Baath-partij zal ook vertrek van Saddam kunnen overleven De moeder aller bommen staat klaar om te worden ingezet Woede over optreden Britten overheerst in ziekenhuis van Basra 5 Toekomstige regering Irak moet volgens Washington pro-westers zijn Saddam-artikeien in trek vrijdag 11 april 2003 Patrouille stuit op martelkamer in Nasiriyah Onderkoning Democratisch Rode Kruis hervat werk in Bagdad Tentenkamp voor gevangenen Wapens voor toekomstig leger Irak Powell: Syrië en Iran niet volgende Aantrekkelijk Barakken Water J NASIRIYAH - Ameri kaanse mariniers hebben in de zuidelijke stad Nasi riyah een gebouw aange troffen waar vermoedeli j k een martelkamer was in gericht. Het gebouw zou gebruikt zijn geweest door de Iraakse politie of veiligheidstroepen van de Baath-partij. De Amerikaanse pa trouille vond de verdachte ruimte toen drie mari niers op een explosief stapten en gewond raak ten tijdens het doorzoe ken van een laag gebouw. Ze troffen onder meer dossiers aan en legitima tiebewijzen van kinderen. „De documenten zijn zeer gedetailleerd. Het lijkt te veel op nazi-Duitsland", zei de Amerikaanse kapi tein Peter McAleer. De do cumenten zijn in beslag genomen. Diep in het gebouw was een kleine kamer zonder ramen, waarvan de vloer bezaaid lag met kleren en medicijnen, voor een groot deel verbrand. De kamer bevatte vijf kleine cellen met zware deuren. Aan een kleine generator was met een elektrici teitskabel een ijzeren staaf verbonden. Mari niers die het gebouw doorzochten zeggen dat de kabel ook verbonden was aan een stalen stoel. Verder lag er een houten blok met gaten erin en een touw, waarmee gevange nen kennelijk konden worden vastgebonden. Volgens McAleer hebben inwoners van Nasiriyah na de eerste doorzoeking van de mariniers brand gesticht in het gebouw, om de herinnering aan het regime van Saddam Hoes sein uit te wissen. „Ik dacht dat dit een poli tiebureau was, maar toen ik hier terugkwam dacht ik aan een martelkamer", zei marinier James Jef freys. AP VS vrezen sjiitisch regime door Cees van Zweeden AMMAN - Deze week deden de Egyptische president Hosni Moebarak en de Saoedische prins Saoed al Faisal een beroep op de Amerikanen. De Irakezen, zo zeiden zij, moeten hun eigen land kunnen regeren. De oproep moet George Bush, president van Amerika, als muziek in de oren hebben geklonken. Volgaarne zou hij zien dat Irak door de Irakezen wordt be stuurd, zoals Egypte door de Egyptenaren en Saoedi-Arabië door de Saoediërs. De vraag is alleen: welke Irakezen? Moebarak is zelf nooit door het volk gekozen. Hij is een auto craat die tegenstanders onder drukt, martelt en opsluit. En hij is bezig zijn zoon klaar te sto men voor de opvolging, als zou Egypte een monarchistische re publiek zijn. Maar hij is pro- Amerikaans, en Amerika is pro- Moebarak. De Saoedische koninklijke fa milie schendt mensenrechten op vrijwel dezelfde schaal als Sad dam Hoessein dat deed, en an ders dan in Irak bestaat in Saoe di-Arabië zelfs geen vrijheid van religie. Overspelige echte lieden worden gestenigd of ont hoofd, dieven zien hun handen afgehakt. Vrouwen mogen niet autorijden. Maar de koninklijke familie houdt van Amerika, en omgekeerd. Het gevaar dat Bush in Irak het oude Amerikaanse beleid zal prolongeren, wordt door som migen in zijn land ingezien. ,,De beste manier om een militaire overwinning in een politieke ne derlaag te veranderen is in Bag dad een Amerikaanse militaire onderkoning te installeren, ge volgd door een Iraakse mario nettenregering", noteerde de New York Times. En dat lijkt nu precies te gaan gebeuren. Na de oorlog wordt Tommy Franks, de viersterren- generaal die de troepen com mandeert, de onderkoning. En deze week werd Ahmad Chalabi door de Amerikanen naar Nasirya in Zuid-Irak gevlogen. Daar kreeg hij de beschikking