Spotten met de dood
Adrenaline
werkt verslavend
Foto's en video
in Haarlem
Sprankelende zigeunerjazz
Spion droomt van succes
i; 29
donderdag 10 april 2003
Luf?D vermetelheid nodig om te doen
ladn Reiné heeft gedaan. Zijn mis-
M The Delivery' was in 19 9 9 neerge-
worde critici en ook in de bioscopen
|J->Ucces geworden. Internationaal deed
lit rn onaar(iig in het video-cir-
ecL."lajJr'le Amerikanen aan wie Reiné de
1 had verkocht, blejten slecht van be-
o plaats van bij de pakken neer te
ear'J 'en,verzamelde de 'self made' regis-
fn iri! ,Crew van dienden en draaide met
- „Rationale cast een nieuwe actie
let r, U'd-Afrika: Adrenaline.
«I Saan over 'thrillseekers', lui die
oden .Men welke niet alleen streng ver-
Sen Sn t maar levensgevaarlijk boven-
IkffiaV me^ de dood schijnt scheuten
fevemÜ do,or ie nif te ia§en die versla"
w orzaken. Jason Fijal speelt een ad-
le verliefd is op Georgina Verbaan
achterhalen wat er met Georgina is ge
beurd. Maar eerst ontdekt hij dat Daniel
Louis Rivas, de leider van de doodsverach-
ters, ook nog handelt en niet in kauwgom-
ballen. In de finale komt er nog een andere
buitenissige aap uit de mouw maar wie zich
daardoor laat verrassen heeft wel erg wei
nig films gezien.
De blauwdruk van de film is kristalhelder
en bood interessante mogelijkheden. Een
spannende thriller in een milieu waar so
wieso ijzingwekkend gedrag tot de dage
lijkse regelmaat behoort. Het is eerder ver
toond in 'Point Break', waar Keanu Reeves,
als undercover-agent die bankrovers moet
opsporen, zich in een gezelschap nestelt van
surfers die ook doen aan 'sky diven'. Roel
Reiné kent die film, dat is overduidelijk.
Wat hij heeft geprobeerd is de 'daredevil'-
lijn met zijn 'thrillseekers' verder doortrek
ken. Behalve surfen op gevaarlijke plekken
en 'sky diven' doen deze jongens en meisjes
ook nog aan bungee jumpen, spoorrails-lig
gen en wurgseks. Ze deinzen zelfs niet terug
voor inbreken in een politiebureau.
De thriller-kant van de film heeft weinig
suspense te bieden en het acteerpeil is even
min om over naar huis te schrijven, hoewel
booswicht Rivas met zijn schuine oogjes wel
over een markant filmgeniek charisma be
schikt. Dat talent heeft opk Georgina Ver
baan. Helaas voor de fans komen we haar
enkel tegen in wat flash backs met amper
vijf minuten totale screen-tijd.
Waar de film het werkelijk van moet heb
ben, dat zijn de halsbrekende toeren. Regis
seur Reiné en zijn makkers hadden Kaap
stad opgezocht omdat het waanzinnig spec
taculaire landschap daar een extra adem
benemende dimensie kon geven aan het pa
rachutespringen, abseilen, bunjee-jumpen
etc. En laat nu Adrenaline uitgerekend
daarmee de mist in zijn gegaan. De film ziet
er niet uit. Hij oogt lelijk en slecht doorle
kend. Om kosten te drukken én optimaal
flexibel te kunnen werken, draaide Reiné
met digitale video, in het volste vertrouwen
dat het materiaal met mooi resultaat kon
worden opgeblazen naar een 35 mm-print.
Het heeft niet naar verwachting gewerkt.
We zien de 'thrillseekers' langs een rots
wand klauteren. De personages op de voor
grond zijn zo onderbelicht en zwart dat je
niemand kunt herkennen terwijl het ver
rukkelijke landschap op de achtergrond zo
overbelicht is dat je er bijna niets meer van
kunt zien. Of Reiné toch de mogelijkheden
van zijn DV-camera's heeft overschat of dat
het laboratorium prutswerk heeft afgele
verd - de regisseur zelf houdt het op het laat
ste - dat hoeven we als bioscoopbezoeker al
lemaal niet te weten. De groezelige beelden
brengen Adrenaline de genadeslag toe. Be
doeld als huzarenstaaltje is er niet veel meer
uitgekomen dan een huzarenslaatje. Dood
zonde.
