[Politie blijft snelheid
in tunnel op oude
manier controleren
Verdachte schietpartij
voelt zich slachtoffer
Zeeuwse molens in tekst en beeld
Directeur My Way
Models ontkent
aanklacht in Kassa!
13
Grootste Les Ooit tegen analfabetisme
Aanpassingen in regels na uitspraak Raad van State
Zakkenrollers
slaan hun slag
dinsdag 8 april 2003
Uitzondering
Politie zwijgt over onderzoek
Mandos in voor hoge post CDA
Kinderen vinden dode man
Celstraf voor stroomstootwapen
Kloetinger beboet voor belediging
Gewonden bij
frontale botsing
Hotels
^HeniPostma
VLISSINGEN - Duizenden
scholen, verspreid over de hele
wereld, geven hun leerlingen
morgen op hetzelfde tijdstip de
zelfde les. De kinderenleren dan
dat 862 miljoen volwassenen
noggeen letter kunnen lezen of
schrijven, en dat het overgrote
deel van hen vrouw is.
Nooit eerder kregen zoveel kin-
deren gelijktijdig dezelfde les.
Dus wordt er een wereldrecord
mee gebroken. De Vlissingse ba
sisschool Ravenstein helpt ook
mee. Naar verwachting volgen
duizend Nederlandse scholen
dat voorbeeld, waaronder enke
le tientallen in Zeeland.
Met de actie willen de scholen de
wereldleiders herinneren aan
hun belofte dat ze het analfabe
tisme snel de wereld uit zullen
helpen. De afspraak is dat over
twee jaar evenveel meisjes als
jongens naar school gaan, en dat
over twaalf jaar alle kinderen
op school zitten. Het is de be
doeling dat de actie als De
Grootste Les Ooit in het Guin
ness Book of Records komt.
De directeur van de Vlissingse
basisschool, Yvonne van Dijk,
besloot meteen aan de actie mee
te doen. De Novib, die de actie in
Nederland coördineert, ver
wacht dat veel meer Zeeuwse
scholen meedoen. Uit een steek
proef is gebleken dat ruim
twaalf procent van de basis
scholen van plan is woensdag
ochtend de les te geven. De kin
deren leren dat onderwijs een
fundamenteel mensenrecht.
„We willen het belang van on
derwijs nog eens goed onder
strepen", zegt directeur Yvonne
van Dijk van de Vlissingse
school. Op haar school zitten
veel kinderen van ouders die
zijn gevlucht uit landen waar
onderwijs niet vanzelfsprekend
is.
De les, die om tien uur begint, is
bedoeld voor de groepen zeven
en acht. Maar op de Vlissingse
school worden ook de groepen
drie tot en met zes erbij betrok
ken.
Minicamping kan jaar vooruit
tWirHarmen van der Werf
VLISSINGEN - De kou is dit
seizoen uit de lucht voor Zeeuw
se minicampinghouders. De re
creatiegemeenten Sluis, Noord-
Beveland en Veere handhaven
u__ oude beleid. Schouwen-
Duiveland trekt de touwtjes
slechts een beetje aan.
Onder minicampinghouders
ontstond eind vorig jaar onrust.
De Raad van State stelde een in
woner van Scharendijke in het
gelijk. De gemeente Schouwen-
Duiveland liet te veel dagen in
het jaar vijftien kampeermidde
len op minicampings toe en ook
de telling van kampeermidde
len was te ruim, vonniste het
rechtscollege in Den
Belangenorganisatie Vebako
trok aan de bel bij de Tweede
Kamer en bij gemeenten in Zee
land. De campagne heeft succes
gehad. Veere, Sluis en Noord-
Beveland handhaven de oude
regels: minicampinghouders in
die gemeenten mogen 'gewoon'
vijftien in plaats van tien kam
peermiddelen op hun terrein
toelaten gedurende negentig
dagen.
De Raad van State oordeelde
dat negentig dagen te lang is
GOES - Zowel in Goes en Mid
delburg zijn mensen slachtoffer
geworden van zakkenrollers.
