PZC
V erplicht nummer
Boonstra moet rekenschap afleggen
Gepasseerde Jordaanse prins Hassan voorziet geen democratisch Irak
Vmbo is
voor helft
te zwaar
9 april 1953
woensdag 9 april 2003
Egels
Stilte
Ondemocratisch
F undamentalisten
Saneerder op het matje voor vermeende handel met voorkennis
Grote vaart
Aardig
Ontvoering
*881881
Oorlog draait alleen om de olie
Eerst zou hij koning van Jordanië worden. Toen werd hij ge
noemd als mogelijke vorst van Irak. Nu weer staat hij klaar
om Kofi Annan bij de Verenigde Naties op te volgen. Maar
vooralsnog is El Hassan bin Talan (56) weinig meer dan een
koningstelg, zij het volgens velen de intelligentste ter wereld.
Wat betekent dat zijn mening over Irak er toe doet.
door Cees van Zweeden
In het kantoor van prins Has
san staat een foto van een ge
helmde, niet onknappe jonge
man. De prins wijst ernaar en
declameert met luide stem:
„Toen mijn oudoom in Irak was
gearriveerd om het koning
schap op zich te nemen, zei hij:
'Ik tref hier geen enkele Irakees
aan'. Wat je ook over hem kunt
zeggen, hij had wel realiteits-
Zijn oudoom Feisal was door de
Britten naar Irak gehaald om
het land te besturen. Dat viel
niet mee. Om te beginnen was
hij nooit eerder in Irak geweest,
maar verder vond hij er weinig
samenhang. Koning Feisal trof
er Koerden aan, sjiieten en
soennieten. Maar waar waren
de Irakezen?
Als prins Hassan vanuit zijn
kantoor in het koninklijk paleis
te Amman het slagveld in Irak
overziet, dan bekruipen hem
bange gevoelens van déja vu.
„Irak is een fragiel geheel", zegt
hij. „Het kan gemakkelijk uit
een vallen. De Koerden kunnen
onafhankelijkheid eisen. De sji-
iten kunnen rebelleren. En een
burgeroorlog in Irak kan de hele
regio destabiliseren."
Toen de Britten in 1914 Meso-
potamië binnenvielen, was dat
om hun oliebelangen in het na
burige Iran veilig te stellen. De
Ottomanen werden verdreven,
en uit de Ottomaanse provincies
Mosul (Koerdisch), Bagdad
(soennitisch) en Basra (sjiitisch)
werd een nieuw land gesmeed:
Irak. Feisal, broer van de toen
malige koning Abdullah van
Jordanië, werd op de troon ge
zet.
Aan de stupiditeit van de kolo
nialen wil prins Hassan niet te
veel woorden vuil maken. Het
gaat hem meer om wat hij de
'neokolonialen' in Washington
noemt. „Ik ben bang dat de el
lende pas goed begint als Sad
dam Hoessein is afgezet."
Officieel gaat het de Amerika
nen om democratie en ontwape
ning, maar prins Hassan vreest
dat Bush nog erger is dan de ko
lonialen.
Hij citeert Cromwell, de Britse
staatsman, die zei: „Als de vij
and kansloos en uiteengedreven
is, wie is er dan verantwoorde
lijk voor het bloed en de puinho
pen?"
Irak is kansloos tegen de Ameri
kanen, die vrij spel hebben in de
lucht. Maar neemt president
Bush verantwoordelijkheid
voor 'het bloed en de puinho
pen', zoals Cromwell destijds?
„Er zijn geen grote staatslieden
meer", zegt prins Hassan. „De
Tweede Wereldoorlog bracht
mensen voort als Adenauer, De
Gaulle, Schuman, Monnet. Je
kon het met ze eens zijn of niet,
maar ze hadden een visie. Sad
dam, Sharon en Bush daarente
gen gedragen zich als egels. Ze
hebben één idee, en trekken hun
pistool om dat te verdedigen.
Saddam en Sharon hebben mis
schien geen alternatief, maar
Bush wel."
Bush had na moeten denken,
voordat hij zijn laarzen ging
poetsen. „Er gaat geen dag
voorbij, of de Amerikanen
meldden de dood van duizend
Irakezen. Dat betekent duizend
rouwende gezinnen. Hoeveel
bin Ladens denkt u dat uit die
gezinnen zullen opstaan?"