Pieter van Lierop
Adrenaline: regie Roel Reiné, me: Jason Fijal, Da
niel Louis Rivas, Georgina Verbaan, te zien Cine
City VHssirigen.
te
pafanmantoontkorsten opzijn benen.
Ie
il
Jpenborst met een verse, ei-
ügenhandig gemaakte hech-
i«?; een man die korsten op zijn
idebenen toont, die zijn ont-
fertdoordat hij stomdronken
igaan zitten op een kokendhete
ittel:kinderen die lijm - de ar-
oededrug bij uitstek - snui-
udiverse foto's van een paar
ton de vrouw telkens het
üwel in haar buik toont en
palmensen die zonder man-
ironhun blote achterwerk of
glachtsdeel tonen. Exhibitio-
fahesmeerpijperij voor de
ipervlakkige bezoeker, maar
itfotoproject Case History
Heidegeschiedenis') - een se-
tdiede oorspronkelijk Oekra-
Ee fotograaf Mikhailov in
fcrkov schoot - is veel meer
ie lat. Wie verder durft te kij-
teziet een veelluik van het
Bét van de overgang van de
Munistische heilstaat naar
Wnsumptiemaatschappij
te schrijnend symbool van de
ooruitgang' na de ineenstor-
eg van het communistische
item waar de lucht van goed-
opewodka vanaf dampt,
ommige foto's zijn op extreem
rhormaat afgedrukt. Ande-
rP.Hinder groot formaat,
Jordan zonder lijst en ook
'"bijgesneden. Onduidelijk is
üfom Mikhailov voor deze
'istevorm kiest; het voegt
^stoeaan deze beelden, maar
Peerder af. Ronduit indruk
kend zijn de 110 kleine fo-
Idiein rijen van drie onder
torzijn gehangen. Geen
gpsnots, ook al zou je dit ver-
Wen door het kleine formaat
pze zijn afgedrukt,
wailov was in staat om zijn
raeenkwetsbare portretten
™en door het respect waar
foto Boris Mikhailov
mee hij zijn 'modellen' benader
de en het vertrouwen dat ze hem
schonken. In tegenstelling tot
bijvoorbeeld de Amerikaanse
fotograaf Roger Ballen die een
vergelijkbaar thema hanteert.
Ballen fotografeert al jaren
freaks afkomstig uit de blanke
plattelandsbevolking in Zuid-
Afrika, maar die beelden zijn
overduidelijk geënsceneerd en
gemanipuleerd.
Mikhailovs foto's herinneren af
en toe aan 17de-eeuwse schilde
rijen uit het boerengenre, zoals
van Jan Steen en Adriaen van
Ostade. Doordat hij af en toe in-
flitst hebben deze beelden ook
iets lucide. Dan lijkt de harde
werkelijkheid een stuk minder
grimmig en komt de werkelijk
heid, zoals in het geval van een
besneeuwde man die bij een
boom staat, poëtisch over.
Wie vervolgens een enorme te
genstelling verwacht bij de fo
to's van topmodefotograaf
Juergen Teller in de Verweyhal,
zal in eerste instantie zijn gelijk
halen bij het zien van vier mo
numentale portretten van vier
beauty queens: Miss Phillippi-
nes, Miss France, een platina
blonde Miss Estonia, Miss
Slovakia uit 1999. Maar daar
stoppen de glamour en sensatie
die bij de recente tentoonstel
ling van die andere topmodefo
tograaf in FOAM in Amster
dam, Testino, alleen maar in de
overtreffende trap ging. Want
kijk je vervolgens naar de zelf
portretten van - een toen aan
merkelijk dikkere - Teller in
zwart-wit, zoals 'Head Behind
Lamp' (2002), die hij in zijn ou
derlijk huis in Bubenreuth
maakte, dan komen deze zeer
dicht bij de getormenteerde we-
Daniel Louis Rivas en Georgina Verbaan.
als dochter van zijn baas. Het geluk schijnt
hem toe te lachen. Totdat Georgina veron
gelukt onder verdachte omstandigheden.
