leg maar Woef tegen een hond
Even onder je favoriete kleur
en de energie keert terug
Normontwikkeling
begint al jong
Nieuwe erectiepil
moet taboe
definitief slechten
$oek over psychologische ontwikkeling kinderen tussen 0 en 3 jaar
Verzorgers Alzheimerpatiënten
Meer studie seksualiteit kinderen
Centrum erfelijke aandoeningen
Slank dankzij goed ontbijt
opvoeding
maandag 24 maart 2003
Lflaudia Sondervan
OOSENDAAL - Niets is moei-
te slikken voor een ouder
ji jat zijn ondernemende
ster 'Néé!' niet snapt. Ook
eina honderd keer héél boos
*pen. En dat die dreumes van
newel luistert, maar niet ont-
jadt dat kleuren niet op de
ink mag maar wel op papier.
i,i5 nu een boek dat uitlegt
narom dat zo is. De geboren
Btdorpenaar Ewald Vervaet
jlimet Groeienderwijs het gat
de markt dat 'opvoedbijbels'
iBaby- en kinderverzorging
in Benjamin McLane Spock en
atkgroei lieten liggen.
iwendenoijs is het eerste
tek dat zich richt op de psy-
o'.ogische ontwikkeling van
Aderen van nul tot drie jaar.
raid Vervaet verliet op zijn
de Zeeland om in Kaatsheu-
het seminarie te bezoeken,
[werd uiteindelijk niet het
iesterschap maar de ontwik-
üngspsychologie, die hij do-
aan de Volksuniversiteit
Amsterdam en de Academie
ïdatim. Hij merkte dat voor
de kinderontwikkeling van
derhalf tot drie jaar in Ned er-
ad een nagenoeg onbeschre-
sbladwas. Nieuwe theorieën
niet neer in zijn boek.
euvr is wel, dat Vervaet de
w van verschillende as-
jen als tijd- en ruimtebe-
taalverwei-ving, zelfkennis,
fervaring en sociale intelli-
Btie in samenhang en in fasen
schrijft. Nieuw is ook, dat het
tek voor specialisten en voor
cersgoed leesbaar is.
rvaet deelde de eerste drie le-
asjaren op in tien fasen,
sarin kinderen zich geleide-
kgewaar worden van hun lijf
[omgeving en van lieverlee de
senhang doorkrijgen. Hij be
kijft het verloop van toetsen-
spelletjes en observaties met
jn onderzoekskinderen om
j vaardigheid uit een nieuwe
seduidelijk te maken. Na elke
obale uitleg over een fase
aaleen vette punt. Wie wil kan
ierest overslaan en naar de vol-
mdefase zappen.
'aet praat graag en gedreven
over de prille kinderwereld,
maar is allereerst wetenschap
per: psycholoog en natuurkun
dige. ,,Ik ben iemand die graag
alles overzichtelijk in hokjes
plaatst", bekent hij met
zelfspot. Die combinatie leidt
tot nuchtere beschrijvingen en
gevolgtrekkingen. Nuchterder
dan ouders soms lief is: wie wil
weten dat jijzelf voor je dierbare
baby volstrekt inwisselbaar
bent, zolang de lichamelijke be
hoeften voldaan blijven? Dat
zo'n bundeltje motorische en
zintuigelijke reflexen pas na een
half jaar zijn wereldje wat ge
nuanceerder beoordeelt dan als
'prettig' en 'niet prettig' en zich
gaat hechten aan zijn verzor
gers?
Anderzijds zet Vervaets toet
sende aanpak bakerpraatjes
over opvoeding en ontwikke
ling definitief aan de dijk. Kin
deren van net één jaar die zinde
lijk zijn? Nogal een klus voor
een wezentje dat net ontdekt dat
er zoiets als voor, achter, op en
onder bestaat, dat geluiden kan
nadoen maar zichzelf niet her
kent in de spiegel. Vervaet ver
haalt hoe het bewustzijn van
een kind groeit; van het beperk
te blikveld van een zuigeling tot
de belevingswereld van een
driejarige.
