iS extra alert
jp terreuracties
Li
Bevriende landen moeten
VS op rechte pad houden
Strijd via internet
van minuut tot
minuut te volgen
Ergste gruweldaden Saddam
hoort wereld pas na oorlog
7
(gering kondigt Code Oranje af
ommentator Al Jazeera
i politicoloog in Almere
Vredesplatform zoekt geldschieters
De Jonge slotact bij demonstratie
Negatief reisadvies uitgebreid
Kerken: VN moeten terug op toneel
Stop op asielbesluiten Noord-Irak
Amerikaanse
Zeeuwen
geven zonen
aan de oorlog
zaterdag 22 maart 2003
V
SHïNGTON - Uit vrees voor
^acties verkeren de VS in
,péén na hoogste staat van
itheid: 'code orange'. De
lining is voelbaar in het
itscentrum van het land,
miovvn Washington. Maar
woord 'grimmig' is hier
nalsnog niet op zijn plaats.
politie van Washington,
)man sterk, is overgescha-
opeen 12-urige werkdag-
Er is verscherpt toezicht
joggen en wegen, bij sta-
sen luchthavens en rond fe-
ilegebouwen. Maar voor het
rige lijkt de Amerikaanse
idstad zo normaal mogelijk
rilen blijven functioneren,
s een wat grotere veilig-
Bcirkel rond het Witte Huis
■okken. Maar een parkeer-
sge.nabij kantoor en ambts-
Mg van president Bush,
jt tot zeven etages diep on-
de grond tjokvol auto's die
I zijn gecontroleerd op hun
lading. Een voor zondag ge
plande marathon is op het laat
ste moment verboden, maar de
wereldkampioenschappen
kunstrijden op de schaats gaan
gewoon door, evenals het jaar
lijkse Cherry Blossom Festival,
dat traditioneel veel toeschou
wers naar de binnenstad trekt.
Roland Schumann geeft leiding
aan een software-onderneming
op loopafstand van het Witte
Huis. Hij woont in Maryland en
pendelt dagelijks met de metro
tussen huis en werk. „We had
den het er net over op kantoor",
begint hijnippend aan zijn kof
fie in een café. „Ieder van ons
had het gevoel dat er weinig
merkbaar is van de opgevoerde
beveiliging. De autoriteiten
doen dat kennelijk op een wijze
die voor ons nauwelijks zicht
baar is. Dat vind ik wel knap."
Schichtig
Schumann, oud-officier in het
Amerikaanse leger, erkent dat
hij sinds het begin van de oorlog
wat schichtiger door de stad
)[ERE - Een van de com-
itoren van de Arabische
nsiezender Al J azeera zetelt
ilmere. Het is de Iraakse po-
ioloog Amir Jebbr, die nog
fde eerste Golfoorlog van
naar Nederland vluchtte.
jrJebbr kan de Amerikaanse
aars niet snel genoeg verlo-
ratzijn woonplaats becom-
atarieert Jebbr de oorlog in
ivoor verschillende Arabi-
etelevisiezenders. Bijna da-
ijks heeft hij contact met de
iers ANN en Al Jazeera.
)rmensen in Irak lijden al zo
lang onder het regime van Sad
dam Hoessein, dat ze heel graag
vrij willen zijn. Ook de soldaten.
Ik denk dat ze zich snel zullen
overgeven. De oorlog duurt dan
ook maar een paar dagen", ver
wacht Jebbr.
De Almeerder vluchtte dertien
jaar geleden uit zijn geboorte
land Irak, omdat hij het boek
Saddam Crimes schreef. In dit
boek liet Jebbr zich kritisch uit
over het terreurbewind van
Saddam. „Het is goed dat Ame
rika het regime van Hoessein
omver wil brengen. Dat hadden
ze veel eerder moeten doen",
stelt hij. ANP
loopt dan voorheen. „Als je een
knalletje hoort of zoiets, schrik
je wel even, ja. Ook ben ik mij
veel bewuster van de sirenes. Er
zijn zoveel verhalen verschenen
in de media over de waarschijn
lijkheid van nieuwe grootscha
lige terreur in de VS. We horen
steeds maar weer dat het niet
zozeer de vraag is óf er een nieu
we aanslag zal plaatsvinden,
maar waar en wanneer. Dat
maakt mij wel iets gespanne
ner."
