Xtc-laboratoria draaien vrolijk door
'rimeur in Nederland:
ie deeltijdnon
Echtgenote, moeder,
grootmoeder, non
29
Ondanks
succesvolle
jacht justitie
VN zien Brabant en Limburg als wereldcentrum van xtc
zaterdag 22 maart 2003
De afgelopen jaren is bijna een
complete generatie pillen-
boeren achter slot en grendel ver
dwenen. De inzet van de USD, de
Unit Sythetische Drugs, lijkt
vruchten af te werpen. Maar on
dertussen verschijnen er nieuwe
spelers op de markt.
Zelfs in de criminele wereld bestaat
de stellige indruk dat de Neder
landse recherche de laatste jaren
aardig in de smiezen heeft wat zich af
speelt in de xtc-industrie. Dat is voor
al de verdienste van de USD in Hel
mond, het paradepaardje van het
Nederlandse opsporingsapparaat,
dat zo'n zes jaar geleden door premier
Kok werd opgericht om de strijd aan
te binden met de florerende pil-
lenrnaffia. Want Nederland lag als
grootste xtc-exporteur ter wereld on
der vuur van met name de Ameri
kaanse regering.
De USD, in de volksmond xtc-team
geheten en tegenwoordig vallend on
der het Korps Landelijke Politiedien
sten, heeft in de loop der jaren een
uitstekende informatiepositie opge
bouwd. De contacten met buitenland
se opsporingsdiensten, zoals de
machtige Drugs Enforcement Admi
nistration (DEA) in Amerika, zijn in
middels uitstekend.
De USD bundelt alle landelijke en in
ternationale kennis over xtc-produc-
tie en -handel en stelt die beschikbaar
aan speurders in binnen- en buiten
land. „Kennis is macht", zegt USD-
officier van justitie mr. M. Witteveen,
„en we hebben tegenwoordig ver
schrikkelijk veel kennis. Soms hoeven
we de informatie slechts te rangschik
ken en te koppelen om het bewijs rond
te krijgen."
De USD vormt het zenuwcentrum in
de justitiële guerrilla tegen de xtc-
boeren. Het team geeft sturing aan na
genoeg alle regionale rechercheon
derzoeken naar synthetische drugs,
alsook aan de vijf kleine, regionale
xtc-teams die recent zijn opgericht. In
de praktijk bepaalt de USD goeddeels
achter welke verdachten de politie
aan gaat jagen, meestal in het kader
van een zogeheten korte-klaponder-
zoek van maximaal drie maanden.
Snelle, rake tikken uitdelen, luidt het
nieuwe adagium van het openbaar
ministerie. „Daarbij is het de kunst
telkens de juiste verdachten uit te kie
zen om de productieketen maximale
schade toe te brengen. Vroeg of laat
komt elke xtc-crimineel een keer aan
de beurt", verzekert Witteveen met
enige bravoure.
Afgaande op statistieken, lopende po
litieonderzoeken, rechtszaken, inbe
slagnames en geluiden uit advocatuur
en criminele hoek, staat het vast dat
justitie flinke successen heeft geboekt
in haar gevecht met de xtc-maffia. Al
dan niet onder regie van de USD is de
afgelopen jaren zowat een complete
generatie pillenboeren achter slot en
grendel verdwenen. Voorbeelden zijn
de York-bende uit de omgeving van
Sint Willebrord, in Breda werden aan
houdingen verricht, in Limburg en in
het Oost-Brabantse Eersel..
De recherche beschouwde de man uit
Eersel al jaren als een spin in het Ne
derlandse xtc-web: een kleine wereld
waarin iedereen iedereen kent en
Een partij XTC die in beslag werd genomen bij het oprollen van de York-bende.
foto Kees van Dongen/GPD
De International Narcotics Control Board
(INCB), het drugsorgaan van de Verenigde
Naties, noemde vorige maand Nederland, en dan
met name de provincies Noord-Brabant en Lim
burg, als hét wereldcentrum voor de productie
van xtc.
