Ouddorp verhoogt waakzaamheid
Palestijnen in Gaza-Stad
zien Saddam als echte held
)lie grootste gevaar
oor milieu in Golf
Iyer de militaire communicatie wordt amper gecommuniceerd
Ministerie opent telefoonlijnen
Opvang voor Friese Irakezen
Shell trekt werknemers Iran terug
Panoramaterras Schiphol dicht
KLM komt passagiers tegemoet
VS hopen bloedige
slagen om Bagdad en
Basra te vermijden
donderdag 20 maart 2003
teiigeen vindt het moeilijk vol
xhouden dat Nederland zich mi
dair afzijdig houdt in de Irak-
cnsis. Aan geallieerde zijde zou
ookhetMarine Zendstation Goe-
m in Ouddorp een rol kunnen
®>len in de communicatie tussen
luchtvaart en marineschepen.
Of dat zo is? „Voor inlichtingen
ténoijs ik u door naar de Militai-
nlnlichtingendienst."
öfAntti Liukku
^rslvan der Velden
DDORP - Het hekwerk is laag, de
«venbus krakkemikkig en het licht
ende duinlandschap ligt vol mols-
pen Op het eerste oog heeft het Ma-
Zendstation Goeree van Ouddorp
gvveg van een militair complex,
niet voederen, aub', staat er op
ibordje bij de ingang. Wie niet beter
.«I.denkt dat het woud aan antennes
opgetuigd door de Vereniging van
•derlandse Zendamateurs. Toch
Ut in het duingebied op de kop van
ieree-Overflakkee verhoogde pa
lheid. Dat is altijd ten tijde van oor-
weten de dorpelingen.
i het eerste oog stelt de bewaking
augvoor. Het bordje 'Verboden toe-
□g'houdt slechts brave borsten te-
lOok de bescheiden hekken rond de
ge zendmasten lijken nauwelijks een
■dernis voor mensen met kwade be-
Het zijn er een stuk of vijf
twintig, op een terrein van veertig
dare. Pas na het passeren van diver-
zendmasten stuit de bezoeker op een
neembare poort. Daar meldt een
icnieme bewaker door de intercom
rzelig dat extra hoge obstakels niet
idigzijn. „Er staat voldoende elektri-
leitop om u ervan te weerhouden er in
üimmen."
t Manne Zendstation werd ge-
uwdin het begin van de jaren vijftig.
deKoude Oorlog stond het militaire
mplex hoog op de lijst van strategi-
hedoelen van de Sovjet-Unie.
Icomplex vormt een essentiële scha-
linhetradioverkeer met zowel sche-
dals vliegtuigen van de marine. Voor
derland, maar ook in Navo-ver-
j. En wereldwijd. „Communicatie
voorde marine van het grootste be
ng', vertelt marinevoorlichter J. van
„We gebruiken satellieten, maar
cnogsteeds vlaggen en lichtseinen.
Het Marine Zendstation Goeree bij Ouddorp: „Communicatie is voor de marine van het grootste belang."
Het is belangrijk een keuze te hebben
om te communiceren. De radioverbin
ding wordt nog veel gebruikt en dient
tevens als back-up."
Post
De droge stem aan de intercom weet de
actuele waarde treffend te verwoorden.
„Als het niet van belang zou zijn, dan
was het door Defensie allang wegbe-
zuinigd." Twee jaar geleden werd het
Marine Zendstation ingrijpend ver
bouwd. Toen verdween het comman
docentrum uit een inmiddels gesloopt
gebouw naar een ondergrondse bunker.
De ligging op de kop van Goeree is niet
toevallig. Het is het meest westelijk ge
legen stukje Holland, een 'vooruitge
schoven post in zee'.
Tijdens de Eerste Golfoorlog vormde
het communicatiecentrum een spin in
het web van de contacten met de in de
Golf actieve schepen en vliegtuigen.
Aan de vooravond van een nieuw mili
tair conflict maakt een buurman zich
echter meer zorgen dan twaalf jaar ge
leden. „Het gevaar dat terroristen toe
slaan, is veel groter dan destijds."
