Chirac heeft een probleem
Koerd Akam Hoessein
droomt van vrij Irak
r@
Groot deel Iraaks
wil Saddam
e rug toekeren
Elektriciteitssector
is meest kwetsbaar
5
Slag om
Bagdad
Bepaalt loop
economie
Kwestie Irak doet Franse president meer slecht dan goed
Bahrein biedt Saddam asiel aan
Geen aanval op Israël verwacht
Einde transport VS via Schiphol
Nederlanders verlaten Ark Royal
Twijfel over ontwapening
WE DOEN FIFTY-FIFTY
I
donderdag 20 maart 2003
PEN HAAG - De komen-
uren en dagen kunnen
economie van 2003 ma
ken of breken. Krijgen de
Amerikanen bliksemsnel
controle over ongehaven
de oliebronnen en stort de
Iriakse verdediging, in
clusief het bewind van
jjddam. in één klap in,
dan zal zich een ware eu
forie meester maken van
de financiële markten.
Zeker als terreuraansla
gen vervolgens uitblijven
a de spanning rond
Xoord-Korea kan worden
«rminderd, zal de
wereldeconomie nog dit
-2ar beginnen met een
duidelijk herstel. Maar
cctaardt de Amerikaans-
jjntse veldtocht in een
puwelijk gevecht om
agdad. in verwoeste
cLebronnen en een toren
hoge olieprijs, een huma
nitaire catastrofe en ter-
raanvallen tegen
„„terse doelen, dan zal
dit de komende tijd een
ware domper zetten op
de economie.
in dat zwarte scenario
valt de Amerikaanse eco
nomie terug naar een nul
groei. raakt de eurozone
in een recessie en krijgt
ook de Aziatische wereld
«enklap, kwetsbaar als zij
bijvoorbeeld is voor hoge
oiiepnjzen. De optelsom
iseen wereldeconomie die
tot diep in 2004 moet
wachten voordat herstel
zich aftekent.
De financiële markten -
handelaren en beleggers
in aandelen, obligaties,
valuta, grondstoffen zoals
olie-hebben de eerste op
luchting al gehad. De
.Amerikaanse aankondi
ging van een laatste ulti
matum aan Saddam voor
dat de aanval losbarst,
zette op de beurzen alle
seinen op groen. De markt
gelooft in een snelle victo
rie, en lijkt mogelijke risi
co's te negeren. GPD
door Henk Glimmerveen
PARIJS - Grondig verziekte
transatlantische relaties, de
Navo knock out geslagen, de
Verenigde Naties die weer net zo
machteloos zijn als tijdens de
Koude Oorlog, een Europese
Unie die nog nooit zo verdeeld
is geweest en een oorlog om
Irak die er dan toch komt. Zie
daar het resultaat van de poging
van het bonte gezelschap Pa
rijs/Berlijn/Moskou/Peking om
de Verenigde Staten een toontje
lager te laten zingen.
Een hoofdrol in die turbulente
periode was weggelegd voor de
Franse president Chirac. In het
ene deel van de wereld wordt hij
de hemel in geprezen en in het
andere deel een enkeltje hel toe
gewenst De eerste categorie
ziet hem als de man die de moed
had de handschoen op te pakken
tegen de enige supermacht op
aarde.
De tweede partij beschouwt
hem als de verrader die gemene
zaak maakt met een van de erg
ste tirannen die de wereld kent.
Nuances waren er niet. Althans,
niet tot het moment dat de Ame
rikaanse president Bush besloot
dat het welletjes was.
Op dat ogenblik ontstond er
voor Chirac een groot probleem.
De Franse president had steeds
bij hoog en bij laag volgehouden
dat zijn weerstand tegen de ge
plande oorlog was gevormd
door zijn liefde voor Amerika.
Vrienden moeten elkaar de
waarheid vertellen, was zijn be
toog tegen de Amerikaanse me
dia. Het gaat niet om de inschat
ting van Saddam Hoessein, een
wrede tiran die in het bezit is
van ellendig oorlogstuig.
Maar het gaat om de manier
waarop men hem bestrijdt en
welke middelen daarbij horen.
