Filmprijs krijg je niet cadeau
Alle vrouwen in de hoofdrol
PZC
Zelfs liefde staat machteloos
Culinair drama op zijn DuL
Blinde jurist wordt superheld
Oscaruitreiking
The Hours
Daredevil
vrijdag 21 maart 2003
Monic Hendrickx, Sylvia Poorta en Anneke Blok in Zus Zo, de Nederlandse film die een kleine kans maakt op een Oscar.
ondag worden in Los Angeles voor de 75-ste keer
de Academy Awards uitgereikt, de Oscars. Het
door Paula van der Oest geregisseerde Zus Zo is
één van de vijf kanshebbers in de categorie niet-Engels
gesproken speelfilms. Het zou in 25 jaar tijd de vierde keer
kunnen worden dat een Nederlandse speelfilm die Oscar
pakt. Een score zoals in deze periode door geen enkel ander
land is gehaald. Maar de kans dat Zus Zo werkelijk wint
als 'best feature film, foreign language' lijkt klein.
cent positief (op basis van negen
recensies) en belangrijke bladen
als Entertainment Weekly, New
York Post. New York Times,
New York Observer en The Vil
lage Voice waren ronduit nega
tief. Dan mag het een wonder
heten dat Zus Zo een Oscar
nominatie heeft gekregen en
wellicht is dan het tweede won
der - het winnen - óók mogelijk.
Bij Rotten Tomatoes haalt in
tussen de Mexicaanse film een
score van 63 procent positief (op
71 recensies). De Finse film
haalt 86 procent (op 14 recensies
en de Duitse film 93 procent (op
Zhang Yimou, het is wel een
spectaculair zwaardvechters
drama.
'El Crimen del Padre Amaro'
staat in thuisland Mexico geno
mineerd voor dertien Ariel
Awards en won het festival van
Havana. Het betreft een melo
drama met anti-katholieke
trekjes. In een uithoek houdt de
ene priester het met een jong
meisje, een tweede verkeert op
goede voet met een drugsbaron
en een derde werkt samen met
guerrillero's. Het is de film waar
Van der Oest het minste van
heeft te duchten.
Nederland won in 1986 met
'De Aanslag' van Fons Ra
demakers. De race van 1995
werd gewonnen met 'Antonia'
van Marleen Gorris. Twee jaar
later was het weer prijs met 'Ka
rakter' van Mike van Diem. Als
je dan bedenkt dat er ook nog
Oscars zijn veroverd met korte
documentaires van Bert Haan
stra ('Glas', 1959) en Charles
Huguenot van der Linden ('De
ze Kleine Wereld', 1973) en met
animatiefilms van Co Hoede-
man ('Zandkasteel', 1977), Bör-
ge Ring ('Anna Bella', 1985)
en Michael Dudok de Wit ('Va
der Dochter', 2000), dan moet
je bijna concluderen dat Holly
wood een zwak heeft voor de
Nederlandse cinema.
Dat wil zeker niet zeggen dat
Paula van der Oest de hoogste
Amerikaanse filmonderschei
ding cadeau zal krijgen. Je hebt
er ook een dosis geluk voor no
dig. Zus Zo dient af te rekenen
met vier concurrenten: de Mexi
caanse film 'El Crimen del Pa
dre Amaro' (van Carlos Carrera
de Chinese film 'Hero' (van
Zhang Yimou), de Finse film
'The Man Without A Past' (van
Aki Kaurismaki) en de Duitse
film 'Nirgendwo In Africa' (van
Caroline Link). Paula van der
Oest start op de achterste rij.
Haar film heeft het in eigen land
slecht gedaan maar ook de
Amerikaanse critici zijn er al
lerminst kapot van.
Rotten Tomatoes is een inter
netsite waarop Amerikaanse
filmrecensies worden geïn
dexeerd. Zus Zo haalt een
percentage van slechts 33 pro-
27 recensies). Alleen de Chinees
pakt de volle 100 procent, zij het
op basis van slechts zes recen
sies. Als de zevende negatief zou
uitvallen, zakt de score meteen
naar 86 procent.
