PZC Wederopbouw is hels karwei Jaap van der Doef: kabinet van PvdA en CDA was snel gevallen FNV-voorman vindt mislukken beraad CDA en PvdA ramp Raad voor Cultuur zet vraagtekens bij sterke politieke sturing 15 april 1953 dinsdag 15 april 2003 Themakanaal Spanning Veroordeeld Vloeibaar Zonder Balkenende Hoe sneller de Irakezen de touwtjes in handen hebben des te beter Conferentie Meelopers Kunst kan met minder regels toe door Barenda Grutterink De Raad voor Cultuur wil dat de kunst- en cultuurwereld minder wordt belemmerd door regels. Dat staat in een advies dat gisteren in Den Haag is ge presenteerd. In hetzelfde stuk zegt de Raad dat de publieke omroepen zich veel meer van el kaar moeten gaan onderschei den. De Raad is in grote lijnen tevre den over de gang van zaken in de kunst- en cultuurwereld, die mede daardoor met minder re gels toekan. Het adviesorgaan toont zich minder in zijn nopjes met de ontwikkelingen in me dialand. De netprofilering van de publie ke omroep is onvoldoende, jon geren en lager opgeleiden ko men bij de publieken nog steeds te weinig aan bod en lang niet alle programma-afspraken worden nagekomen. Dat laatste geldt vooral op het gebied van Nederlands dramaDaar is zelfs sprake van achteruitgang. De Raad denkt daarom dat het be ter is als er minder geld direct naar de omroepverenigingen gaat. De geldstroom zou voor een groter deel via de NOS ('Pu blieke Omroep') moeten lopen, zodat die meer 'grip' kan krijgen op het totaalaanbod. De omroep zou ook wat meer kunnen doen aan kunst en cul tuur op de buis. De Raad pleit voor meer hedendaagse muziek en voor een themakanaal voor kunst en cultuur. Het adviesor gaan ziet ook een taak voor de omroep op filmgebied. De moei zame verhouding tussen film wereld en omroep is een van de oorzaken dat het filmklimaat in Nederland ondanks de stimule ringsmaatregelen nog onvol doende floreert. De Raad heeft ook zorgen over de journalistieke kant van tv, radio en geschreven pers. Niet alleen komt de pluriformiteit in het gedrang door de concentra tie van uitgeverijen, de kwali teit verandert ook door de aan pak van de onderwerpen: „Diepgang, kennis, ruime refe rentiekaders moeten wijken voor effect en emotie." Het vooradvies 'Cultuur, meer dan ooit' is gisteren aangeboden aan staatssecretaris Van Leeu wen van Cultuur. Hij of zijn op volger („Ik zal hem of haar laten weten wat ik ervan vind, maar ik kan niet over mijn graf heen regeren") moet deze zomer een 'uitgangspuntennota' opstellen voor het toekomstige culturele beleid. Het vooradvies is be doeld om daarbij van dienst te zijn. Het is bovendien een kader voor de Cultuurnota 2005-2008, het Kunstenplan. Kunst- en cul tuurinstellingen kunnen tot 1 december van dit jaar subsidie vragen. In mei 2004 komt dan het 'adviesplan' daarover van de Raad aan de bewindsper soon. Volgens voorzitter Winnie Sorg- drager is het vooradvies 'een ijkpunt, een momentopname, waarna zich debatten moeten gaan voordoen'. „Er kunnen al tijd ontwikkelingen en wijzi gingen zijn." Het vooradvies lijkt in elk geval af te rekenen met de sterke poli tieke sturing waarmee de cul tuurwereld door de Cultuurno ta 2001-2004 te maken kreeg. Hoewel die sturing resultaten heeft afgeworpen, is de 'autono me waarde van kunst en cultuur onder druk gezet', aldus de Raad. „Bovendien leidde het tot ongewenst gedetailleerde regel geving, sterke departementale sturing en omvangrijke bureau cratische en administratieve processen. De sector is vitaler dan ooit en professionaliseert zich steeds meer. Dus moet de overheid zich terughoudend op stellen." Volgens de Raad is er de afgelo pen jaren meer spanning ont staan tussen de inhoudelijke en economische kant. „Ook blijkt dat een te zwaar aangezette am bitie om het publieksbereik te vergroten de kerntaken van in stellingen onder druk kan zet ten. Het stellen van algemene prestatie-eisen moet dan ook worden vermeden: zo hoeft niet door Harmen van der Werf Het is goed dat CDA en PvdA uit elkaar zijn gegaan. Als