Chirac heeft een probleem Koerd Akam Hoessein droomt van vrij Irak r@ Groot deel Iraaks wil Saddam e rug toekeren Elektriciteitssector is meest kwetsbaar 5 Slag om Bagdad Bepaalt loop economie Kwestie Irak doet Franse president meer slecht dan goed Bahrein biedt Saddam asiel aan Geen aanval op Israël verwacht Einde transport VS via Schiphol Nederlanders verlaten Ark Royal Twijfel over ontwapening WE DOEN FIFTY-FIFTY I donderdag 20 maart 2003 PEN HAAG - De komen- uren en dagen kunnen economie van 2003 ma ken of breken. Krijgen de Amerikanen bliksemsnel controle over ongehaven de oliebronnen en stort de Iriakse verdediging, in clusief het bewind van jjddam. in één klap in, dan zal zich een ware eu forie meester maken van de financiële markten. Zeker als terreuraansla gen vervolgens uitblijven a de spanning rond Xoord-Korea kan worden «rminderd, zal de wereldeconomie nog dit -2ar beginnen met een duidelijk herstel. Maar cctaardt de Amerikaans- jjntse veldtocht in een puwelijk gevecht om agdad. in verwoeste cLebronnen en een toren hoge olieprijs, een huma nitaire catastrofe en ter- raanvallen tegen „„terse doelen, dan zal dit de komende tijd een ware domper zetten op de economie. in dat zwarte scenario valt de Amerikaanse eco nomie terug naar een nul groei. raakt de eurozone in een recessie en krijgt ook de Aziatische wereld «enklap, kwetsbaar als zij bijvoorbeeld is voor hoge oiiepnjzen. De optelsom iseen wereldeconomie die tot diep in 2004 moet wachten voordat herstel zich aftekent. De financiële markten - handelaren en beleggers in aandelen, obligaties, valuta, grondstoffen zoals olie-hebben de eerste op luchting al gehad. De .Amerikaanse aankondi ging van een laatste ulti matum aan Saddam voor dat de aanval losbarst, zette op de beurzen alle seinen op groen. De markt gelooft in een snelle victo rie, en lijkt mogelijke risi co's te negeren. GPD door Henk Glimmerveen PARIJS - Grondig verziekte transatlantische relaties, de Navo knock out geslagen, de Verenigde Naties die weer net zo machteloos zijn als tijdens de Koude Oorlog, een Europese Unie die nog nooit zo verdeeld is geweest en een oorlog om Irak die er dan toch komt. Zie daar het resultaat van de poging van het bonte gezelschap Pa rijs/Berlijn/Moskou/Peking om de Verenigde Staten een toontje lager te laten zingen. Een hoofdrol in die turbulente periode was weggelegd voor de Franse president Chirac. In het ene deel van de wereld wordt hij de hemel in geprezen en in het andere deel een enkeltje hel toe gewenst De eerste categorie ziet hem als de man die de moed had de handschoen op te pakken tegen de enige supermacht op aarde. De tweede partij beschouwt hem als de verrader die gemene zaak maakt met een van de erg ste tirannen die de wereld kent. Nuances waren er niet. Althans, niet tot het moment dat de Ame rikaanse president Bush besloot dat het welletjes was. Op dat ogenblik ontstond er voor Chirac een groot probleem. De Franse president had steeds bij hoog en bij laag volgehouden dat zijn weerstand tegen de ge plande oorlog was gevormd door zijn liefde voor Amerika. Vrienden moeten elkaar de waarheid vertellen, was zijn be toog tegen de Amerikaanse me dia. Het gaat niet om de inschat ting van Saddam Hoessein, een wrede tiran die in het bezit is van ellendig oorlogstuig. Maar het gaat om de manier waarop men hem bestrijdt en welke middelen daarbij horen. Voor de Amerikanen