'Hero' (Ying Xiong) staat mo
menteel ook genomineerd voor
veertien Hong Kong Awards en
won onlangs op het Festival van
Berlijn de Alfred Bauer Preis
voor een 'vernieuwende presta
tie'. Inhoudelijk mag dit het
minst interessante werkstuk
zijn uit het oeuvre van regisseur
Een gevaarlijker concurrent is
'Mies Vailla Menneisyytta' (of
tewel 'The Man Without A Past')
waarmee in Finland zes Jussi
Awards zijn gewonnen. Maar
vorig jaar in Cannes was deze
film van de eigenzinnige Kau
rismaki al goed voor de Speciale
Juryprijs alsmede de Actrice-
prijs (voor Kati Outinen) Bete
kenisvoller is wellicht dat op het
recente festival van Palm
Springs - dat alle 'buitenlandse'
films voorvertoont die voor de
Oscars zijn ingezonden - een in
ternationale jury van critici de
ze zwarte komedie over Finse
stadsnomaden eruit haalde als
beste. De praktijk leert evenwel
dat de leden van de Academy
veel behoudender stemmen dan
critici, hetgeen in het voordeel
kan zijn van Zus Zo. Maar dan
heeft waarschijnlijk 'Nowhere
in Africa' ('Nirgendwo in Afri
ka') nog betere kaarten. Er
wordt verteld over een joodse
familie die kort voor de Tweede
Wereldoorlog op reis is in Kenya
wanneer het besef doorbreekt
dat men niet meer terug kan
naar Duitsland. Noodgedwon
gen blijft men hangen in het
zwarte werelddeel waar men er
in slaagt een nieuw leven aan te
vangen in harmonie met een
prachtige natuur en de Afri
kaanse medemens.
Dit is een gegeven dat de meren
deels bejaarde en niet zelden te
vens joodse kiesgerechtigden
voor de Oscar zeker zullen
waarderen. Saillant is dat Caro
line Link in 1996 ook al een no
minatie haalde met haar film
debuut 'Jenseits der Stille'.
Toen heeft ze het moeten afleg
gen tegen de Nederlandse in
zending 'Karakter'. Wie weet
herhaalt de geschiedenis zich.
Pieter van Lierop
De Oscaruitreiking is in de nacht
van zondag op maandag te volgen
via BBC1 (1.50-ca. 6.00 uur).
T Tolgens de Deense regisseuse
V Susanne Bier gaat haar film
Open Hearts ('Elsker Dig For
Evigt') over ons naïeve geloof
dat we ons leven in de hand heb
ben, en over ons klunzig func
tioneren wanneer het noodlot
Joeslaat.
Een dom verkeersongeluk haalt
een streep door de toekomst van
eén gelukkig verloofd stel (Son-
ja Richter en Nikolaj Lie Kaas)
en een erbij betrokken gezin
(Mads Mikkelsen en Paprika
Steen) wordt in de tragedie
meegesleept. Open Hearts, een
nakomertje in de reeks Dogma
films, was de Deense inzending
voor de Oscars, maar bracht het
niet tot een nominatie.
Zelfs de doorgaans zo heilzame
liefde staat hier machteloos, en
leidt alleen maar tot meer ramp
spoed. De jongeman die met een
hoge dwarslaesie aan bed ge
kluisterd is, scheldt zijn vrien
din verbitterd van zich af. Het
meisje houdt nog steeds van
hem, maar weet niet wat ze nog
met die gevoelens kan en zoekt
troost bij een aardige chirurg
die in een opwelling met haar
naar bed gaat. Hij zet die uitglij
der niet recht, integendeel, hij
ziet zijn bevlieging aan voor de
grote liefde van zijn leven en
laat zijn gezin - aardige vrouw
en drie kinderen - verbijsterd
achter. Hij kan niet uitleggen
Open Hearts haalt veel emoties
overhoop en dankzij het voor
treffelijke spel van de voor ons
betrekkelijk onbekende acteurs
geloof je dat het inderdaad zo
kan gaan. Het laat je niet onbe
roerd, die levensechte ontredde
ring als gevolg van domme pech
en oh zo menselijke stommitei
ten, maar desondanks zitten er
onbevredigende kanten aan dit
realistisch getoonzette melo
drama.