In de jaarrapportage 2002 liet de INCB er geen
misverstand over bestaan: „Terwijl de hoeveel
heid in beslag genomen xtc in Nederland afnam,
geldt het tegendeel voor in andere landen achter
haalde xtc van Nederlandse origine."
De INCB baseerde zich echter, al dan niet bewust,
op achterhaalde cijfers: die van 2001. In dat top
jaar werd een recordaantal Nederlandse xtc-pil
len (en andere synthetische drugs zoals amfetami
ne) in het buitenland onderschept.
Vorig jaar zijn in den vreemde minder syntheti
sche drugs Made in Holland in beslag genomen
dan in 2001, terwijl de politie in Nederland zelf
aanzienlijk meer xtc en amfetamine, afkomstig
uit de polderlaboratoria, onderschepte.
Deze opmerkelijke gegevens komen van de Unit
Synthetische Drugs (USD) in Helmond. De dienst
wil dit tipje van de sluier oplichten, maar maakt
de exacte cijfers pas in mei openbaar in haar jaar
rapport. De nieuwe gegevens geven aanleiding tot
de slotsom dat het opsporingsapparaat vat begint
te krijgen op de Nederlandse pillenboeren. De po
litie onderschepte veel synthetische drugs al
voordat ze Nederland hadden verlaten.
waarin criminelen vaak samenwer
ken of van eikaars diensten gebruik
maken om xtc-laboratoria en smok-
kellijnen op te zetten en te financie
ren. Zijn naam dook op in talrijke on
derzoeken naar opgerolde xtc-labs.
Steeds bestond het vermoeden dat hij
op de achtergrond werkzaam was als
(mede- )organisator en importeur van
grondstoffen (pmk) uit bijvoorbeeld
Litouwen.
Zierikzee
Justitie verdenkt de Oost-Brabander
van betrokkenheid bij productie en
transport van 1,6 miljoen xtc-pillen
via het Duitse Lübeck naar Australië.
Ook verbindt ze zijn naam aan een
partij van enkele honderden kilo's
xtc-pillen die in april vorig jaar ver
stopt zaten op een zeilboot in Zierik
zee; het betrof destijds de grootste
Europese xtc-vangst tot dan toe. In
gewijden brengen hem tevens in con
nectie met diverse opgerolde xtc-lij-
nen naar de Verenigde Staten, die
werden gerund door Israëlische cri
minelen - al dan niet van Russische
komaf.
Nu doet zich een opmerkelijk ver
schijnsel voor. Wie had gedacht dat
door het uitschakelen van al deze xtc-
lijnen de productie daalt en de prijs
van pillen stijgt, vergist zich. De
groothandelsprijs voor xtc is 'belab
berd laag', zoals een criminele bron
uit Breda het uitdrukt. De Limburgse
advocaat mr. S. van Berge Henegou
wen, die vaak xtc-verdachten bij
staat, bevestigt dit: „Uit recente
recherchedossiers blijkt dat Neder
landse producenten tussen de 0,5 en
1,2 euro voor een pil ontvangen."
Verderop in het traject boeken crimi
nelen overigens wel grote winsten. De
consument in Amerika betaalt voor
een Nederlandse xtc-pil tussen de
twintig en de veertig euro.
De betrekkelijk lage groothandels-
prijs kan volgens deskundigen maar
één oorzaak hebben: aanbod en pro
ductie blijven onverminderd hoog.
Hoe valt dit te rijmen met het uitscha
kelen van een belangrijk deel van de
Nederlandse xtc-elite?
Hasjbaronnen
Het antwoord schuilt volgens USD-
politiechef drsP. Reijnders deels in de
globalisering van de xtc-markt: „Ne
derland is niet langer het enige land
dat pillen maakt. Er komt internatio
nale concurrentie. Steeds meer, al dan
niet door Nederlandse criminelen op
gezette, xtc-laboratoria worden ont
dekt in bijvoorbeeld België, Duits
land, voormalige Oostbloklanden,
Zuid-Afrika en Indonesië."