Telkens werden portemonnees
gestolen met enkele tientallen
euro's,
volgens de huidige Wet op de
Openluchtrecreatie. De periode
met vijftien kampeermiddelen
moet 'kort' zijn. Zeventig dagen
ligt daarom meer voor de hand,
aldus het Haagse rechtscollege.
„Maar wij hanteren al geen aan
eengesloten vrijstellingsperio
de van negentig dagen", legt de
Veerse gemeente-ambtenaar
M. Dekker uit. „Wij werken met
vijf periodes, waarvan de lang
ste 62 dagen telt. Wij zitten
daarom goed."
Naar aanleiding van het vonnis
van de Raad van State moest het
gemeentebestuur van Schou-
wen-Duiveland wel iets doen.
In overleg met belangenorgani
satie Vekabo is besloten tot een
overgangsregeling voor dit jaar.
De officiële vrijstellingsperiode
wordt teruggebracht tot zeven
tig dagen plus vijftien dagen ex
tra.
Volgend jaar wordt zeventig da
gen het maximum. Zeeuws Ve-
kabo-voorzitter J. Dees meldt
dat de Schouwse afdeling 'on
der protest' met de tussenoplos
sing heeft ingestemd, in de we
tenschap dat wordt gewerkt aan
een wijziging van de Wet op de
Openluchtrecreatie. Als die
wetswijziging erdoor is, mogen
de mini-campinghouders het
hele kampeerseizoen (van 15
maart tot en met 31 oktober)
vijftien kampeermiddelen
'huisvesten'.
Opgeschrikt door de onrust over
de uitspraak van de Raad van
State hebben Kamerleden toe
gezegd de wetsverandering snel
te willen behandelen. Dees is er
desondanks niet helemaal ge
rust op, want 'een wetswijziging
moet altijd een hele lange gang
maken'.
door Ben Jansen
WRSSELE - De politie blijft de
naleving van de maximumsnel
heid in de Westerscheldetunnel
en op de toeleidende wegen
voorlopig tijdens de gewone
surveillance controleren.
De tunnel lijkt geschikt voor
"trajectcontrole, waarbij de ge
middelde snelheid tussen twee
meetpunten wordt berekend.
Dit systeem wordt dit jaar op de
Zeelandbrug ingevoerd. Voor de
tunnel zijn nog geen plannen.
De afgelopen dagen zijn twee
keer forse overschrijdingen van
de maximumsnelheid in de tun
nel geconstateerd. Vorige week
donderdagavond werd een au
tomobilist staande gehouden
die 140 kilometer per uur reed
zaterdagmorgen werd ie
mandmet 138 kilometer per uur
gesnapt. Beide bestuurders
moesten hun rijbewijs inleve
ren. De eerste snelheidsovertre
ding werd geconstateerd door
een politieman op een motor; de
tweede door de inzittenden van
TO surveillanceauto. In de tun-
De' geldt een maximum van
tachtig. Het is de bedoeling dat
vanaf 1 mei honderd per uur
mag worden gereden.
Politievoorlichter H. van Op-
dorp erkent dat de twee kort na
elkaar geconstateerde overtre
dingen de veronderstelling wet
tigen dat meer automobilisten
met hoge snelheden door de tun
nel rijden. „We zullen er scherp
op blijven letten. Niet alleen
met als zodanig herkenbare po
litieauto's en -motoren, maar
ook met onopvallende surveil
lancewagens." De voertuigen
zijn voorzien van geijkte snel
heidsmeters, zodat het een
kwestie is van dezelfde afstand
handhaven om vast te stellen
met welke vaart een andere auto
of motorfiets rijdt.
Gebruik van gewone camera's
voor snelheidscontroles wordt
niet overwogen voor de Wester
scheldetunnel in verband met
de flits waarmee zo'n foto ge
paard gaat.
Bij de NV Westerscheldetunnel,
is met enige zorg kennisgeno
men van de forse overschrijdin
gen van de maximumsnelheid in
de tunnel. De kwestie zal aan de
orde komen in het overleg dat de
tunnelexploitant op gezette tij
den met de politie heeft.
