tilborg, directeur van de stichting Internationaal Net- werk van Locale Initiatieven voor Asielzoekers en tevens di recteur van de stichting Vluch telingen-Organisaties Neder land. In Nederland verblijvende vluchtelingen uit het Midden- Oosten verdenken Bush ervan dat hij die hele regio wil her scheppen, zegt Van Tilborg. ,,In die kringen bestaat de vrees dat Bush denkt dat hij God is." Nu Bush ogenschijnlijk zijn blik heeft gericht op andere landen zoals Syrië en Iran, veroorzaakt dat een hoop onrust. „In Irak heeft Bush een regime verjaagd. Daar zijn veel vluchtelingen uit het Midden-Oosten in hun hart blij mee. Waar hij nu mee dreigt, is echter niet meer ge koppeld aan een regime. Het lijkt erop dat hij veel verder wil gaan." De jongste ontwikkelingen zijn in Syrische kring in Nederland het gesprek van de dag, zegt Z. Jallo. Hij kwam twaalf jaar geleden als vluchteling vanuit Syrië naar Nederland. Hij werkt in het klooster van de Sy- risch Orthodoxe kerk in Glane (Overijssel). De mensen vinden het erg en onjuist wat er nu ge beurt, vertelt hij. De onrust wordt volgens hem nog vergroot doordat niemand precies weet wat er gaande is. ANP Vrees voor aanval op Syrië groeit Ayr Aad Luymes Veel landen, waaronder Duits land, menen dat de Amerikaan se president Bush slechts een voorwendsel zoekt om ook het regime in Syrië aan te pakken, nu de Amerikaanse troepen toch al in het buurland Irak zit ten. De Duitse bondskanselier Gerhard Schroder waarschuw de de VS vorige week om dit toch vooral niet te doen, maar vooralsnog lijkt Bush zich hier niets van aan te trekken. De oor logszuchtige taal over Syrië door Washington nam de afge lopen dagen slechts toe. Washington waarschuwde Sy rië zondag geen gevluchte hoge Iraakse functionarissen toe te laten. Ook beschuldigde Was hington de regering in Damas cus ervan dat zij Syriërs samen met de Irakezen tegen de Ameri kaanse troepen liet meevechten. Bovendien meldde Washington datlrak zijn chemische wapens naar Syrië heeft overgebracht. De Amerikanen vermoeden al heellang dat het land chemische wapens ontwikkelt. Veel van deze beschuldigingen zijn niet nieuw, maar lijken nu slechts een prelude te vormen vooreen volgend militair avon- tuurvan Washington. Vorig jaar beschuldigde Israël Syrië er al van massavernietigingswapens cj te slaan om ze verborgen te kiden voor de wapeninspec teurs van de Verenigde Naties. Damascus deed deze beschuldi gingen indertijd af als belache lijk. Syrië staat al ruim twintig jaar op het Amerikaanse lijstje van landen die terroristische acties steunen en chemische wapens produceren. Volgens Ameri kaanse inlichtingendiensten begon Syrië in 1982 een pro gramma voor het ontwikkelen van chemische wapens. In 1984 zouden twee fabrieken al grote hoeveelheden zenuwgas produ ceren, waaronder sarin en VX- gas. Ook beschikt Syrië over Scud-raketten voor de lange af stand. :'K ir** y*''-jvijs# y t y-DAJu iw pflf i1! In 1999 waarschuwden Wester se inlichtingendiensten dat Sy rië steun krijgt van Rusland bij de ontwikkeling van chemische wapens. Dit zou een jaar eerder zijn overeengekomen, toen Moskou en Damascus een mili taire overeenkomst onderte kenden over onder meer de le vering van wapentuig. Syrië ontkende echter in alle toonaar den dat het met een chemisch wapenprogramma bezig zou zijn. Het Syrische leger bestaat uit ongeveer 320.000 man. Dit aantal kan nog met 350.000 re servetroepen worden aange vuld, zodat dit 16 miljoen in woners tellende land kan be schikken over een relatief grote