Terwijl er mondiaal geknabbeld
wordt aan de leidinggevende positie
van Nederland, hebben ook op natio
naal niveau belangrijke verschuivin
gen plaats in pillenland. De traditio
nele productieprovincies Brabant en
Limburg, waar de xtc-industrie zich
als vanzelf ontwikkelde uit de aloude
cultuur van illegale alcoholstokerijen
en amfetaminelabs, zijn hun absolute
monopolie inmiddels kwijtgeraakt In
en rond de randstad werden vorig jaar
althans bijna evenveel xtc-laborato
ria ontmanteld als in het zuiden. In to
taal rolde de Nederlandse politie in
2002 ongeveer veertig xtc-labs op, iets
meer dan het jaar ervoor. Ondanks de
opsporingssuccessen draaien de xtc-
labs in de polder dus vrolijk verder
Volgens USD-chef Reijnders 'stort ie
dereen zich tegenwoordig op de
winstgevende xtc-markt'; „Zelfs de
oude hasjbaronnen en cokehandela
ren zitten nu in de pillen." Er doemt
een scenario op waarbij de politie één
arm van de xtc-octopus afhakt, ter
wijl er elders twee aangroeien. Mr. A.
van der Biezen, die samen met mr. J.
Kuijpers een drukke in xtc-zaken ge
specialiseerde advocatenpraktijk in
Den Bosch runt „Ik kan het niet be
wijzen, maar ik hoor dat tegenwoor
dig veel slimme zakenlieden in de xtc
stappen."
De Bredase strafrechtspecialist jurist
mr M Buntsma ziet een nog grotere
groep nieuwe spelers. „Die van jonge,
beginnende avonturiers en kleine cri
minelen. Zij vullen de lege plekken op
van aangehouden leiders en succes
volle drugsproducenten die inmiddels
rentenieren, maar beschikken niet
over de technische en leidinggevende
kwaliteiten Van der Biezen beschikt
over concrete aanwijzingen voor de
opkomst van zo'n nieuwe, gretige
drugsgeneratie: „Veel xtc-producties
mislukken, bijvoorbeeld door brand.
In dossiers van xtc-verdachten zien
we steeds vaker handleidingen voor
het opzetten van laboratoria, inter-
net-uitdraaien, die de recherche bij
huiszoeking vindt."
De Limburgse strafpleiter S. van Ber
ge Henegouwen constateert ook dat
kleine criminelen kansen ruiken: „De
politie heeft zich jarenlang vooral
toegelegd op het aanpakken van grote
xtc-bendes en leiders. Ze heeft het
middenkader echter steeds laten lo
pen. Dat werkt criminaliteitbevorde-
rend, want de kleinere jongens zijn
massaal in de gaten gesprongen."
Zoals gebruikelijk gaan grote veran
deringen en wisselingen van de macht
gepaard met grote spanningen. „De
sfeer in het milieu is grimmig", beves
tigt een Amsterdamse crimineel Mr.
Buntsma verbaast zich daar niet over:
„De hebzucht is groot. De xtc-markt
trekt niet alleen veel onbezonnen
avonturiers, maar ook criminele op
lichters. Er wordt onderling heel wat
geroofd en gestolen. Het wantrouwen
is groot."
Deze factoren, gecombineerd met ge
brek aan leiderschap en de toestroom
van allochtone misdaadgroepen die
geweld niet schuwen, zorgen ervoor
dat de vlam al snel in de xtc-pan slaat.
Ingewijden vermoeden dat dit de ver
klaring is voor de recente golf van af
rekeningen in Brabant, zoals de
moord op drie mannen in Helmond en
de liquidatie van een Bredanaar in
Eindhoven. „In tegenstelling tot in
Amsterdam waren de slachtoffers
geen grote drugsbazen, maar hooguit
kleine jongens", weet advocaat Van
der Biezen.
