Uitslag sterkt PvdA en CDA
Stemmen verregenen in Slijkplaat
Formatie kan
eindelijk meer
vaart krijgen
15
balkenende verwacht dat onderhandelingen soepeler zullen verlopen
Bevelandse
kiezer straft
standpunt
over WCT af
Duizend euro voor stem
Acht stemmachines vervangen
Vogelpest weerhoudt stemmer niet
Schiermonnikoog weer eerste
Kiesraad stelt steniwaarden vast
woensdag 12 maart 2003
redactie binnenland
«TrECHT - De meerderheid
jje CDA een PvdA waarschijn
lijk in de Eerste Kamer krijgen,
vergemakkelijkt de onderhan
delingen voor een nieuw kabi-
Si net Dat heeft CDA-leider Bal
kenende gisteravond in Utrecht
gezegd. „Ik ben zeer tevreden
Sietdit resultaat. Het is een be
vestiging van de uitslagen bij de
vorige verkiezingen."
pvdA-leider Bos is opgelucht
dat er zoveel PvdA'ers in de
Provinciale Staten komen.
Hij is tevreden dat CDA-leider
Balkenende heeft geconsta
teerd dat de kabinetsformatie
nU' gemakkelijker wordt.
Bos beaamt dat: „Het is een
5iuk beter regeren met een
^eerderheid in de Eerste Ka
mer'". zei hij gisteravond in Den
Bosch.
CDA-senator Hofstede is blij
cat de winst van de PvdA be
perkt blijft. „De PvdA moet niet
iegroot worden, want dan stelt
te te veel eisen", meent Hofste
de Maar een geloofwaardig al
ternatief 'over rechts' is er niet
meer, denkt CD A-Kamerlid Mi
rjam Sterk. Een kabinet van
CDA en WD met een derde par-
lijziternietmeerin. „De forma
tie zou nu best eens wat sneller
kunnen verlopen."
Vfspraken
De stabiliteit van een toekom
stig kabinet staat of valt in eer
ste instantie met afspraken over
goed beleid. Een meerderheid in
"e Eerste Kamer van CDA en
_vdA maakt het werken echter
relmakkelijker. Dat zei tweede
man Verhagen van het CDA op
de verkiezingsbijeenkomst van
ajn partij in Utrecht. „De ver
schillen tussen CDA en PvdA
"n niet weg met een meerder-
id in de Eerste Kamer"stelde
ferhagen.
Partijvoorzitter Koole van de
"vdA toonde zich verheugd met
eerste prognose van de uit-
van de Provinciale Staten-
iezingen. Volgens hem be
tent die een ondersteuning
de onderhandelingen van
A en PvdA om te komen tot
door Ben Jansen
een nieuw kabinet. „Als dit de
uitslag is kunnen we samen ver
der."
WD-leider Zalm betreurt het
dat CDA en PvdA een meerder
heid lijken te halen in de Eerste
Kamer. Toch ziet hij ook licht
puntjes, zo liet hij in Arnhem
weten „Ten opzichte van de
Tweede-Kamerverkiezingen
hebben we het een beetje beter
gedaan. Bovendien hebben we
zelf ook een meerderheid met
het CDA." Als het CDA er voor
open staat, denkt Zalm die
meerderheid te kunnen gebrui
ken om andere belastingwetge
ving door het parlement te lood
sen.
Zalm zei een verlies van se
naatszetels wel te hebben ver
wacht. „Ik beloof een sterke op
positie" De WD'er verwacht
dat een coalitie van CDA en
PvdA het moeilijk krijgt met
dossiers als de ziekenfondspre
mies en de hypotheekrenteaf
trek.
WD-minister Kamp van De
fensie is ook blij met de glorende
senaatsmeerderheid voor de li
beralen met het CDA. „Ik denk
dat het dan moeilijk wordt om
op Defensie te bezuinigen. Het
CDA heeft zich immers ook
hard gemaakt voor de defensie
uitgaven."