over een staf van lieden die door Amerika waren geselecteerd en in Hongarije waren geprepa reerd voor hun rol in het naoor logse Irak. Chalabi is een crimineel die een Jordaanse bank ooit voor 300 miljoen dollar tilde, en vervol gens in een kofferbak het land uitvluchtte. Hij wordt nu door Jordanië gezocht. Maar Ahmad Chalabi is pro-Amerikaans, en Amerika is pro-Chalabi. Chala bi is zo pro-Amerikaans dat hij er geen bezwaar tegen heeft dat de Amerikaanse troepen twee jaar in zijn land blijven, een land dat hij 45 jaar geleden voor het laatst had gezien. Op de top in Belfast verklaarde Bush deze week dat de Verenig de Naties een 'belangrijke rol' krijgen in het naoorlogse Irak. Maar de vraag is of die rol veel belangrijker is dan die van de VN-wapeninspecteurs voor de oorlog. Critici verwijten Bush dat hij lang voor zijn gang naar de VN al had besloten dat er oor log kwam in Irak. Het oorlogs plan lag al maanden klaar, maar dat was niet het enige. Vorige week onthulde de Washington Post dat ook het vredesplan al maanden klaar ligt. Het woord 'VN' komt er niet in voor. Generaal Franks wordt de militaire gouverneur, die rap porteert aan Donald Rumsfeld, de havik in het Pentagon. Onder Franks komt Jay Garner te staan, een ex-generaal die door Rumsfeld is geselecteerd. Gar ner en zijn team van 'ministers' zitten nu nog in Koeweit, maar zullen naar Zuid-Irak verhui zen zodra het veilig is. Tot de 'ministers' behoren twee andere haviken, eveneens door 'Rum my' uitgekozen: Douglas Feith en ex-CIA directeur James Woolsey. De 'couleur locale' komt van de corrupte Chalibi en zijn kompanen. Dit is het plan van het Pentagon voor het na oorlogse Irak. Er circuleert ook een ander plan, dat voorziet in een inte rim-regering rond de persoon van Adnan Pachachi, een geres pecteerde oud-minister. Pacha chi is een 80-jarige Iraakse bal ling die in Abu Dhabi woont. Hij verliet Irak na Saddam Hoes seins coup in 1968, maar liet zich nimmer in met de CIA. En hij hoedde zich ervoor de oorlog niet te steunen. Maar Bush moet hem niet, en om voor de hand liggende redenen: Pachachi wil met zijn ploeg van 32 intellectuelen en technocra ten het land naar een democra tische toekomst voeren. Een de mocratisch gekozen regering in Irak wordt onvermijdelijk ge domineerd door sjiieten, 's lands grootste etnische groep. Een dergelijke regering zou dichter tegen Iran aan schurken dan te gen Amerika. En wat als een de mocratisch Irak de Amerikanen zou verzoeken het land te verla ten, en de oliecontracten aan Frankrijk gaf? De geschiedenis mag niet een perfecte leidraad zijn voor toe komstig handelen, maar een be tere is er niet. In 1953 steunde de CIA de staatsgreep tegen de wettelijk gekozen premier Mos- sadeq van Iran. In 1992 steunde Washington het Algerijnse be sluit de verkiezingen te schrap pen, nadat die waren gewonnen door fundamentalisten. Jasser Arafat, die met 88 procent van de stemmen tot president werd gekozen, is inmiddels persona non grata verklaard. GPD Iraaks oppositieleider Ahmad Chalabi (tweede van links, met zwart T-shirt) werd deze week vanuit de VS naar Irak gevlogen als mogelijk nieuwe leider van Irak. foto Tim Sloan/EPA WASHINGTON - Voor het leven van president Saddam Hoes sein mag dan in Irak niet veel meer worden gegeven, op inter net bieden verzamelaars hoge bedragen voor alles wat met hem te maken heeft. Sinds het begin van de oorlog in Irak zijn meer dan duizend Saddam-spullen, van T-shirts tot Iraakse munten en biljetten, te koop aangeboden op de virtuele marktplaats eBay. Een verkoper prees de 'Saddam dinar', de Iraakse munteen heid met de beeltenis van de president erop, aan als een stukje geschiedenis dat zeker in waarde zal stijgen als de oorlog voorbij is. Voor een paar biljetten werd soms 40 dollar be taald, terwijl