Leo Bankersen
Open Hearts: regie Susanne Bier,
met Sonja Richter, Nikolaj Lie
Kaas, Mads Mikkelsen, Paprika
Steen, Sline Bjerregaard, te zien in
De Koning Hulst
Sonja Richter in Open Hearts.
In de door Sandra Nettelbeck
geregisseerde film Bella Mar
tha speelt Martina Gedeck de
rol van Martha, chef-kok in een
trendy restaurant. Het kan zijn
dat we te veel hebben gekeken
naar Joop Braakhekke, Cas
Spijkers en Jamie Oliver op de
tv en daardoor ten onrechte de
indruk hebben gekregen dat
chef-koks relaxte types zijn die
met onverwoestbaar humeur en
zwierig gemak de meest verruk
kelijke schotels weten voor te
zetten. Feit is dat Martha niets
met hen gemeen heeft. Niet dat
ze een vrouw is wekt de verba
zing: Mère Besson die het beste
restaurant van Cannes placht
de runnen was óók een vrouw.
Het is dat tobberige, dat chag
rijnige hoofd, die noodzaak om
de haverklap de koelte van de
koelcel op te zoeken, die je doet
afvragen of Martha wel zeker
weet dat ze het juiste beroep
heeft gekozen.
Iemand die iets had aan te mer
ken op de eendenlever, krijgt de
keukenprinses aan zijn tafel en
moet alle details aanhoren over
de precieze toebereiding vol
gens het boekje, met alle oven
standen en baktijden tot op de
seconde uitgestaffeld. Martha's
gebrek aan souplesse is eigen
lijk alleen te begrijpen als je in
aanmerking neemt dat ze een
Duitse chef-kok is bij een ster
rentent die is gevestigd in Ham
burg. De eigenaresse van het
restaurant had haar al aangera
den in psycho-analyse te gaan,
maar op de divan weet Martha
haar psychiater eigenlijk ook
weinig meer op te dissen dan re
cepten.
Deze jonge vrouw krijgt door
het verongelukken van een
oudere zus plotseling de zorg
toevertrouwd over een onhan
delbaar negenjarig nichtje, on
geveer op hetzelfde moment dat
- buiten haar om - de keukenstaf
wordt uitgebreid met een joyeu
ze Italiaan die er door Martha
onmiddellijk van wordt ver
dacht dat hij haar de hegemonie
over de fornuizen probeert te
ontfutselen. Dat wordt crisis.
Maar deze Italiaan kan vreemd
genoeg niet alleen uitstekend
met pollepels over weg maar
ook met Martha's lastige nicht
je. Het duurt even voor de Duit
se keukenprinses haar argwaan
weet te overwinnen, maar dan
wordt ook ogenblikkelijk re
genachtig Hamburg verruild
voor zonnig Toscane. Je had het
zien aankomen.
Wat je echter met geen uq
lijkheid had zien aankomeni
dat Sergio Castellito voora
creatie als joyeuze Italia)
kok (en voor nóg een film. L'Q
Delle Religione') door dele
pese Film Academy zou vrai
uitgeroepen tot beste acteur*
het jaar.
Dan weet ik warempel toch
63 Europese acteurs die
stens zo bijzonder in de w
zijn geweest gedurende de 4
lopen twaalf maanden. Eig
lijk is de narrige Martina 5
deck als Martha, zonder dat.
het zelf in de gaten lijkttebÉ
ben, óók meerbijzonder.Det
laat zich ook met redeliji
noegen aankijken Maar in!
genre van culinaire filmdraa
- van 'Babette's Feast'en Ir
popo' tot en met 'Big Nighf
'Au Petit Marguery' - is Be.
Martha in zo verre een vreea
eend in de bijt dat je ergeal
conde bij gaat watertaM
Heeft toch iets met Duitsers
maken.
Pieter van Lied
Bella Martharegie Sandra St
beck, met Martina Gedeck. SfJ
Castellito, Maxime Foerster.lt
gust Zirner, te zien in Schuttersty
heater Middelburg.