SP-leider Marijnissen is aange
naam verrast over de winst van
zijn partij. „De SP heeft weerde
trend van het winnen voortge
zet. Dit keer gaat het niet met 10
procent erbij, maar volgens de
prognoses verdubbelen we in de
Eerste Kamer en daar ben i k blij
mee", aldus Marijnissen. Hij
volgt de Provinciale Statenver
kiezingen op de SP-verkie-
zingsavond in het provinciehuis
van Noord-Brabant in Den
Bosch. De SP gaat volgens de
prognoses in de Eerste Kamer
van 2 naar 4 zetels.
De PvdA lijkt het eens rooie bol
werk Rotterdam langzaam te
heroveren. In vergelijking met
vier jaar geleden boekte de
PvdA een winst van 6,2 procent,
een winst die bij de Tweede-Ka
merverkiezingen in januari ook
al werd geconstateerd.
De LPF krijgt weliswaar 13,8
procent van de stemmen, maar
die doet voor het eerst aan Sta
tenverkiezingen mee. De PvdA
komt op 32,8 procent van de
stemmen, het CDA op 14,5. De
WD verliest ook in Rotterdam
fors: van 24,7 procent in 1999
naar 16,5.
Voormalig LPF-minister van
Economische Zaken Heins-
broek is er met zijn Lijst Nieuwe
Politiek (LNP) naar alle waar
schijnlijkheid niet in geslaagd
zetels te veroveren bij de Sta
tenverkiezingen. De LNP deed
mee in Noord-Brabant, Zuid-
Holland en Flevoland. Heins-
broek wilde met zijn partij ook
meedoen aan de Tweede-Ka
merverkiezingen in januari,
maar haakte af omdat hij niet
genoeg geschikte kandidaten
kon vinden. ANP
BbddiA^beiiilSiu^lplANffios tijdens de PvdA-partijbijeenkomst in de Orangerie in Den Bosch. Op een televisiescherm op de achtergrond is CD A-leider Jan Peter Balkenende te
MIDDELBURG - De kiezers in
Borsele, Goes en Reimerswaal
lijken de PvdA te hebben afge
rekend op haar standpunt over
deffesterschelde Container-ter
minal. In deze gemeenten stag
neerde de groei van deze partij,
terwijl in de rest van Zeeland
e was van een flinke toe-
Afgelopen najaar, toen de WCT-
discussie volop woedde, hebben
inwoners van de Zuid-Beve-
bdse gemeenten de PvdA ver
weten onvoldoende rekening te
houden met de nadelige effec
ten.
De PvdA en GroenLinks op de
Bevelanden spraken zich tij
dens de WCT-discussie vierkant
uit tegen de aanleg van contai-
nerterminal. Ze vrezen grote
overlast door de toename van
vrachtwagens en goederentrei
nen met containers. Langs de
spoorlijn in Goes en Kapelle
zullen in verband daarmee forse
geluidsschermen moeten verrij
zen. Bovendien zullen spoor
wegovergangen vaker gesloten
zijn.
Beloond
k He anti-WCT-opstelling
van GroenLinks is op Zuid-Be
land maar in beperkte mate
beloond. De partij verloor in al-
ie vier gemeenten. Vergeleken
®et de teruggang van Groen
links in de andere gemeenten
was het verlies van deze partij
®de vier gemeen ten echter zon
dermeer gering. In Borsele was
het verlies 0,5 procent, in Goes
2 procent, in Kapelle 0,7
Procent en in Reimerswaal
'procent,
In Borssele bleef de PvdA op
procent van de stemmen
steken. De groei in Reimerswaal
was te verwaarlozen (van 13,5
13,7). In Goes boekte de
b'dA maar een geringe groei
van 18,6 naar 20,1 procent. In
Kapelle vertoonde de PvdA wel
aanwas die overeenkomt
het gemiddelde in heel Zee-
I la"d' 3 procent.