Een buurvrouw denkt nooit na over de
mogelijke risico's. „Ik woon sinds mijn
achtste in dit duingebied. Ik weet niet
beter of die masten staan er. Ik denk dat
ik ze zou missen als het complex zou
worden opgeheven."
Twaalf jaar geleden nam Nederland
actief deel aan de strijd. Dit jaar be
perkt de sympathie voor de geallieerde
zaak zich volgens premier Balkenende
tot morele steun. Marinevoorlichter
J. van Zee kent de politieke gevoelighe
den. Een deel van de zendmasten dient
volgens hem uitsluitend voor gebruik
van de Navo. Deze worden vanuit het
buitenland van informatie voorzien.
Waar vandaan, is onduidelijk. Wel be
zweert Van Zee dat de communicatie
middelen niet worden benut door Brit
se of Amerikaanse troepen tijdens de
Irak-crisis. „Niet zolang de Navo niet
deelneemt aan de oorlog."
Toch kunnen de werkzaamheden in
Ouddorp niet geheel los worden gezien
van het gewapende conflict. Hier wor
den bijvoorbeeld radiosignalen ver
zonden naar de Nederlandse troepen in
Turkije en in de Perzische golf, waar
het fregat Hr. Ms. Van Nes deelneemt
aan de operatie Enduring Freedom,
ook al een onderdeel in de oorlog tegen
het terrorisme.
foto Niels van der Hoeven/GPD
Duizenden kampeerders strijken vanaf
april traditiegetrouw neer in de directe
omgeving van het zendcomplex. Dezer
dagen lijkt het echter niet verstandig
op avontuur te gaan op het militaire
terrein. Met camera's wordt iedere ver
dachte beweging geregistreerd. Heli
kopters van de marine vliegen regel
matig over.
En al oogt de beveiliging op deze zonni
ge lentedag amateuristisch, de enige
tijd verdacht in de nabijheid van het
zendstation geparkeerde auto wordt
ruim na vertrek door de politie tot stil
stand gedwongen. Dit ondanks het feit
dat de inzittenden ter afleiding een om
weg hebben gekozen. „Gezien de oplo
pende spanning willen we weten wat
voor vlees we in de kuip hebben", ver
klaart een politieagent. GPD
DEN HAAG - Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft
gisteren twee telefoonlijnen geopend waar burgers en instan
ties vragen kunnen stellen over de situatie in het Midden-
Oosten. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld reisadviezen.
Het betreft de volgende telefoonnummers: 0800-9192 (gratis)
voor bellers vanuit Nederland, 070-348 76 00 (niet gratis)
voor bellers vanuit het buitenland. De lijnen zijn 24 uur per
etmaal bezet. ANP
LEEUWARDEN - Friese Irakezen kunnen voor opvang te
recht in Leeuwarden indien de Amerikanen de oorlog tegen
Irak beginnen. De Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Fries
land heeft dit initiatief genomen. Zij biedt professionele hulp
bij het verwerken van de eerste emoties.
Volgens de GGZ wonen in Friesland ongeveer duizend Irake
zen. Een onbekend aantal verblijft in de asielcentra en de
aanvullende opvang. GPD
TEHERAN - Koninklijke Olie/Shell Groep heeft 260 mede
werkers teruggetrokken van twee productielocaties in het
noordelijk deel van de Perzische Golf. Dit met het oog op de
aankomende oorlog met Irak.
Het gaat om de twee Iraanse olievelden Soroosh en Nowrooz,
die Shell in opdracht van de staatsoliemaatschappij van Iran
aan het herontwikkelen is.
De olievelden zijn 'ingesloten', ofwel de kranen zijn dichtge
draaid. Het merendeel van de betrokken werknemers is Irani
ër. Zij zijn naar huis gestuurd. De overige werknemers zijn
overgevlogen naar Dubai. ANP
SCHIPHOL - Het Panorama terras op Schiphol is in verband
met de oorlogsdreiging in het Midden-Oosten gesloten. De
sluiting is gebeurd uit veiligheidsoverwegingen.
Het uitzichtpunt voor bezoekers en uitzwaaiers werd ook na
de terreuraanslagen van 11 september 2001 afgegrendeld.