Die nervositeit komt en gaat
sinds de aanslagen van 11 sep
tember 2001. „Het gaat in golf
bewegingen", zegt Schumann.
„Het is nu anders dan in de da
gen na 11 september. Toen over
heerste de angst. Nu is het meer
een omineus gevoel dat er iets
verschrikkelijks staat te gebeu
ren."
Teresa Petrini uit Virginia wei
gert toe te geven aan dit soort
gedachten. „Ik probeer de ge
dachte dat er opnieuw iets ergs
zal gebeuren volledig uit te ban
nen. Omdat ik anders als het
ware de deur openzet voor zo'n
vreselijke gebeurtenis. Ik kies er
voor te geloven dat ik overal vei
lig ben.Mocht er al een terreur
actie plaatsvinden, dan vast
niet in Washington, denkt ze.
„Terroristen zullen vast een
minder goed beveiligde stad
kiezen. Wat dat aangaat, voel ik
mij veiliger in Washington dan
in mijn woning in Virginia."
Voorhand
„Ik ben niet bang", verzekert
Cheryl Yiadom, die al haar hele
leven in Washington woont. „Ik
laat mij niet bang maken, want
dan hebben de terroristen op
voorhand gewonnen. Boven
dien gebeurt een aanslag op mo
menten waarop niemand het
verwacht."
Naomi Munson reageert nog la
conieker. „Ik heb vier jaar in Is
raël gewoond, dus ben wel iets
gewend. Ik sta overigens op het
Beveiligingsbeambten lopen op het dak van het Witte Huis in Washington, terwijleen helikopter over
vliegt. De VS verkeren in de op een na hoogste staat van paraatheid. foto Teru Iwasaki/AP
standpunt dat je toch niets kunt
doen tegen dit soort dingen. Ik
had het er eerder deze week over
met mijn zus, die nog in Israël
woont Zij zei: „Als Saddam een
chemische raket op ons afvuurt,
ben je het beste af als je bovenin
een hoog gebouw zit, want gas is
zwaarder dan lucht en zakt naar
het laagste punt. Maar blijkt het
een conventionele raket, dan
ben je beter af in een schuilkel
der. Om maar aan te geven dat je
jezelf echt niet tegen terreur
kunt beschermen." GPD
AMSTERDAM - Het Platform tegen de Nieuwe Oorlog is
naarstig op zoek naar sponsors. De organisatie heeft de afge
lopen maanden een schuld opgebouwd van 25.000 euro voor
onder meer de huur van geluidsapparatuur, podia, toiletten
en drukken van affiches, aldus platform-woordvoerder Sas-
kia Kouwenberg.
„Voor het eerst zullen wij tijdens de demonstratie iedere deel
nemer 1 euro vragen", aldus Kouwenberg.
Het platform, dat bestaat uit 216 grote en kleine organisaties,
is een inderhaast opgericht platform dat voornamelijk be
staat uit vrijwilligers. De organisatie heeft daardoor nog geen
structurele banden met geldschieters. ANP
AMSTERDAM - Freek de Jonge is de slotact bij de demon
stratie tegen de oorlog in Irak vandaag in Amsterdam. De ca
baretier heeft aan het Platform tegen de Nieuwe Oorlog toe
gezegd een voorstelling te geven op het Museumplein. Dat
plein is het eindpunt van de betoging door Amsterdam
Ook talloze muzikanten maken hun opwachting tijdens de
demonstratie. Bij de start op de Dam om 13.00 uur zal een
aantal jonge zangers en zangeressen, onder wie Judith en Cle
mens van Herwaarden, protestliederen zingen. Op het Muse
umplein geven de band The Nits en de Nederlands-Marok
kaanse rapper Ali B. acte de présence. ANP
DEN HAAG - Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft
het advies aan Nederlanders in de Golfregio om het land te
verlaten uitgebreid. Het advies geldt nu ook voor Nederlan
ders in de oliestaatjes Bahrein en Qatar, zo maakte Buiten
landse Zaken gisteren bekend.