moet het standpunt van Chirac niet als een verrassing zijn gekomen. In september vorig jaar had de president een uitgebreid vraag gesprek met de New York Times waarin hij zich stevig verzette tegen de nieuwe doctrine van president Bush die uitgaat van preventief optreden tegen sta- orSalah Nasrawi ilP.O- Hoewel Saddam Hoes- in er de afgelopen dagen alles n heeft gedaan om ervoor te igendat hij de leiding over het er strak in handen heeft als Verenigde Staten en Groot- ittannië Irak aanvallen, zou e groot deel van de soldaten Ode rug willen toekeren. Dat n verscheidene deskundi- n en gevluchte Iraakse offi- Amenkaanse president Ge- Bush nep maandagavond ü.n ultimatum aan Saddam '.Iraakse leger op niet te vech- voor een ten onder gaand Reende wapens neer te leg aals de invasie van Irak be de Golfoorlog in 1991 m het Iraakse leger na da mage zware bombardemen- tïeinig verzet en werd Koe- -■ z°nder noemenswaardige sstand bevrijd De oproep Bush aan de Iraakse solda- °m zich niet te verzetten de militairen voor de vraag kezen tussen hun angst voor ^'ijk keiharde represailles Saddam en de genadeloze gallen van de Amerikaans- legermacht die hun te >®en staan als ze besluiten toch te verzetten. t klein ;Hepublikeinse Garde, waar- che leden door Saddam zijn ^enteerd uit zijn eigen clan, 1 waarschijnlijk wel door aten, maar is volgens waar ds ie klein om een vuist te J^Maken tegen de Ameri- ""'Britse overmacht. >ogvan 1980-88 met Iran, ^"oorlog en de jarenlange en economische sanc- fjebben van het ooit formi- 'raakse leger een gede- üliseerd en slecht uitgerust /^'gemaakt. Iraakse officieren hebben ^hijnhjk de toespraak van gezien en lagere officieren de strekking van het ^waarschijnlijk via bui- JJWseradiostations kunnen Ook in de miljoenen asJtte? die de afgelopen ®Men boven Irak zijn uitge- L !s het leger opgeroepen ®«net te bieden. Uit voor- e8en het overlopen van ten die Washington als een be dreiging van de nationale vei ligheid beschouwt. Chirac maakte in dat gesprek duidelijk dat hij het spel uitslui tend via de Veiligheidsraad wil de spelen en dat hij niets van de preventie-doctrine van Bush moest hebben. Anderzijds wisten de Fransen natuurlijk bliksems goed dat de houding van de VS tegenover de Verenigde Naties al langere tijd was veranderd. President Clin ton gaf in december 1998 bot weg opdracht tot dagenlange bombardementen op Bagdad en alle belangrijke militaire instal laties in Irak, zonder ook maar enig overleg met de Veiligheids raad te hebben gevoerd en zon der enige waarschuwing over het begin van de militaire ope raties te hebben gegeven Aan leiding voor Clinton was de bot te manier waarop Saddam Hoessein het werk van de VN- inspecteurs onmogelijk maakte Die Amerikaanse houding is na de terreur op 11 september 2001 alleen maar harder geworden. Chirac heeft, bewust of onbe wust, zijn thuisfront steeds voorgehouden dat een oorlog rond Irak vermijdbaar is. Dat heeft hem geen windeieren ge legd. De president is nog nooit zo populair geweest in eigen land. Maar nu de oorlog gaat beginnen, moeten de argumen ten worden bijgesteld. De Fran se ambassadeur bij de VN liet tegenover CNN al een proefbal lonnetje op: als blijkt dat Sad dam Hoessein tegen de Ameri kaanse en Britse soldaten gifgassen gebruikt, zal Frank rijk te hulp schieten met specia le apparatuur. Het voorstel werd in Washington onmiddel lijk weggehoond. Frankrijk