Jason gaat zich meer verdiepen in haar ab
rupt afgebroken leven - dom dat hij dat niet
eerder had gedaan - en ontdekt dat ze stie
kem lid is geweest van een clubje 'thrill
seekers' in en rond Kaapstad.
De held ziet zich genoodzaakt om eveneens
'thrillseeker' te worden teneinde aldus te
Beelden raken als mokerslag
et drieluik in De Hallen van het Frans Hals
l 1 Museum te Haarlem van de wereldvermaarde
fotografen Boris Mikhailov, de recente Citibank
lography Prize 2003 winnaar Juergen Teller en Tracey
lininbegint met een serie visuele kaakslagen. Als een moker
[ohard komen de foto's aan van Boris Mikhailov. Wie zich
1(gzijn lieflijke zwart-witfoto's kan herinneren, die in de
mepstentoonstelling 'AutoWerke' te zien waren, zal
Kpiitdeinzen bij het confronterende, keiharde realisme
Ighij nu voorzet.
Supermodel Kirsten Mc Menamy achter de schermen, Parijs 1995.
reld van Mikhailov. Ook in an
dere gevallen zie je dat Teller de
modewereld - waarin hij we
reldfaam genereerde door in de
jaren '90 de revolutionaire anti-
glamour 'junkielook' te intro
duceren - reeds geruime tijd
achter zich heeft gelaten. Hij
verzeilde in de modewereld
doordat hij opviel met foto's
voor hoezen van popartiesten
als Elton John, Björk, Sinead O'
Connor, PJ Harvey en Super
grass. Al snel werkte hij voor
modemagazines en tijdschrif
ten als Marie Claire, 10, W, The
Face en Vogue, met topmodellen
als Kirsten Mc Menamy, Linda
Evangelista, Claudia Schiffer,
land, Kate Moss, een groot zelf
portret van Teller zelfuitgezakt
en vet, liggend op de bank, een
foto van een klant van Yves
Saint Laurent uit de serie 'Cli
ents, Haute Couture: Jacqueline
de Ribes', uit 1999; Björk,
Kirsten Mc Menamy en een stil
leven waarin een boek is gefoto
grafeerd met de titel 'The addic
tive Personality'. Geen touw
aan vast te knopen, maar wel
zeer afwisselend en prikkelend
door allerlei verrassende
dwarsverbanden die spontaan
ontstaan door deze wijze van
presentatie.
Het zijn foto's uit de tentoon
stelling Marchenstüberl
Kate Moss en Stephanie Sey
mour. Van sommigen van hen,
zoals Mc Menamy en Seymour,
maakte de Duitse vanuit Lon
den opererende fotograaf per
soonlijke series zoals 'Seymour
More'.
Verschillende foto's van deze se
ries kom je tegen in de tentoon
stelling. De expositie is niet in
gedeeld volgens strakke thema's
maar speels geschikt volgens de
principes van beeld- en kleur-
rijm en contrast, en verschillen
de formaten. Zo zie je in één rij
tje bijvoorbeeld een portret van
modeontwerper Yves Saint
Laurent, Dame Barbara Cart-
('Sprookjeskamer') die hij al
eerder in München, Essen en in
Bologna toonde. Fotowerken
die hij combineerde met snap
shots van zijn gezin en familie in
zijn ouderlijk huis in Buben
reuth. Waarin ook de hobbyka
mer is te zien van zijn grootva
der die sprookjes uitbeeldde in
houtmozaïeken, waaraan hij de
titel van de expositie ontleende.
Van de persoonlijke snapshots
van Teller is de overstap naar
het videowerk van Tracey Emin
niet zo groot. CV Cunt Vernacu
lar ('CV volgens de taal van de
kut'), een videowerk dat vorig
jaar door het museum werd
foto Juergen Teller
aangekocht, is in feite een aan
eenschakeling van dit soort
beelden. Terwijl de in- en uit-
zoomende camera allerlei pri-
vé-hoekjes van het rommelige
huis van Emin anno 1997 aftast,
beschrijft zij jaar voor jaar op
sommend - alsof het een ander
betreft - haar eigen schrijnende
levensloop.