Het terras ging destijds enkele maanden later open na de
plaatsing van bewakingscamera's. GPD
AMSTELVEEN - Luchtvaartmaatschappij KLM komt haar
passagiers tegemoet vanwege de situatie in Irak. Reizigers
naar bestemmingen waarvoor een negatief reisadvies geldt,
kunnen hun heen- en terugreis eenmalig kostenloos wijzigen.
De KLM verwacht dat veel passagiers hier gebruik van zullen
maken, zei een woordvoerder gisteren.
De Nederlandse overheid ontraadt haar burgers naar onder
meer Jordanië, Saoedi-Arabië, Syrië en Koeweit af te reizen.
De KLM-maatregel geldt echter ook landen waar andere
overheden een negatief reisadvies voor hebben gegeven. „Het
is dus een ingrijpende stap", zei de woordvoerder.
De KLM komt naar eigen zeggen twee groepen reizigers tege
moet met het versoepelde beleid. Sommige mensen hebben nu
al geboekt, maar weten door de oorlogsdreiging niet wanneer
en of ze kunnen vliegen. Verder zijn veel mensen bang een reis
te boeken en hun geld kwijt te raken. Als de oorlog uitbreekt,
dan zal de KLM waarschijnlijk vluchten annuleren.
Volgens de luchtvaartmaatschappij zijn er nog veel mensen
die naar het Midden-Oosten willen reizen. Het aantal boekin
gen is wel iets afgenomen. ANP
nonze redactie binnenland
HSTERDAM - Een schatting
iken van de milieugevolgen
i de oorlog in de Golf is net
hachelijke onderneming
i voorspellen hoeveel slacht-
ïrserzullen vallen. Niemand
(zich eraan waagt. De studies
ir de gevolgen van de Golf-
iriog van 1991 door onder
het Groene Kruis, de na-
nrbeschermingsorganisatie
'CN en Greenpeace geven wel
mndicatie van wat het milieu
de regio te wachten staat.
ihangt helemaal af van wat
at gebeuren", zegt E. Mat-
van Greenpeace. „Maar het
Ik geval heel slecht voor
ieu." „Desastreus", aldus
öaim van Mil ieudefensie
slechtst denkbare scenario
net milieu is dat Saddam
oliebronnen in brand
zoals hij in 1991 deed,
c zijn militairen Koeweit
testen verlaten. Zeker zes-
:4erd bronnen vatten vlam,
snioor zestig miljoen barrels
idewoestijn in lekten. Hier-
ontstonden 246 oliemeren
totale oppervlakte van
,Tierkante kilometer. De rook
ra van de oliebranden ver-
f-«n bijna duizend vierkante
"rater woestijn. Het heeft
uit achttien landen ne-
s banden gekost om de
"^den te blussen,
oet water
talie ohe die in de woestijn
^jtkwam. is 95 procent uit-
Wijk weggehaald. De rest
nog steeds. Een belang-
deel van de toch al schaarse,
«grondse zoetwaterreserve
Koeweit is door het weglek-
rifan de olie vervuild ge
stie rook van de brandende
nonnen ontstonden donke-
jolken die maandenlang bo-
gebied hingen. De ge
elde temperatuur ging
°°rmet 10 graden omlaag,
,HnPeratuur van het zeewa-
-aaide met enkele graden.
£*kven kreeg het zwaar te
1 wa"t er kwamen ook
tussen zes en acht mil-
.harrels olie in de Golf
Dat staat gelijk aan tus-
W?raüjard ^ter' Onge-
Oö kilometer kuststrook
«vervuild. Uitgerekend in
S«>ied zitten vijf van de ze-
soorten zeeschildpadden
jaewereld voorkomen. Al-
P hebben ze een bedreigde
Ook de populaties zeekoeien en
otters zullen een nieuwe oorlog
niet ongeschonden doorkomen.
De Amerikanen houden serieus
rekening met dit scenario, ook
al heeft Saddam aangegeven
niet van plan te zijn zijn olie
bronnen in brand te steken. Het
Iraakse leger zou al explosieven
hebben geplaatst bij belangrij
ke olievelden in het noorden en
zuiden van het land.