is momenteel de ge beten hond in Amerika Veel meer dan Duitsland en Rusland, die Chirac de kastanjes uit het vuur hebben laten slepen. Chi rac deed dat graag, omdat hij er een erkenning in zag de leider te zijn geworden van de Europese Unie Maar het bedrijfsleven ziet de toekomst somber in Werkgeversorganisaties heb ben zich bezorgd afgevraagd wat de consequenties van de breuk met de VS zullen zijn voor de handelsbetrekkingen Het is niet de eerste keer dat Frankrijk en de Verenigde Sta ten keihard met elkaar in aan varing komen. De Gaulle stapte in de jaren zestig ostentatief uit de Navo, maar dat waren andere tijden. Chirac noemt zich nog steeds een gaullist. Daarmee houdt echter meteen iedere ver gelijking met de generaal op Genoeg De Gaulle speelde jarenlang een vooraanstaande rol in de inter nationale politiek. Chirac heeft nu een paar maanden op dat to neel gestaan. De politieke elite in het land vindt dat wel genoeg. Directeur Thierry de Montbrial van het Instituut voor Interna tionale Betrekkingen IFRI (het Franse Clingendael) geeft de president het advies zich voort aan vooral met binnenlandse aangelegenheden bezig te hou den. GPD President Chirac bekijkt een document dat hem wordt gepresenteerd, terwijl hij wacht op de Libanese premier Hariri. De twee politici spraken elkaar gisteren in Parijs. foto Jacques Brinon/AP hoge militairen heeft Saddam de afgelopen dagen dan ook zijn zoon Qusai en drie vertrouwe lingen de leiding over het leger gegeven. De Iraakse leider houdt zelf het bevel over de luchtafweer en de Iraakse ra ketsystemen. Veel hoge militairen zijn de af gelopen jaren vervangen of zelfs geëxecuteerd wegens gebrek aan loyaliteit aan Saddam, wat erin heeft geresulteerd dat zo kort voor een nieuwe oorlog met de VS de kring van vertrouwe lingen zeer beperkt is. Saddam heeft er volgens waar nemers zorg voor gedragen dat zijn vertrouwelingen betrokken zijn geweest bij de ergste misda den van het Iraakse regime, zo als de gasaanvallen op Iraanse soldaten en de Iraakse Koerden, zodat ze zich moeilijk van zijn beleid kunnen distantiëren en hun eigen lot in hoge mate aan het zijne verbonden is. Veel naar het buitenland ge vluchte dissidenten en voorma lige militairen verwachten dat veel officieren zich zullen over geven aan de Britse en Ameri kaanse strijdkrachten en Sad dam niet met hun leven zullen verdedigen. In de Amerikaanse media zijn de afgelopen dagen berichten opgedoken dat Ame rikaanse commandanten al voor het begin van de oorlog proberen de overgave van Iraakse eenheden te regelen. De Iraakse soldaten zouden het grootste deel van hun wapens moeten inleveren en in ruil daarvoor een vrije aftocht naar hun barakken krijgen. Opstand Ook zijn er geruchten dat de voormalige opperbevelhebber van het Iraakse leger die poli tiek asiel heeft gekregen in De nemarken de komende dagen naar Irak terugkeert om leiding te geven aan een opstand tegen Saddam. Nizar al Khazraji is verdwenen uit zijn woning in Denemarken, waar hij onder huisarrest stond in verband met zijn mogelijke betrokkenheid bij de gasaanval op Iraakse Koerden in Halabja in 1988. De voormalige generaal is naar verluidt de afgelopen jaren her haaldelijk naar Noord-Irak ge reisd om daar te proberen het verzet tegen Saddam te bunde len. AP door Nadia Berkelder MIDDELBURG - Een oorlog is niet de juiste manier om Saddam Hoessein ten val te brengen. Akam