ze een regering hadden ge vormd, was die toch snel geval len, denkt oud-burgemeester van Vlissingen Jaap van der Doef. Hij trekt een parallel met het kabinet waarin hij PvdA- staatssecretaris was, het vecht kabinet Van Agt-Den Uyl dat begin jaren tachtig na acht maanden uit elkaar spatte. „Van Agt en Balkenende hebben met elkaar gemeen dat ze geen vertrouwen hadden in samen werking met de PvdA." Van der Doef (69) heeft jaren lang in de Haagse politiek rond gelopen, van 1973 tot 1986, het jaar waarin hij burgemeester van Vlissingen werd. Hij kent de vaak moeizame verhouding tus sen CDA en PvdA van nabij. „Het overgrote deel van het CDA heeft altijd een voorkeur gehad voor regeren met de WD", stelt hij. „Alleen als de verkiezingsuitslag een coalitie tussen CD A en PvdA onafwend baar maakte, kwam die er ook. En dan moest het nog tussen personen klikken." In 19 81toen het CDA onder Van Agt door de kiezers min of meer veroordeeld werd tot samen werking met de PvdA, ontstond het kabinet waarin Van der Doef zat. Het trad 11 september 1981 aan en was 29 mei 1982 al weer verdwenen. CDA en PvdA konden het niet eens worden over bezuinigingen. Maar dat was slechts een afge leide oorzaak, meent Van der Doef. „Van Agt en PvdA- leider Den Uyl lagen elkaar niet en voor de PvdA was Van Agt geen vertrouwenwekkende premier." Hetzelfde geldt, volgens de ge wezen PvdA-politicus, voor Balkenende. „Hij wil met de WD regeren. Voor de verkiezin gen heeft hij dat duidelijk ge zegd. De verkiezingsuitslag maakte dat hij met de PvdA moest gaan praten. Maar hij heeft nooit uitgestraald, laat staan gezegd, dat hij ook een re gering met de PvdA wilde vor men. Als dat vertrouwen ont breekt, lukt het nooit." CDA en PvdA hadden volgens Van der Doef wel degelijk een kabinet kunnen vormen. Het idee dat er met de PvdA alleen 'met mooi weer', onder gunstige economische omstandigheden, valt te regeren, werpt hij verre van zich. „CDA en PvdA hebben in het derde kabinet-Lubbers laten zien dat dit kan, met Lubbers als premier en Kok als vice-pre mier. En deze keer was Wouter Bos bereid buitengewoon ver te gaan, met een bezuinigingspak ket dat van de PvdA méér vroeg dan politiek verantwoord was. Vandaar dat de WD ook zo graag alle onderhandelings stukken op tafel wil hebben, om de PvdA later mee om de oren te kunnen slaan." Als twee partijen eruit willen komen, lukt dat, is de ervaring van de oud-burgemeester van Vlissingen. „Politiek inhoude lijk valt er altijd overeenstem ming te bereiken. Je kunt finan ciële problemen verkleinen of vergroten. Bovendien, niet een kabinet heeft zijn eerste finan ciële doelstellingen ooit ge haald. Die zijn vloeibaar in de tijd, want de omstandigheden veranderen constant. Politieke intenties, daar draait het om." De PvdA lijkt als 'natuurlijke' regeringspartner van het CDA afgeschreven. Van 1945 tot 1958 maakten sociaal-democraten en christen-democraten samen de dienst uit. Sinds het vierde kabinet-Drees in 1958 viel, heeft de PvdA amper negentien jaar geregeerd, waarvan bijna elf jaar met het CDA en acht jaar met de VVD en D66. Met de christen-democraten zat alleen het derde kabinet-Lubbers (1989-1994) de rit uit. Toch denkt Van der Doef dat de PvdA nog aan regeren kan toe komen, maar met andere CDA- 'ers dan Balkenende. Hij noemt Herman Wijffels, oud-Rabo- bank-topman en de huidige voorzitter van de Sociaal Eco nomische Raad (SER). „Die is in staat vertrouwen te wekken." Of het er ook van komt? Van der Doef ziet wel wat in een kabinet onder Wijffels met 'sterke be windslieden' van CDA- en PvdA-huize, dat steeds voor voorstellen een meerderheid in het parlement moet zien te vin den. „Dat maakt de politiek scherper en schept een geweldi ge verantwoordelijkheid voor de Tweede Kamer." iedere instelling jongeren tot haar publiek te rekenen." Dit geeft de kunst- en cultuur wereld overigens geen vrijbrief om volledig zijn eigen gang te gaan: „Instellingen moeten zich niet loszingen van de ontwikke lingen in de