Zo precies en toegankelijk be
schrijven wanneer een kind iets
nieuws aankan, is koren op de
molen van ouders die de ont
wikkeling van hun kind niet
snel genoeg gaat. Vervaet is zul
ke liefhebbers van 'voorlijke'
kinderen een stap voor. Bij elke
fase hanteert hij een ruime leef
tijdsmarge. En om zijn afkeer
van forcerende opvoeders dui
delijk te maken, voegde hij een
extra hoofdstuk toe over zin en
onzin van opvoeden.
Woef
Aansluiten waar mogelijk, aan
vullen waar nodig, luidt Ver
vaets raad. Forceren helpt mis
verstanden ontstaan en brengt
afkeer teweeg en dat leidt juist
tot achterstand. Op andere ter
reinen is Vervaet prettig gerust
stellend. Zoals voor ouders die
de kindertaal van hun kleine
overnemen en die vervolgens
het verwijt krijgen dat ze hun
kind 'klein houden'. Aansluiten
op de eerste verbale communi
catiepogingen van een kind is
stimulerend, zegt Vervaet. Dus
ouders mogen een hond best
'woef' noemen als een kind van
een jaar die klanknabootsing
onder de knie heeft. Zolang te
gen het tweede jaar duidelijk is
dat bij 'woef' 'hond' hoort.
Het boek leest zo wetenschap
pelijk als de lezer zelf wil. Boei
end leest het hoe een kind cho
cola maakt van wie er ik dan wel
jij is in het spraakgebruik; hoe
lang het duurt eer 'straks' voor
een kind hanteerbaar is. Soms is
de uitleg vol taaie termen als
'benaderend uitgesteld imite
ren' Kom je daar doorheen, dan
beklijft de verwondering hoe
veel kinderen moeten bevatten
in wat we het gewone, dagelijk
se leven noemen.
Met Groeienderwijs sloot Ver
vaet een onderzoek van tien jaar
af. De kinderen uit het onder
zoek bleef hij volgen voor het
komende boek dat de ontwikke
ling van drie tot acht jaar in vier
fasen beschrijft. „Mensen wil
len weten wat er in een kind om
gaat. Het is verbazend hoe wei
nig er beschreven is. Neem de
periode 3 tot 4,5 jaar: dat is bijna
onontgonnen gebied. Terwijl
overheid en veel ouders in die
'voorschoolse leeftijd' alles pro
beren te vervroegen. De Psvcho-
fokindustrie noem ik dat. Je kan
een jong kind best boekjes aan
bieden, maar van die zachte
plastic of stoffen boekjes. Het
kind doet ermee waar het aan
toe is. Het komt vanzelf achter
nieuwe mogelijkheden. De neu
rologische conditie is er gewoon
niet eerder. Elk mens kent in zijn
leven 'kritische perioden' waar
in de condities voor het leren
van een vaardigheid optimaal
zijn. Die Engelse les op basis
scholen.... Daarvoor is de kriti
sche grens twaalf jaar. Eerder
kunnen kinderen het gebruik
van Engelse grammaticaregels
niet doorgronden. Dus krijgen
ze een soort verminkt Engels
aangeboden. Als dat soort pres
sie over tien jaar minder is en ik
heb daar aantoonbaar aan bij
gedragen, ben ik gelukkig."
Edwald Vervaet.
foto Thom van Amsterdam
BUNNIK - Bijna de helft van de partners van Alzheimerpati-
enten heeft lichamelijke en/of psychische klachten door de
intensieve zorgtaken die ze hebben. Dit blijkt uit een enquête
die het NIPO heeft uitgevoerd in opdracht van de Stichting
Alzheimer Nederland.
Uit het onderzoek blijkt dat een op de vier zware Alzheimer
patiënten nog thuis woont. Familieleden van de thuiswonen
de patiënten helpen bij de persoonlijke verzorging, eten, en
huishoudelijk werk De Stichting Alzheimer Nederland pleit
voor een betere begeleiding van de verzorgers, bijvoorbeeld
via gespreksgroepenOok zouden de patiënten vaker en bete
re medicijnen toegediend moeten krijgen waardoor ze rusti
ger worden.
In Nederland lijden ongeveer 200.000 mensen aan Alzheimer.