Uranium
Zeker is dat de Amerikanen
weer wapens zullen gebruiken
met verarmd uranium. Dit is een
zeer dichte stof, die het mogelij k
maakt projectielen door moei
lijk doordringbaar materiaal te
schieten. Hierbij komen frag
menten en stof met het giftige
verarmd uranium vrij. Uit on
derzoek is gebleken clat 50 ton
van deze stof over enkele decen
nia gemeten kan leiden tot
500.000 extra doden door kan
ker. De geallieerde troepen ge
bruikten in 1991 naar schatting
tussen de 290 en 800 ton.
Ook is zeker dat de flora en fau
na in de woestijn zwaar te lijden
krijgen onder de tanks en de mi
litairen die door het gebied
moeten. Hetzelfde geldt moge
lijk voor de moerassen in het
zuiden van het land. Deze be
langrijke natuurgebieden zijn
voor een belangrijk deel al ver
nietigd door het regime, als straf
voor de opstandige sjiieten die
er wonen. Wat van de flora en
fauna over is, loopt gevaar als
nog door de oorlog te worden
vernield.
Milieuorganisaties willen geen
punt maken van de gevolgen die
een oorlog kan hebben voor het
milieu in de Golfregio. Dat zou
de aandacht maar afleiden van
waar het echt om gaat, namelijk
de mensen die het slachtoffer
worden.
Matser van Greenpeace vindt
het eigenlijk niet gepast om er
over te praten. „Ik vind dat wat
cynisch. Het gaat in de eerste
plaats om de mensen die eron
der lijden", zegt hij. Daim van
Milieudefensie is het daar roe
rend mee eens. „Het is niet in
eerste instantie een milieu
kwestie, maar een humanitaire
aangelegenheid."
Wel is duidelijk dat ze tegen
zijn. Greenpeace is de bedenker
van het vredessymbool van het
witte vierkantje. Milieudefen
sie verspreidt het en roept haar
leden op zaterdag mee te doen
met de vredesmanifestatie
ANP
door Ad Bloemendaal
GAZA-STAD - Uit naam van
de president-strijder Saddam
Hoessein - moge Allah hem be
hoeden - aan de Aksa-intifada
martelaar, de held Fares Aw-
dah.
Moeder Inam Awdah kan de
tekst van het getuigschrift van
de Iraakse leider niet vaak ge
noeg voorlezen. Ze kreeg het,
samen met vijfduizend dollar,
na de gewelddadige dood van
één van haar zeven zonen. Er
staat ook een tekst uit de Koran
op het certificaat, waarin mos
lims worden geprezen die hun
leven opofferen aan de verdedi
ging van de islam. En een op
dracht van de Iraakse leider:
Palestina moet worden bevrijd
van de Middellandse Zee tot aan
de Jordaan.
In huize Awdah, in een van de
armste wijken van Gaza-Stad,
is Saddam een held van de bo
venste plank. Als moeder Inam
zijn naam uitspreekt in het bij
zijn van haar lichamelijk en
geestelijk gehandicapte zoon
Fadah (20) licht het gezicht van
de jongen op en begint hij geest
driftig te klappen. „Hij houdt
van Saddam omdat die tegen de
joden is", zegt ze vertederd. Dan
vraagt ze Fadah: „Waar is Fa
res?" „In de hemel. Hij is een
martelaar", antwoordt de ge
handicapte blij„En wie hebben
hem vermoord?" „De joden",
klinkt het.
Sinds het begin van de intifada,
in september 2000. heeft Sad
dam miljoenen dollars uitge
keerd aan de nabestaanden van
omgekomen Palestijnen. En de
donaties, via het pro-Iraakse
'Arabische Bevrijdings Front'
gaan nog steeds door. Aanvan
kelijk kreeg de familie van een
zelfmoordcommando vijfdui
zend dollar, later het dubbele.
In een totaal verpauperde sa
menleving als de Palestijnse is
dat een aanzienlijk bedrag.