In 1923 worstelde Virginia Woolf in een
voorstad van Londen met een chronische
depressie en met de opzet van een roman die
het leven van een vrouw in één dag zou moe
ten vangen. Dat boek werd in 1925 gepubli
ceerd als Mrs. Dalloway', en iseen paar jaar
geleden al eens op betrekkelijk traditionele
wijze verfilmd door Marleen Gorris. Minder
traditioneel was de bewerking in boekvorm
die Michael Cunningham maakte onder de
titel 'The Hours' - al was het alleen maar het
feit dat boeken naar boeken veel zeldzamer
zijn dan verfilmingen.
Cunningham het zich niet alleen inspireren
tot een moderne hervertelling van Mrs.
Dalloway'. maar breidde het uit met een
biografische episode waarin Virginia Woolf
zelf optreedt, en een nieuw verhaal over een
Meryl Streep en Ed Harris.
modelvrouw in de jaren vijftig in Los Ange
les die door het lezen van Mrs. Dalloway'
plotseling beseft hoe leeg haar leven is.
Wie een verbindend thema zoekt komt uit
op het gemeenschappelijke besef van levens
die geleefd zijn voor anderenen de radicale
keuze die dat inzicht tot gevolg kan hebben
The Hours, nu ook als inventieve verfilming
door Stephen Daldry ('Billy Elliot') naar
een scenario van David Hare, is echter verre
van eenduidig. Het gaat ook over liefde tus
sen vrouwen, de passie van een kus, over
vrijheid en onafhankelijkheid, over het le
ven omarmen of het alleen maar verdragen,
en over de mogelijkheid om voor de dood te
kiezen.
Hoewel minder avontuurlijk dan 'Adapta
tion', schuilt er ook in The Hours als extra
bonus nog een bespiegeling over de relatie
tussen auteur en personages en is er sprake
van creatieve variaties die de grenzen van
de gebruikelijke bewerking ruim overstij
gen De toneel achtergrond van Hare klinkt
hier en daar wel door in de soms wat literai
re toonzetting. De makers zijn er echter in
geslaagd om de in verschillende stijlen ge
filmde episoden met simpele middelen als
een beeldrijm of overlappend geluid heel
elegant en organisch in elkaar te laten grij
pen.
Bovenal is The Hours een film met drie bij-
zondere vrouwenrollen, waarvoor Nicole
Kidman, Julianne Moore en Meryl Streep in
Berlijn gezamenlijk de Zilveren Beer voor
de beste actrice kregenThe Hours is ook een
grote kanshebber bij de komende Oscaruit
reiking, met onder andere nominaties voor
beste film, de regie van Daldry en de rollen
van Kidman en Moore. Curieus het onder
scheid dat de Academy tussen die laatste
twee maakt: Moore werd ingedeeld bij de
bijrolspeelsters
Met name Kidman moet geprezen worden
voor haar vastberaden vertolking van Vir
ginia Woolf, een rol waarmee ze bepaald wel
enig risico nam. Moore is ontroerend en se
reen als de voorbeeldige echtgenote en moe
der van een trouwhartig naar haar opkij
kend zoontje. Ze brengt het jammerende
kind naar de oppas, boekt een kamer in een
hotelzet de pi llen op het nachtkastje en laat
zich op bed door haar emoties overspoelen -
een overweldigend surrealistisch moment
in een door cameraman Seamus McGarvey
beklemmend mooi gefotografeerd sprook
jesland. Meryl Streep geeft de
uitgeefster die haar leven in dienst heftig
steld van aan aids stervende dichter
Harris, ook een Oscarnomina
tie) op nogal geëxalteerde wijze gesü
Dat gaat geen Oscar opleveren, en dat«B
wel een beetje te begrijpen. Niet lichtte*
geten daarentegen is Tom Collctte**
buurvrouw in Los Angeles-episode. I
maar geen kinderen kan krijgen en n,J
nog voor iets naars naar het zieke»
moet Ze kan het bijna niet meeroprc«r
om te blijven lachen zoals het hoort
Leo Banish
The Hours: regie Stephen Daldry,
man, Julianne Moore, Meryl Streep,Ed?-'
zien in Cine City Vlissingen.
Scène uit Bella Martha met links Martina Gedeck en rechts Sergio Castellito.
Sommige superhelden zijn
minder super dan andere.