Emin behoort evenals Sarah
Lucas, Damien Hirst en de ge-
broeder Chapman tot de 'Fuck-
it' generatie van de Young Bri
tish Artists. Deze kunstenaar
die haar eigen leven tot kunst
werk heeft verheven, had recen-
telijk een zeer succesvolle over
zichtsexpositie in het Stedelijk
te Amsterdam. Haar stelling -
'Mijn leven is interessanter dan
de kunst die ik maak; vandaar
dat de kunst die ik maak moet
buigen voor mijn leven' - is geen
staaltje van puberale overmoed.
Zeker niet als je bedenkt dat
Emin zowat alle ellende heeft
gemaakt die de levensvreugde
van vrouwen al sinds mensen
heugenis belaagt: mishandeling
vanaf haar achtste, verkrach
ting op haar dertiende, twee
abortussen en een miskraam.
Dat daar alcoholisme, depres
sies en een poging tot zelfmoord
uit voortkwamen is niet meer
dan te begrijpen. Goddank is
het bij een poging gebleven.
Aart van der Kuijl
'Case History', fotowerken van Bo
ris Mikhailov, 'Marchenstüberl', fo
towerken van Juergen Teller en 'CV
Cunt Vernacular', videowerk van
Tracey Emin: te zien t/m 9 juni in De
Hallen van het Frans Hals Museum,
Grote Markt, Haarlem. Open: di.
t/m za. 11.00-17.00 uur; zon-en
feestdagen 12.00-17.00 uur.
Bruggen bouwen tussen cul
turen is de belangrijkste
drijfveer van de Algerijnse ci
neast Tony Gatlif (1948). In zijn
film Swing doet hij dat door het
tienjarige, rossige jongetje Max
kennis te laten maken met de zi
geunerwereld. Max logeert tij
dens de vakantie bij zijn oma in
haar deftige herenhuis in
Straatsburg. Zijn moeder heeft
het te druk met haar mobieltje
om zich met hem te bemoeien.
Max wil gitaar leren spelen en
raakt verzeild bij Miraldo, een
zigeuner die aan de rand van de
stad in een 'reservaat' woont en
een virtuoos is waar het gaat om
het spelen van zigeunerjazz. In
ruil voor zijn discman krijgt
Max van het jongensachtige zi
geunermeisje Swing een af
tandse gitaar uit het atelier van
haar oom Mandino Reinhardt.
„Is nog van Django geweest",
beweert ze, terwijl ze een ver
snellingskabel bevestigt op de
plaats van een ontbrekende
snaar.
Van Miraldo (een rol van gitarist
Tchavolo Schmitt) leert Max
hoe hij de snaren op de manou-
che-gitaar moet beroeren. Er
staat wel wat tegenover. Max
moet brieven naar de sociale
dienst schrijven om de kinder
bijslag voor de ongeletterde Mi
raldo los te peuteren.
Gaandeweg ontwikkelt zich een
vriendschap tussen de steeds
ondeugender wordende Max en
de rebelse Swing. Zeer tegen de
zin overigens van Max' oma die
de 'manouches' voor geen meter
vertrouwt, ook al laat ze haar
meubels door hen restaureren.
Net als een avontuur van de
echte James Bond begint
Johnny English met een scène
waarin de geheim agent op
spectaculaire wijze zijn visite
kaartje afgeeft. Met vastbera
den blik besluipt de in een zwart
commandopakje gehulde Ro
wan Atkinson een statig land
huis, alwaar hij in een handom
draai en met een kwinkslag
honden, gewapende tegenstan
ders en een fatale vrouw over
meestert.
Helaas berusten deze beelden
niet op werkelijkheid. Het is de
dagdroom van een laagge
plaatste spion bij de Britse ge
heime dienst, want ook daar zijn
rangen en standen. Johnny Eng
lish (Atkinson) is een onbedui
dende kantoorklerk die likke
baardend van afgunst toeziet
hoe de superieure Agent One
van vele meters afstand met een
soepele worp zijn mantel op het
kapstokhaakje mikt.