Vanuit het ministerie zijn twee adviezen uitgegaan Aan de
partners en kinderen is de oproep gedaan het land te verlaten
De andere Nederlanders moeten zich van het ministerie af
vragen of hun aanwezigheid in de landen nog noodzakelijk is.
In Bahrein zitten nog 102 Nederlanders en in Qatar 120. ANP
UTRECHT - De Verenigde Naties moeten, wat Irak betreft,
terug op het toneel. Dat geldt zowel de humanitaire hulpver
lening als de politieke kant: „Wie krijgt het na de oorlog in
Irak voor het zeggen?"
Dat wordt de teneur van een verklaring, die de Raad van Ker
ken en de bij de kerken aangesloten vredesgroepen (IKV, Pax
Christi en Kerk Vrede) maandag zullen uitgeven Daarover
is gisteren tijdens een bijeenkomst in Utrecht overeenstem
ming bereikt tussen de kerken en de vredesgroepen, aldus
IKV-secretaris Mient Jan Faber. ANP
DEN HAAG - De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)
zal de komende drie maanden geen besluiten nemen over
asielverzoeken van mensen die uit Noord-Irak komen. Het
kabinet heeft gisteren ingestemd met een besluitmoratorium
voor deze groep asielzoekers in verband met de oorlog in Irak
Het moratorium kan worden verlengd tot maximaal een jaar.
Tijdens deze periode kan de IND de betrokkenen wel horen.
Alleen als blijkt dat de asielzoeker een Dublin-claimant is of
geen echte asielzoeker, of als vermoed wordt dat die zich
schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdrijven, kan de IND
toch een besluit nemen. ANP
vanonze redactie binnenland
DEN HAAG - Als de oorlog in
Irak voorbij is en Saddam is
uitgeschakeld, dan pas zal de
wereld echt kennisnemen van
fc gruwelen van zijn bewind.
De verschrikkelijkste verha-
iffl zijn te ongelooflijk. Die
innen de mensen niet eens te
lertellen", zegt Alla Hoessein,
wretaris-generaal van de Or-
nnisatie van Mensenrechten
alrak(Omri).
Toch meent hij dat er genoeg
tekend is over de misdaden
van de Iraakse leider. „Daar
heeft onze organisatie hard
voor gewerkt. We hebben ja-
snlang de schendingen van de
mensenrechten aangekaart en
publiek gemaakt.
Ook Nederland is zich vol
gende bewust van de situatie
mlrak."
Haar het ergste weten de men-
0 niet. „Ik heb foto's van
massagraven in Irak. Ik ken
verhalen over gruwelijke ver
krachtingen, van afgrijselijke
mishandelingen. Als Irak vrij
is, dan zullen die verhalen ge
leidelijk aan bekend worden.
Daar twijfel ik niet aan."
De in Nederland wonende Alla
Hoessein hoopt en bidt elke
dag voor zijn familie in zijn va
derland dat het snel over is. Hij
belt dagelijks: „Om ze moed in
te praten. Het is vast snel over
en dan zullen we elkaar spoe
dig weer zien, zeg ik dan. Het
zijn emotionele gesprekken,
maar mijn familie klampt zich
eraan vast."
Hoessein heeft een beetje zicht
op de situatie in Irak en dan in
het bijzonder hoofdstad Bag
dad, dat nog steeds telefonisch
bereikbaar is: „De mensen zijn
bang, uiteraard. Ze durven hun
huizen niet uit en hebben nau
welijks te eten en drinken.
Maar vluchten heeft ook geen
zin, want ze kunnen nergens
heen. Elders zijn voedsel en
water ook schaars.