Teruggang
{[jj1* tegenstanders van de
GTzijn op de Bevelanden niet
j ~'°ond. Het verlies van de
dnstenUnie, Partij voor Zee-
^MenD66 week er nauwelijks
1 ^un de teruggang elders in
door Cees Maas
SLIJKPLAAT - „Een stembu
reau?" Zijn lacht schalt over de
achtertuintjes. „Wat een grap:
er is hier niets. Geen schooltje,
geen winkel, geen postkantoor.
Dan denk je toch niet dat hier
een stembureau is? Nee hoor,
we krijgen niets, we mogen al
leen belasting betalen, dat
wel."
De man zwaait eens vriende
lijk en kijkt naar de lucht. Het
is vandaag stemmen op een
nieuw provinciebestuur en het
weer maakt het er niet vrolij
ker op. Het regent op de dag
van de democratie. Straf en
voortdurend. En dat er een af
stand bestaat tussen het pro
vinciebestuur en 'de mensen',
zoals je alle politici hoort zuch
ten, dat moet je hier letterlijk
nemen: de inwoners van de
twee piepkleine dorpjes Slijk
plaat en Nummer Een moeten
zes kilometer verderop naar
het belendende dorp Hoofd
plaat om te kunnen stemmen.
Verrekken
Op de fiets, in de striemende
regen van vandaag, is die
drempel te hoog om te kunnen
nemen. Zelfs in de auto is het
voor sommigen te veel. „Ze
kunnen verrekken. Als ik niet
kan stemmen in mijn eigen
dorp, dan stem ik niet", zegt
mevrouw Liefkens kordaat.
„Dan stemmen we niet",
beaamt haar man. Het echt
paar wandelt verder, onder de
paraplu over de troosteloos
stille asfaltweg. De polder
waarin de dorpjes liggen oogt
immens en leeg. Niets ver
stoort het eeuwenoude ritme
van de wind over het kale land.
Alleen die namen al: Nummer
Een en Slijkplaat. Ze doen
denken aan nietige kruispun
ten der wegen, weggezonken
dorpjes, waar niets beweegt en
waar alles de verlorenheid on
derstreept. Geen winkel, geen
school, geen bank, niets.
Zelfs de democratie heeft
Slijkplaat en Nummer Een
verlaten. Het provinciebe
stuur, dat mooie woorden en
dikke nota's produceert over
het weer leefbaar maken van
wat zij noemt 'de kleine ker
nen', heeft er niet eens voor ge
zorgd dat de dorpelingen van
daag in de eigen kleine kern
hun grondrecht, hun
democratische plicht kunnen
uitoefenen.
Waarom eigenlijk niet? Wat
kost het? Een keet neerzetten
met drie ambtenaren erin en
een stembus die groot genoeg is
voor veertig stemmen.
„Dat kost natuurlijk te veel",
zegt een woordvoerder van het
provinciebestuur. „We kunnen
eenvoudig niet in elk gehucht
een stembureau openen. Dat
hoeft ook niet. De mensen zijn
mobieler dan we soms denken.
Ze gaan toch al dagelijks naar
de buurdorpen voor bood
schappen, kunnen ze net zo
goed ook even gaan stemmen."
Maar goed, ga dat maar eens
vertellen in Slijkplaat. Wan
neer het plenst van de regen en
Hoofdplaat op de loden hori
zon meer veraf lijkt dan ooit.
Hoofdplaat is maar ietsje gro
ter dan deze gehuchten en dus
in het waardevolle bezit van
een heus stembureau. In de ou
de school zitten in een triestig
oud lokaal twee vriendelijke
mevrouwen zich te vervelen en
het stembureau te leiden.
Het is elf uur in de ochtend en
er zijn nog maar zestig stem
men uitgebracht.
„Het is niets vandaag, we kun
nen beter inpakken", glim
lacht de jonge mevrouw. Maar
dat is een grapje. Het is hun
heilige plicht. Ze moeten im
mers blijven zitten tot negen
uur vanavond.
Buiten is het donker geworden.
Het regent nu zo zwaar dat je
de contouren van Slijkplaat en
Nummer Een in de grote polder
niet meer ziet. Ze zijn er wel,
maar je ziet ze niet. Je moet ze
vermoeden.
