Humanitaire hulp is eigenbelang
Doemscenario dreigt voor VS
PZC
PZC
Formatie inspiratie
Militaire campagne pas geslaagd als alle doelen zijn gehaald
te gast
Zwarte rook
is ongezond
voor burgers
en militairen
te gast
2 april 1953
woensdag 2 april 2003
Zo'n vier jaar geleden dwong de toenmalige Joegoslavische
president Milosevic honderdduizenden Kosovaren van et-
nisch-Alhanese aflcomst te vluchten naar de huurlanden Ma
cedonië en Albanië. DeNavo, in haar strijd om Joegoslavië op
de knieën te krijgen, was daar natuurlijk niet gelukkig mee,
schrijft Peter Bos. Toch maakt humanitaire hulp tegenwoor
dig deel uit van de moderne oorlog. Al ivas het alleen maar uit
eigenbelang.
door Peter Bos
De Kosovo-oorlog maakte
opnieuw duidelijk, dat het
militair-humanitair optreden
geen daad van barmhartigheid
is. maar mag worden uitgelegd
als puur eigenbelang. Militaire
campagnes zonder plan voor het
bijbehorende humanitair optre
den zijn onvolledig, zeker ge
zien de media-aandacht van te
genwoordig.
De oorlog in Irak valt op zich
niet te vergelijken met de oorlog
in Kosovo destijds Dat is de af
gelopen dagen wel gebleken
Humanitair gezien zijn er ook
verschillen, maar in de kern van
de zaak gaat het toch - net als
toen - om het bieden van hulp en
bescherming. Met name over
dat humanitaire onderdeel van
de campagne is nog steeds niet
veel bekend, alhoewel we ons
niet kunnen voorstellen dat de
coalitie daarover niet heeft na
gedacht.
Vast staat dat de Iraakse leider
Saddam Hoessein het de coali
tie vanuit humanitair perspec
tief nog niet erg moeilijk heeft
gemaakt. Net als bij de oorlog
om Kosovo zijn er ook nu buur
landen die in voorkomend geval
aan vluchtelingen hulp en be
scherming moeten bieden. Of
ze het doen is nog maar de vraag.
Doelstelling
Turkije is een potentieel gast
land voor de opvang van vluch
telingen, maar anders dan tij
dens de eerste Golfoorlog zijn er
nog geen Koerden massaal de
Turkse grens over gejaagd.
Daarmee is niet gezegd dat er
De rook van brandende
olie en van branden
de gebouwen in Bagdad
brengt de gezondheid van
burgers en militairen in
gevaar. Directeur Klaus
Töpfer van het milieupro
gramma van de Verenigde
Naties (Unep) heeft dat
gisteren meegedeeld. I)e
zwarte rook bevat gevaar
lijke chemicaliën die de
gezondheid van met name
kinderen en mensen met
ademhalingsproblemen
acuut kunnen schaden,
zei Töpfer.
De VN-specialist houdt
vanuit het buurland Jor
danië toezicht op de situa
tie in het buurland Irak
Hij is daarbij vooral aan
gewezen op satellietopna
men en televisiebeelden.
Naar de omstandigheden
op het slagveld kan Töpfer
alleen maar gissen.
Twee van de zeven bron
nen in de olievelden van
Rumeila die in brand zijn
gestoken, zijn nog altijd
niet geblust. De rook die
uit de bronnen opstijgt,
bevat onder meer zwavel
en kwik, stelt Töpfer. Wel
lost de smog in het gebied
op, aldus de Unep-top-
man. De situatie is dan
ook lang niet zo ernstig als
in 1991, toen rond de ze
venhonderd oliebronnen
in brand stonden
Water
Unep maakt zich ook zor
gen over watervervuiling
Doordat de zuiveringsin
stallaties niet meer alle
maal werken, dreigen het
grondwater, de rivieren
en de kanalen vervuild te
raken met giftige stoffen
die weglekken uit onder
meer gebombardeerde pe
trochemische en farma
ceutische fabrieken. Mas
sale sterfte van vissen en
vogels kan daarvan het
gevolg zijn, zoals dat ook
in de vorige Golfoorlog
het geval was.Volgens de
milieuorganisatie moeten
het blussen van de bran
den en het herstellen van
de waterzuiveringsinstal
laties zodra de oorlog is
afgelopen voorrang krij
gen AP
geen vraagstuk van de Koerden
meer bestaat.