samenleving, maar aansluiting zoeken bij wat zich in de maatschappij voltrekt." Voor het eerst komt de Raad met 'sectoranalyses', bedoeld om de gang van zaken op weg naar het nieuwe Kunstenplan voor ie dereen zo doorzichtig mogelijk te maken. Uit de twaalf analyses blijkt dat zowel musea als thea ters en theatergezelschappen hun programma's zo goed moge lijk gezamenlijk moeten af stemmen, zodat het publiek kan kiezen uit een rijker gescha keerd en evenwichtiger aanbod. De danswereld moet meer even wicht aanbrengen tussen vraag en aanbod, al mag de grensver leggende dans hierbij een beetje worden ontzien. Bij de letteren staat de diversi teit onder druk, waarschuwt de Raad. „Verschraling kan wor den tegengegaan door aandacht voor literatuuronderwijs en leesbevordering en voor vaste boekenprijs en specifiek lette renbeleid." De vernieuwing van het biblio theekwezen dreigt her en der te verzanden. Nodig zijn de wil om lokaal en regionaal samen te werken, extra middelen van het rijk en een strakkere regie op provinciaal en landelijk niveau. De Raad hamert op het belang van cultuureducatie, want vol gens Sorgdrager is cultuur een instrinsiek onderdeel van de sa menleving." ANP door Robert Verkerk Liever vandaag dan morgen een interim-regering voor Irak. Aan de bezettingsperio de van de Amerikanen en de Britten moet zo snel mogelijk een einde komen. Toch duurt het zeker nog enkele maanden voordat een overgangsrege ring in Bagdad zal zetelen. Daarna begint een moeizaam proces van democratisering. Aan het woord is Max van der Stoel (79), PvcLA-zwaarge- wicht en gerespecteerd diplo maat, onder meer als voorma lig Hoge Commissaris voor Nationale Minderheden van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Hij zucht eens diep als hij na denkt over de hobbels van 'puin' die moeten worden ge nomen bij de opbouw van een land dat geen democratische wortels heeft. Een land dat is ingebed in een regio waar de Amerikaanse haviken het liefst democratieën zouden willen 'neerzetten'. „Het doet me denken aan 1945 toen de Tweede Wereldoorlog was afgelopen en de Duitsers spraken van Stunde Null (het uur nul, red.). Ze moesten weer van vooraf aan beginnen. Het zelfde geldt voor Irak. Er is geen regering, geen bestuur en geen politiemacht meer. Er is een machtsvacuümDe Ame rikanen en Britten moeten nu voorrang geven aan het herstel van de openbare orde, vindt Van der Stoel. Dat coalitietroepen nog bezig zijn enkele verzetshaarden te overwinnen, mag in zijn ogen niet langer een excuus zijn. Ook niet het gegeven dat de plunderingen even de druk van de ketel halen. „Een paar dagen van woede-uitbarstin gen kan ik me voorstellen, maar je kunt frustratie en ge brek aan manschappen niet blijven aanvoeren als excuus om de anarchie te laten be staan. Met de dag slinkt het verzet, dus met de dag komt er ook meer ruimte iets te doen aan de plunderingen." Van der Stoel, in de jaren ne gentig VN-rapporteur over mensenrechten in Irak, ziet het als een deel van een veel groter probleem: hoe bouw je weer een bestuursapparaat op? De ballingen die nu langs de zij- Een uitgeschakelde Iraakse tank ligt aan de kant van de weg in Bagdad. foto Christophe Simon/EPA lijn staan, zijn volgens de di plomaat niet de geschiktste kandidaten om in een interim regering te stappen. „Deze mensen dienen zich luidkeels aan, zoals Chalabi die al meer dan veertig jaar in het buiten land woont. Door hun lange verblijf buiten Irak hebben de ballingen weinig voeling meer met de bevolking. Het is veel te riskant om dan juist deze mensen daar neer te zet ten." De oud-minister van Buiten landse Zaken pleit voor een conferentie van uit het verzet naar voren komende figuren. Dat is op zich al een hels kar wei, erkent hijDeze conferen tie zou moeten uitmaken wie er aan de interim-regering gaat deelnemen. „De Amerikaanse generaal b.d. Garner zie ik meer als een man die de zaken organisato risch gaat runnen. De Verenig de Naties moeten naast voed selhulp ook een politieke rol gaan