eind maart voor 1 dollar nog ongeveer 3000 Iraakse biljetten konden worden gekocht. RTR RIJSWIJK - Het Internationale Rode Kruis heeft zijn hulp verlenende activiteiten in Bagdad hervat. Dat meldde de or ganisatie gisteren. Het Rode Kruis besloot eerder deze week het werk te staken vanwege de onveilige situatie in de stad. Een Canadese medewerker van de organisatie overleed dins dag toen hij in een vuurgevecht terechtkwam. ANP WASHIN GTON - Het Amerikaanse leger bouwt in Umm Qasr in het zuiden van Irak een tentenkamp waarin 24.000 krijgs gevangenen kunnen worden opgesloten. De geallieerde troepen in Irak houden op dit moment 7300 krijgsgevangenen vast, zei kapitein John Delia Jacono. De of ficier ontkent dat er plannen zijn om een deel van de gevange nen naar de basis Guantanamo op Cuba te sturen, waar de VS een paar honderd terreurverdachten vasthouden. De krijgsgevangenen moeten tot het einde van de oorlog in Umm Qasr blijven. Daarna worden zij overgedragen aan de nieuwe Iraakse regering, of aan een door de Amerikanen ge leid militair bewind. AP BAGDAD - Amerikaanse troepen vernietigen slechts een deel van de conventionele wapens die zij in Irak vinden. Een ander deel wordt bewaard, om op een later tijdstip militaire groepe ringen en de politie mee te bewapenen. Dat hebben Ameri kaanse militairen bronnen gisteren gemeld. Vooral de lichte wapens, zoals geweren, halfautomatische wapens, en handgranaten worden opgeslagen. Mortieren en artillerie-materiaal worden wel vernietigd. „Wij hebben hiertoe van het hoogste niveau orders gekregen", zo liet een officier van de Amerikaanse explosieven opruimingsdienst weten. „Wij bewaren de lichtere wapens om later de vrije Iraakse troepen te kunnen bewapenen." RTR WASHINGTON - De VS zijn niet van plan na de oorlog in Irak ook Syrië en Iran aan te vallen. Dat heeft minister van Buiten landse Zaken Powell gezegd in een interview met de Los An geles Times. Powell verklaarde dat de Amerikaanse waar schuwingen aan het adres van deze landen niet betekenen dat er 'oorlog op komst is'. De VS waarschuwden Syrië onlangs dat het Irak geen wapens moet leveren. Iran is volgens Was hington een van de landen van de 'as van het kwaad'. Powell liet weten dat deze landen moeten beseffen wat de ge volgen zijn van het hebben van massavernietigingswapens en het steunen van terroristen. AFP door John Rice DOHA - Lang voordat Saddam Hoessein volledig de macht freep in Irak was zijn Baath- Partij al de belangrijkste machthebber. En mogelijk zal de partij de Iraakse politiek nog langna het verdwijnen van Sad dam achtervolgen. Veel deskun digen denken dat het nieuwe re gime op lagere niveaus zwaar op de partij zal steunen. De Arabische Baath Socialisti sche Partij heeft sinds haar eer ste korte greep naar de macht en haar uiteindelijke machtsover name in 1968 een totalitaire grip gekregen op bijna alle aspecten ran de Iraakse samenleving. Saddam, die bij de partij begon als ondergrondse moordenaar, speelde vanaf het eind van de j a- zestig een rol achter de schermen. Hij greep officieel in 1979 de macht in de partij Het ontmantelen van de Baath- Partij is een van de belangrijke doelstellingen van de Verenigde hiaten in de oorlog tegen Sad dams regime, maar dat kan nog moeilijk worden. De hoogste ge- r van de Iraakse over heid, het leger en het onderwijs 'orden gedomineerd door aan- angers van de partij. Genera - les mensen zijn geïndoctri neerd met de partij-ideologie ran Arabische suprematie. La- Sen geplaatste partijleden zitten mhet dagelijks bestuur van vele serheidsinstellingen. - it is een technocratische sa- enleving. We zullen op deze echnocraten die het land run en moeten vertrouwen", zegt e historica Phebe Marr, een nak-specialiste. eel mensen in de Baath zou- hzich op een of andere manier ,nea emtpoppen als politieke 'f", denkt ook David onderdirecteur van het ij ®ast Institute in Was- oen denktank waarin rrnalige Amerikaanse diplo- ,e,n bitten. Volgens Mack zijn j e. van de Baath-partij SaddamT volgelingen van m- Sommigen zijn uit s|»„iJeyIjicht, anderen waren WdatdT de Baath"Partii om h" j emge manier was Werken over^ei^ te kunnen k»n ;1,5 mi'i°en van de 24 mil- zich 5_Woners van Irak hebben Verbondi Oojt met de Baath-partij 'en- Maar slechts 25.000, tot 50.000 van hen zijn volwaar dig lid. Zij vormen de elite waarop de tegenstanders zich richten. Irak-specialist Amat- zia Baram van de Universiteit van Haifa, die in december in de Verenigde Staten was op een conferentie over de toekomst van Irak, vindt dat de elite van de Baath nooit meer leidende posities mag krijgen 'of ook maar in de buurt komen van het onderwijs, de media of het le ger'. De Baath-partij werd in 1943 in Syrië opgericht en verspreidde zich vervolgens in de Arabische wereld. De doelstelling van de partij was Arabische superiori teit en Arabische eenheid met een gewelddadige partijstruc tuur, naar het voorbeeld van de Sovjet-Unie. De partij greep in 1963 de macht in Syrië en zette afdelingen op in veel Arabische landen, waar bitter werd gestre den tegen het establishment en rivaliserende communisten. „In de jaren zeventig, toen ze veel geld had, was de partij be hoorlijk aantrekkelijk. Zij trok veel mensen die het onderdruk kende karakter negeerden. Het was een moderne, seculiere par tij", vertelt Marr. Na 34 jaar van onderdrukking is de aantrek kingskracht echter verdwenen. „Ik twijfel er niet aan dat bijna alle mensen in Irak eigenlijk willen worden bevrijd van dit regime en Saddam", aldus Marr. Maar dat betekent nog niet dat ze de Amerikanen zullen ver welkomen. Irak kent een lange geschiedenis van verzet tegen vreemde overheersing. Marr: „Het gaat erom de harten en hoofden te winnen; het is een politieke strijd en geen militai re." Als de Verenigde Staten in Irak blijven en zich impopulair ma ken, zal de Baath wellicht een toekomst hebben, zegt de histo ricus Rashid Khalidi van de Universiteit van Chicago. Kha lidi vergelijkt de Baath-partij met de Communistische Partij in de Sovjet-Unie, die op een goed moment werd veracht en wegkwijnde, maar later onder verschillende namen weer op dook in voormalige sovjetsta ten. „Naverloopvantijdkrijgen deze partijen weer nieuwe kracht, schudden ze hun oude imago af en gaan ze iets anders vertegenwoordigen." AP door Martijn Delaere De strijd om Bagdad is ge streden, de jacht op Sad dam gaat onverminderd door en de laatste resten van het regime worden opgeruimd. De Ameri kanen zijn vanaf de eerste dag van de oorlog regelrecht afge gaan op de slagader van het re gime, in de verwachting dat het Iraakse leiderschap vanzelf zou instorten. De zuurstof moest uit het systeem worden gepompt. Amerikaanse bommenwerpers vernielden de symbolen van de macht in Bagdad en bombar deerden het Iraakse militaire apparaat suf. Speciale Eenhe den hadden de weg geëffend door doelwitten te verkennen. Met de enorme snelheid over land kregen de divisies van de Republikeinse Garde nooit de tijd om zich te hergroeperen. De snelheid voorkwam dat een fat soenlijke verdediging werd op geworpen. Afgesloten van het leger en gehaat door de bevol king kon Saddams regime niet overleven. De reguliere troepen boden geen verzet en de Republikeinse Gar de rond Bagdad bleek uiteinde lijk niet bereid te vechten voor het regime van Saddam Hoes sein, maar hoe bestrijd je de laatste troepen die Saddams ve ge lijf willen beschermen? Het Pentagon heeft daar wel een antwoord op. De laatste dagen is Saddams thuisbasis Tikrit, zestig kilometer ten noorden van Bagdad aan de Tigris, onop houdelijk gebombardeerd. Spe cial Forces houden