Neem nou Daredevil, een crea
tie van stripboekjesuitgever
Marvel Comics, die tevens de X-
Men en Spiderman op de wereld
zette. Waar de X-Men een gene
tisch gemuteerd ras van super
mensen zijn en Spiderman door
een radioactieve spinnenbeet
over bovenmenselijk krachten
kan beschikken, daar is Darede
vil vooral een held die iets is
kwijtgeraakt.
In het begin van de film Darede
vil zien we hoe een jonge New
Yorker beroofd wordt van zijn
gezichtsvermogen bij een che
misch ongeluk. Zijn verlies
wordt gecompenseerd door een
verhoogde gevoeligheid van
zijn overige zintuigen. Als de
jongen ook nog getuige is van de
brute moord op zijn vader, heeft
hij voldoende motivatie om de
rest van zijn leven de strijd aan
te binden met het onrecht in de
wereld. Overdag doet hij dat als
de blinde advocaat Matt Mur-
dock, en 's nachts als Daredevil,
compleet met masker en ge
spierd superheldenkostuum.
Het maken van de film kostte 7 5
miljoen dollar (een bedrag dat
een maand na de Amerikaanse
release al weer dik terug is ver
diend) en dat is af te zien aan de
verzorgde vormgeving. Het is
alleen wel jammer dat de ma
kers hun riante budget vooral
gebruikten om elementen uit
eerdere superheldenfilms te ko
piëren. Het criminele New York
van Daredevil doet sterk den
ken aan het grimmige Gotham
City van Batman, evenals de
groteske schurken die het pad
van de wreker kruisenWanneer
de superheld zich voortbeweegt
tussen de wolkenkrabbers doet
hij dat met dezelfde schokkeri
ge, onmenselijke motoriek die
vorig jaar werd geïntroduceerd
in de Spidermanfilm. In de vele
vechtscènes, tenslotte, leunt de
film sterk op de spectaculaire
zweeftechnieken die populair
werden gemaakt in The Matrix.
Nieuw zijn wel de trucages
waarmee de toeschouwer deel-
genoot wordt gemaakt van Da
redevils bijzondere waarne
ming: op basis van geluiden van
bijvoorbeeld water kan de held
zich een beeld vormen van zijn
omgeving. Dat ziet er fraai uit,
vooral in een ontroerende scène
waarin hij zijn geliefde voor het
eerst kan 'zien' tijdens een stort-
regenbui
In technisch opzicht valt Dare
devil te bestempelen als een
goed gelukt derivaat van andere
genrefilms. Als vertelling is de
film minder geslaagd. Op een
gegeven moment wordt de som
berende held gekweld door he
vige twijfels over zijn wraaij
ties: wie is hij eigenlijk o-,
zijn eentje op te treden tegJ
criminele wereld' Is hij t a
wraakacties met net zo
en meedogenloos als de s,--3
ken die hij te lijf gaat0 Kr i
lemma wordt aangestipt.^
onvoldoende uitgewerkt.;^
niet ondenkbaar dat
rond dit onderwerp in de^
tage gesneuveld zijn. waar,
film maakt als geheel een»
fragmentarische indruk Dq
tijd wat vlak acterende BenA
fleck biedt daarvoor nautó
compensatie in de hoofdrol I
blinde advocaat ontbeert)
diepgang en als minnaar van:
aantrekkelijke wreeksterElt
tra (Jennifer Garner) is him
romantisch genoeg. Alleen i
stoere held weet Affleck eni?
zins te overtuigen, vooralalsl
oog in oog staat met Buil»
een groteske schurk die d«
treffender, maar vooral dodet
ker, met pijltjes kan gooiend
Raymond van Barneveld,!
een ijzersterk optreden in
ority Report' bewijst de char
matische Ierse acteur ColinFj
rell als Bullseye opnieuw daii
klaar is om mee te spelen in
eredivisie van Hollywood.
Fritz de
Daredevil: regie Mark Stemji
son, met Ben Affleck, Jenniferi
ner, Collin Farrell, Michael Ck
Duncan, Joe Pantoliano, te m
Cine City Vlissingen, De Kt*
Hulst en Roxy Bergen op Zon