spelen, het vooroverleg met de lokale leiders organise ren, ook voor wat betreft de opbouw van het nieuwe be stuur." De Amerikanen zullen volgens Van der Stoel ook inzien dat ze niet om de Verenigde Naties heen kunnen. Internationale financiële organisaties, zoals de Wereldbank en het Interna tionaal Monetair Fonds, wil len wel hulp bieden, maar dan moet er een regering zitten die internationaal wordt erkend. „En dat kunnen alleen de VN doen. Blair kiest daarin de juiste rol. Hij heeft zich tegen over Bush sterk gemaakt voor de rol van de VN. Maar ik be grijp de vrees van de Amerika nen wel. Ze zijn bang dat er in de Veiligheidsraad weer aller lei moeilijkheden ontstaan met Rusland, Frankrijk en Duitsland, met alle tij d die dat weer kost." De diplomatie zal zich op nieuw moeten bewijzen. Het komt erop aan dat de tegen stellingen die zich in de weken voor het uitbreken van de oor log in de Veiligheidsraad manifesteerden, worden over wonnen en dat vooral de per manente leden de handen in eenslaan om tot de opbouw van een nieuw Irak te komen. De VS zouden dan meer ge neigd zijn om de VN een cen trale rol te geven. „Ik kan niet vaak genoeg zeggen dat er spoed, spoed, spoed is gebo den. Hoe sneller de Irakezen de touwtjes weer in handen heb ben, des te beter." De VS mogen nu de militaire slag hebben gewonnen, maar ze verliezen de politieke slag als ze te lang blijven. Dan worden de bevrijders bezetters. Daar bij komt de angst dat maffia achtige bendes machtsposities gaan innemen. Het zal al moeilijk genoeg worden om gezagsdragers te vinden die door de bevolking worden geaccepteerd. Boven dien is er een grote groep die het regime steunde. „Daarin zal een schifting moeten wor den aangebracht tussen ener zijds degenen die onder Saddam misdaden hebben ge pleegd, en anderzijds de mee lopers. Het land zal er niet aan ontkomen om in ieder geval die laatste groep te laten lopen wil je een land weer opbou wen. Anders is het probleem niet te behappen." Van der Stoel beklemtoont dat prioriteit moet worden gege ven aan pogingen om verschil lende etnische groepen in het land onderling te doen laten samenwerken bij het opbouw - proces. ANP door Sylvia Marmelstein FNV-voorzitter Lodewijk de Waal vindt het 'treu rig' dat de formatiegesprek- ken tussen CDA en PvdA zijn geklapt. Het gevolg is vol gens hem rampzalig omdat er de komende maanden weer geen afspraken kunnen wor den gemaakt met de politiek om de exploderende werk loosheid aan te pakken. Ook andere gesprekken - over de herziening van de WAO bij voorbeeld - liggen voorlopig helemaal stil. - Wat was uw eerste reactie op het stuklopen van de for matie? „Ik dacht meteen: gelukkig leven we in een klein land. Als ons land groter was ge weest was de hele wereld in de problemen gekomen. Ik had het liefste gezien dat het CDA en de PvdA samen zou den gaan regeren. Dat biedt de beste garanties voor een sociaal beleid. Het bijna ak koord tussen de partijen zag er ook helemaal zo slecht niet uit. Het moest wel bijge schaafd worden omdat er te weinig geïnvesteerd werd in sociaal beleid. Daar was best geld voor geweest als het CDA wat minder gefixeerd zou zijn op het begrotingste kort. Ik vindt het een bizarre ontknoping. Toch zie ik ook positieve kanten aan het stuklopen van de gesprek ken. In het bijna akkoord zou de koppeling worden losge laten. Dan stijgen de salaris sen in de publieke sector en de uitkeringen niet langer mee met de gemiddelde loon stijging van de lonen in de marktsector. Voor de vakbe weging is dat een onaccepta bel voorstel. Dat is nu geluk kig van de baan." - Voorlopig. „Ja, want als het CDA in een volgende regering komt - en daar ga ik van uit - kan de koppeling weer onderwerp van gesprek worden. Dat is. voor mij een grote zorg. Ook andere plannen van die partij drukken de koopkracht van de werknemers. En de partij wil te weinig geld investeren in sociale plannen. Mijn gro te angst is dat het CDAit verder gaat met de VVD, Wat daarvoor plannen uitrolla: weten we. De