Het stembureau in Hoofdplaat. Net iets te ver voor veel inwoners van Slijkplaat.
foto Wim Kooyman
APELDOORN - Leefbaar Gelderland/De Groenen heeft in
een Apeldoorns stembureau de Gelderse Kiezersprijs uitge
reikt. De gelukkige winnaar was een nietsvermoedende oude
re vrouw uit Apeldoorn.
Leefbaar Gelderland/De Groenen wilde met de prijs van dui
zend euro meer kiezers naar de stembus lokken. De gemeente
Apeldoorn was niet gelukkig met het initiatief omdat het zou
gaan om 'een actie ter beïnvloeding van de kiezer' en dat is in
een stembureau niet toegestaan. De voorzitter van het stem
bureau, die verantwoordelijk is voor de gang van zaken in het
stemlokaal, heeft de actie echter toegestaan.
Of de opkomst door het uitloven van de prijs hoger is gewor
den, is niet bekend. De partijvoorzitter van Leefbaar Gelder
land/De Groenen vermoedt dat de opkomst op het bureau wel
iets hoger is dan bij de vorige verkiezingen voor Provinciale
Staten. ANP
GROENLO - Acht stemmachines zijn gisteren vervangen tij
dens de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Dat heeft le
verancier Nedap uit Groenlo gezegd. Volgens een woordvoer
der van het bedrijf is dat aantal erg klein.
Nedap kreeg in totaal achttien meldingen binnen van storin
gen aan stemmachines. Tien storingen konden telefonisch
worden verholpen. Acht machines werden vervangen. „We
vervangen machines altijd gelijk Achteraf gaan we bekijken
wat het mankement is. Naar nu blijkt zijn twee stemmachines
onnodig vervangen", zei de woordvoerder.
Nedap heeft in totaal 8000 stemmachines in de stemlokalen
geplaatst. Dat zijn er 2000 meer dan vier jaar geleden. Volgens
de zegsman is in 21 gemeenten nog met het 'rode potlood' ge
stemd. ANP
BARNEVELD - Het vogelpestvirus lijkt de verkiezingen voor
Provinciale Staten in de Gelderse Vallei niet negatief te heb
ben beïnvloed. De opkomst in gemeenten in het toezichtge-
bied was vergelijkbaar met die van vier jaar geleden.
De Gelderse Vallei kent traditiegetrouw een vrij hoge op
komst. Dat komt omdat er veel christelijke kiezers wonen, die
een grote stemdiscipline hebben. ANP
SCHIERMONNIKOOG - Amper een minuut na het sluiten
van de stemlokalen rolde de uitslag uit de computer. Het CDA
kwam er als grootste uit de bus. Vier jaar geleden was de WD
de grootste op het waddeneiland.
Traditioneel gaat de strijd tussen Schiermonnikoog en het
dorp Renswoude in de provincie Utrecht. Renswoude liet ech
ter weten dat de vogelpest een belangrijker onderwerp is om
zich mee bezig te houden. De opkomst op Schiermonnikoog
was 66,7 procent. ANP
DEN HAAG - De Kiesraad heeft de stemwaarden voor de ver
kiezingen van de Eerste Kamer vastgesteld. Die wordt op 26
mei gekozen door de nieuwe leden van de Provinciale Staten.
Omdat de provincies nogal verschillen in grootte en inwoner
tal telt de stem van de statenleden niet steeds even zwaar. Het
gewicht van elke stem, stemwaarde geheten, wordt vastge
steld door het inwonertal van een provincie te delen door het
aantal Statenleden. ANP
door Paul Koopman
DEN HAAG - De stemmen zijn
weer geteld, voor de derde keer
binnen één jaar. Minder dan de
helft van de kiesgerechtigde
burgers heeft deze keer de gang
naar het stemlokaal gemaakt,
een lage opkomst die niemand
kan hebben verrast. Een cam
pagne voor de Provinciale Sta
ten is na twee verkiezingen voor
het parlement (15 mei vorig jaar
en 22 januari dit jaar) namelijk
nauwelijks van de grond geko
men.