Hoe de coalitie hiermee om wil
gaan, is niet bekend. Je kunt je
afvragen of het naar tevreden
heid oplossen of beheersen van
de Koerdische kwestie wel in de
campagnedoelstelling is opge
nomen.
Iran huisvest al veel Iraakse
vluchtelingen en Jordanië werd
in de Golfoorlog van 1991 ook
meer dan gewenst 'belast' Koe
weit kan sowieso niet dwarslig
gen, maar iedere vluchteling
daar is een potentieel blok aan
het been van de coalitie. Saoedi-
Arabië heeft in 1991 meer dan
30.000 Iraakse vluchtelingen
opgevangen en zal evenmin
dwars liggen Hetzelfde geldt
waarschijnlijk voor Syrië
Het is duidelijk dat de positie
van Turkije anders is dan die
van de overige buurlanden van
Irak. Tijdens en na de eerste
Golfoorlog heeft het land meer
dan 400.000 Irakezen opgevan
gen, merendeels Koerden De
huidige bevelhebber van de Ne
derlandse landmacht weet daar
alles van: hij stond aan het
hoofd van het Nederlandse ba
taljon dat bij die opvang betrok
ken was. Maar wat Turkije toen
is overkomen met de massale
toestroom van vluchtelingen zal
niet weer gebeuren.
De vraag is nu, of de Turkse be
slissing om geen vluchtelingen
toe te laten gerechtvaardigd is.
Wie alleen kijkt naar het inter
nationaal humanitair recht,
zegt nee. Wie door een politieke
bril kijkt en vindt dat een staat
nu eenmaal uit welbegrepen ei
genbelang soeverein mag han
delen, zegt ja.
Bij dit alles mag niet worden
vergeten dat Turkije aan het be
grip 'vluchteling' een geografi
sche beperking toekent. Turkije
erkent alleen vluchtenden uit
Europa als vluchteling. Niet-
Europeanen kunnen slechts tij
delijke bescherming krijgen in
afwachting van hun reis naar
zogenaamde 'third countries'.
Waar het, gegeven de ontwikke
lingen op het slagveld en de
houding van de buurlanden, nu
vooral om gaat, is de vraag of de
Brits-Amerikaanse coalitie er
in slaagt voldoende hulp en be
scherming te bieden in Irak zelf.
Dat is tegenwoordig een militai
re verantwoordelijkheid. Het
mag niet zo zijn dat de wereld
dadelijk weer boos naar de Un-
hcr kijkt, als blijkt dat de op
vang van naar verwachting mis
schien wel 600.000 mensen
ongeorganiseerd verloopt
Geldgebrek
De Unhcr is nu zeker beter voor
bereid dan indertijd in Kosovo,
maar de roep om extra fondsen
voor de hulp aan Irak heeft nog
niet veel opgeleverd. Fondsen
werving is en blijft een lastige
opgave voor Unhcr en het is niet
te verwachten dat, net als in Al
banië en Macedonië, Irak zal
worden overspoeld door veel bi
laterale humanitaire missies.
Daarvoor is er te weinig brede
steun voor deze oorlog.
Oorlog verloopt veel minder voorspoedig dan voorzien
De Unhcr hoopt dat de Iraakse
vluchtelingen zoveel mogelijk
in eigen land blijven. De sleutel
hiervoor ligt bij de 'coalition of
the willing and able'. Het is nu
wel duidelijk dat deze militaire
operatie geen 'walk-over' is. De
reis naar Bagdad is beslist geen
plezierreis en duurt lang, om
over de gevechten om Bagdad
nog maar niet te spreken.
De logistieke aanvoerlijnen zijn
moeilijk te beveiligen en het
sein staat voor de hulpverlenen
de organisaties, zo ze al bereid
zijn achter de troepen aan te rei
zen, nog lang niet op veilig. De
Unhcr en andere hulpverlenen
de organisaties kunnen voor het
moment niet veel meer doen dan
afwachten, wetende dat de roep
om hulp, voedsel, water en me
dische verzorging alleen maar
groter zal worden.
Er is dus alle reden om de huma
nitaire kant van de oorlog tot de
verantwoordelijkheid van de
coalitie te rekenen. Uiteindelijk
is een militaire campagne - te
genwoordig, dus ook die in Irak
- pas geslaagd als alle politieke,
militaire én humanitaire doelen
zijn gehaald. GPD
Peter Bos is directeur brandweer
zorg en rampenbestrijding van de
gemeente Zoetermeer. Hij promo
veert op 8 mei in Leiden op 'Crisis
Management in a Crowded Huma
nitarian Space: The Politics of Hos
ting Refugee Influxes'.