WD wil zeker ontkoppelen en de WAOfliik verslechteren. Er zalkeihanj worden gesnoeid in de socia le voorzieningen. Het ziet er dus niet vrolijk uit." - Toch zijn er weinig anden combinaties te maken dij ook een meerderheid hebben. „Ik vind dat er nieuwe ver kiezingen gehouden moeten worden. Het vorige kabinet van CDA, VVD en LPF is door de kiezers keihard afge straft. Het volk wilde niet zo'n hard sociaal beleid ea stemde daarom massaal linkser. Het is nu dus ookniei logisch dat CDA gewoon ver der zou gaan met WD ea misschien wel LPF. We moe ten de mening van het volk weer vragen." - Voorlopig kan de vakbewe ging niet praten met de poli tiek over plannen. Wat gaat de FNV nu doen? „We hebben voorlopig geert kabinet om plannen mee te maken. We kunnen dus geen afspraken maken over het behoud van werkgelegen heid en over belangrijke za ken als de WAO. We zullen dus onze eigen koers gaai varen. Afspraken maken over die onderwerpen da cao 's bijvoorbeeld. Ookwilik een volgend kabinet waar schuwen. Komt er een kabi net dat inzet op ontkoppeling en met plannen komt die in hakken op de koopkracht van werknemers dan valt a met ons niet meer te praten over een gematigde loonont wikkeling. We zullen doen wat we zelf denken dat goed voor ons is." GPD ZUID-AFRIKA - Vandaag zijn er verkiezingen in Zuid- Afrika. Er moeten 156 leden voor de Volksraad worden ge kozen. De Volksraad is te ver gelijken met de Tweede Ka mer. De Nationale Partij, geleid door dr. Malan, rekent op een meerderheid. Zij is voor apartheid. Aangenomen wordt dat de opkomst groter zal zijn dan ooit. Alleen blan ken mogen stemmen. BURGEMEESTER - Burge meester d'Ailly van Amster dam heeft zondag en maandag een bezoek gebracht aan Schouwen en Duiveland. Am sterdam heeft dit gebied ge adopteerd. d'Ailly vindt hé onbegrijpelijk, verontrusten: en onduldbaar dat op zaterda gen en zondagen niet aani wederopbouw wordt gewerkl Volgens d'Ailly moet dag 8 nacht worden doorgewerkt. PLANTJES - De getroffenge zinnen uit Kortgene hebb plantjes gekregen. Het ise geschenk van de N.V. Polaks Zn. uit Middelburg. HBS - De christelijke hbsin Middelburg opent naar waarschijnlijkheid op 1 s tember. De school begint®* de eerste klas, en wordt gek delijk uitgebreid. PZC Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A, L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax: (0118) 470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)470102 E-mail. redwalch@pzo.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax (0113)273030 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645741 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee, Goes en Hulst: 8.30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2,00) per maand: 20,50 per kwartaal: 55,10 per jaar: 209,90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maandvoff het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag:€ 1.10 zaterdag: 1,65 w Alle bedragen zijn inclusief 6%B>" Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentie»®" Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kant zondag: van 16.00 tot 18.00uur Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Personeelsadvertenties: Tel. (0118) 484240 Fax (0118) 470100 ij-cj Rubrieksadvertenties (ble Tel. (0118) 484321 Fax:(0118)484370 Voor gewone advertenties- Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0118) 484369 Fax:(0118)484309 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax:(0114)372771 lnternet:www,pzc.nl/advertere n Dedrrn e»P Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegenei--- aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt g®ru» {abonnementenadministratie en om u te (laten) intormeren over voor u relevante diens ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuidigge|ï-6.:i..; derden Als u op deze informatie geen pn|s stelt dan kunt u dit schriftelijk melden b i r». lezersservice. Postbus 3229.4800 MB Breda Behoort tot megener

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4