Hoessein (na tuurlijk geen familie) is bang dat de dictator wraakt neemt op zijn eigen volk. De Middel burger heeft familie in het Koerdische gedeelte van Irak. Zelf woont hij bijna negen jaar in Nederland. ,,Mijn grote vrees is dat Sad dam straks uit wanhoop alles gebruikt wat hij heeft. Hij weet ook dat het de laatste keer isHij heeft niets te verlie zen. Ik weet honderd procent zeker dat hij chemische wa pens heeft. Ik hoop niet dat hij ze gebruikt, maar als hij ze ge bruikt heb ik liever dat hij ze tegen de Amerikanen ge bruikt. Dan weten ze wat ellende is." Hoessein is verbit terd over de rol van de Ameri kanen. ..Saddam was vroeger de lieveling van het Westen. De gifgassen die hij in Halabja heeft gebruiktkomen uit het Westen. Hij heeft die fabrieken zelf niet. Bush zegt dat Sad dam gevaarlijk is, maar wie heeft hem gevaarlijk gemaakt? Na de eerste oorlog heben de Amerikanen de Koerden in de maling genomen. Toen konden ze het simpel afmaken. Als ze dat gedaan hadden, was ik niet hier, dan was ik bij mijn va der." Hij maakt zich grote zorgen over zijn familie. Zijn vader is ziek; waar zijn ouders nu zijn, is onduidelijk.We hebben vijf dagen geleden voor het laatst contact gehad." Op televisie heeft Hoessein gezien dat de Koerdische steden leeglopen. „Als er iets gebeurt, dan is dat zeker in de steden. Aan de ene kant ben ik niet blij dat ik hier ben, ik weet niet wat er met mijn ouders gebeurt. Aan de andere kant ben ik wel weer blij, omdat ik hier veilig ben met mijn kinderen." Saddam zal zich niet zomaar gewonnen gevendenkt hij,Hij heeft wel eens gezegd dat hij alleen maar as zal achterlaten als hij het land uit moet." In plaats van ten strijde te trekken, had de wereldge meenschap de oppositie moe Akam Hoessein: „Wat ik erg vind van de oorlog, is dat alles kapot wordt gemaakt." foto Ruben Oreel ten steunen, vindt Akam. „De opstelling van Nederland is halfslachig. Het is niet waar dat ze niet mee doen. Balken ende zegt dat ze geen militaire, maar wel politieke steun ge ven aan de oorlog. Maar wat is politieke steun? Dat weet ik niet. Nederland had net als het kleine België duidelijk nee moeten zeggen. Als de oorlog begint zonder VN-resolutie, zijn Bush en Blair net zulke dictators als Saddam. Als de VN hadden ingestemd met de oorlog, had ik zeker geweten dat mijn volk steun krijgt. Wie gaat Irak straks opbouwen? Wordt alleen Bagdad weer op gebouwd of andere steden ook? Irak is al kapot. Ik zag een stukje op het jeugdjournaal met vieze straten. Zo zag Bag dad er vroeger niet uit. Dat is niet Irak. Wat ik erg vind van de oorlog, is dat alles kapot wordt gemaakt, bruggen, ge bouwen De cultuur van het land gaat verloren." Akam Hoessein is niet pessi mistisch over de kansen op een democratie als Saddam weg is. „Maar wat is democratie in het Midden-Oosten? In het begin is het misschien moeilijk, maar met druk van de VN kan het. De oppositie komt al maanden bij elkaar om de 'day after' te bespreken. Voor de Koerden is het belangrijk dat er overeenstemming komt met de andere partijen." Een Koer dische staat is niet per se no dig, vindt hij. „We hebben al tijd gevraagd om gelijkheid. Als je dat hebt, dan hoef je niet te vechten. Ik heb liever ook een vrij Koerdistan, met mijn eigen vrije vlag, maar als ik op dezelfde manier kan leven als andere mensen in het land, dan heb ik daar ook vrede mee. Er zijn veel slachtoffers gevallen Het