Voor de Amerikanen moet het
standpunt van Chirac niet als
een verrassing zijn gekomen. In
september vorig jaar had de
president een uitgebreid vraag
gesprek met de New York Times
waarin hij zich stevig verzette
tegen de nieuwe doctrine van
president Bush die uitgaat van
preventief optreden tegen sta-
orSalah Nasrawi
ilP.O- Hoewel Saddam Hoes-
in er de afgelopen dagen alles
n heeft gedaan om ervoor te
igendat hij de leiding over het
er strak in handen heeft als
Verenigde Staten en Groot-
ittannië Irak aanvallen, zou
e groot deel van de soldaten
Ode rug willen toekeren. Dat
n verscheidene deskundi-
n en gevluchte Iraakse offi-
Amenkaanse president Ge-
Bush nep maandagavond
ü.n ultimatum aan Saddam
'.Iraakse leger op niet te vech-
voor een ten onder gaand
Reende wapens neer te leg
aals de invasie van Irak be
de Golfoorlog in 1991
m het Iraakse leger na da
mage zware bombardemen-
tïeinig verzet en werd Koe-
-■ z°nder noemenswaardige
sstand bevrijd De oproep
Bush aan de Iraakse solda-
°m zich niet te verzetten
de militairen voor de vraag
kezen tussen hun angst voor
^'ijk keiharde represailles
Saddam en de genadeloze
gallen van de Amerikaans-
legermacht die hun te
>®en staan als ze besluiten
toch te verzetten.
t klein
;Hepublikeinse Garde, waar-
che leden door Saddam zijn
^enteerd uit zijn eigen clan,
1 waarschijnlijk wel door
aten, maar is volgens waar
ds ie klein om een vuist te
J^Maken tegen de Ameri-
""'Britse overmacht.
>ogvan 1980-88 met Iran,
^"oorlog en de jarenlange
en economische sanc-
fjebben van het ooit formi-
'raakse leger een gede-
üliseerd en slecht uitgerust
/^'gemaakt.
Iraakse officieren hebben
^hijnhjk de toespraak van
gezien en lagere officieren
de strekking van het
^waarschijnlijk via bui-
JJWseradiostations kunnen
Ook in de miljoenen
asJtte? die de afgelopen
®Men boven Irak zijn uitge-
L !s het leger opgeroepen
®«net te bieden. Uit voor-
e8en het overlopen van
ten die Washington als een be
dreiging van de nationale vei
ligheid beschouwt.
Chirac maakte in dat gesprek
duidelijk dat hij het spel uitslui
tend via de Veiligheidsraad wil
de spelen en dat hij niets van de
preventie-doctrine van Bush
moest hebben.
Anderzijds wisten de Fransen
natuurlijk bliksems goed dat de
houding van de VS tegenover de
Verenigde Naties al langere tijd
was veranderd. President Clin
ton gaf in december 1998 bot
weg opdracht tot dagenlange
bombardementen op Bagdad en
alle belangrijke militaire instal
laties in Irak, zonder ook maar
enig overleg met de Veiligheids
raad te hebben gevoerd en zon
der enige waarschuwing over
het begin van de militaire ope
raties te hebben gegeven Aan
leiding voor Clinton was de bot
te manier waarop Saddam
Hoessein het werk van de VN-
inspecteurs onmogelijk maakte
Die Amerikaanse houding is na
de terreur op 11 september 2001
alleen maar harder geworden.
Chirac heeft, bewust of onbe
wust, zijn thuisfront steeds
voorgehouden dat een oorlog
rond Irak vermijdbaar is. Dat
heeft hem geen windeieren ge
legd. De president is nog nooit
zo populair geweest in eigen
land. Maar nu de oorlog gaat
beginnen, moeten de argumen
ten worden bijgesteld. De Fran
se ambassadeur bij de VN liet
tegenover CNN al een proefbal
lonnetje op: als blijkt dat Sad
dam Hoessein tegen de Ameri
kaanse en Britse soldaten
gifgassen gebruikt, zal Frank
rijk te hulp schieten met specia
le apparatuur. Het voorstel
werd in Washington onmiddel
lijk weggehoond.
