Voor chrysanten is het altijd zomer
Zwangere kikker ligt zwaar op de maag
24
Kom in
de Kas
waarwoord
Vracht is
per hoofd
50 cents
Boerderij
staat er
gekleurd op
Hommels
steken niet
zo gauw
Afscheid van
De Bierkreek
bijzonder blauw
April is als een
oude stier: zo heet
en zo weer koud
Nieuwe weerwoorden zijn welkom
bij de redactie PZC, postbus 18,
4380 AA, Vlissingen, fax 0118-
470102, e-mail redactie@pzc.nl.
Buitengebied, is een wekelijkse
bijlage over natuur en
landschap, land- en tuinbouw,
streektaal en streekcultuur,
visserij, recreatie en vrije tijd.
Vragen, opmerkingen en
suggesties zijn welkom bij de
redactie van de PZC, postbus
18, 4380 AA, Vlissingen,
fax 0118-470102,
e-mail redactie@pzc.nl
dinsdag 1 april 2003
Kom kijken, ruiken en
proeven in de kassen.
Dat is het motto waaronder
een aantal Zeeuwse tuinders
komende'zaterdag de deuren
openzet voor het publiek. Ze
doen mee aan het landelijke
evenement van de glastuin
bouw, Kom in de Kas. Het
wordt alweer voor de 26ste
keer gehouden. Bedoeling is
voorlichting te geven over de
wijze waarop producten ge
teeld worden. Daarbij ligt de
nadruk op smakelijk, gezond
en veilig. Bezoekers zijn tus
sen 10.00 en 17.00 uur wel
kom op de deelnemende be
drijven in Sirjansland,
Dreischor, Scharendijke en
Tholen. De gebroeders Van
der Burg laten zien hoe ze
chrysanten kweken.
Met een productie van bijna
zes miljoen chrysanten-
takken per jaar kunnen Jan en
Jos van der Burg uit Sirjansland
één op de drie Nederlanders van
bloemen voorzien. En met hun
kassencomplex van 27.000 vier
kante meter aan de Ringweg,
behoren ze nog niet eens tot de
grote jongens onder de telers
van chrysanten. Het overgrote
deel van hun bloemen (en die
van collega-kwekers) gaat niet
naar Nederlandse afnemers,
maar is bestemd voor de export.
Naar landen als Engeland,
Frankrijk en Italië, en ook
naar bijvoorbeeld Rusland en
Japan.
In het bedrijf van de gebroeders
Van der Burg worden sinds half
1999 chrysanten geteeld. Het
hele j aar door worden de kleuri
ge bloemen geoogst en gereed
gemaakt voor afvoer naar de
veiling in Naaldwijk. ,,We we
ten zelf niet precies waar ze naar
toe gaan. Wij zetten onze bloe
men voor de klok. De handel
koopt ze en zorgt zelf verder
voor de afzet", vertelt Jos van
der Burg. Hij voegt eraan toe dat
ze uit hun moderne kassencom
plex jaarlijks 4,5 oogst halen.
Als er een veld leeggehaald is,
wordt de grond meteen weer ge
reed gemaakt voor nieuwe
plantjes, vandaar de benaming:
jaarrond-teelt.
Oogstrijp
De chrysanten worden als
plantgoed aangeleverd. De
plantjes gaan handmatig de
aarden bedden in en moeten dan
met hulp van kunstmest, water,
warmte en veel (zon)licht groei
en. Vanaf tien weken zijn de
bloemen oogstrijp. Ze worden
zowel machinaal als handmatig
uit de plantbedden verwijderd
en gaan via een lopende band
naar de verwerkingsmachine.
Het 'inhoezen' - een bos van vijf
takken wordt in folie gewikkeld
- gebeurt handmatig. De boe
ketten gaan in dozen richting
veiling. Naast de twee gebroe
ders biedt het bedrijf aan zes
mensen werk.
De Van derBurgs begonnen op
het bedrijf van hun vader in
Berkel en Rodenrijs. Die teelde
groenten en stapte over op chry
santen. Zijn zoons namen dat
over. Hun keus voor chrysanten
vloeit niet voort uit een bepaal
de voorkeur voor de fraaie bloe
men, maar omdat ze met de teelt
veel ervaring hebben opgedaan.