Je kunt je afvragen of er na de
dolzinnige Austin Powers-tri-
logie van de Canadese komiek
Mike Myers wel behoefte is aan
nog een Bond-parodie, maar
daar hebben de makers zich niet
door laten afschrikken. Regis
seur Peter Howitt, die eerder de
opvallende thriller 'Sliding
Doors' maakte, koos hier voor
een betrekkelijk sober palet
waardoor het er in ieder geval
toch weer anders uitziet. Het ty
pe dat Atkinson neerzet heeft
nog wel wat trekjes van Mr. Be
an, maar Johnny English is geen
verzameling van sketches ge
worden zoals Atkinsons eerdere
bioscoopfilm 'Bean'. In feite is
de zichzelf op sympathieke wij
ze overschattende English, die
door een speling van het lot het
Britse koninkrijk van de Fran
sen zal moeten redden, geba
seerd op een serie Barclaycard-
spotjes met Atkinson.
Aardige wetenswaardigheid is
verder dat bij de totstandko
ming van het script ook dé sce
naristen van de laatste twee
Bond-films, Neal Purvis en Ro
bert Wade, betrokken waren.
Dat aan het verhaal voor John
ny English meer dan twee jaar
werd gesleuteld lijkt overigens
wat lang voor de betrekkelijk
traditioneel opgezette genre
persiflage die we voorgescho
teld krijgen. Niettemin is het
prettig om te constateren dat er
serieus en met kennelijk en
thousiasme is gewerkt aan een
komedie die ons nu eens niet op
zadelt met de grofheden en ba
naliteiten die vaak voor humor
doorgaan. Helemaal ontkomen
we er niet aan. Wanneer English
zich via het riool toegang tot het
vijandelijk kamp verschaft
wordt juist de wc doorgetrok
ken, maar dat wekt eerder me
delijden dan hilariteit op.
Johnny English zoekt een mid
denweg tussen kolder en droge
Britse humor. Met soepel uitge
voerd stuntwerk en Atkinson
die ook belegen grappen met
smaak weet te brengen levert
dat binnen het voorspelbare
stramien genoeg op om je mee te
amuseren. English is niet uit
sluitend de traditionele blunde
raar, maar komt met het hand
boek 'Serious Spying' ook tot
grote daden, al moet hij wel
vaak worden gered door zijn
trouwe en geduldige partner
Bough (laèoniek gespeeld door
Ben Miller). John Malkovich is
de heerlijk schmierende mees-
terschurk.
Leo Bankersen
Johnny English: regie Peter Howitt,
met Roioan Atkinson, Ben Miller,
John Malkovich, Natalie Imbruglia,
te zien in Cine City Vlissingen, De
Koning Hulst, Cinemactueel en
Roxy Bergen op Zoom.
Rowan Atkinson als kantoorspion Johnny English en Natalie Imbruglia als Interpol-agente.
Max beschrijft ondertussen in
zijn dagboek alle gebruiken die
hij leert van zijn zigeunervrien
den. Welke kruiden bij welke
kwaaltjes helpen, welke ritue
len je moet uitvoeren om het
meisje van je dromen voor je te
winnen.
Er zit hoegenaamd geen plot in
Swing, aanzetten tot verhaal
lijntjes worden nauwelijks uit
gewerkt. Gatlif, zelf geboren als
zigeuner, maakt wel duidelijk
dat het vaak slecht gesteld is
met de woonwagenbewoners.
Ze leven in reservaten waar hun
cultuur continu met vernieti
ging wordt bedreigd. Maar de
cineast zet het nergens zwaar
aan, ook al is het even slikken
als zigeuneroma Hélène Mer-
schtein haar holocaustverhaal
vertelt. Gatlifs ultieme wens is
namelijk te laten zien dat mu
ziek boven nationaliteiten uit
stijgt. De toon van Swing is even
sprankelend als de zigeunerjazz
zelf. Het is werkelijk een lust
voor het oog om Oscar Copp en
Lou Rech als respectievelijk
Max en Swing onbevangen hun
spel te zien spelen. En geen en
kele toeschouwer blijkt im
muun voor de aanstekelijke
jazzmuziek. Je verlaat blij de
zaal. De boodschap van Gatlif is
duidelijk: muziek is de enige
taal die universeel verstaan
baar is.
Peter Kuijt
Swing: regie Tony Gatlif, met Lou
Rech, Oscar Copp, Tchavolo
Schmitt, Mandino Reinhardt, te
zien in Schuttershoftheater Middel
burg (vr. en za. 22.00 u., zo. en di.
20.00 u.)
Miraldo (Tchavolo Schmitt) leert Max (Oscar Copp) gitaarspelen.