Frankrijk is momenteel de ge
beten hond in Amerika Veel
meer dan Duitsland en Rusland,
die Chirac de kastanjes uit het
vuur hebben laten slepen. Chi
rac deed dat graag, omdat hij er
een erkenning in zag de leider te
zijn geworden van de Europese
Unie Maar het bedrijfsleven
ziet de toekomst somber in
Werkgeversorganisaties heb
ben zich bezorgd afgevraagd
wat de consequenties van de
breuk met de VS zullen zijn voor
de handelsbetrekkingen
Het is niet de eerste keer dat
Frankrijk en de Verenigde Sta
ten keihard met elkaar in aan
varing komen. De Gaulle stapte
in de jaren zestig ostentatief uit
de Navo, maar dat waren andere
tijden. Chirac noemt zich nog
steeds een gaullist. Daarmee
houdt echter meteen iedere ver
gelijking met de generaal op
Genoeg
De Gaulle speelde jarenlang een
vooraanstaande rol in de inter
nationale politiek. Chirac heeft
nu een paar maanden op dat to
neel gestaan. De politieke elite
in het land vindt dat wel genoeg.
Directeur Thierry de Montbrial
van het Instituut voor Interna
tionale Betrekkingen IFRI (het
Franse Clingendael) geeft de
president het advies zich voort
aan vooral met binnenlandse
aangelegenheden bezig te hou
den. GPD
President Chirac bekijkt een document dat hem wordt gepresenteerd, terwijl hij wacht op de Libanese premier Hariri. De twee politici
spraken elkaar gisteren in Parijs. foto Jacques Brinon/AP
hoge militairen heeft Saddam
de afgelopen dagen dan ook zijn
zoon Qusai en drie vertrouwe
lingen de leiding over het leger
gegeven. De Iraakse leider
houdt zelf het bevel over de
luchtafweer en de Iraakse ra
ketsystemen.
Veel hoge militairen zijn de af
gelopen jaren vervangen of zelfs
geëxecuteerd wegens gebrek
aan loyaliteit aan Saddam, wat
erin heeft geresulteerd dat zo
kort voor een nieuwe oorlog met
de VS de kring van vertrouwe
lingen zeer beperkt is.
Saddam heeft er volgens waar
nemers zorg voor gedragen dat
zijn vertrouwelingen betrokken
zijn geweest bij de ergste misda
den van het Iraakse regime, zo
als de gasaanvallen op Iraanse
soldaten en de Iraakse Koerden,
zodat ze zich moeilijk van zijn
beleid kunnen distantiëren en
hun eigen lot in hoge mate aan
het zijne verbonden is.
Veel naar het buitenland ge
vluchte dissidenten en voorma
lige militairen verwachten dat
veel officieren zich zullen over
geven aan de Britse en Ameri
kaanse strijdkrachten en Sad
dam niet met hun leven zullen
verdedigen. In de Amerikaanse
media zijn de afgelopen dagen
berichten opgedoken dat Ame
rikaanse commandanten al
voor het begin van de oorlog
proberen de overgave van
Iraakse eenheden te regelen. De
Iraakse soldaten zouden het
grootste deel van hun wapens
moeten inleveren en in ruil
daarvoor een vrije aftocht naar
hun barakken krijgen.
Opstand
Ook zijn er geruchten dat de
voormalige opperbevelhebber
van het Iraakse leger die poli
tiek asiel heeft gekregen in De
nemarken de komende dagen
naar Irak terugkeert om leiding
te geven aan een opstand tegen
Saddam. Nizar al Khazraji is
verdwenen uit zijn woning in
Denemarken, waar hij onder
huisarrest stond in verband met
zijn mogelijke betrokkenheid
bij de gasaanval op Iraakse
Koerden in Halabja in 1988. De
voormalige generaal is naar
verluidt de afgelopen jaren her
haaldelijk naar Noord-Irak ge
reisd om daar te proberen het
verzet tegen Saddam te bunde
len. AP
door Nadia Berkelder
MIDDELBURG - Een oorlog
is niet de juiste manier om
Saddam Hoessein ten val te
brengen. Akam Hoessein (na
tuurlijk geen familie) is bang
dat de dictator wraakt neemt
op zijn eigen volk. De Middel
burger heeft familie in het
Koerdische gedeelte van Irak.