ANP
UTRECHT (ANP) - Hulpverleners, onderwijzers en mede
werkers van de kinderbescherming weten te weinig van de
normale seksuele ontwikkeling bij kinderen. Tot nu toe is
nooit onderzocht wat kinderen en jeugdigen (van 4 tot 18) zei f
vinden van hun seksuele ontwikkeling en welke betekenis zij
aan seksualiteit hechten.
Dat concluderen J Rademakers en H. de Graaf in het rapport
Seks in de Groeidat zij voor de Rutgers Nisso Groep hebben
opgesteld. Zij pleiten voor meer onderzoek
Tot voor kort was er weinig wetenschappelijke aandacht voor
de seksuele ontwikkeling bij kinderen. In de jaren negentig
nam de belangstelling voor het onderwerp toe, vanwege alle
i nf ormatie en discussie over seksueel misbruik en de gevolgen
daarvan.
Ongewone belangstelling voor seks kan een indicatie zijn
voor misbruik. Maar om vast te stellen wat ongewoon is, moet
wel bekend zijn hoe de normale seksuele ontwikkeling ver
loopt. ANP
NIJMEGEN - Het Universitair Medisch Centrum St. Rad
boud (UMC) in Nijmegen beschikt sinds kort over een topcen-
trum voor behandeling van en onderzoek naar erfelijke- en
stofwisselingsaandoeningen. In het centrum werken specia
listen en wetenschappers van veertig verschillende discipli
nes samen.
Op dit moment melden zich volgens het ziekenhuis zo'n 3000
mensen per jaar met een erfelijke- of een stofwisselingsziekte
en hun aantal zal toenemen.
Het Nijmeegse centrum gaat onder andere aandacht besteden
aan erfelijke huid-, oog- en oorziekten. Daarnaast horen
chromosoomafwijkingen bij het centrum thuis, net als men
tale retardatie, neurodegeneratieve aandoeningen en bepaal
de voortplantingsproblemen. ANP
BOSTON - Dagelijks goed ontbijten vermindert het risico op
overgewicht en diabetes. Dat meldde M. Pereira (Children's
Hospital, Boston) tijdens een congres van de American Heart
Association in Miami op grond van een onderzoek onder een
kleine 3000 volwassenen. Onder mensen die dagelijks ontbe
ten, kwam 30 tot 50 procent minder overgewicht en diabetes
type 2 voor dan onder de mensen die zelden ontbeten. Door de
dag te beginnen met een goed ontbijt, wordt er de rest van de
dag wat minder gegeten (en gesnackt), suggereert Pereira als
mogelijke verklaring voor het gezonde effect van het ontbijt.
GPD
door Annie de Vreugd
Stijn is in de wolken. Hij
wil al wekenlang dat
ram eens bij hem komt spe
len en nu is het dan eindelijk
zover; Bram gaat na school
tijd mee. Om half vier gaat
eindelijk de schoolbel en
Stijn staat meteen naast zijn
nieuwe vriend. Maar Bram
doet opeens heel afhoudend.
Jk heb net met Max afge
sproken dat hij bij mij komt
«pelen, dus ik ga niet mee."
Stijn gelooft zijn oren niet en
riet hoe Bram en Max samen
hij Brams moeder in de auto
>tappen. „Maar wij hadden
toch samen afgesproken",
probeert hij nog tussen de op
bellende tranen door. „Dat
klopt", beaamt de moeder
van Bram. „Maar Bram wil
nutoch liever met Max spe
len en hij mag zelf kiezen met
wiehij wil spelen. Dóóag."
Vriendschappen tussen jon-
j gekinderen veranderen vaak
roet de dag, soms zelfs met
j het uur. Nu nog is Max de
beste vriend, een dag later is
de vriendschap door een lut-
|elgebeuren helemaal be
koeld en volgende week zijn
te weefde dikste vrienden.
Kleuters zitten in een levens
fase waarin vrienden een rol
gaan spelenHet is voor hen
iets nieuws, ze zijn ermee aan
kdexperimenteren en het
;u!d nog niet altijd even
goed. Vrienden mag je zelf
kiezen, daarin heeft Brams
moeder helemaal gelijk.