de toegangs wegen vanuit Bagdad in de gaten. Zoals generaal Vincent Brooks van Central Command gisteren zei: „Wij richten ons op Tikrit om te voorkomen dat het regime deze plaats gebruikt om de commandovoering te her stellen." Maar er wacht de Irakezen nog een verrassing: de 'Mother of All Bombs' (Moab). Het Pentagon berichtte gisteren dat deze im mense en onlangs voor het eerst geteste bom naar Irak onderweg was. Hij zal er dus nu wel zijn. De Moab ('Massive Ordnance Air Blast') is bijna tienduizend kilo zwaar en de krachtigste conventionele bom die de Ame rikaanse luchtmacht tot zijn be schikking heeft. De Moab is de opvolger van de BLU-82 'Daisy Cutter'. De 'Daisy Cutter' werd Standbeeld van de gevallen leider voor het gebouw van het Iraakse Olympisch Comité, dat gisteren in brand stond. foto Karim Sahib/EPA voor het eerst gebruikt in 1970 in Vietnam om landingsplaat sen te creëren voor helikopters. Het effect van de bom, die vorige maand met succes werd be proefd in Florida, is vergelijk baar met de ontploffing van een kleine kernbom. Militairen bij Central Com mand in Qatar gaan ervan uit dat sommige leden van het Baath-regime de afgelopen da gen zijn gevlucht naar Tikrit, samen met restanten van de Re publikeinse Garde. Anderen zouden naar Syrië zijn gevlucht, reden waarom minister van De fensie Rumsfeld gisteren weer fel uitviel naar Iraks buurland. Washington verklaart het felle verzet van Iraakse troepen bij de belangrijkste grensovergang met Syrië bij het plaatsje Al Qaim uit de noodzaak om deze vluchtweg voor het regime naar Syrië koste wat het kost open te houden. De nadruk van de Ame rikaanse en Britse luchtaanval len ligt dezer dagen op het noor den van Irak, grofweg de regio tussen Mosul en Kirkuk ten noorden van Bagdad. Special Forces commando's zeiden gis teren te verwachten dat de Ira kezen de hoofdweg naar Mosul de komende 24 uur zullen prijs geven. De afgelopen nachten hebben vliegtuigen van de USS Con stellation, een Amerikaans vliegdekschip in de Perzische Golf, volgens schout-bij-nacht Barry Costello barakken van de Republikeinse Garde bij Tikrit gebombardeerd. Tenminste een brigade van de Adnan divisie zou daar zijn gelegerd, versterkt met troepen die zijn gevlucht uit het noorden en het zuiden. Dat die Iraakse troepen, hoe ongeor ganiseerd ook, niet helemaal zijn verslagen, bleek begin deze week toen een Amerikaanse F- 15E Strike Eagle werd neerge haald nabij het 250.000 inwo ners tellende Tikrit. Voordat zware Amerikaanse landmachteenheden worden in gezet, wordt eerst, net als in de" strijd om Bagdad, het slagveld 'rijp gemaakt'. Dat 'rijp' maken is een eufemisme voor bombar deren, bombarderen en nog eens bombarderen. Jachtbommen werpers als de F-15E voeren precisie-aanvallen uit op commando- en controle-instal laties, bunkers en hoofdkwar tieren, terwijl B-52's bommen tapijten uitstrooien over de Iraakse troepen. Tanks en artil lerie moeten worden uitgescha keld voordat de Amerikaanse troepen optrekken, maar de Iraakse soldaten moeten ook in een shocktoestand worden ge bracht. Het moet ze uiteindelijk dun door de broek lopen als de dreun van Amerikaanse Abrams tanks dichterbij komt. In die strategie past ook de inzet van de 'Mother of All Bombs', net zoals de Amerikanen tijdens de Golfoorlog van 1991 elf 'Dai sy Cutters' op Iraakse stellingen in Koeweit gooiden. De restan ten van de Republikeinse Garde moeten 24 uur per dag vrezen voor hun leven. Geen slaap, geen rust, geen voedsel, geen water en geen leiding. GPD doorTini Tran BASRA - Op normale dagen be schikt het Academisch Zieken huis in Basra over tientallen artsen. Sinds woensdag blijven echter veel artsen thuis, hoewel er een groot aantal patiënten binnenkwam. Het medische centrum is een van de drie in de zuidelijke