%£rankde Klerk
EN HAAG - De 38-jarige Bra-
ander die wordt verdacht van
een schietpartij in een caravan
?ta.n de President Wilsonlaan in
idüelburg, betwistte gisteren
n hoger beroep dat hij een
^handelaar en rover is.
z'jn advocaat S. van Berge-He-
egouwen eiste dat het Haagse
gerechtshof de informanten die
^e"over de politie deze zeer
stlge beschuldigingen heb-
geuit, als getuigen hoort.'
e gerechtshof ging niet in op
l ,verz°ek van de advocaat en
s oot de behandeling van de
ratzaak uit te stellen tot 20 ju-
l ^'ezelfde dag dient tevens
u °g.er beroep van het Open-
r Ministerie tegen een 43-ja-
bureme!r rdachte uit Middel-
J; "'e is ontslagen van
riri„ s,verv°lging. Het schietin-
'«ent °p 13 september 2000,
Waart»J de Brabander vii:
Anita Hilderink, molenaar in opleiding, is bezig zeilen op de wieken te monteren.
foto Mechteld Jansen
is geraakt, had plaats in de cara
van van de Middelburger.
De Brabander tekende hoger
beroep aan tegen zijn veroorde
ling tot een celstraf van twintig
maanden. De man zei dat hij zelf
slachtoffer was en dat hij on
schuldig is veroordeeld. „Ik heb
geweld willen voorkomen door
een pistool af te nemen", zei de
man, „maar ik heb vijf kogels in
mijn lijf gekregen." De verdach
te zit nog een gevangenisstraf
van vi jf j aar uit voor een opium
delict. De man wekte tijdens de
hoger-beroepszaak de indruk
nog steeds veel pijn te lijden
door de opgelopen verwondin
gen tijdens de schietpartij in
Middelburg. Hij is in het hoofd
geraakt en heeft zenuwletsel.
Volgens de Middelburgse recht
bank heeft de Brabander in sep
tember 2000 samen met enkele
anderen de confrontatie ge
zocht door naar de caravan in
Middelburg te rijden. Wie heeft
t is onduidelijk.
door Rinus Antonisse
GOES - Op het hoogtepunt, eind negentien
de eeuw, telde Zeeland 185 molens. Daar
van zijn er nog 78 over gebleven, met
inbegrip van een aantal beschermde molen
restanten. Vooral na de Tweede Wereldoor
log gaat het professionele gebruik van de
windmolens snel achteruit, al houden vijf
molenaars het in de beste ambachtelijke
traditie nu nog altijd vol. De meeste molens
draaien dankzij vrijwilligers. Zij zijn voor
het instandhouden van dit bijzondere indu
strieel erfgoed onmisbaar.
Hoe waardevol deze opvallende bakens in
het landschap zijn - net zo beeldbepalend
als de kerktorens - en hoeveel er in de loop
der jaren verloren is gegaan, heeft Frans
Weemaes vastgelegd in het boek Molens in
Zeeland, dat is gemaakt ter gelegenheid van
het 25-jarig jubileum van de vereniging De
Zeeuwse Molen (dat overigens al in 2000
viel). De molens zijn gefotografeerd en per
regio beschreven. Het kloeke boek (424 pa
gina's) overkoepelt de eerder verschenen
molenboeken: met recht een standaard
werk.
De oudste echte Zeeuwse molens zijn de
hand- en rosmolens. Weemaes stelt dat er
daarvan zeer veel geweest moeten zijn.
„Denk alleen maar eens aan het grote aantal
meestoven dat onze provincie telde." In een
meestoof worden met een rosmolen (aange
dreven door paarden) meekrapwortels tot
verfstof vermalen. Alleen van de rosmolen
bij Overslag blijft een restant bewaard, dat
dertig jaar geleden grotendeels gesloopt is.
De oudste Zeeuwse getijmolen is volgens
Weemaes die in Zierikzee (1220). De ge
tijmolens krijgen geduchte concurrentie
van de windmolens, waarvan de eerste uit
1221 bekend is: de molen van het verdron
ken Willemskerke bij Hoek. De windmolens
zijn onder te verdelen in diverse types. De
standerdmolen met geheel draaibare kast is
in de Middeleeuwen algemeen (meestal als
korenmolen). Verder zijn er de wipmolen
(vooral voor het opvoeren van water), de
paltrokmolen (om hout te zagen), de stenen
en houten bovenkruier, waarvan alleen de
kap draaibaar is.