krijgsmacht. Verder zijn er nog enkele paramilitaire organisa ties, zoals de militie van de Baath-partij, die ongeveer 100.000 man telt. Evenals Irak wordt Syrië al de cennia lang geregeerd door de Baath (wedergeboorte)-partij. De ideoloog van deze Arabische Syriërs bij een krantenstalletje in Damascus. De onrust onder de bevolking en onder Syrische vluchte lingen in onder andere Nederland neemt toe door berichten over aanvallende bedoelingen van de Ame rikaanse president Bush. foto Khaled al Hariri/RTR nationale groepering was de Sy rische christen Michel Aflaq. Hoewel Aflaq tot zijn dood in 1989 altijd nauwe banden on derhield met het Iraakse regime, boterde het niet tussen de beide Hoessein als zijn grootste rivaal. Baath-partijen. De leider van de Syrië sloot zich in de Golfoorlog Syrische Baath-partij, presi- van 1991 danookaanbij decoa- dent Hafez al Assad die in 2000 litie die Irak uit Koeweit moest overleed, beschouwde Saddam verdrijven. Evenals Saddam regeerde As sad zijn land met strakke hand en was er ook in Syrië sprake van een persoonlij kheidsver- heerlijking. Kritiek op de presi dent en diens familie was verbo den. De media staan onder controle van de overheid en de oppositiegroepen worden hard aangepakt. In 1982 sloeg Assad in de stad Hama een opstand neer van radicale moslims, waarbij meer dan 10.000 men sen de dood vonden. Al Assads zoon Bashar liet, na zijn aantreden als president drie jaar geleden, de teugels iets vie ren en er zijn wat meer vrijhe den. Enkele tientallen politieke gevangenen werden toen vrijge laten. Ook de media hebben sindsdien iets meer ruimte, hoewel ze nog steeds niet over politieke kwes ties mogen berichten. De be trekkingen tussen Syrië en de VS zijn echter niet verbeterd, maar de afgelopen tijd juist ver slechterd wegens de Ameri kaanse aanval op Irak. In Damascus werden grote anti- Amerikaanse betogingen ge houden, terwijl de hoogste gees telijk leider in Syrië, de moefti sjeik Ahmad Kaftaro, de gelovi gen opriep zich met alle midde len tegen de Amerikaanse en Britse aanvallers te verzetten. President Bashar al Assad zelf waarschuwde voor een 'islami tische opstand'. Volgens het Amerikaanse blad Time steunt Syrië ook de Noord-Iraakse moslimorgani satie Ansar al Islam, die onder leiding staat van de door Neder land uitgewezen Mullah Krekar. ANP RIYAD - De buurlanden van Irak houden donderdag een con ferentie in de Saoedische hoofdstad Riyad over de toekomst van Irak nu de regering van Saddam Hoessein lijkt te zijn ge vallen. Dat heeft de Saoedische prins en minister van Buiten landse Zaken Saoed al Faisal gisteren bekendgemaakt. De ministers van Buitenlandse Zaken van de betreffende lan den bespreken de huidige ontwikkelingen aangezien die de Iraakse bevolking in het bijzonder en de Arabische staten in het algemeen aangaan, zei de prins. Welke landen aan de con ferentie meedoen, wilde Saoed al Faisal niet kwijt. AFP AMSTERDAM - Artsen zonder Grenzen is met meerdere teams terug in Irak. Een team is sinds dit weekeinde weer aan het werk in Bagdad waar het de directe noden in de zieken huizen onderzoekt. Een ander team is bezig in de buurt van Basra waar het een inventarisatie maakt van de grootste hu manitaire nood. Dat heeft een woordvoerder van Artsen zonder Grenzen Ne derland gisteren gezegd. De organisatie hervatte haar werk zaamheden dit weekeinde nadat twee vermiste medewerkers vrijdag in Bagdad waren vrijgelaten. De twee verdwenen een week geleden toen ze met met vier collega's werkten in het