Premie van Saddam
Het leidde in extremistische Is
raëlische kringen zelfs tot de be
schuldiging dat Palestijnse
moeders hun kinderen de dood
injagen om 'de premie van Sad
dam' op te kunnen eisen. Maar
moeder Awdah vertelt een heel
ander verhaal. „Toen ik merkte
dat Fares zijn school verzuimde
om hier in de buurt met stenen te
kunnen gooien naar Israëlische
Inam Awdah betuigt haar verering voor Saddam. „De joden zijn de echte terroristen en Saddam is een
held." foto Ad Bloemendaal/GPD
militairen, heb ik hemel en aar
de bewogen om hem ervan te
weerhouden", zegt ze. „Iedere
dag rende ik achter hem aan om
te kijken wat hij uitspookte en
hem te vertellen hoe gevaarlijk
het was wat hij deed. Maar hij
wilde niet luisteren, en hele
maal niet meer toen zijn neef
Shadi als martelaar was gestor
ven. In de nacht voor zijn dood
had ik een vreselijke droom. Ik
zocht Fares overal, maar ik kon
hem niet vinden. Ik was wanho
pig. Toen verscheen Shadi.
'Zoek niet langer. Fares is hier
bij mij', zei hij. Ik ontwaakte
doodsbang uit mijn droom en
rende naar Fares' bed. Hij sliep,
maar ik maakte hem wakker.
'Met mij is alles goed', zei hij."
Die ochtend verliet Fares voor
het laatst zijn huis, richting
school. „Ik zie hem nog daar bij
de deur staan", zegt Inam, met
tranen in haar ogen. „Ik zag iets
vreemds aan hem, en ik voelde
een dreiging. Na een half uur
ging ik achter hem aan. Hij was
niet op school en ik kon hem
nergens vinden. Om negen uur
kregen we een telefoontje van
het ziekenhuis: uw zoon is ge
wond geraakt. Maar ik wist me
teen dat hij niet meer leefde."
De volgende dag begroeven ze
Fares. Een kogel uit de boord-
mitrailleur van een Israëlische
tank had zijn nek opengereten.
Het was in het prille begin van
de intifada en al in de weken
voor zijn dood ging de jeugdige
Awdah onder zijn leeftijdgeno
ten door voor een held. Persbu
reaus verspreidden in die tijd
een foto van een Palestijnse jon
gen die in zijn eentje stenen
gooit naar een aanstormende Is
raëlische tank. Die jongen was
Fares De foto hangt nu in de
huiskamer van de Awdahs, niet
ver van het getuigschrift van
Saddam.
Inam „De joden zijn de echte
terroristen en Saddam is een
held. Waarom is de hele wereld
toch tegen hem? De Amerikanen
beginnen een oorlog tegen Irak,
terwijl de joden gewoon door
kunnen gaan met het aanrich
ten van bloedbaden. Ze zouden
Israël de oorlog moeten verkla
ren. Bush vecht tegen iemand
die Amerika niets heeft gedaan.
Maar Saddam zal ook deze cri
sis overleven en de Amerikanen
en al hun aanhangers overwin
nen. Hij is de enige Arabische
leider die iets om de Palestijnen
geeft. De Arabische regimes zijn
allemaal collaborateurs. Ze
zouden Saddam moeten steu
nen, in plaats van de vijanden
van de Arabische wereld en de
islam."
De vijfduizend dollar van de
Iraakse leider kwam de Awdahs
goed van pas. Inams man, Fav-
ik, is arbeidsongeschikt. Hij
ontvangt zeshonderd shekel in
de maand (ongeveer 120 euro),
in ruil waarvoor hij een dag per
week borden wast in een van de
instituten van het Palestijnse
Bestuur. Saddams donatie is op
gegaan aan medicijnen en medi
sche zorg voor zijn twee gehan
dicapte kinderen
Dezer dagen valt in Israël weer
veel te horen dat de Palestijnen
'op de daken dansten' toen Sad
dam in 1991 zijn Scud-raketten
richting Tel Aviv lanceerde. De
steun voor Irak werd destijds
openlijk beleden door Jasser
Arafat, maar het Palestijnse lei
derschap heeft zijn les geleerd
en moedigt die lijn niet langer
aan. Uit de mond van gematigde
Palestijnen hoor je nu dat Sad
dam een boosaardige tiran is,
maar dat het volk van Irak steun
verdient.
.Saddam is geen goed mens.