In Zeeland ontwikkelt zich een geheel eigen
type achtkantige molen, meestal uitgevoerd
als grondzeiler (waarbij de wieken boven de
grond draaien). De fundering bestaat steeds
uit acht stenen teerlingen.
De huidige molen in Sint Philipsland is hier
een zuiver voorbeeld van. Het molenrecht is
vaak eigendom van de plaatselijke am
bachtsheer. Er is sprake van molendwang
(een banrecht): boeren zijn verplicht op de
plaatselijke molen te laten malen. Door be
schermende wetgeving is het aantal molens
aan een maximum gebonden.
Met de komst van de Bataafse Republiek
(1795) worden ambachtsrechten afgeschaft
en wordt het makkelijker nieuwe molens te
bouwen. In de negentiende eeuw neemt het
aantal korenmolens, vooral in Zeeuws-
Vlaanderen, flink toe. Meerdere in Gent
door mechanisatie overbodig geworden
standerdmolens, beginnen in Zeeland een
nieuw leven. De afschaffing van de belas
ting op het gemaal, in 1855, draagt bij aan
de toename.
Uitzondering is Walcheren, waar het aantal
industriemolens (houtzagerijen) terug
loopt. Ook de komst van een meelfabriek in
Middelburg is nadelig voor de korenmolens.
Er zijn in de twintigste eeuw nog wel nieuwe
molens gebouwd, ter vervanging van een af
gebrande voorganger (Veere in 1909, Elle-
woutsdijk in 1933).
De goede tijd voor de korenmolens is in de
crisisjaren voor de Tweede Wereldoorlog op
de meeste plaatsen voorbijDe oorlogsjaren
brengen nog een opleving voor het windbe-
ZIERIKZEE - De politie wil geen mededelingen doen over de
toedracht van het bizarre ongeval dat vorige week donder
dagochtend vroeg is gebeurd op de Brouwersdam bij Scha
rendijke en waarbij een 31-jarige vrouw uit Groningen en de
40-jarig Peter van de Graaf uit Scharendijke om het leven
kwamen. Inmiddels is sectie verricht op beide lichamen. Over
de uitkomsten daarvan wil de politie ook geen mededelingen
doen. In het geruchtencircuit wordt inmiddels veelvuldig het
vermoeden geuit dat er bij dit ongeval sprake zou zijn van een
liquidatie. Van de Graaf speelde vorige zomer een prominente
rol in de televisie-docuserie 'Paal 23' van SBS6. Het slachtof
fer wordt vandaag vanuit strandpaviljoen 'Perry's Beach-
club' Scharendijke begraven.
DEN HAAG - J. Mandos uit Heinkenszand is kandidaat voor
het vice-voorzitterschap van het landelijk partijbestuur van
het CDA. Mandos (54) is sinds ruim een jaar voorzitter van het
college van bestuur van de Hogeschool Zeeland. Voordien
was hij burgemeester van Borsele. Mandos was bovendien ge
meenteraadslid en wethouder in Delft. In zijn Delftse periode
was hij tevens bestuurslid van de kamerkring Dordrecht van
het CDA. Mandos heeft voor de post van vice-voorzitter één
concurrent: L. Frissen, burgemeester van de Limburgse ge
meente Horst aan de Maas. Frissen (52) was ook burgemeester
van de gemeente Arcen en Velden, Tweede-Kamerlid en di
recteur van het CDA-bureau Limburg. Als voorzitter van de
provinciale afdeling Limburg zat hij tot vorig jaar april ook al
in het landelijk partijbestuur. Tijdens de partijraad van het
CDA, die op 24 mei bijeenkomt in Utrecht, wordt bekendge
maakt wie vice-voorzitter wordt. Voorzitter is M. van Bijster-
veldt-Vliegenthart.