al- Kindi-ziekenhuis in Bagdad. ANP JERUZALEM - De oorlog in Irak heeft gisteren toch een Isra ëlische man het leven gekost. De 77-jarige man begreep een regeringsmededeling over verminderde paraatheid verkeerd, deed zijn gasmasker aan en stikte erin. De regering vertelde de Israëli's zondag juist dat ze hun gas- makers niet meer overal naartoe hoefden te nemen en dat ze de speciale kamers die ze moesten beschermen tegen een che mische aanval, konden ontmantelen. AFP KIRKUK - Met de inname van het noordelijk gelegen Kirkuk, het tweede oliecentrum van het land, hebben de coalitietroe pen alle oliebronnen van Irak in handen. De Amerikaanse le- gerwoordvoerder Vincent Brooks zei gisteren dat in noord- Irak nog één brandende oliebron was gevonden, die zo snel mogelijk zou worden geblust. Koeweitse brandweerlieden blusten zondag de laatste olie- brand in zuid-Irak, in het Al-Rumeila-veld, net ten noorden van de grens met Koeweit. De Amerikaanse firma Boots Coots International Well Control Inc., die door de Ameri kaanse regering is gecontracteerd, bluste twee andere bran den. De overige zeven oliebranden die bij het uitbreken van de vijandelijkheden door Irakezen waren aangestoken, zijn van zelf gedoofd. AP TEHERAN - Leden van de Iraakse regeringspartij Baath die naar Iran vluchten, worden gearresteerd en berecht .Dat geldt ook voor de leiders van die partij, waarschuwde de woord voerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken gisteren volgens het Iraanse persbureau IRNA. „Als ze vragen of ze mogen komen, zullen we ze weigeren. Als ze illegaal willen komen, berechten we ze voor de misdaden die ze tegen ons volk hebben begaan", aldus de zegsman van Buitenlandse Zaken. Irak en Iran voerden in de jaren tachtig gedurende acht jaar in oorlog met elkaar. ANP door Theo de With LEIDEN - Diederik Meijer, uni- versitair hoofddocent archeolo- Sievan het nabije oosten, is door de Unesco gevraagd zitting te nemen in een commissie die zich buigt over de toekomst van het Nationaal Museum in Bagdad. In dit museum werd afgelopen wekeinde door plunderaars "ink huisgehouden. Leenorme collectie van 170.000 voorwerpen is grotendeels ver nield en meegenomen. Meijer vernam het nieuws zondagoch tend via BBC Worldservice. Hij ®s geschokt. De aan de Uni versiteit Leiden verbonden ar- eheoloog heeft het betreffende museum diverse keren bezocht weet hoe kostbaar de ver roeste schat is. Hij beseft dat in «ke oorlog het risico van ver nieling en plundering bestaat, «secundaire gevaar is altijd «groter dan het primaire ge- Jaar dat zo'n museum door een ombardement wordt getrof- Ik hoopte dat de Amerika- non beter zouden opletten. Bo- i'ondien had ik van het Iraakse o« meer respect voor de eigen Mheden verwacht. Op scholen J°rdt daar in Irak veel aan- ®it aan besteed, want juist bodemschatten benadruk- J?- j ®emeenschappelijke ge- 'odenis van dit volk en vorm en daarmee een legitimatie regime." ^erden mensen stortten op het museum en met be- P van steekkarretjes en krui- seS n0rd het Sebouw leeS" Binnen 48 uur was de 2atkamer van de Mesopota- o e cultuur leeg. Wat res- .zijn de scherven van de vi- nJ? etl van beelden die te u aren om mee te nemen. Lu ^«tabletten, vazen, somtm',sieraden van goud", biiaUemaï?nadevraagwat y; in het Nationaal séniU!j Van Irak heeft aan- &1 "En niet alleen uit rjpi. maar ook uit andere «J?