provinciehoofdstad, die de afgelopen dagen door Britse militairen zijn bezet. Net als in andere ziekenhuizen hebben veel mensen er verdriet en pijn. Maar ook heerst er woe de, over het optreden van de Britten. Zij worden verant woordelijk geacht voor het ver lies aan mensenlevens, de ge wonden en de chaos op straat. „Toen zij de stad binnendron gen, dachten wij dat zij een be stuur zouden vormen om de ver antwoordelij kheid over te nemen", zegt hoofdchirurg Ja- nan Peter al Sabah. „Wij heb ben geen voedsel of water nodig. Wat wij nodig hebben is veilig heid en bescherming. Onze boodschap aan de coalitietroe pen is: neem de verantwoorde lijkheid voor de veiligheid van het volk, van de woningen, van de dienstverlenende centra." Terwijl hij zijn verhaal doet, is het rustig in Basra. De kalmte staat in schril contrast tot de wanorde die heeft geheerst sinds maandag, toen de Britse militairen na twee dagen van hevige strijd de stad innamen. Twee dagen achtereen was de stad de prooi van plunderende menigten. Vooral regeringsge bouwen moesten het ontgelden. Alles wat kon worden wegge sleept, werd meegenomen. In het ziekenhuis zijn sinds het begin van de vijandelijkheden tweehonderd mensen gestor ven. Zevenhonderdvijftig pati ënten worden er nog behandeld aan verwondingen die zij door bommen en granaten hebben opgelopen. Eergisteren waren slechts vijftig van de 150 artsen aanwezig. Velen waren thuisge bleven om hun gezinnen tegen plunderaars te beschermen. Ook de directeur kwam niet op dagen. Hij verloor afgelopen weekeinde tien familieleden door Britse bombardementen. Ook het ziekenhuis was enkele dagen geleden het doelwit van plunderaars, die er vandoor gingen met een auto en medi sche uitrusting. In reactie hier op besloten de Britse comman danten het complex te laten bewaken en werden sluipschut ters op daken in de omgeving geplaatst. De patiënten en hun familiele den zijn woedend over de huma nitaire en de materiële schade die de Britse militairen hebben aangericht. „Zij hebben ons kwaad gedaan zonder enige noodzaak. Wij hebben deze be handeling niet verdiend", zegt Abdizahar Zidane, een 46-jari- ge ambtenaar. Zijn eenjarige kleinzoon ligt geheel gewikkeld in verbandgaas. Hij is ernstig verwond aan hoofd en buik. „Veel gezinnen zoals het onze zijn door het agressieve militai re optreden vernietigd", aldus Zidane. De arts Mohammed Jassin roept de zwaarste bombardementen van vorige week in herinnering. Op een gegeven moment kwa men er tachtig zwaargewonden tegelijk binnen. „Dit is niet het enige ziekenhuis waar dat ge beurde", zegt hij. „Wij waren dag en nacht aan het werk." Hoewel geen arts het met zoveel woorden zal zeggen, is het niet moeilijk de woede en de veront waardiging te proeven. Terwijl in Bagdad het plunde ren begon, waren de winkels in Basra gesloten en verlaten. Ook de straten waren grotendeels verlaten. Kleine groepjes men sen verzamelden zich rond Brit se tankauto's die water uitdeel den. Water is een kostbaar goed sinds een stroomstoring vorige week de pompen en daarmee de normale watervoorziening uit schakelde. Ook de telefoonser vice werkt niet langer. De coalitiecommandanten zeg gen dat Basra zich in een over gangsfase bevindt, van gevechtsoperaties naar veilig heids- en stabiliseringsopera ties. De familie van Abdul Has san heeft daar geen boodschap aanDe 2 8-jarige Hassan is van uit Nasiriyah naar het zieken huis gebracht. Hij haalt adem door een slangetje. Zijn hoofd is in gaas gewikkeld. Zijn lichaam is naakt, afgezien van een oran jehanddoek over zijn geslachts delen. Wat van zijn twee benen over is, is ook geheel verbonden. „Wij kunnen niets tegen het le ger doen", zegt Hassans neef. „Wij zijn heel erg kwaad. Wij zijn onschuldige mensen." AP

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 5