'daar Bram had al ;en af-
^praak met een ander vriend
in Moet een kleuter zich aan
ton afspraak houden, of is
aat op zo'n jonge leeftijd nog
roet aan de orde?
lade hedendaagse opvoe-
atag wordt zwaar de nadruk
geiegd op het leveren van
Prestaties. Alleen met een
«jk van een rapport bereik je
*tsin het leven, is de veelge-
tworde gedachte. Al te vaak
*ordt vergeten dat een kind
jttl meer is dan een cognitief
wezen. Om een geluk-
argmens te worden is meer
:°digdan een stapel diplo
mas. Een goede werknemer
Niemand die goed werk afle
gden tevens een prettige en
«trouwbare collega is. Een
■tukelevenspartner heeft het
""*1 alleen over het loon-
i. Kleine kinderen
kunnen al leren hoe ze
vriendschappen kunnen op
bouwen en vooral ook hoe ze
die kunnen onderhouden.
Ook Bram kan al leren hoe je
dat moet doen Hij heeft er
zelf voor gekozen om die
middag bij Stijn te gaan spe
len. Brams moeder kan haar
kind vertellen dat je zo niet
met vriendjes omgaat. Kleu
ters kunnen zich nog moei
lijk in het gevoel van een an
der verplaatsen, ze hebben
daarom begeleiding nodig
van een volwassene.
De normontwikkeling waar
we het hier over hebben, gaat
veel verder. Er zijn veel dage
lijkse voorvallen die door de
ouder kunnen worden aan
gegrepen om eens dieper over
na te denken. Is er een klas
genootje ziek, dan vragen we
vaak niet verder dan wat het
heeft en hoe lang het al ziek
is. In het kader van normont
wikkeling kan een ouder zijn
kind aan het denken zetten
met de vraag of hij het leuk
zou vinden een kaartj e te stu
ren, of dat hij wil regelen dat
het huiswerk bij de zieke
komt. In dat geval stellen we
ons kind de normvraag of we
ons al dan niet om een zieke
medemens moeten bekom
meren. Wat de uitkomst ook
is, het is goed een kind aan te
sporen over dit soort levens
vragen na te denken. Wordt
er gepest in de klas en welke
rol speelt je kind daarin? Hoe
staat je kind tegenover klas
genoten die geen merkkle
ding dragen? Is de buiten
kant het belangrijkst? „Wat
vind jij daarvan?"
Als kinderen over dit soort
vragen mogen meedenken,
zijn ze meestal gemotiveer
der dan wanneer ze van bo
venaf kant en klare regels
krijgen opgelegd. Bovendien
leren ze zo dat er blijkbaar in
hetzelfde huis verschillende
meningen over rommel, ui
terlijk. natuur, gezondheid
of ontwikkelingshulp naast
elkaar kunnen bestaan en
dat je er dan toch nog samen
uit kunt komen. Uiteraard is
zo'n ronde tafelgesprek pas
zinvol als ouders zelf ook
voor norm vragen open staan,
geen vooroordelen hebben en
bereid zijn hun mening even
tueel bij te stellen. GPD
Annie de Vreugd is orthope
dagoge
door Ria Schuurhuizen
APELDOORN - Last van win
terblues of voorjaarsmoeheid?
Geef jezelf een sessie kleurlicht-
therapie cadeau. Twintig minu
ten onder je favoriete kleur en je
ziet het leven weer zonniger in.
Het is bekend dat mensen met
ernstige depressies baat hebben
bij een daglichttherapie. Die
behandelingen worden altijd
onder medisch toezicht, meestal
in ziekenhuizen, uitgevoerd. De
kleurlichttherapie kun je ge
woon bij schoonheidssalons en
praktijken voor fysiotherapie
ondergaan. Janny Berends van
het gelijknamige 'beautycenter'
in Apeldoorn was de eerste die
met deze therapie, ontwikkeld
door de Duitse prof. dr Harald
Brost, werkte.
„Ik ben altijd op zoek naar nieu
we dingen voor mijn salon. In
eerste instantie heb ik het appa
raat voor mijzelf aangeschaft.
Mijn migraine werd steeds min
der en men vertelde mij dat ik er
beter uitzag en vrolijker was.