Zelf woont hij bijna negen jaar
in Nederland.
,,Mijn grote vrees is dat Sad
dam straks uit wanhoop alles
gebruikt wat hij heeft. Hij
weet ook dat het de laatste
keer isHij heeft niets te verlie
zen. Ik weet honderd procent
zeker dat hij chemische wa
pens heeft. Ik hoop niet dat hij
ze gebruikt, maar als hij ze ge
bruikt heb ik liever dat hij ze
tegen de Amerikanen ge
bruikt. Dan weten ze wat
ellende is." Hoessein is verbit
terd over de rol van de Ameri
kanen. ..Saddam was vroeger
de lieveling van het Westen. De
gifgassen die hij in Halabja
heeft gebruiktkomen uit het
Westen. Hij heeft die fabrieken
zelf niet. Bush zegt dat Sad
dam gevaarlijk is, maar wie
heeft hem gevaarlijk gemaakt?
Na de eerste oorlog heben de
Amerikanen de Koerden in de
maling genomen. Toen konden
ze het simpel afmaken. Als ze
dat gedaan hadden, was ik niet
hier, dan was ik bij mijn va
der."
Hij maakt zich grote zorgen
over zijn familie. Zijn vader is
ziek; waar zijn ouders nu zijn,
is onduidelijk.We hebben vijf
dagen geleden voor het laatst
contact gehad." Op televisie
heeft Hoessein gezien dat de
Koerdische steden leeglopen.
„Als er iets gebeurt, dan is dat
zeker in de steden. Aan de ene
kant ben ik niet blij dat ik hier
ben, ik weet niet wat er met
mijn ouders gebeurt. Aan de
andere kant ben ik wel weer
blij, omdat ik hier veilig ben
met mijn kinderen." Saddam
zal zich niet zomaar gewonnen
gevendenkt hij,Hij heeft wel
eens gezegd dat hij alleen maar
as zal achterlaten als hij het
land uit moet."
In plaats van ten strijde te
trekken, had de wereldge
meenschap de oppositie moe
Akam Hoessein: „Wat ik erg vind van de oorlog, is dat alles kapot wordt gemaakt."
foto Ruben Oreel
ten steunen, vindt Akam. „De
opstelling van Nederland is
halfslachig. Het is niet waar
dat ze niet mee doen. Balken
ende zegt dat ze geen militaire,
maar wel politieke steun ge
ven aan de oorlog. Maar wat is
politieke steun? Dat weet ik
niet. Nederland had net als het
kleine België duidelijk nee
moeten zeggen. Als de oorlog
begint zonder VN-resolutie,
zijn Bush en Blair net zulke
dictators als Saddam. Als de
VN hadden ingestemd met de
oorlog, had ik zeker geweten
dat mijn volk steun krijgt. Wie
gaat Irak straks opbouwen?
Wordt alleen Bagdad weer op
gebouwd of andere steden
ook? Irak is al kapot. Ik zag een
stukje op het jeugdjournaal
met vieze straten. Zo zag Bag
dad er vroeger niet uit. Dat is
niet Irak. Wat ik erg vind van
de oorlog, is dat alles kapot
wordt gemaakt, bruggen, ge
bouwen De cultuur van het
land gaat verloren."
Akam Hoessein is niet pessi
mistisch over de kansen op een
democratie als Saddam weg is.
„Maar wat is democratie in het
Midden-Oosten? In het begin
is het misschien moeilijk,
maar met druk van de VN kan
het. De oppositie komt al
maanden bij elkaar om de 'day
after' te bespreken. Voor de
Koerden is het belangrijk dat
er overeenstemming komt met
de andere partijen." Een Koer
dische staat is niet per se no
dig, vindt hij. „We hebben al
tijd gevraagd om gelijkheid.
Als je dat hebt, dan hoef je niet
te vechten. Ik heb liever ook
een vrij Koerdistan, met mijn
eigen vrije vlag, maar als ik op
dezelfde manier kan leven als
andere mensen in het land, dan
heb ik daar ook vrede mee. Er
zijn veel slachtoffers gevallen
Het zou mooi zijn als we ook
een keer de vruchten van de
strijd kunnen plukken."