De bevolking mijdt de bunkers,
weet Hoessein. „Die zijn niet
veilig. Dat weten ze uit de eer
ste Golfoorlog, toen een bun
ker werd platgebombardeerd
en alle mensen om het leven
kwamen."
De angst voor de Amerikaanse
bommen is groot. Precisiebom
bardementen zijn niet altijd
erg nauwkeurig. Vaak genoeg
dwaalt een projectiel af en treft
burgers. „Maar de angst voor
wat Saddam gaat doen is veel
groter. Hij zal er in uiterste
nood niet voor terugdeinzen
zijn eigen volk als menselijk
schild te gebruiken en de dood
in te jagen." ANP
Een jongen kijkt naar een door
Amerikaanse troepen neerge
haalde poster van Saddam in
Safwan in het zuiden van Irak.
foto Laurent Rebours/AP
kerika gedraagt zich als de
Kas van de wereld. Wat vindt de
weid daarvan en hoe moet dat
wier? Volgens prof. Alfred van
Staden van Clingendael zijn er
toe mogelijkheden: een nieuwe
'qenmacht, of partners die de
t rechte pad houden.
'«vande beroemdste Amerikaanse
^ogleraren internationale betrek-
Kenneth Waltz, heeft het di-
al eens beschreven: „Ik geloof
'Amerika beter is dan de meeste an-
landen, maar ik vrees dat Amerika
'zóveel beter is als de meeste Ame-
wel geloven. In de internatio-
'politiek is een instabiele macht ge-
"jijk. zelfs als het de Amerikaanse
''is die de balans kwijt is."
^Alfred van Staden, directeur van
sInstituut voor Internationale Be
lgen Clingendael, gebruikt dit
graag om het probleem te schets
je wereld moet omgaan met de
■s&aanse dominantie. Als er geen
toacht meer is voor de VS, hoe
aan machtsmisbruik door de eni-
^permogendheid' worden voorko
mt is de essentie van het pro-
-aopdit moment."
^lijkis het probleem van nu eerst
foginlrak. Dat is duidelijk. Maar
5 !^en kijkt verder. Hij praat over
polgen voor het verdeelde Europa
'-aar de toekomst van de Verenigde
Naties door het optreden van Amerika
zonder een nieuwe resolutie van de Vei
ligheidsraad.
De Leidse hoogleraar internationale
betrekkingen gebruikt het citaat van
Kenneth Waltz om de negatieve kant
van de Amerikaanse hegemonie aan te
geven.
Maar er is ook een positieve kant, weet
Van Staden. „Dat is het bestrijden van
onrecht in de wereld en het voorkomen
of beperken van de agressie van lokale
en regionale potentaten."
De belangrijkste vraag van deze tijd is
hoe Amerika met de wereldmacht om
gaat en hoe de internationale gemeen
schap kan voorkomen dat de VS mis
bruik maken van hun macht. Een
voorbeeld van dat laatste is het idee
van Bush' regering om al in het najaar
buiten de Verenigde Naties om, tegen
Irak op te treden „Er was een vrij ster
ke stroming in de regering van Bush om
niet de weg van de Verenigde Naties te
bewandelen. Die stroming vond het een
rechtvaardige zaak en wilde him eigen
gang gaan
Prijs
Het is in de ogen van Van Staden vooral
de Britse opstelling geweest die dat
heeft voorkomen. Blair heeft zich soli
dair verklaard met de VS, maar hij
vroeg daar een prijs voor, denkt Van
Staden. „Het is vooral Britse druk ge
weest die Amerika op de koninklijke
weg van de Veiligheidsraad heeft ge
houden."
Maar ook Van Staden - 'ik beschouw
mezelf wel als een vriend van Amerika'
- moet toegeven dat Amerika het de we
reld moeilijk heeft gemaakt. De opmer
kingen over het 'oude Europa' en de
kenschets van Duitsland als een 'schur-
kenland' door Rumsfeld, de Ameri
kaanse minister van Defensie, zijn in de
ogen van Van Staden blunders. „En dat
van een land dat zich van internationa
le afspraken weinig heeft aangetrok
ken. Denk maar aan het milieuverdrag
van Kyoto, het Internationale Strafhof
en het aannemen van de 'The Hague In
vasion Act'. Dat is toch de arrogantie
van de macht."