De Amerikanen leken oppermach
tig aan het begin van de oorlog
tegen Irak maar in werkelijkheid
begonnen zij vanuit een zwakke
positie. Hoewel niemand enige
sympathie heeft voor Saddam
Hoessein, ivas er toch weinig poli
tieke steun voor deze oorlog en bij
na overal reageert de publieke opi
nie negatief.
door Adriaan van Vuren
Er hoeft maar heel weinig mis te gaan
of een militaire reus verandert in een
kwetsbare Goliath. En in de Amerikaan
se oorlog tegen Irak ging tot dusver heel
veel mis.
De Turken stoofden Washington een
enorme kool door op het laatste moment
geen Amerikaanse troepen op hun
grondgebied toe te laten. Daardoor
kwam er geen front in noord-Irak en na
men de troepen die voor dat front be
stemd waren niet deel aan de strijd. Bij
gevolg waren er maar drie divisies van
elk zo'n 18.000 militairen beschikbaar
om vanuit Koeweit in het zuiden aan te
vallen richting Bagdad.
Voorts hadden de Amerikanen gehoopt
dat het Iraakse leger weinig weerstand
zou bieden, het regime snel zou instorten
en de bevolking haar bevrijders zou ver
welkomen. De oorlog moest dan ook snel
en betrekkelijk schoon verlopen: geen
langdurige bombardementen zoals in de
vorige Golfoorlog maar een 'rollende
start' van grondtroepen richting Bag
dad, met uitgekiende precisiebombarde
menten, waarbij weinig burgerslachtof
fers mochten vallen
Een snelle, schone oorlog zou de politie
ke weerstand in de wereld doen smelten
en de publieke opinie gunstig stemmen.
In het Midden-Oosten zou wel worden
gedemonstreerd maar dat zou bij een
korte oorlog zonder gevolgen blijven
voor de zittende regimes.
De Derde Infanterie Divisie bestaande
uit tanks en gemechaniseerde infanterie
marcheerde samen met verkenningseen
heden razend snel op richting Bagdad
Daarbij werden omtrekkende bewegin
gen gemaakt rond plaatsen waar weer
stand was te verwachten. Deze vorm van
gemechaniseerde oorlogvoering is voor
het eerst in de Tweede Wereldoorlog toe
gepast door Duitse generaals zoals Gu-
derian en Rommel en later nagevolgd
door Israëlische generaals zoals Sharon.
Er moeten echter wel troepen volgen
achter die gemechaniseerde, snelle een
heden om de overgebleven weerstanden
op te ruimen anders komt de logistieke
aanvoer voor de oprukkende gemechani
seerde eenheden in gevaar. Door gebrek
aan troepen is precies dat op weg naar
Amerikaanse mariniers koersen op de snelweg Highway
kilometer genaderd.
aan op Bagdad. Zij zijn de Iraakse hoofdstad tot op minder dan honderd
foto Maurizio Gambarini/EPA
Bagdad niet gebeurd Daardoor kwamen
weer andere mechanismen van de oor
logvoering in werking. Zo ontdekten de
Irakezen mogelijk tot hun eigen verba
zing, dat de Amerikanen minder onover
winnelijk zijn dan zij leken. Televisie
beelden van gesneuvelde Amerikanen of
angstige krijgsgevangenen doen in dat
verband wonderen.
Het Iraakse moreel steeg en bijna altijd
daalt dan het moreel van de tegenstan
ders. Dat speelt een vitale rol in elke oor
log. De opmars van de Amerikanen lijkt
vast te lopen door het slechte weer, de
toenemende weerstand, guerrilla-oor
logvoering en zelfmoordaanslagen, de
lange en kwetsbare logistieke aanvoer
lijnen en het gebrek aan troepen.
Minder geschikt
Behalve de Derde Divisie treedt er een di
visie mariniers op die weliswaar over
licht gepantserde voertuigen en wat
tanks beschikt, maar die toch minder ge
schikt is voor gemechaniseerde oorlog
voering. Deze divisie is dan ook lang niet
zo ver opgerukt als de Derde, Ten slotte is
er ook nog een luchtmobiele divisie die
mede vanwege het slechte weer maar
weinig in actie kwam omdat de helikop
ters niet konden vliegen.
Thans is er een fase ingetreden waarin de
Amerikanen Bagdad moeten zien te be
reiken en omsingelen zoals de Britten dat
in het zuiden met Basra doen. Tenzij er
een wonder gebeurt zoals de onverwach
te uitschakeling van Saddam, duurt dat
nog weken. Dan moet Bagdad, een stad
met 5,6 miljoen inwoners en een opper
vlakte van 25 bij 20 kilometer, nog wor
den ingenomen.