zou mooi zijn als we ook een keer de vruchten van de strijd kunnen plukken." Hij droomt van een vrij Irak. „In Irak genieten mensen van bommen en gifgas, hier genie ten mensen van vakantie en een vrij weekeinde. Voor ons is een vrij weekeinde zorgen dat je niet opgepakt wordt." Hij heeft zijn vrienden hier vaak verteld hoe mooi het land is. „Ik hoop dat ik straks naar Bagdad kan vliegen. Dan ben ik binnen vier uur bij mijn ou ders. Irak is één van de mooiste landen van het Midden-Oos ten. Koerdistan is weer een van de mooiste gebieden, met watervallen en bergen." Irak heeft genoeg bronnen om er weer bovenop te krabbelen, denkt Hoessein „Mijn hoop is dat alle landen van de wereld hulp bieden." MANAMA - Bahrein heeft zich gisteren bereid verklaard Saddam Hoessein onderdak te verlenen. De Iraakse dictator ziet zich geconfronteerd met een Amerikaans ultimatum om Irak te verlaten. De deadline van Washington liep officieel af gelopen nacht om twee uur af. Het aanbod voor asiel zou van de koning van het Golfstaatje, Hamad bin Isa al Khalifa zelf komen, meldde het Bahreinse persbureau BNA. AFP/RTR JERUZALEM - Israël beschouwt de kans van een aanval door Irak tijdens de oorlog als 'uiterst gering'. „Als de mogelijk heid dat wij geraakt worden op 1 procent ligt, komen de door ons getroffen voorbereidingen tegemoet aan 100 procent van de gevaren", zei premier Sharon gisteren. Tijdens de Golfoorlog van 1991 heeft Irak Israël 39 keer met Scud-raketten beschoten. Daardoor vielen twee doden en honderden gewonden. Ondanks de geringe kans op een aanval roepen de autoritei ten de bevolking op kamers in te richten voor het geval er toch een aanval komt. Zij moeten die vertrekken afplakken om te voorkomen dat chemicaliën of virussen binnenkomen. DPA SCHIPHOL - Het transport van Amerikaanse militairen via Schiphol is binnenkort ten einde. Dat heeft de Koninklijke Marechaussee gisteren gezegd. De afgelopen maand hebben ongeveer tien vliegtuigen van Northwest Airlines met Ameri kaanse militairen aan boord een tussenlanding gemaakt op de luchthaven. De komende weken zullen nog mondjesmaat vliegtuigen lan den op Schiphol. Alle toestellen vliegen naar landen rondom Irak, waaronder Koeweit Volgens de marechaussee betreft het alleen militairen en wordt zwaar oorlogsmaterieel niet via Schiphol vervoerd. ANP DEN HAAG - Twee Nederlandse marineofficieren die op een Brits vliegdekschip in de Golfregio verbleven, zijn gisteren van boord gehaald. Zij zullen waarschijnlijk nog deze week in Nederland terugkeren De beslissing is in lijn met het besluit van de Nederlandse re gering om geen militaire steun aan de oorlog tegen Irak geven, aldus een woordvoerder van de Koninklijke Marine. De offi cieren dienden op het vliegdekschip Ark Royal dat naar alle waarschijnlijkheid voor de oorlog wordt ingezet. In het kader van een Brits-Nederlands uitwisselingsprogramma werkten de twee in de staf van de Britse amfibische taakgroep. ANP ATHENE - De wapeninspecteurs van de Verenigde Naties waren mogelijk niet in staat geweest om Irak te ontwapenen als ze meer tijd hadden gehad. Dit heeft hun woordvoerder Hiro Ueki gisteren voor de Griekse radio gezegd Ueki zei dat het 'niet zeker' was dat nog meer inspecties tot ontwapening van Irak zouden hebben geleid. „Als we meer tijd hadden gehad om de inspecties af te ronden, zou alles toch afhankelijk zijn geweest van de samenwerking met