ZOUTELANDE - Spelende kinderen hebben zondagmiddag
het lichaam van een dode man gevonden in Zoutelande. De
man was op natuurlijke wijze overleden. Het lichaam van de
71-jarige Vlissinger werd rond vier uur aangetroffen op het
sportcomplex van de voetbalvereniging in Zoutelande.
MIDDELBURG - De Middelburgse politierechter G. Nomes
vonniste gisteren een 31-jarige inwoner van Vlissingen voor
wapenbezit conform de eis tot drie weken cel. Bij de man werd
28 oktober vorig jaar in zijn woning een stroomstootwapen
aangetroffen, nadat hij een dag eerder voor een geweldsdelict
nog was veroordeeld tot twee maanden gevangenisstraf. Bij
de strafbepaling werd rekening gehouden met het feit dat de
man eerder met justitie in aanraking is gekomen. De Vlissin
ger heeft inmiddels een strafblad van vijftien pagina's opge
bouwd.
MIDDELBURG - Een 23-jarige inwoner van Kloetinge voor
het beledigen van een treinsurveillant conform de eis veroor
deeld tot 200 euro boete door de Middelburgse politierechter
G. Nomes. De man had 10 oktober vorig jaar in Arnemuiden
in de trein van Middelburg naar Goes een treinsurveillant uit
gescholden voor 'kutmarokkaan' en 'kutturk'. „Ik was heel
erg gefrusteerd. Ik mocht niet met mijn kortingskaartje rei
zen, omdat het nog geen negen uur was. Het was namelijk
twee minuten voor negen", verklaarde de man.
drijf en ook in de periode van wederopbouw
voorzien Zeeuwse molenaars in meel, zo
lang de fabrieken niet herbouwd zijn.
Als die weer op volle toeren draaien, gaat
het snel bergafwaarts met de molens. Veel
molenaars weten het nog uit te zingen tot
het moment van sanering of de AOW. Als er
weinig inkomsten zijn, gaat dit ook ten kos
te van het onderhoud, merkt Weemaes op. In
de jaren 60 en 70 raken steeds meer molens
in verval.
De opleving in de tarwemaalderij doordat
mensen brood van ambachtelijk gemalen
meel willen, biedt weinig soelaas. Toch is er
ruim twintig jaar geleden nog een nieuwe
molen gebouwd: in Arnemuiden, ter ver
vanging van de in 1977 afgebrande molen
Nooit Gedacht.
In 1923 wordt de vereniging De Holland-
sche Molen opgericht, die zich inzet voor in
standhouding van het industrieel erfgoed.
In januari 1975 komt er een eigen Zeeuwse
vereniging, die inmiddels twee zwaar ver
vallen molens van de ondergang heeft ge
red. Het is niet alleen uit kostenoogpunt
moeilijk de molens in stand te houden, ook
het inbouwen van de molens, waardoor de
windvang vermindert, is tegenwoordig een
probleem.
In Molens in Zeeland, royaal voorzien van
zwart-wit foto's, beschrijft Weemaes alle
nog aanwezige molens. Hij besteedt echter
ook uitvoerig aandacht aan verdwenen mo
lens. De auteur beperkt zich niet tot techni
sche details, maar voegt er veel anekdoti
sche informatie aan toe, waardoor ook de
mensen achter de molens tot leven komen.
Molens in Zeeland. Gefotografeerd en per regio
beschreven. Samenstelling en teksten Frans Wee
maes. Donkere-kamerwerk John Verpaalen. Ju
bileumboek vereniging De Zeeuwse Molen. Uit
geverij De Koperen Tuin, Goes. Prijs 25 euro.
Wordt vrijdag 11 april gepresenteerd.
pagina 22: wieken kruien is soms zwaar
door Ron Magnée
VROUWENPOLDER - Direc
teur R. Bader van het Zeeuwse
modellenbureau My Way Mo
dels ontkent de aantijgingen die
in het consumentenprogramma
Kassa! zijn gedaan. Volgens
hem kregen de modellen-in-spe
waar voor hun geld.
Aanleiding is een tweetal uit
zendingen van het televisiepro
gramma Kassa! waarin het mo
dellenbureau aan bod kwam.