** vindplaatsen als Zuid t abyl°n en Basra. In laren 's bijvoorbeeld in de SLtWmtig van de vorige „yf^rootgrafveld ontdekt uit de r, baarhed^6 gevon^en kos* C4f0de 2600-2200 voor den waren in dit museum «i» «varen: nmengebracht." benden u het museum tien" kleitabletten in zijn bezit had", vervolgt hij. „Het gros van de inscripties was nog niet gepubliceerd. De teksten moesten nog geanalyseerd en beschreven worden. Het gaat om eenvoudige koningsinscrip ties, maar ook om ingewikkelde juridische of literaire teksten. Niet iedereen lijkt dat te besef fen, maar in dit zogeheten twee stromenland ligt de oorsprong van onze cultuur.Hij noemt het schrift, de astronomie, de astro logie, de landmeetkunde. „Alle maal afkomstig uit de regio die tegenwoordig binnen de lands grenzen van Irak ligt. Neem het verhaal over de zondvloed en de ark van Noach. Dat is letterlijk overgenomen uit het elfde ta blet van het Gilgamesj-epos. Ook de legende van Mozes in het biezen mandje komt uit Meso- potamië. Via allerlei omwegen is er zoveel in de westerse cul tuur terechtgekomen." Het wrange is dat het Nationaal Museum van Irak pas in 1999 heropend is. Ook in de vorige Golfoorlog viel het ten prooi aan plunderingen en het herstel kostte jaren. „Het ging toen om enkele duizenden kleinere voor werpen. We hebben het nu over 170.000 objecten die één voor één volstrekt uniek zijn. Alles in dat museum is onvervangbaar. Je moet het zien als een combi natie van Rijksmuseum in Am sterdam en het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden." Diederik Meijer vermoedt dat hij door de Unesco om hulp is gevraagd vanwege zijn grote kennis van het gebied. Hij do ceert al tientallen jaren over de geschiedenis van Irak, Syrië en Turkije. In eerste instantie deed hij dat in Amsterdam en tegen woordig in Leiden, waar veel expertise over het nabije oosten is geconcentreerd. „Ik denk dat ter plekke detectivewerk moet worden verricht om nog zoveel mogelijk voorwerpen op te spo ren en te confisqueren. Topstuk ken zijn toch niet te verkopen op de internationale antiekmarkt, de mindere stukken wel." Of het een 'mission impossible' is? „Misschien wel, maar niets doen is nog erger. Ik hoop dat de massapsychose tot bedaren komt en dat de Irakezen inzien dat ze niet hun eigen cultuur te grabbel moeten gooien. Unesco wil de mensen daarvan bewust maken." GPD door Hendriekus Wiltjer BAGDAD - Met de inname van Tikrit, de thuishaven van pre sident Saddam Hoesein en zijn clan, is de laatste grote stad van Irak in handen van de coa litietroepen gevallen. Daar mee lijkt een eind te komen aan de inmiddels 26 dagen durende oorlog en kunnen de Verenigde Staten en Groot- Brittannië zich storten op de wederopbouw van het land. Voor de meeste Irakezen ein digde het bewind van de Baath-partij al vorige week, toen Bagdad werd ingenomen. De dictator die het land al sinds 1979 bestierde, viel toen van zijn sokkel. De val van de hoofdstad leek de genadeslag voor de gezagsgetrouwe troe pen. In snel tempo vielen hierna de steden in het noor den die nog onder controle wa ren van Hoessein-getrouwe troepen. De oorlog duurde nog geen maand, maar de strijd is nog lang niet voorbij. Het land moet worden opgebouwd na meer dan dertig jaar Baath- dictatuur. Drie oorlogen en meer dan twaalf jaar sancties hebben de ooit zo bloeiende natie teruggebracht tot dicht bij het niveau van een ontwik kelingsland. De gezondheids zorg verslechterde, de kin dersterfte nam dramatisch toe en het onderwijssysteem klap te ineen. In het land moet allereerst de orde worden hersteld. Het volk lijkt langzamerhand uitge raasd, maar nog steeds wor den plunderingen gemeld. Patrouilles van Amerikaanse