Dat is niet het enige. „Die bom
men worden geworpen door
vliegtuigen die Warthog (wrat
tenzwijn) heten. Weet u wat het
voor moslims betekent om door
varkens aangevallen te worden?
Waarom kunnen de Amerika
nen niet doen zoals de Israëliërs
die een cordon sanitaire om
Bethlehem legden, en gewoon
wachtten tot de.vijand naar bui
ten kwam?"
De prins gelooft niet dat gene
raal Tommy Franks de geestelij
ke bagage heeft om Irak uit het
tranendal te trekken. Toch
wordt Franks gouverneur. „Het
zal niet werken. De Irakezen
zullen een paar weken blij zijn,
als ze worden bedolven onder
hulpgoederen. Maar dan ont
waken ze op een morgen om vast
te stellen dat de tiran is vervan
gen door een buitenlandse be
zettingsmacht."
Democratie? „Het is opmerke
lijk dat niemand in Washington
spreekt over verkiezingen. Het
is te begrijpen waarom niet. Die
verkiezingen zouden een anti-
Amerikaanse regering aan de
macht brengen."
Kan het verschil met de Balkan,
het Europese deel van het toen
malige Ottomaanse Rijk, groter
zijn? Op de Balkan houdt de Eu
ropese Unie landen als Servië en
Albanië een worst voor. Zij mo
gen lid worden van de club,
maar dan moeten ze de alle daar
geldende spelregels volgen.
Waarom kan Amerika niet een
zelfde beleid in het Midden-
Oosten voeren?
„Ik zou willen dat Amerika een
dergelijk beleid voerde in het
Midden-Oosten. Maar Amerika
streeft niet naar democratie
hier, het streeft naar de vorming
van pro-Amerikaanse regimes.
En die zijn, gezien het anti-
Amerikanisme van de bevol
king, per definitie ondemocra
tisch."
Hoe nu verder? Prins Hassan
kijkt verslagen. Zijnfamilie had
beter verdiend, evenals de regio.
De prins stamt regelrecht van de
profeet af, de 43ste afstamme
ling in lijn. De Hasjemitische
dynastie bestierde een gebied
dat van Saoedi-Arabië tot Liba
non liep, de Hejaz. Samen met
Lawrence of Arabia vochten
zijn voorvaderen tegen de Otto
manen.
Maar toen kwamen de Britten
en Fransen, en hakten de Hasje
mitische koninkrijk in stukken.
Syrië en Libanon werden Frans,
Palestina werd joods, en in
Saoedi-Arabië grepen de Waha-
bi de macht. In 1958 werd de
Hasjemitische koning van Irak
vermoord, en met hem dertig
duizend anderen. Nu zijn de
Sjeik Mohammed Mohammed Ali(l), lidvan de Iraakse Nationale Partij (INP) naast prins Hassan van Jordanië, foto Martyn Hayhow/AP
Amerikanen een oorlog begon
nen die zelfs het huidige Jorda
nië, het enig overgebleven
brokstuk van het oude Hasjemi
tische Rijk, kan destabiliseren.
Het raakt prins Hassan niet lan
ger rechtstreeks. Op zijn sterf
bed tekende koning Hoessein in
1999 een decreet dat zijn zoon
Abdullah tot koning maakte.
Hassan, die tientallen jaren de
kroonprins was geweest, stond
buitenspel.We zitten klem tus
sen de christelijke fundamenta
listen van Bush en de islamiti
sche fundamentalisten van het
type bin Laden", zucht de prins.
„Maar er is geen sprake van een
strijd tussen de beschavingen,
zoals sommigen denken. Deze
oorlog gaat gewoon om de olie."
GPD
En weer zijn er 'cruciale' dagen in de kabinet:
matie. Na het moeizame en slecht gepresenlf
de compromis over Irak - wél politieke sfe
géén militaire - dreigt het nu mis te gaan omdat
CDA en de PvdA botsen over het financiële beleidj
partijen zijn elkaar zeer dicht genaderd, maar geen
beide wenst als eerste de verlossende laatste stap
doen. Opnieuw lijkt het te ontbreken aan vertro®
Balkenende en Bos moeten toch weten dat het daan
eindelijk op aankomt. Het mag zorgvuldig lijken,
overheidsfinanciën tot 2007 dicht te spijkeren,maai
berekeningen en aannames die daarvoor tot nutoez
gedaan, geven slechts indicaties over mogelijke gei
gen. Zekerheid over de overheidsfinanciën gever
niet. En zekerheid over de economische gevolgen
niet. Het mag betrokken lijken, extra ruimte teclaii
voor zorg en onderwijs, maar het kan niet verhullen
men het binnen normale budgetten niet eens kan*
den over de prioriteiten.