Toen heb ik besloten het ook
mijn cliënten aan te bieden. Het
doel van deze kleurlichtthera
pie is de aanmaak van vitami
nen en sporenelementen in het
lichaam te bevorderen. Kleuren
activeren de stofwisseling en
zorgen voor een betere door
bloeding van cellen en orga
nen."
„Ik wil er wel op wijzen dat het
een hulpmiddel is, geen genees
middel. Het herstelt het geeste
lijk evenwicht en brengt be
staande energiebanen weer in
balans. Vrijwel alle lichamelij
ke en geestelijke klachten
kunnen ermee worden behan
deld Hoofdpijn, migraine,
spierpijn, menstruatieklachten,
vermoeidheid, couperose en ac
ne", aldus Janny Berends, die er
op wijst, dat de hedendaagse
mens veel te veel binnen zit,
waardoor men veel minder dan
vroeger energie krijgt uit licht.
Ze adviseert mensen dan ook
meer naar buiten te gaan Want
het is licht (buitenlicht) dat ons
energie geeft, bepaalt hoe we
ons mentaal en fysiek voelen
en dat onze biologische klok re-
geit.
Spreeuwen
Hoe belangrijk dat is, wordt on
der meer bewezen door spreeu
wen op en rond Piccadilly Cir
cus in Londen, die voortdurend
blootstaan aan enorme, felge-
Klcurlicht therapie kan mensen vrolijker en energieker maken.
kleurde lichtreclames. Zij zijn
het hele jaar vruchtbaar, omdat
het licht hun geslachtshormo
nen stimuleert. Normaal leggen
spreeuwen alleen eieren tussen
mei en augustus.
Pasgeboren baby's met geel
zucht worden met blauw licht
bestraald, waarna de geelzucht
in enkele dagen verdwijnt.
Door gebrek aan zonlicht ko
men in Noord-Europa meer de
pressieve mensen voor en is het
zelfmoordpercentage vele ma
len hoger dan in het zuiden. Es
kimovrouwen menstrueren
door gebrek aan zonlicht maar
zes maanden per jaar. In Afrika
zijn vrouwen veel vruchtbaar
der door het vele zonlicht Poot-
aardappels die onder rood licht
worden bewaard lopen niet uit,
krijgen geen spruiten. En na
tuurlijk weet iedereen dat door
het licht in de kassen we het ge
hele jaar door groenten en fruit
hebben die anders maar in be
paalde maanden van het jaar
kunnen groeien.
Zonder dat we het beseffen spe
len kleuren een grote rol in ons
leven. Van bepaalde kleuren
worden we vrolijk, andere ma
ken ons rustig of onrustig En we
hebben meer met kleuren, stel
dat een biefstuk groen zou zijn,
zouden we die dan eten? Een
biefstuk moet rood zijn, eier
dooiers geel, tomaten rood,
wortels oranje. En zo zijn er
meer voorbeelden. Rood geldt
voor waarschuwingsborden,
rood stoplicht, brandblusappa-
raten. Geel geeft gevarenzones
aan, groen geldt voor nooduit
gangen, in operatiekamers wor
den groene lakens gebruikt, het
zijn maar een paar voorbeelden
van hoe kleur een rol in ons le
ven speelt.
Wat is nu precies gekleurd licht?
Janny Berends: „Gekleurd licht
ontstaat bijvoorbeeld als na een
regenbui de zon op de regen -
foto Wim van Veen/GPD
druppels schijnt, iedereen kent
het fenomeen, de regenboog.
Daarin zitten zeven kleuren-
rood, oranje, geel, groen, blauw,
indigo en violet Elk van die ze
ven kleuren heeft zijn eigen spe
cifieke werking. In onze salon
staat een schijf met zes mono
chrome kleuren, de zes zuiverste
kleuren. Indigo is daar niet bij.