,,Dan blijf je er in zitten", zegt
Jan. Er waren plannen om het
Rotterdamse vliegveld Zestien
foto's Dirk-Jan Gjeltema
zorgd dat het altijd 13 van de 24
uur donker is. De jongere plan
ten hebben meer licht nodig en
daar wordt door middel van
lampen voor gezorgd, zes minu
ten per half uur belichting. „We
zorgen dat de plant denkt dat
het zomer is", legt Jan uit. De
omgeving heeft van het lichtge
bruik geen last. Uitstraling naar
buiten toe wordt vermeden
doordat de kassen 's avonds met
een scherm worden afgesloten.
Moederdag
De chrysant staat bekend als
een echte herfstbloem. Toch
willen de mensen ze wel het hele
jaar door in huis hebben. Niet
alleen omdat ze lang - toch
gauw veertien dagen - meegaan,
ook omdat de bloemen mooi ge
vonden worden en warme kleu
ren hebben. Jan van der Burg
geeft aan dat er in de herfst wel
een grotere vraag naar de soort
is. „Ook bij Allerheiligen is de
prijs wat hoger en we merken
ook goed wanneer het hier of in
Engeland moederdag is. Carna
val is puur slecht, dan zakt de
prijs. En 's zomers worden bij
mooi weer ook minder bloemen
verkocht. Een zonnige warme
winter en een donkere zomer is
voor ons het beste. Maar goed
dat we daar niks over te vertel
len hebben."
Rinus Antonisse
Kom in de Kas, zaterdag 5 april:
de deelnemende bedrijven zijn
te vinden aan de Ringweg 6
(chrysanten) en Noord Hogeweg
2 (paprika's) te Sirjansland:
Blindweg 5 (witlof) en Gaan-
dersesweg 9a (orchideeën) te
Dreischor, Nieuwe Kerkweg 2a
(aardbeien) te Scharendijke,
Mosselhoekseweg 5 (komkom
mers) en Razernijweg 1 (melk
veehouderij) te Tholen.
Chrysantenkwekerij in Sirjansland.
hoven te verplaatsen en daar
voor zou het bedrijf van de fa
milie Van der Burg, samen met
een aantal andere, moeten ver
dwijnen.
De verplaatsing van het vlieg
veld ging niet door, wel de ver
huizing van het bedrijf, mede
omdat er weinig uitbreidings
mogelijkheden waren. De keus
viel uiteindelijk op Sirjansland
(er is ook gekeken naar vesti
ging in Almere en Made). Jos
van der Burg kende het gebied
enigszins als enthousiast surfer
en zeiler. Ze zijn tevreden over
de nieuwe locatie (nog dicht bij
de familie in Rotterdam), waar
ook enkele andere glastuin
bouwbedrijven aanwezig zijn.
Er worden chrysanten van één
ras geteeld, de Reagan. Inder
daad, genoemd naar de voorma
lige Amerikaanse president.
Aardgas
Om te zorgen voor voldoende
warmte, worden de kassen bij-
gestookt met aardgas. Het af-
valgas kooldioxide (C02) wordt
gebruikt als meststof. Voor de
bevloeiing wordt geput uit een
groot regen waterbassin (inhoud
12.000 kubieke meter). Zeker de
export-chrysanten moeten aan
hoge kwaliteitseisen voldoen.
Ziekten en plagen moeten ge
weerd worden. Daarvoor wor
den chemische middelen ge
bruikt. Lang niet zoveel als wel
door de milieubeweging be
weerd is, beklemtonen de Van
Jan van der Burg leidt de kwekerij samen met zijn broer Jos.
derBurgs. „Biologischebestrij
ding werkt niet zo in de chry
santen. Een bos bloemen met
sluipwespen er in, wil de consu
ment niet. We gebruiken zo wei
nig mogelijk - zo leuk is het niet
en het spul is ook niet goed
koop."
In de kassen wordt er voor ge
Ook in de sloot is het voorjaar
volop in gang. Over het wa
ter flitsen weer schaatsenrijders
met grote snelheid voorbij en
onder water is het een gekrioel
van wantsen, kevertjes en aller
lei ander klein grut. Langs de
oevers staat het speenkruid te
bloeien en in het water zijn kik
kers en padden druk bezig met
de voortplanting. Hier en daar
ligt een grote klomp kikkerdril.
Dat moet van de bruine kikker
zijn, want voor dril van de groe
ne kikker is het nog veel te
vroeg. En paddendril ligt in lan
ge snoeren in plaats van in grote
klompen bij elkaar.