Balkenende heeft gelijk als hij begrotingsdiscipl
predikt. De overheid doet er goed aan, geen potverte:
toe te staan. Bos vertaalt terecht de wens van dek
onder meer zorg en onderwijs te ontzien. Het is a
beide partijleiders deze standpunten te verenigen,Dj
noods tot een pakket waarmee de twee fracties i
hebben, maar waarmee het land kan worden geregee
In hun Haagse dans blijken Balkenende en Bos sta
weer onmachtig elkaar tot vloeiende beweging®
verleiden. Afwijken van de rigide choreografie
fracties is er niet bijAlles wij st op gebrek aan ervan
en creativiteit. Om over gezag maar te zwijgen.
Gekoppeld aan de overduidelijke wederzijdse funi
mentele weerzin tussen het CDA en de PvdA, geeft
weinig vertrouwen voor de toekomst. Waarom i
juist deze heren Nederland leiden in een lastige pa
de? Het lijkt er steeds meer op, dat hun lijsttreft
schap daarvoor als enige argument overblijft. Datii
weinig.
Het centrumlinkse beleid van CDA en PvdA pastgt
in deze tijd van relatieve somberheid. Degelijkheid
combinatie met aandacht voor solidariteit in de sara
leving is een goede vertaling van de verkiezingsuitsli
Na hun verbazing over de uitslag van 22 januari taf
de partijen 11 maart bij de Statenverkiezingen dew
keur van de kiezer bevestigd. En als aanmoedig®
prijs een meerderheid in de Eerste Kamer. Sindsi
wacht Nederland veel te lang op het moment datBal
nende en Bos hun fracties de rug toekeren en samen!
antwoordelijkheid nemen. Desnoods voor eem
standshuwelijk met een beperkt perspectief.
Voor het verplichte nummertje formeren hebbenI
kendende en Bos in elk geval al een dikke onvoldog
de.
door Helma van den Bé'rg
Voor minstens de helft
van de jongeren is het
vmbo-exainen te moei
lijk. Toch zal het gros op
de vmbo-scholen in
Utrecht slagen.
„We sjoemelen en romme
len tot 85 procent slaagt",
zegt Bart Engbers, direc
teur van een Utrechtse
vmbo-instelling. Deze
week zijn de eerste lande
lijke praktijkexamens.
„Alle scholen sjoemelen.
Dat gebeurt met toestem
ming van het ministerie.
Je kunt het niet verkopen
dat de helft van de leerlin
gen buiten de boot valt",
zegt Engbers.
Het nieuwe vmbo moet
leerlingen een steviger
theoretische basis geven.
Volgens Engbers gebeurt
het tegendeel: „Voor leer
lingen die het laagste ni
veau beroepsonderwijs
volgen, is dat te hoog ge
grepen. Ze willen een vak
leren. Bij Nederlands, En
gels en wiskunde haken ze
af. Met alle risico's op
werkloosheid en crimina
liteit van dien."
De leerlingen hebben be
hoefte aan praktisch ge
richt onderwijs en moeten
vooral ook sociale vaar
digheden aanleren. „Laat
ze in plaats van Neder
lands en wiskunde een
plan maken voor vrije
tijdsbesteding van oude
ren. Compleet met brie
ven schrijven, een begro
ting maken, een manier
om geld te verdienen en
een gezamenlijke activi
teit. Dat motiveert wel en
levert dezelfde vaardig
heden op." Bij slechte re
sultaten krijgen de meeste
examenkandidaten toch
een diploma. Dat spraken
de directies van de
Utrechtse vmbo-scholen
op voorhand af. Niet in de
laatste plaats omdat veel
leerlingen van allochtone
afkomst zijn of uit sociaal
zwakkere milieus komen.
Engbers: „Met een diplo
ma kunnen ze aan de slag
en het is ook de enige ma
nier om te integreren. Al
leen zo kunnen ze door
stromen naar het ROC."