militairen en Iraakse politie agenten moeten hier een de finitief einde aan maken. Daarnaast moeten zaken als elektriciteit-, en water- en voedselvoorziening weer op gang worden gebracht. Voor Londen en Washington zijn dit vermoedelijk nog de minst in gewikkelde problemen. Ex-generaal Jay Garner moet voor de Amerikaanse regering het land enigszins op poten zetten en daarna het bestuur overdragen aan een interim- Na de val van Saddam wacht het loodzware kwarwei van de wederopbouw van diens land. foto Anja Niedringhaus/AP autoriteit die zorg moet dra gen voor het organiseren van algemene verkiezingen. Ge sprekken over de vorming van een tussentijdse regering be ginnen vandaag al in de zuide lijke stad Nasiriya. En dan begint ook het pro bleem. De Iraakse oppositie is verdeeld langs tribale, religi euze en etnische lijnen. Deze tegenstanders van het regime waren bijna uitsluitend actief in het buitenland en missen daardoor een basis in Irak. Al leen de Koerdische partijen in het noorden kunnen spreken van grote steun onder de be volking. Deze buitenlandse ballingen moeten nu de dialoog aangaan met tribale en religeuze lei ders. Bovendien moeten voor malige partijleden van de Baath uit onder meer de bu reaucratie in het geheel wor den opgenomen. Garner wil zoveel mogelijk Irakezen bij dit proces betrekken. Het moet beginnen op plaatselijk niveau en eindigen tijdens een grote zitting in Bagdad. De spanningen in Najaf kun nen een teken aan de wand zijn. In deze voor sjiiten heilige stad probeerde een radicale groepering de macht over te nemen van groot-ayatollah Ali Sistani, de hoogste sjiiti- sche geestelijke in Irak. Met hulp van stamleiders werd de belegering van Sistani's huis uiteindelijk opgeheven, maar de daders wisten te ont komen. Irak mist een figuur die het land kan verenigen. De Ver enigde Staten proberen Ah mad Chalabi naar voren te schuiven, maar deze sjiiet ver liet het land al in 1958 en heeft een dubieuze zakelijke achter grond. Bovendien staat Was hington niet eensgezind achter Chalabi. Hij heeft de steun van het Pentagon en vice-presi dent Cheney, maar weet de CIA en het ministerie van Bui tenlandse Zaken tegen zich. Zeker is wel dat de sjiiten een belangrijke rol zullen opeisen. Zij vormen de meerderheid van de bevolking en zijn stel selmatig buitengesloten van de macht, zowel in het huidige Irak als al onder de Ottoma- nen. De sjiitische oppositie partij Opperste Raad voor de Islamitische Revolutie in Irak (Sciri) onder leiding van aya tollah Mohammed Baqir al Hakim zal niet worden buiten gesloten, maar wordt door de VS met wantrouwen bekeken vanwege zijn banden met Iran. Verder zullen gevluchte oud- topmilitairen zoals Nizar Khazraji en Wafiq al Samarrai pogen invloed te veroveren. Als overgangsfiguur wordt ook de oude Adnan Pachachi genoemd. Deze 80-jaar oude soenniet zou volgens geruch ten worden gesteund door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ten slotte moet ook nog de Koerdische kwestie worden aangepakt. De Koerdische lei ders Barzani en Talabani zul len hun autonomie niet willen opgeven. Dat moet worden ge regeld in een nieuwe staats structuur. Bovendien zullen de Koerden in Bagdad een flinke vinger in de pap willen bij het reguleren van de geldstroom naar het noorden. ANP van onze redactie buitenland De oorlog in Irak heeft de Britse kranten niet de eco nomische successen gebracht waar zij stilletjes op hoopten. Pagina na pagina aan oorlogs verslaggeving, sfeerverhalen en menselijke berichten wisten de lezers