Kijk maar wat hij zijn volk aan
doet. Maar we voelen natuurlijk
sympathie voor het Iraakse
volk. En vergeet niet dat het an
ti-Amerikanisme hier sterk
leeft", zegt Nail Younis, de Pa
lestijnse programma-coördina
tor van een grote Europese
hulporganisatie. GPD
door Matt Kelley
WASHINGTON - Een van de
grootste zorgen van het Ame
rikaanse ministerie van De
fensie is de mogelijkheid dat
er een bloedige slag geleverd
moet worden in de Iraakse
steden. Met name in de twee
grootste steden, Basra en
Bagdad, kan het zover ko
men.
Het Pentagon rekent erop
dat de zuidelijke havenstad
Basra makkelijker te verove
ren is dan Bagdad, waar de
Republikeinse Garde is ge
stationeerd, Saddams best
getrainde troepen.
Olie
Basra zal als eerste worden
aangevallen. De stad. die 55
kilometer van de Koeweitse
grens ligt en 1,3 miljoen in
woners telt, is de belangrijk
ste Iraakse zeehaven en is
van groot belang voor de
Iraakse olie-industrie.
Volgens de Amerikanen lijkt
Saddam niet van zins veel
strijd te leveren om Basra. De
stad wordt beschermd door
twee gewone legerdivisies en
de Amerikanen achten het
niet waarschijnlijk dat de ge
wone Iraakse militairen veel
verzet zullen bieden. In Bas-
ra wonen voornamelijk sjiiti-
sche moslims en het waren de
sjiieten die na de Golfoorlog
van 1991 in opstand kwamen
tegen de soenniet Saddam en
zijn regering.
Het Amerikaanse leger
hoopt dat de weerzin in Bas-
ra tegen Saddam zo groot is
dat de bevolking en het leger
de aanvallers als bevrijders
zullen onthalen en op die ma
nier het leger en de regering
in Bagdad een psychologi
sche slag zullen toebrengen.
Wel is er het gevaar van de
chemische wapens. Volgens
het Pentagon hebben Sad
dams commandanten in het
veld de bevoegdheid om che
mische wapens in te zetten.
Ali Chemicali
Saddams neef Ali Hassan al
Majid is belast met het op
perbevel over de zuidelijke
sector, waartoe Basra be
hoort. Deze Al Majid ver
wierf zich de bijnaam Ali
Chemicali, toen in de jaren
tachtig onder zijn leiding de
Koerden die in het noorden
van Irak in opstand waren
gekomen tegen Saddam met
chemische wapens werden
bestookt.
Amerikaanse en Britse troe
pen zullen naar verwachting
kort na het begin van de oor
log vanuit Koeweit de aanval
inzetten op Basra, in de hoop
te kunnen voorkomen dat
in Koeweit achtergebleven
troepen worden aangevallen,
al dan niet met chemische
wapens, en een opmars naar
Bagdad mogelijk te maken.
Volgens berichten in de Brit
se pers zouden Britse troepen
de taak krijgen Basra bezet te
houden.
Aan Bagdad denkt de door de
Verenigde Staten geleide
troepenmacht een veel
zwaardere klus te krijgen.
Bagdad, een uitgestrekte
stad met meer dan vijf mil
joen inwoners, beschikt over
een betrekkelijk geavan
ceerd luchtverdedigingsnet
werk en wordt omsloten door
drie divisies van de Republi
keinse Garde. In Bagdad zelf
bevinden zich de 10 000 tot
12.000 leden van Saddams
Speciale Republikeinse Gar
de, plus nog eens tienduizen
den leden van andere orde
troepen van Saddam.
Loopgraven
Het Iraakse leger heeft al
loopgraven en verdedigings-
wallen aangelegd aan de
rand van de stad, stellingen
versterkt met zandzakken en
olie of benzine in geulen la
ten lopen, die in brand gesto
ken kan worden om door
middel van een dik rookgor
dijn luchtaanvallen te be
moeilijken.
Bij een slag om Bagdad zul
len niet alleen onder de be
volking veel slachtoffers
vallen, maar lopen ook de co
alitietroepen en het interna
tionale aanzien van de VS
groot gevaar. Als de Iraakse
troepen uitwaaieren over de
stad en zich verschansen in
woonwijken, dan zullen de
coalitietroepen van man tot
man moeten vechten en aan
genomen mag worden dat
daarbij veel doden vallen.
AP