GPD
door Jessica Preger
en Barenda Filippo
Na bijna twee jaar van on
derzoek en speculaties
kruist Cor Boonstra morgen de
degens met het Openbaar Mi
nisterie. Het OM verdenkt de
oud-topman van Philips van
handel met voorkennis in aan
delen van het televisiebedrijf
Endemol. Verder moet Boonstra
verantwoording afleggen over
de omstreden handel in aande
len en obligaties van Ahold.
De gewezen bestuursvoorzitter
van elektronicaconcern Philips
raakte in 2001 in opspraak door
de verkoop van aandelen Ende
mol. Hij deed de stukken op 20
maart 2000 met grote koers
winst van de hand, nadat het
Spaanse telecomconcern Tele
fonica op 17 maart de overname
van Endemol wereldkundig had
gemaakt. Grote vraag: wist
Boonstra van de aanstaande
overname toen hij begin maart
voor een half miljoen euro aan
delen Endemol kocht? De schijn
is tegen hem, omdat zijn toen
malige vriendin Sylvia Tóth
destijds commissaris bij Ende
mol was.
Daarnaast ligt Boonstra onder
vuur, omdat hij als commissaris
van Ahold aandelen en obliga
ties van het supermarktconcern
heeft verkocht in een periode
waarin dit was verboden. Bo
vendien verzuimde hij de trans
actie aan te melden bij Ahold en
de toenmalige beurswaakhond
STE.
De mededeling dat hij verdacht
werd, kwam op 25 april 2001,
enkele uren voordat Boonstra
met honderden genodigden zijn
afscheid als Philips-topman
ging vieren. De avond ervoor
had Boonstra in het tv-pro-
gramma Barend Van Dorp
verklaard de aandelen Endemol
te hebben gekocht, omdat hij
meende dat internetaanbieder
World Online in de race was
voor een overname. Hij zei zijn
aankoop te betreuren. „Waarom
zou ik op het eind van mijn car
rière met een transactie van een
half miljoen euro dit risico wil
len nemen?"
De rechtszaak tegen Boonstra
(geboren in 1938 als zoon van
een melkboer) is een dieptepunt
in de loopbaan van de Fries die
zichzelf vormde. Aan school
had hij een broertje dood. Zijn
opleiding aan de HBS maakte
Cor Boonstra maakte bij Philips naam als meedogenloze saneerder.
hij niet af. Boonstra voer liever
op de grote vaart. Zijn eerste
kennismaking met merkartike
len was bij Unilever, waar hij
enkele jaren werkte.
Op zijn 26e kwam Boonstra bij
de kruideniersorganisatie SRV
terecht. Onder zijn leiding
groeide en bloeide dit bedrijf. In
1974 maakte Boonstra de over
stap naar Intradal, een dochter
van Sara Lee Corporation. Na
de fusie, in 1983tussen Intradal
en Douwe Egberts, ontstond in
Nederland Sara Lee/DE waar
over Boonstra de scepter zwaai
de.
Het bereiken van vooraf gestel
de doelen was heilig voor de di
recte Fries. Boonstra liet zien
dat zijn harde aanpak werkte;
onder zijn leiding verdubbelde
Sara Lee/DE in tien jaar in om
vang. In 1993 werd hij topman
van Sara Lee in Chicago, maar
niet voor lang. Een reorganisa
tie van het hoof dkantoor in Chi
cago stuitte op hard verzet van
een grote groep managers. De
positie van Boonstra was niet
meer te redden. Hij ging na een
halfjaar uitrusten van de jetlags
die hem voortdurend hinderden
en trok zich terug op de Baha
ma's.
In 1994 haalde Philips-topman
Jan Timmer de topman in ruste
binnen als lid van de raad van
bestuur. Twee jaar later zat vi
ce-voorzitter Boonstra op Tim-
mers stoel. Na tegenvallende
winstcijfers trok hij flink van
leer. Tientallen bedrijfsonder
delen moesten sluiten. Zowel
goed als slecht renderende
dochters gingen in de etalage.
Zo moest ook de lampenfabriek
in Terneuzen eraan geloven.
Een schok was ook de verplaat
sing van het Philips-hoofdkan-
toor van Eindhoven naar Am
sterdam.
In de zakenwereld stond Boon
stra inmiddels bekend als een
keiharde snijder. Zelf zegt hij:
„Ik kan ook best aardig zijn,
hoor. Als het goed gaat." In 1998
mislukte een ambitieuze sa
menwerking met het Ameri
kaanse Lucent. Beide concerns
gingen samen mobiele telefoons
maken, maar na een jaar trok
Boonstra de stekker eruit.