Het bedrijf wordt ervan ver
dacht mensen te hebben opge
licht. Na de uitzendingen kwa
men veel reacties binnen van
mensen die voor honderd euro
foto's hebben laten maken. De
foto's zijn van slechte kwaliteit,
oordeelde een deskundige in het
consumentenprogramma. Bo
vendien kregen de modellen
nauwelijks werk of hoorden na
de eerste kennismaking niets
meer van het bureau.
Gedupeerden werden opgeroe
pen zich te melden bij de Stich
ting De Ombudsman. Hier
wordt bekeken of er sprake is
van oplichting. Inmiddels heb
ben zich meer dan duizend ge
dupeerden gemeld. Volgens ju
riste A. van Heeringen van de
stichting stromen de reacties
nog steeds binnen. Aan de hand
TERNEUZEN - Bij een ver
keersongeval op de Schelde-
boulevard in Terneuzen zijn
gisterochtend een 21-jarige au
tomobilist uit de gemeente Sluis
en een 48-jarige automobiliste
uit Terneuzen gewond geraakt.
Beiden zijn overgebracht naar
het ziekenhuis in Terneuzen.
Het ongeval vond kort na acht
uur plaats in de bocht van de
Scheldeboulevard. De automo
bilist uit Sluis reed in de rich
ting van de Willem de Zwijger
laan. Voor de bocht naar rechts
week hij uit om een voertuig
links in te halen en overschreed
de doorgetrokken streep op de
weg. Op dat moment was de hem
tegemoetkomende Terneuzense
zo dicht genaderd dat een aan
rijding niet meer te voorkomen
was. Beide auto's raakten zwaar
beschadigd.
van dé inzendingen bekijkt Van
Heeringen of het bedrijf voor
oplichting wordt aangeklaagd.
Directeur Bader reageert gela
ten op de aantijgingen. „Ik heb
modellen nooit een garantie ge
geven voor werk." Hij liet aan de
gegadigden over of ze gefoto
grafeerd wilden worden. „Ik
huurde een studio, een visagiste
en een kapster in en maakte een
fotoreportage. Maar daar was
niemand toe verplicht." Bader
erkent dat er voor de foto's hon
derd euro moest worden be
taald. Daarmee dekte hij naar
eigen zeggen de onkosten voor
de foto's. Bovendien zijn de
beelden rechtenvrij, stelt hij.
„We zijn het enige bureau dat de
negatieven meegeeft. Daarmee
kunnen modellen zelfs naar een
ander bureau gaan om zich daar
in te schrijven."
My Way Models wierf gegadig
den met krantenadvertenties.
Hierin werd iedereen opgeroe
pen te reageren, jong of oud, dik
of dun. De intakegesprekken
vonden plaats in hotels. Bader
benadrukt: „Dure hotels die me
ook veel geld kostten." My Way
Models heeft inmiddels een be
stand van duizenden modellen.
Bader denkt dat mensen uit
winstbejag massaal op de op
roep in Kassa! reageren.
„Die denken: 'Kan ik mijn geld
terugkrijgen? Laten we ook rea
geren!'." Volgens de directeur
klopt er niets van de beschuldi
ging dat de foto's van slechte
kwaliteit zijn. „Haarstyling, vi-
sagie, alles is goed gedaan. De
foto's zijn zelfs zo scherp dat je
de wenkbrauwharen kan tel
len."
Volgens juriste A. van Heerin
gen van Stichting De Ombuds
man zijn veel inzendingen eens
luidend. „Steeds weer hoor je
dat er sprake is van snelle ont
vangst en slechte visagie. Ver
volgens is binnen tien minuten
de foto gemaakt." Het bedrijf
stelt uitdrukkelijk in het con
tract dat er geen werk kan wor
den gegarandeerd. Toch zijn er
mogelijkheden het bedrijf aan
te klagen, denkt Van Heeringen.
„Er is ook zoiets al redelijkheid
en billijkheid." Ondertussen
onderzoekt de Zeeuwse politie
of het bedrijf strafrechtelijkkan
worden vervolgd. Binnenkort
wordt de zaak voorgelegd aan
de officier van justitie.