Gevechten in steden zijn altijd moeilijk,
vereisen enorme aantallen infanteristen
die van huis naar huis vechten, verlopen
erg traag, veroorzaken grote verliezen
zowel bij de Amerikanen als bij de inwo
ners van Bagdad en putten de aanvallers
fysiek en psychisch uit De Amerikanen
kunnen daarbij hun technologische
voorsprong minder uitbuiten.
Zelfs wanneer alle thans beschikbare di
visies (die tegen die tijd al enkele weken
in gevecht zijn geweest en dus al moe en
gesleten zijn) voor de aanval op Bagdad
worden ingezet, is het aantal infanteris
ten veel te beperkt om een grote stad als
Bagdad te veroveren. In de Derde Infan
terie Divisie zitten - wanneer die op volle
sterkte is - niet meer dan circa 1500 in
fanteristen die het gevecht te voet kun
nen voeren
Bij stadsgevechten kan die divisie slechts
over een breedte van enkele kilometers
aanvallen en is bij zware weerstand na
enkele kilometers voortgang uitgeput.
Nu kunnen de Amerikanen tot op zekere
hoogte compensatie zoeken in hun supe
rieure vuurkracht van kruisraketten,
vliegtuigen, helikopters, artillerie, tanks
en pantservoertuigenMaar dan lopen de
verliezen onder de bevolking van Bagdad
razend snel op met alle humanitaire en
publicitaire gevolgen van dien.
De Amerikanen moeten kiezen uit het mo
del Dresden (plat gooien) of Berlijn (kost
bare huis tot huis gevechten). Nu hoeven
de Amerikanen met elke wijk van Bagdad
te veroveren. Zij kunnen zich richten op
de centra van de macht zoals de bunkers
en commandoposten en de civiele en mili
taire communicatiecentra (onder andere
televisie en radio).
Risico's
Daarbij kunnen zij de mobiliteit van de
helikopters van de luchtmobiele divisie
benutten die infanteristen snel naar het
centrum van de stad kunnen brengen al
zijn daar grote risico's aan verbonden. De
aanvoer van nieuwe en extra troepen is
een langdurig proces dat voor de snelst
beschikbare divisie nu nog zeker twee we
ken duurt. Voor volgende divisies duurt
dat één of meer maanden.
Intussen stijgt het moreel van de Irakezen,
bladdert het imago van de Amerikanen af,
destabiliseert het Midden-Oosten en
neemt het verzet tegen de oorlog wereld
wijd toe. Het is een doemscenario waarbij
leedvermaak over de stuntelende Ameri
kanen ons weinig helpt. Want of we het
leuk vinden of niet, de Verenigde Staten
zijn en blijven van immens belang voor
onze veiligheid en voorspoed. GPD
A.J. van Vuren is generaal-majoor b.d
De kwestie Irak lijkt vergeten. Onder strenge lei
ding van de informateurs Donner en Leijnst
hebben Bos en Balkenende de draad opgepakt
Of dat met tegenzin of frisse moed is gebeurd, laten del
beoogde coalitiepartners niet blijken. Vooralsnog spre
ken zij over 'een doorbraak' in de formatie. Ze zijn he:
in grote lijnen eens over het geld. Of eigenlijk: over het1
gebrek aan overheidsgeld. En ze zijn eensgezind be
zorgd over de gevolgen voor de economie. Daarom moe:
het Centraal Planbureau (CPB) het effect van de finan
ciële afspraken berekenen. CDA en PvdA lijken zich op
voorhand te hebben neergelegd bij eventuele correcties
op basis van het CPB-werkMaar wie gelooft dat het nt'
echt gaat zomeren tussen de twee, is bijzonder optimis
tisch.
CDA en PvdA zijn het eens over een heldere financiële
aanpak. De overheid gaat fors korten, tot een omvanp
vanzo'n 14 miljard euro, vooral op de lonen in de collec
tieve sector en op de uitkeringen. Meer geld is er alleer
voor beleidsterreinen waarvan iedereen vindt dat e:
wat moet gebeuren. Het zijn zorg, onderwijs, justitieel
infrastructuur, op integratie na alle stokpaardjes uitdt
verkiezingstijd.