Hij droomt van een vrij Irak.
„In Irak genieten mensen van
bommen en gifgas, hier genie
ten mensen van vakantie en
een vrij weekeinde. Voor ons is
een vrij weekeinde zorgen dat
je niet opgepakt wordt." Hij
heeft zijn vrienden hier vaak
verteld hoe mooi het land is.
„Ik hoop dat ik straks naar
Bagdad kan vliegen. Dan ben
ik binnen vier uur bij mijn ou
ders. Irak is één van de mooiste
landen van het Midden-Oos
ten. Koerdistan is weer een
van de mooiste gebieden, met
watervallen en bergen." Irak
heeft genoeg bronnen om er
weer bovenop te krabbelen,
denkt Hoessein „Mijn hoop is
dat alle landen van de wereld
hulp bieden."
MANAMA - Bahrein heeft zich gisteren bereid verklaard
Saddam Hoessein onderdak te verlenen. De Iraakse dictator
ziet zich geconfronteerd met een Amerikaans ultimatum om
Irak te verlaten. De deadline van Washington liep officieel af
gelopen nacht om twee uur af.
Het aanbod voor asiel zou van de koning van het Golfstaatje,
Hamad bin Isa al Khalifa zelf komen, meldde het Bahreinse
persbureau BNA. AFP/RTR
JERUZALEM - Israël beschouwt de kans van een aanval door
Irak tijdens de oorlog als 'uiterst gering'. „Als de mogelijk
heid dat wij geraakt worden op 1 procent ligt, komen de door
ons getroffen voorbereidingen tegemoet aan 100 procent van
de gevaren", zei premier Sharon gisteren.
Tijdens de Golfoorlog van 1991 heeft Irak Israël 39 keer met
Scud-raketten beschoten. Daardoor vielen twee doden en
honderden gewonden.
Ondanks de geringe kans op een aanval roepen de autoritei
ten de bevolking op kamers in te richten voor het geval er toch
een aanval komt. Zij moeten die vertrekken afplakken om te
voorkomen dat chemicaliën of virussen binnenkomen. DPA
SCHIPHOL - Het transport van Amerikaanse militairen via
Schiphol is binnenkort ten einde. Dat heeft de Koninklijke
Marechaussee gisteren gezegd. De afgelopen maand hebben
ongeveer tien vliegtuigen van Northwest Airlines met Ameri
kaanse militairen aan boord een tussenlanding gemaakt op de
luchthaven.
De komende weken zullen nog mondjesmaat vliegtuigen lan
den op Schiphol. Alle toestellen vliegen naar landen rondom
Irak, waaronder Koeweit Volgens de marechaussee betreft
het alleen militairen en wordt zwaar oorlogsmaterieel niet via
Schiphol vervoerd. ANP
DEN HAAG - Twee Nederlandse marineofficieren die op een
Brits vliegdekschip in de Golfregio verbleven, zijn gisteren
van boord gehaald. Zij zullen waarschijnlijk nog deze week in
Nederland terugkeren
De beslissing is in lijn met het besluit van de Nederlandse re
gering om geen militaire steun aan de oorlog tegen Irak geven,
aldus een woordvoerder van de Koninklijke Marine. De offi
cieren dienden op het vliegdekschip Ark Royal dat naar alle
waarschijnlijkheid voor de oorlog wordt ingezet. In het kader
van een Brits-Nederlands uitwisselingsprogramma werkten
de twee in de staf van de Britse amfibische taakgroep. ANP
ATHENE - De wapeninspecteurs van de Verenigde Naties
waren mogelijk niet in staat geweest om Irak te ontwapenen
als ze meer tijd hadden gehad. Dit heeft hun woordvoerder
Hiro Ueki gisteren voor de Griekse radio gezegd
Ueki zei dat het 'niet zeker' was dat nog meer inspecties tot
ontwapening van Irak zouden hebben geleid. „Als we meer
tijd hadden gehad om de inspecties af te ronden, zou alles toch
afhankelijk zijn geweest van de samenwerking met de Iraki's
en ik weet niet of ze bereid waren alle vragen te beantwoor
den", aldus Ueki voor de radio.