De internationale gemeenschap zal een
antwoord moeten geven op die hege
monie. Dat kan volgens Van Staden op
twee manieren. Er moet óf een tegen
macht komen, waardoor er een even
wicht ontstaat zoals dat in de tijd van
de Koude Oorlog bestond tussen de
Sovjet-Unie en de VS, óf bevriende
landen moeten als partner Amerika op
het rechte pad houden.
„Die machtsbalans zie ik op de korte
termijn niet ontstaan. Het is geen rea
listische weg om te denken dat Europa
zo'n eenheid wordt dat het die tegen
macht vormt. Een andere weg is die van
de Britten. In het openbaar solidariteit
verkondigen met de VS, maar achter de
schermen daarvoor een prijs bedin
gen."
Impasse
De Britten hebben niet alleen bereikt
dat de VS de Verenigde Naties serieus
hebben genomen, het heeft ook geleid
tot een VS-plan voor de impasse tussen
Israël en de Palestijnen Want echte
stabiliteit in de regio bereik je niet door
Irak aan te pakken, maar door het pro
bleem van Israël en de Palestijnen op te
lossen.
Zo hebben de Britten er volgens Van
Staden voor gezorgd dat Amerika een
einde heeft gemaakt aan de 'ongeloof
waardige positie' dat de VS wel Sad
dam maar niet Sharon, premier van Is
raël, aanpakken Daarom is er nu een
voorstel van de VS voor het Israëlisch-
Palestijnse conflict. „Het zou verstan
dig zijn als de VS zouden zeggen: Israël
krijgt geen geld meer, als het niet nu
stopt met het bouwen van nederzettin
gen."
De verdeeldheid van Europa gaat voor
al over de keuze die Europa moet ma
ken: rivaal of partner van Amerika7
Het is tevens het verschil tussen Frank
rijk en Groot-Brittannië. De Fransen
willen al jaren dat Europa op eigen be
nen staat en zo een tegenwicht creëren
om de macht van Washington in te per
ken.
Groot-Brittannië is daarentegen de
trouwe bondgenoot van Amerika die
als prijs voor solidariteit invloed
vraagt. „De verdeeldheid van Europa
was geen bedrijfsongeval", conclu
deert Van Staden dan ook nuchter.
„Het gaat om een fundamenteel ver
schil van inzicht over de vraag waar
Europa moet staan in de verhouding
met Amerika."
Eenheid
Toch vindt Van Staden het 'wenselijk'
dat Europa een eenheid wordt. Maar
om dat te bereiken, zal dat fundamen
tele verschil moeten worden over
brugd. „Daarbij kies ik voor de rol van
gelijkwaardige partner. Dan hebben
we echte invloed."
Een tweede voorwaarde is volgens de
hoogleraar dat Europa de procedures
van de besluitvorming aanpast. Het is
volgens hem ondenkbaar en onwerk
baar als 25 landen zich bemoeien met
crisisbeheersing. Dat lukt gewoon niet,
daar is Van Staden van overtuigd. Er is
maar één oplossing, concludeert hij:
„Dan moeten we de sprong maar ma
ken naar een Europese federatie met de
Europese Commissie, nu het dagelijks
bestuur van de Unie, als federale rege
ring." GPD
door Bernice Breure
HILVERSUM - Radio en televi
sie zijn voor de meeste mensen
in tijden van crisis nog steeds de
eerste nieuwsbronnen. Maar in
middels is internet een geduchte
concurrent geworden, zo bleek
al na de aanslagen van 11 sep
tember 2001. Ook nu laten velen
zich via internet continu 'bij
praten' over de oorlog in Irak, al
was het alleen maar omdat lang
niet iedereen op het werk de be
schikking heeft over een tv.