Wij vragen de cliënt zijn ogen te
sluiten, weer open te doen en
dan te zeggen welke kleur hem
of haar het meest aantrekt. On
der die kleur brengt men dan
twintig minuten door Zoals ik
al eerder heb gezegd is het een
hulpmiddel, het is ook niet zo
dat je na die twintig minuten in
eens iets voelt. Maar die dot
licht kan je wel de volgende 36
uur meer energie geven en er
voor zorgen dat je je vrolijker
voelt en minder last hebt van
hoofdpijn. Het is totaal onge
vaarlijk, je kunt het meer keren
per week doen." GPD
door Paulus Smits
UTRECHT - De vierde erec
tiepil zal de taboesfeer rond
om het slap blijvende man
nelijke lid voorgoed doen
verdwijnen. Dat zou de inzet
moeten zijn van de lancering
van weer een pil tegen 'erec
tie! disfunctioneren', vinden
zowel huisartsen, specialis
ten, patiënten als de farma
ceutische grootverdieners
die de pil op de markt bren
gen.
Levitra heet de nieuwe con
current van Viagra. Deze
week lag een sterk uitver
groot exemplaar van de ron
de, fel oranje gekleurde pil op
een velours kussentje te
pronken te midden van de
mensen die er hun brood
mee moeten verdienen: de
ontdekker van het vitale
stofje dat het lid doet verstij
ven, de marketingmanagers
van de firma's Bayer en GSK
en niet te vergeten de dok
ters.
Schaamte
Huisarts B. de Boer heeft na
uitgebreid onderzoek kun
nen vaststellen dat het regel
matig of voortdurend uitblij
ven van een erectie niet
louter voorkomt bij oude
mannen. Ook in de groep
veertigers komt het voor,
en zelfs zijn er jongere pa
tiënten die ermee naar de
dokter gaan. Trouwens:
slechts één op de acht van de
mannen met een erectie
stoornis begint erover in de
spreekkamer. De anderen
zwijgen er liever over, uit
schaamte.
Uitgever W. Melissen van de
website www.erectiestoor-
nis.nl denkt dat een deel van
die zwijgers wel de weg weet
te vinden op het internet.
Tweeduizend bezoekers per
week telt zijn informatie
bron op het wereldwijde
web.
„Maar het taboe zou hele
maal moeten verdwijnen.
Veel mensen blijven onge
lukkig door hun potentiepro
bleem Het is daarom goed
dat er weer een pil komt. Hoe
meer er over erectiel disfunc
tioneren kan worden gepraat
hoe beter. Binnen relaties,
maar ook met de dokter of
met vrienden."
Natuurlijk, de geluiden over
Viagra als partydrug zijn niet
onbekend bij de dokteren en
de webmasters Het feit dat
het middel niet door het zie
kenfonds wordt vergoed is
mede te wijten aan de ziens
wijze van het Ministerie van
Volksgezondheid, dat oor
deelde dat Viagra een lifesty-
le-middel is.
Enige middel
„Daarbij gaat het ministerie
er volslagen aan voorbij
dat zo'n pil voor vrij grote
groepen mensen het enige
middel is om tot seksuali
teit te komen. Bijvoorbeeld
voor suikerpatiënten, men
sen die een prostaatope
ratie hebben ondergaan en
dwarsleasiepatiënten", zegt
D. Vente, woordvoerder van
Pfizer, dat Viagra op de
markt brengt.
Hij verwelkomt de nieuwe
concurrent omdat ook zijn
firma (met honderd miljoen
pillen in vijf jaar tijd absolu
te marktleider) erbij gebaat
is dat mannen met hun erec
tieprobleem naar de dokter
gaan.
Bang is hij niet voor Levitra.
„Ze moeten eerst maar eens
bewijzen dat het allemaal
werkt zoals ze zeggen. Wij
hebben al meer dan duizend
studies vol bewijs van de
werkzaamheid van ons pro
duct."
Ongevaarlijk
Ten opzichte van Viagra
voert Levitra aan dat het
middel langer werkt (circa
acht uur), en dat de pil min
der zwaar is (dus minder bij
werkingen heeft).
De Nederlandse erectiepil
Uprima scoort op veel pun
ten minder dan Viagra, maar
is als enige erectiemiddel on
gevaarlijk voor patiënten
met angina pectoris. Cialis
van Lilly kan tot 24 uur na in
name werkzaam zijn.
Zo heeft elke pil voor- en na
delen. Levitra rapporteert
hoofdpijn als bijwerking bij
vijftien procent van de ge
bruikers. GPD