Hij voegde eraan toe dat het 'erg moeilijk te zeggen is of de in
specties een oorlog hadden kunnen voorkomen'. AFP
van onze redactie economie
DEN HAAG - De elektriciteits
voorziening is het meest kwets
baar in geval van een terroristi
sche aanslag in Nederland.
Omdat zoveel andere sectoren
afhankelijk zijn van een onge
stoorde stroomvoorziening, zal
een aanslag op de centrales of de
netwerken de Nederlandse sa
menleving de meeste schade be
rokkenen.
Dat blijkt uit een studie die TNO
in opdracht van het kabinet
heeft gedaan. Andere kwetsba
re sectoren zijn de drinkwater
voorziening, de voedselvoorzie
ning, de gezondheidszorg, de
telecomsector en het aardgas-
net. „Voor geen van deze secto
ren zijn op dit moment speciale
veiligheidsmaatregelen getrof
fen, wel voorzorgsmaatrege
len", zegt een woordvoerder van
het ministerie van Binnenland
se Zaken. Dat betekent dat met
burgemeesters van de gemeen
ten waar kwetsbare objecten
staan, is gekeken of de veilig
heidsplannen nog up-to-date
zijn. Over de aard van de veilig
heidsmaatregelen die in geval
van een terroristische aanslag
aan de orde zijn. worden geen
mededelingen gedaan
Een woordvoerder van Essent,
een van de grootste stroompro-
ducenten en -leveranciers, zegt
dat elke productie- en kantoor
locatie een eigen calamiteiten
plan heeft. „Na elf september
2001 heeft de Raad van Bestuur
daar met enige zorg naar geke
ken en waar nodig aangepast",
verzekert de woordvoerder.
Eneco en de kerncentrale Bors-
sele zwijgen over eventuele
maatregelen, maar de woord
voerder van Binnenlandse Za
ken zegt dat er bij de kerncen
trale geen extra maatregelen
zijn getroffen. Tennet, dat het
landelijk hoogspanningsnet be
heert, zegt al jaren te beschik
ken over een crisisplan. Dat
plan omvat ook de gevolgen van
terroristische aanslagen
Drinkwater
Vewin, de koepel van de drink
waterbedrijven, zegt dat er geen
'hoger dreigingsscenario aan de
orde is' en benadrukt dat de sec
tor sinds de aanslag in New York
'enorm aan de slag is gegaan' om
de 250 putten waaruit drinkwa
ter wordt gewonnen, te beveili
gen. „Het gaat om veel meer
zaken als hekken en videobewa
king, maar daar gaan wij verder
niet op in De afgelopen maan
den is uitgebreid gewerkt aan
een kwetsbaarheidsanalyse.
Noodplannen zijn bijgewerkt
en er is een crisis-communica
tieplan." Mocht een deel van de
drinkwatervoorziening om eni
ge reden uitvallen dan wordt te
ruggevallen op 'nooddistributie
en dwarsverbindingen'.
De voedselvoorziening heeft
een lagere prioriteit, omdat de
productie ervan over vele loca
ties is gespreid en voedsel via
wegtransport, havens en Schip
hol snel van elders kan worden
aangevoerd. „Je moet nogal wat
doen voordat de voedselvoor
ziening echt in gevaar komt.'1
Friesland Coberco Dairy Foods,
Nederlands grootste zuivelbe
drijf, wil niets zeggen over vei
ligheidsmaatregelen. Neder
land heeft een (geheime) lijst
met zo'n tweehonderd objecten
die tot de allervitaalste voor de
samenleving worden gerekend.
GPD
Advertentie
7 FM
50"/. KORTING OP ACCESSOIRES
BIJ ELKE NIEUWE MITSUBISHI
GfLDIG T/M 22 3-2003. MAX 1 000. (NIH IN COMBINATIE Mil ANDERE
AANBIEDINGEN). U RIJDT BIJVOORBEEI 0 Al EEN SPACE SJAH VANAF 15 5-15
DEALER-ADRESSEN WWW MITSUBISHI MOIORS NI Dl KPN TEIEE00NGIDS