niet te boeien. Een enkele uitzondering daar gelaten verkochten de serieu ze kranten en de populaire tab loids de afgelopen maanden tienduizenden kranten minder. De gezamenlijke zondagskran ten verloren zelfs tot een half miljoen lezers. Dat gebeurt terwijl de kosten van de intensieve verslaggeving juist enorm hoog zijn. De kran ten hopen dat het verlies tijde lijk is, en dat het kopen van de krant snel weer tot de dagelijkse gewoonten gaat behoren. In Groot-Brittannië geldt nog steeds, en meer dan elders, dat de krant die je leest, bepaalt tot welke sociale groep je wenst te horen. De afgelopen weken kwam daar vooral de klad in doordat de belangrijkste televisiezenders bijna per manent oorlogsbeelden uitzon den. De kranten konden de snelheid van de televisiecamera gewoon niet evenaren. Zij kregen ook te maken met de oorlogsmoeheid bij lezers en televisiekijkers. Een van de tabloids, de Daily Mail, heeft in ieder geval de les getrokken uit het afhaken van de lezers. Voor het eerst sinds het begin van de oorlog opende de krant gisteren niet met Irak, maar met de ontdekking van een vaccin tegen astma. Toch zijn er ook dieper liggende oor zaken aan te geven. Net als in Nedbrland neemt ook in Groot- Brittannië de ontlezing hand over hand toe. Daarnaast concurreren ook hier gratis treinkranten, waaronder de Britse versie van Metro, met de betaalde kranten. Voor één krant zijn de druiven bijzonder zuur. Dat is de Daily Mirror, een linkse tabloid die zich richt op de arbeiders. Als enige van de kranten koos de Mirror voor een permanent ver zet tegen de oorlog, naar het leek gesteund door de massale anti-oorlogsdemonstratie van 15 februari. Het effect: voor het eerst daalde afgelopen maand de oplage van de krant onder de twee miljoen. Eens was het de grootste krant van Groot-Brit tannië, met meer dan vijf mil joen verkochte exemplaren. Een nieuwe directrice, Sly Bailey, die zich nadrukkelijk ook met de redactionele lijn zal bemoei en, moet de afkalving stoppen. De berichten over de afkalving van de Mirror zijn een verder be- wijs voor de stelling dat - zodra dit land in oorlog is - de bevol king massaal de soldaten steunt. Uit een opiniepeiling van afgelopen weekeinde blijkt voorts dat Blairs besluit een po sitieve beoordeling krijgt. Ón danks het oorspronkelijke ver zet tegen de oorlog zijn zo'n twee van de drie Britten het in middels eens met de stelling dat de militaire actie de juiste be slissing was, meldt The Times. Ook is de voorsprong van La bour op de Conservatieven ver der gegroeid. GPD door Robert Bloemen BAGDAD - Iraakse artsen vre zen voor het leven van de armlo ze jongen die geldt als het bekendste slachtoffer van de oorlog in Irak. Volgens de medi ci die het kind behandelen is het nodig hem direct naar een zie kenhuis in het buitenland te vliegen voor een specialistische behandeling. Zonder ingrijpen sterft de jon gen aan bloedvergiftiging. Zijn gezondheidstoestand verslech tert met de dag, aldus een plei dooi aan de Amerikaanse presi dent Bush en de Britse premier Blair. „De situatie is hopeloos. Hij sterft als hij blijft. Stuur alstu blieft een van uw helikopters of vliegtuigen", citeerde de Britse omroep BBC gisteren uit de brief van een verpleegster van het Saddam City ziekenhuis. De twaalfjarige Ali Abbas staat symbool voor de Iraakse bur gerslachtoffers van de oorlog. Tijdens een bombardement ver loor hij beide armen en liep hij ernstige brandwonden over zijn lichaam op. ANP

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 5