De oorlog in de Golf is via de
computer letterlijk van minuut
tot minuut te volgen. Krijgt de
televisiekijker tijdens belang
rijke gebeurtenissen nogal eens
herhalingen voorgeschoteld,
via internet maak je de oorlog
letterlijk van dichtbij mee. Op
de nieuwssite van CNN (www-
.cnn.com) zijn niet alleen de
laatste nieuwsberichten en ach
tergronden te lezen, maar wor
den ook nieuwe beelden ver
toond van oprukkende tanks in
het zuidelijk deel van Irak. Re
porters doen actueel verslag van
de schermutselingen. Bommen
regens boven het Iraakse land
zijn van dichtbij te bekijken. De
liefhebber kan zelfs alle ge
bruikte vliegtuigen bekijken via
driedimensionale modellen, die
je kunt draaien en een bommetje
kunt laten droppen.
Ook www.abc-new.com heeft
beelden van de 'gestaag opruk
kende strijdkrachten', in dit
geval de tanks van de Derde In
fanterie Divisie van het Ameri
kaanse leger
De BBC-site (www.BBC.com) is
wat vormgeving betreft iets rus
tiger, maar ook hier wordt de
oorlog onafgebroken gevolgd
via beelden en bijdragen van
de verscheidene journalisten,
waaronder persoonlijke versla
gen en dagboeken.
Via de pagina Oorloginirak.nl
'praten' de Nederlandse publie
ke omroepen de internetter bij
over de laatste ontwikkelingen
in de Golf. Aan de oproep
'schrijf een column over de oor
log in Irak' zou al massaal ge
hoor zijn gegeven. Natuurlijk
ontbreekt een uitgebreid
nieuwsoverzicht niet, en kun
nen onder meer de laatste uit
zendingen van het Journaal en
het Radio 1 Journaal worden
beluisterd Een aantal onbeken
de inwoners van het Midden-
Oosten houden persoonlijke
dagboeken bij. Ook vertellen
verslaggevers van de actualitei
tenrubrieken over onder meer
het aanleggen van hun 'bis-
kwietjesvoorraad' en hoe de
badkamer van een appartement
in Koeweit-Stad dienst doet als
noodonderkomen
RTL brengt het laatste Irak-
nieuws op de gewone site van
het RTL-Nieuws. De eigen tele
visieuitzendingen rond Irak zijn
hier rechtstreeks op internet te
volgen. GPD
ZEELAND - Ze zijn wel onge
rust, maar niet bang. Trots, dat
zeker. „We hebben al een zoon
aan de vorige oorlog gegeven, de
Golfoorlog. Dat was onze oud
ste en hij kwam behouden thuis
als een man van eer. Nu zit Har
ry, onze jongste, op het vlieg-
dekschip de Abraham Lincoln
in de Golf en zo leveren we als
familie onze bijdrage."
Een bericht uit het stadje Zee
land in de Amerikaanse staat
Michigan Anthony Dekker belt
op, kort na het uitbreken van de
nieuwe oorlog met de bood
schap dat hij hoopt dat het een
korte oorlog zal zijn en dat zijn
steun voor president Bush on
wankelbaar is. Zozeer zelfs, dat
hij zijn tweede zoon heeft 'gege
ven' aan Bush „We dragen hier
ons steentje wel bij."
En 'hier', dat is het stadje Zee
land. In 1847 gesticht door een
groep gevluchte Zeeuwse pro
testanten en nu, met ruim vijf
duizend inwoners, een rechts
republikeins nest, waar de over
grote meerderheid de politiek
van president Bush door dik en
dun steunt.
De Dekkers hebben hun wortels
op Zuid-Beveland, maar dat is
zo lang geleden, dat weten ze
zelf amper meer. De hoogbe
jaarden in de familie spraken
nog een mondje Zeeuws en zelf
zijn ze twee keer naar het land
van hun voorouders wezen kij
ken, maar los daarvan zijn ze zo
Amerikaans als maar kan.