De opkomst van een nieuwe, geweld
dadige misdaadcultuur werd enkele
jaren geleden al voorspeld door straf
rechtadvocaten als mr. Th Hiddema
en mr. M. van Gessel. Zij voorzagen
dat in het Europa zonder grenzen met
name agressieve, allochtone mis
daadgroepen bliksemsnel de gaten
zouden opvullen die justitie in het tra
ditionele criminele veld maait. Vanuit
die visie lijkt de bestrijding van de
drugsmisdaad dweilen met de kraan
open USD-officier Witteveen be
strijdt dit beeld, maar maakt zich ook
geen illusies: „Drugshandel is nooit
uit te roeien en opsporing alleen is
geen oplossing. Wij proberen het pro
bleem beheersbaar te houden, Neder
land van die eerste plek te krijgen."
Voor die inspanningen kreeg Neder
land onlangs complimenten uit on
verwachte hoek Bij de presentatie
van de nieuwe Amerikaanse zwarte
lijst van drugslanden - waarop Neder
land niet voorkomt! - was het presi
dent George Bush zelf die voor het
eerst openlijk zijn vertrouwen uit
sprak in de kwaliteiten van het Ne
derlandse opsporingsapparaat.
Hessel de Ree
Iet klooster vergrijst. Er is dringend behoef
de aan nieuwe nonnen. Maar niet iedereen
tornaar alles op zij om zich aan God te wij-
Priorij Emmaus uit Maarssen heeft de op-
de deeltijdnon. Een primeur in Neder-
twiten het centrum van Maarssen (Utrecht)
fPnonj Emmaus. Een smalle poort in de
Wermuur biedt toegang tot een oase van
"•r Een lange oprijlaan leidt door een schil-
frzntig park met krokussen naar het kloos-
**aar zowel fulltime zusters als parttimers
thuishaven vinden.
'wnunnikessen van het Heilig Graf, zoals de
Kers heten, zijn hard op zoek naar nieuwe
öen Een reclamecampagne moet voor 2004
Neuwe voltij dzusters werven. Dat mag ook
*ant het twaalf zusters tellende klooster
m. De jongste non is begin 40, de oudste
bestand is zorgelijk. Gebeurt er niets
■terft de priorij langzaam uit
'nonnen van de priorij realiseren zich
iedereen zomaar alles op zij zet om zich
^°d te wijden. Non werd je altijd 'voor het
"B-De Maarssense kloostergemeenschap
J^aar, als eerste in Nederland, verandering
gracht. De kanunnikessen heten nu ook zo-
^amde 'deeltijdnonnen' welkom.
vorig jaar liet de kloostergemeenschap
ft* op zoek te zijn naar een deeltijdnon.
^•wenop zoek naar Gods sporen, die hun
jfflofgezin niet willen opgeven, maar die af
on 1 'even van zusters komen delen.
geïnteresseerden zochten contact met
Rooster, tientallen vrouwen bezochten
'tingsmiddagen en met een deel van hen
zijn serieuze kennismakingsgesprekken ge
voerd. Sinds kort zijn vier vrouwen begonnen
aan een proeftijd van een jaar.
Zuster Christa onderhoudt contacten met nog
vijftien anderen. „Het moet klikken. Vandaar
dat wij uitgebreid gesprekken voeren met de ge-
interesseerden. Een vrouw moet er niet twee
verschillende levens op nahouden. Zo van. nou
ga ik even uitrusten, slapen en bijtanken in het
klooster. Dat mag wel. maar het is niet de bedoe
ling. Iemand moet ook kunnen delen."
Het is geen bezwaar als een parttimer getrouwd
is en kinderen heeft, maar de deeltijdnonnen
moeten wel voldoen aan een aantal andere ei
sen. Ze moeten zelfstandig zijn, hun eigen thuis,
werk en inkomen behouden en financieel onaf
hankelijk zijn, stelt de orde. „Het maakt niet
echt uit welk beroep iemand uitvoert", vertelt
zuster Christa. „Tenzij het strijdig is met onze
manier van in het leven staan. Stel dat iemand
in de prostitutie zit, of werkt als gynaecoloog in
een abortuskliniek, dat zou niet kunnen."
De parttimers moeten elke maand minstens drie
opeenvolgende dagen in het klooster wonen. Ze
hoeven geen habijt te dragen. Het zwart-witte
ordekleed van de kloosterlingen blijft momen
teel voorbehouden aan voltijd nonnen. „Maar
het kan best zijn dat deeltijdnonnen op de lange
duur ook een habijt gaan dragen", voorspelt
zuster Christa.