CDA en PvdA willen de burger meer laten betalen voor
brandstof, tabak en ziekenzorg. Verder kan de vervuiler
hogere milieuheffingen verwachten. De keuze voor dit:
pakket is te billijken. Wel is het jammer dat de koster,
van de gezondheidszorg blijkbaar nog steeds zo rijzer
dat zowel de burger als de overheid er opnieuw vee.
meer geld in moet steken.
De financiële overeenstemming tussen CDA en PvdAis
een belangrijke stap op weg naar een regeerakkoord
Dat is winst. De keuzes die de partijen samen maken,
zijn echter niet erg aansprekend.
Twee grote partijen, met een aanzienlijke aanhang ir
aanpalende delen van het politieke spectrum, gaan re
geren. Daarbij mag men krachtige en zelfverzekerde
regeerafspraken verwachten, gebaseerd op gemeen
schappelijke ideeënrijkdom. Die ontbreken echter, ge
tuige ook de reacties van de vakbonden. De FNV heefi
het over 'slopen', het CNV bezigt de term 'puinruimen
Kaalslag dus, in plaats van perspectief. Dat is verlies.
Bos en Balkenende kunnen na hun moeizame start we
een succesje gebruiken. Maar de angstvallige sturim
door Donner en Leijnse wijst nog steeds op weinig ver
trouwen tussen de partijen en op starheid. Dit zal waar
schijnlijk leiden tot een vrijwel dichtgetimmerd regeer
akkoord. Juist met de kwakkelende economie en dt
oorlogsonzekerheid is echter naast gedegenheid flexi
biliteit vereist. Behalve het onnavolgbare gekronke!
van de PvdA over Irak is daarvan tot nu toe verontrus
tend weinig gebleken.
STORM - Het stormachtig
weer van de laatste dagen deed
op verschillende plaatsen in de
overstroomde gebieden ge
vaarlijke situaties ontstaan,
waardoor veel Zeeuwen weer
angstige uren beleefden. Met
man en macht toog men aan
het werk om de bedreigde pun
ten te verstevigen. Zo werden
onder meer zwakke punten in
de Schouwse dijk bij Noord-
gouwe met zandzakken ver
zwaard.
TESTAMENT - De oudheid
kundige dienst in Jeruzalem
heeft bekend gemaakt dat de
resten van zeventig bijbelse
geschriften zijn gevonden, die
bijna 2000 jaar oud zijn. Hier
onder bevinden zich 38 origi
nele manuscripten van het ou
de testament De 38 manu
scripten zouden betrekking
hebben op 19 boeken van het
oude testament. De overige ge
schriften zijn commentaren en
bewerkingen.
STROOM - Twaalf leden van
een basketbalploeg uit Texas
zijn geëlektrocuteerd, toen ze
een ijzeren paal overeind pro
beerden te zetten. Ze raakten
daarbij een paar stroomdra
den waarop 7500 volt stond,
Twee spelers waren op slag
dood. De anderen liepen
brandworden op.
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A L Kroon (adiunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlisstngen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 470102
E-mail redaclie@pzc nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113)273030
E-mail redgoes@pzc nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel (0115)645769
Fax (0115)645741
E-mail- redtern@pzc nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel (0114)372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111) 454657
E-mail redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17 00 uur
Zierikzee. Goes en Hulst:
8.30-17.00 uur
Internet: www pzc nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 12 00 uur
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2.00)
per maand 20.50
per kwartaal 55.10
per jaar 209.90
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-mail lezersservice@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor j
het emde van de betaalperiode
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag€ 1.10
zaterdag 1.65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW I
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65.597
Postbank 35 93 00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het Advertentiewezen. I
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vri|dag: tijdens kantooruren
zondag van 16.00 tot 18 00 uur
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Personeelsadvertenties:
Tel. (0118) 484240
Fax(0118)470100
Rubrieksadvertenties (kleintjes)
Tel. (0118) 484321
Fax (0118)484370
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel (0118)484369
Fax (0118)484309
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax (0114)372771
lnternet:www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeveri| Provinciale Zeeuwse Courant 8V is een onderdeel van het Wegener-concem. Oe door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze
(abonnementen(administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener ol door ons zorgvuldig geselecteerde
derden. Als u op deze informatie geen pnjs stelt dan kuni u dit schriftelijk melden bij PZC, afdeling
lezersservice. Postbus 3229.4800 MB Breda
Behoort tot UJGQGnGr
Irakezen verdringen elkaar bij een voedseluitdeling in Safwan, waar Britse soldaten humanitaire hulp verlenen, foto Russel I Boyce/EPA