Het ging bij deze verkiezingen
over veelmaar j uist niet over de
764 Statenleden die een vers
mandaat van de burger hebben
gekregen. „Wij weten niet wie u
bent, waar u zit, wat uw plan
nen zijn, wat u doet en waar u
voor staat. En u vraagt óns te
gaan stemmen?"luidde de tekst
van een advertentie die het com
municatiebureau Headline deze
week in de kranten plaatste. Het
was meer dan een openbare sol
licitatie van een reclamemaker
die graag de provincies alsnog
aan de man brengt. Want uit
meerdere onderzoeken is de af
gelopen jaren gebleken dat de
bekendheid met het provinciaal
bestuur inderdaad sterk te wen
sen over laat, ook onder hoger
opgeleiden.
Samenstelling
En dus moet aangenomen wor
den dat de uitslag van de verkie
zingen niet zo heel veel zegt over
de waardering van burgers voor
het bestuur dat hen in de pro
vinciehuizen vertegenwoordigt.
Eerder zullen algemene noties
over de 'kleur' van politieke
partijen en landelijke thema's
de doorslag hebben gegeven.
Voor zover er al campagne werd
gevoerd, is dan ook vooral aan
dacht gevraagd voor een afge
leide kwestie: de samenstelling
van de Eerste Kamer. Déar, zo
benadrukten PvdA-leider Bos
en CDA-premier Balkenende,
moest een centrum-linkse
meerderheid verzekerd worden.
WD-leider Zalm wilde daar
vanzelfsprekend graag een
stokje voor steken. Maar zijn
werk - Zalm was van alle frac
tieleiders nog wel het actiefst in
de campagne - wierp geen
vruchten af. Zijn positie als po
litiek leider is er gisteren niet
sterker op geworden.
Op 26 mei kiezen de Statenleden
via een getrapt systeem de 75
Eerste-Kamerleden die in Den
Haag het werk van de Tweede
Kamer op deugdelijkheid en
uitvoerbaarheid toetsen. Maar
die verkiezing werpt al langer
zijn schaduw vooruit. Uit vrees
kiezersgunst met pijnlijke con
cessies te verspelen - en daar
mee een meerderheid in de
Eerste Kamer - hebben Bos en
Balkenende de formatie van een
nieuw kabinet wekenlang op
een laag pitje gehouden. Nu de
kiezers hebben gesproken, kan
de zaak eindelijk in een hogere
versnelling. „.Volgende week
begint het grote uitruilen",
voorspelde de woordvoerder
van de informateurs gister
avond al.
Obstructie
Nu CDA en PvdA ook in de Eer
ste Kamer een comfortabele
meerderheid tegemoet zien, kan
het vlot gaan. Want het regeer
akkoord hoeft gezien de brede
steun in beide Kamers veel min
der gedetailleerd te zijn, heeft
Bos al gezegd. Het risico dat be
langrijke wetten wegens ob
structie van de senaat sneuvelen
is straks immers niet zo groot
meer. Ook premier Balkenende
voorspelde meer vaart in de on
derhandelingen.
De winst die zowel CDA en
PvdA hebben geboekt, zullen
ook mentaal hun uitwerking
niet missen. De onderhande
laars van beide partijen zien er
de bevestiging in dat zij op het
goede spoor zitten en hun verlo
ving door de burgers wordt ge
waardeerd. In werkelijkheid is
dat natuurlijk je reinste zelfbe
drog. Want de mensen die giste
ren hun stem uitbrachten, kon
den zich moeilijk laten leiden
door het beleid dat PvdA en
CDA voorbereiden. Daarover is
immers nog zo goed als niets be
kend. Wie de komende vier jaar
circa 14 miljard euro aan bezui
nigingen moeten ophoesten, is
bijvoorbeeld nog steeds in neve
len gehuld. Ook dat is na afloop
van deze verkiezingen een bitte
re constatering: het échte
nieuws en de échte keuzes moe
ten nog volgen. GPD