Om het nonnenleven aan de man te brengen,
heeft de kloosterorde een marketingbureau in
de arm genomen „De zusters moeten de boer
op", stelt Martin Verspeek, lid van het van het
campagneteam. „Ze moeten over het klooster
gaan vertellen."
Marcia Nieuwenhuis
Deeltijdnon Anne Mane Hogendoorn met zuster Christa in de Prio
rij Emmaus. foto Brand Overeem/GPD
Anne Marie Hogendoorn woont in Utrecht, is
52 jaar, moeder van twee kinderen, partti
me doktersassistente en deeltijdnon.
Waarom bent u deeltijdnon geworden?
„Ik vind hier verdieping en stilte. Dat heeft ook
te maken met de zusters. Het zijn vrouwen die
met beide benen op de grond staan Er hangt
niets van heiligheid omheen. De gesprekken die
ik met ze heb zijn heel prettig. Voor mij is dit
goedIk lees en i k wandel hier buiten I k probeer
bij mezelf te komen. Er zijn ongetwijfeld men
sen die zich op een andere plaats thuis kunnen
voelen, maar ik voel me hier thuis. Ik denk dat ik
hier gezocht word. Dit is voor mij heel bijzon
der."
Heeft u ooit overwogen om zelf fulltime non te
worden?
„Nee, dat niet. Ik heb een heel goed leven om me
heen met vrienden en familie. Ik ben getrouwd
en heb kinderen. Ik ben pas grootmoeder ge
worden. Daar wil ik ook mee verder."
Wat vond uw familie ervan dat u deeltijdnon
wilde worden?
„We hebben er heel veel over gepraat. In eerste
instantie sprak ik er alleen met mijn man over.
Dat is een lang proces geweest. Hij ziet dat het
voor mij goed is. Dit is iets wat we samen delen.
Hij heeft een keer gezegd: nou zijn we zoveel
jaar bij elkaar en nu begrijp ik je nog beter. Ik
heb volwassen kinderen, die zijn niet negatief
Ik heb zelf wel ondervonden, dat mensen dach
ten dat ik mijn gezin in de steek liet, dat ze niet
begrepen wat ik in de stilte zoek. Ze vroegen
zich af of ik dat thuis niet kon vinden. In het be
gin heb ik geprobeerd me te verdedigen. Er zijn
mensen die na al die jaren wel begrijpen wat het
voor me betekent."
Wanneer bent u voor het eerst in contact geko
men met het klooster?
„Zeven jaar geleden ben ik in retraite gegaan,
bij de broeders van Maria Toevlucht in Zundert
Toen had ik een gevoel van thuiskomen. Maar
als vrouw is het natuurlijk logisch om bij vrou
wen te zijn. Ik woon in Utrecht, vandaar dat ik
in Maarssen terecht ben gekomen. Ik realiseer
me nu dat ik eigenlijk mijn hele leven al op zoek
ben geweest. Het is een oer heimweegevoel dat
ik als kind al voelde."
Heeft u het klooster te laat gevonden?
„Nee, zo voelt het niet. Ik denk dat dit zo mijn
weg is. Ik ben op mijn tweeëntwintigste ge
trouwd. Dat was goed. Dat is me dierbaar Nu
heb ik het gevoel dat ik gehoor kan geven aan
het klooster."
Als u uw leven over mocht doen, had u dan der
tigjaar geleden een andere keus gemaakt?
„Dat kan ik niet zeggen."
Voelt uw man zich gepasseerd door uw keus
voor het klooster?
„Dat denk ik niet nee. We hebben er openhartig
over gesprokenJe gaat ook ieder een eigen weg
Hij heeft iets minder met het klooster, maar dat
betekent niet dat je niet bij elkaar kunt blijven.
Je doet niet alles samen. De één gaat misschien
naar voetbal, de ander naar het klooster."
Marcia Nieuwenhuis