Een kikker legt vele honderden
eitjes. Als die zich allemaal zou
den ontwikkelen tot volwassen
kikkers dan was er binnen de
kortste keren een plaag van
enorme omvang. Maar dat ge
beurt natuurlijk niet. Er zijn al
lerlei predatoren die het op
kikkers in verschillende ont
wikkelingsstadia voorzien heb
ben. Dat begint al als de eitjes
nog niet eens gelegd zijn. De
dikke trage kikkers die broed in
zich dragen worden vaak ge
pakt door een reiger. Maar voor
reigers en andere vogels is zo'n
zwangere kikker een prooi die
zwaar op de maag ligt. De eitjes
hebben namelijk een gelatine
achtig omhulsel dat enorm op
gaat zwellen zodra het in aanra
king komt met water. De vogel
die de kikker heeft opgeslokt
kan het knap benauwd krijgen
als dat gebeurt. Je ziet reigers
soms kokhalzend langs de oever
staan in een verwoede poging
om het opzwellende kikker-
broed weer naar buiten te wer
ken.
De pas gelegde eitjes worden
omhuld door het gelatine-ach-
tige omhulsel en dat is in veel
gevallen een effectieve bescher
ming tegen vijanden. Ooit zag ik
een bootsmannetje die een eitje
uit het kikkerdril pulkte, maar
dikwijls komt dat niet voor.
Maar toch is er een belager die in
het kikkerdril ware slachtpar
tijen kan aanrichten. En dat zijn
de salamanders. Pas zag ik bij
MicMec in Vlissingen een klomp
kikkerdril die compleet was
leeggeroofd door salamanders.
Speurwerk was daarvoor niet
nodig, want nadat beheerster
Els Huibregtse op het geval ge
wezen had, waren de salaman
ders volop in actie te zien. Met
horden vielen ze aan op een pas
geproduceerde klomp dril en
waarschijnlijk is ook die inmid
dels tot het laatste eitje leegge
haald. Het is altijd een wat treu
rig gebeuren als je ziet hoe de
stand van een soort in de natuur
wordt afgeroomd. Iedereen kent
het lesje over natuurlijk even
wicht. Een evenwicht dat be
staat dankzij het eten en gege
ten worden waar de hele natuur
mee aan elkaar hangt. Maar om
daar getuige van te zijn is niet
altijd even leuk.
Zo is het ieder jaar weer raak in
de tijd dat de bergeenden jongen
hebben. Je kunt er op wachten
dat een toom van die pluizen-
bollctjes ontdekt wordt door de
zilvermeeuwen en dan volgt er
een plundertocht die geen enkel
jong overleeft. Een reiger die
twintig minuten lang zijn best
zit te doen om een nog levende
karper naar binnen te werken is
ook al geen echt opwekkend ge
zicht. En het wordt al helemaal
bar als je een sperwer ziet die
zich wat verkeken heeft op de
grootte van een prooi, zodat ie
hem slechts langzaam af kan
slachten.
Maar dat alles maakt onderdeel
uit van een goed functionerende
levensgemeenschap en hoe
wreed het ons ook toeschijnt, al
die dingen hebben hun zin.
Wat dat betreft is de massale
slachting onder trekkende pad
den heel wat triester. Vlak bij
ons huis ligt een polderweggetje
waar veel trekkende padden
oversteken. In deze tijd van het
jaar is het wegdek helemaal ge
plaveid met plat gereden pad
den. Je kunt daar vaak weinig
tegen ondernemen (soms trou
wens ook wel!), maar het blijft
een heel vervelende zaak. Dan
maar liever salamanders die
grote hoeveelheden eitjes veror
beren.
Chiel Jacobusse
Dit is de laatste aflevering van
Bijzonder Blauw. Vanaf volgen
de week schrij ft Chiel Jacobusse
op een andere plek in dit katern
over de Zeeuwse natuur.
De PZC heeft een stuk Oosterscheldenatuur geadopteerd. Het
gaat om de Rumoirtschorren en de Slikken in de Krabben-
kreek, achterin de Oosterschelde. Ook het schorretje voor de
Oesterput, langs de noordkust van Noord-Beveland behoort
bij het geadopteerde gebied. De krant betaalt mee aan het be
houd van dit bijzondere stukje Zeeland, door een sponsorbij
drage aan Het Zeeuwse Landschap. In 'Bijzonder blauw'
wordt het wel en wee van het reservaat belicht en bovendien
komen er regelmatig vertegenwoordigers van de unieke flora
en fauna ter sprake.