de Iraki's en ik weet niet of ze bereid waren alle vragen te beantwoor den", aldus Ueki voor de radio. Hij voegde eraan toe dat het 'erg moeilijk te zeggen is of de in specties een oorlog hadden kunnen voorkomen'. AFP van onze redactie economie DEN HAAG - De elektriciteits voorziening is het meest kwets baar in geval van een terroristi sche aanslag in Nederland. Omdat zoveel andere sectoren afhankelijk zijn van een onge stoorde stroomvoorziening, zal een aanslag op de centrales of de netwerken de Nederlandse sa menleving de meeste schade be rokkenen. Dat blijkt uit een studie die TNO in opdracht van het kabinet heeft gedaan. Andere kwetsba re sectoren zijn de drinkwater voorziening, de voedselvoorzie ning, de gezondheidszorg, de telecomsector en het aardgas- net. „Voor geen van deze secto ren zijn op dit moment speciale veiligheidsmaatregelen getrof fen, wel voorzorgsmaatrege len", zegt een woordvoerder van het ministerie van Binnenland se Zaken. Dat betekent dat met burgemeesters van de gemeen ten waar kwetsbare objecten staan, is gekeken of de veilig heidsplannen nog up-to-date zijn. Over de aard van de veilig heidsmaatregelen die in geval van een terroristische aanslag aan de orde zijn. worden geen mededelingen gedaan Een woordvoerder van Essent, een van de grootste stroompro- ducenten en -leveranciers, zegt dat elke productie- en kantoor locatie een eigen calamiteiten plan heeft. „Na elf september 2001 heeft de Raad van Bestuur daar met enige zorg naar geke ken en waar nodig aangepast", verzekert de woordvoerder. Eneco en de kerncentrale Bors- sele zwijgen over eventuele maatregelen, maar de woord voerder van Binnenlandse Za ken zegt dat er bij de kerncen trale geen extra maatregelen zijn getroffen. Tennet, dat het landelijk hoogspanningsnet be heert, zegt al jaren te beschik ken over een crisisplan. Dat plan omvat ook de gevolgen van terroristische aanslagen Drinkwater Vewin, de koepel van de drink waterbedrijven, zegt dat er geen 'hoger dreigingsscenario aan de orde is' en benadrukt dat de sec tor sinds de aanslag in New York 'enorm aan de slag is gegaan' om de 250 putten waaruit drinkwa ter wordt gewonnen, te beveili gen. „Het gaat om veel meer zaken als hekken en videobewa king, maar daar gaan wij verder niet op in De afgelopen maan den is uitgebreid gewerkt aan een kwetsbaarheidsanalyse. Noodplannen zijn bijgewerkt en er is een crisis-communica tieplan." Mocht een deel van de drinkwatervoorziening om eni ge reden uitvallen dan wordt te ruggevallen op 'nooddistributie en dwarsverbindingen'. De voedselvoorziening heeft een lagere prioriteit, omdat de productie ervan over vele loca ties is gespreid en voedsel via wegtransport, havens en Schip hol snel van elders kan worden aangevoerd. „Je moet nogal wat doen voordat de voedselvoor ziening echt in gevaar komt.'1 Friesland Coberco Dairy Foods, Nederlands grootste zuivelbe drijf, wil niets zeggen over vei ligheidsmaatregelen. Neder land heeft een (geheime) lijst met zo'n tweehonderd objecten die tot de allervitaalste voor de samenleving worden gerekend. GPD Advertentie 7 FM 50"/. KORTING OP ACCESSOIRES BIJ ELKE NIEUWE MITSUBISHI GfLDIG T/M 22 3-2003. MAX 1 000. (NIH IN COMBINATIE Mil ANDERE AANBIEDINGEN). U RIJDT BIJVOORBEEI 0 Al EEN SPACE SJAH VANAF 15 5-15 DEALER-ADRESSEN WWW MITSUBISHI MOIORS NI Dl KPN TEIEE00NGIDS

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 5