Over zijn functie als hoogste
man bij Philips zei Boonstra:
„Ik vind het onjuist dat een be
drijf als Philips een voorzitter
heeft die op het eind van zijn
carrière is binnengekomen. Dat
ik hier zit, is principieel fout. Ik
heb niet voor niets lang geaar
zeld, voordat ik ja zei."
Privé had het leiderschap van
Philips ook zo zijn gevolgen.
Boonstra had naar eigen zeggen
de functie nooit aangenomen als
hij vooraf had geweten hoezeer
hij in de publieke belangstelling
kwam te staan. Een dieptepunt
vormde de ontvoering van zijn
vrouw Hansje eind 1998. Zij
werd in België gekidnapt en
korte tijd later in Nederland
zwaargewond teruggevonden.
De Philips-topman overwoog in
die periode af te treden.
Critici wees Boonstra letterlijk
de deur. Onder zijn bewind bij
Philips verdween een keur aan
foto Marcel Antonisse/ANP
managers, onder wie de veelbe
lovende Doug Dunn, nu topman
van ASML. Boonstra haalde als
nieuwe kroonprins de compu
terspecialist Roel Pieper bin
nen, maar die struikelde in 1999
over de 'settopbox', een inter-
netkastje voor op de televisie.
Naar verluidt wilde Pieper dat
Philips meer in dergelijke 'nieu
we media' zou investeren.
De man die hem bij Philips bin
nenhaalde, moest er al in een
eerder stadium aan geloven.
Veel van de belangrijke beslis
singen die voorganger Jan Tim
mer nam, maakte Boonstra
weer ongedaan. Hij wilde in
19 9 7 niet dat Timmer president
commissaris werd. Timmer ver
trok vervolgens uit 'persoonlij
ke overwegingen'.
Het kostte Boonstra nooit moei
te om mensen te ontslaan die
zich na een overname niet aan
pasten. Hij lag niet wakker van
moeilijke besluiten. „Je moet
twee dingen scheiden, namelijk
de compassie die je met het indi
vidu voelt en de noodzaak van
de maatregel." ANP
GEZOND - Zeeuws-Vlaam-
se schoolartsen brengen een
verslag uit over 1952. Zij
hebben vorig jaar 3668 leer
lingen op 41 (van in totaal 86)
scholen onderzocht. Er werd
gelet op de aanwezigheid van
tuberculose. De resultaten
stemmen tevreden: de dokto
ren vonden twee gevallen.
PETJE - „Zal ik je petje eens
van je hoofd schieten?", stel
de een Delfts meisje van ne
gen met een pijl en boog voor
aan een vijfjarig jongetje.
Het jongetje vond het best,
maar de schietkunsten van
het meisje stelden teleur. Ze
raakte zijn oog. De oogarts
kon het nog net redden.
KONINKLIJK PAAR Ko,
ningin Juliana en pis
Bernhard zijn vandaag per
vliegtuig aangekomen in
Luxemburg.
Zij zullen daar het huwelij!
bijwonen van prins Jan van
Luxemburg en prinses Jose
phine Charlotte van België
De koninklijke Dakota well
de hele vlucht bestuurd don
prins Bernhard.
TREINRAMP - Een trein
ramp in de Londense onder
grondse heeft aan 25 perso
nen het leven gekost. Nabij
het station Stratford reed
trein op een andere in. Hei
ongeval deed zich voor ti
dens de spits.
PZC
Hoofdredactie:
A, L. Oosthoek
D, Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax:(0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118)470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113)273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115)645741
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8.30-17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2,00)
per maand: 20,50
per kwartaal: 55,10
per jaar: 209,90
Voor toezending per post geldt
een toeslag,
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand va*
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag 1,10
zaterdag: 1,65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BI
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het AdvertentieweW
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kant»-
zondag: van 16.00 tot 18.00uur
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Personeelsadvertenties:
Tel. (0118) 484240
Fax (0118) 470100 lla.
Rubrieksadvertenties (kle"»
Tel. (0118) 484321
Fax: (0118) 484370
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel: (0118) 484369
Fax:(0118)484309
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114) 372770
Fax: (0114) 372771
lnternet:www.pzc.nl/adverleren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern.v«
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebru'K
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienst -,
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gese
derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: rz
lezersservice, Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Behoort tot ujegener
:wii i lilt
