Keukenhof werkt
toe naar de lente
Jenever tappen uit het
drankorgel
W3
Museum
en slijterij
Straatracen
Ooit
Linnaeushof
Kattegat
Zeppelin
Vacansoleil
leeggepompt en van een nieuwe
beschoeiing voorzien, en ver
huisde een zestig jaar oude beuk
naar het eiland. Daarna volgt
een periode van bemesting en
onderhoud aan het park, tot de
opening voor het publiek eind
maart Gedurende de twee vol
gende maanden groeit het per
soneelsbestand van de Keuken
hof van circa veertig naar
driehonderd mensen om de
700 000 bezoekers van dienst te
zijn. Daaronder veel horecame-
dewerkers en informatieperso-
neel. Vooral dat laatste aspect
wordt steeds belangrijker. Ge-
rards: „Met name bezoekers uit
eigen land willen graag weten
welke planten er staan, en vra
gen soms tips voor hun eigen
tuin. Mede daarom houden we
acties en workshops samen met
tijdschriften op het gebied van
wonen en tuinieren. Zo zijn er
voor het eerst rondleidingen
voor individuele bezoekers, die
zich kunnen melden bij het pa
viljoen van Groei en Bloei
Het merendeel van de bezoe
kers, circa 65 procent, komt uit
het buitenland. „Dat zijn vooral
mensen die in een paar dagen de
foto Marisa Beretta/GPD
hoogtepunten van Nederland
zien. Molens, musea met oude
meesters en natuurlijk de bol
lenvelden We merken echter
dat de interesse uit eigen land
toeneemt, en daar spelen we dus
op in. Extra activiteiten en the
ma's maken het ook aantrekke
lijker de Keukenhof vaker te be
zoeken." Gerards benadrukt
daarbij dat er niet ten koste van
alles concessies worden gedaan
aan het publiek. „Wij zijn geen
pretpark. Hoewel er bijvoor
beeld enige voorzieningen en
activiteiten voor kinderen zijn,
is dat niet onze primaire doel
groep."
Af en toe probeert de Keuken
hof iets totaal afwijkends, zoals
de Zomerhof. Maar de zomer-
tentoonstelling met vooral dah
lia's en gladiolen kende vanaf
het debuut in 2000 teruglopen
de bezoekersaantallen. Reden
om het project na drie jaren te
beëindigen. Guldemond is er
niet al te rouwig om. „Het ging
toch een beetje ten koste van de
voorbereiding op de lente. En
daar draait het bij ons natuur
lijk wel om."
Alice Plekkenpol
De Keukenhof in Lisse is een 32 hectare groot gebied, waarvan
vier hectare vrij recent werd aangelegd. De basis is een fraai
aangelegd park met waterpartijen en grote, kleurige perken met
voorjaarsbloemen.
Om bezoekers ook tijdens slecht weer tegemoet te komen, zijn er tal
van overdekte paviljoens met tentoonstellingen en demonstraties,
workshops en informatiestands. Ongeveer elke week is er een ande
re bloemenexpositie, met als een van de toppers de lelie-expositie
(12-18 mei), die al voor de 25e keer wordt gehouden.
De Keukenhof is geopend van 21 maart tot en met 18 mei, dagelijks
van 8.00 tot 19.30 uur (kassa open tot 18.00 uur). Entree volwasse
nen 11,50 euro, senioren 10,50 euro, kinderen 5,50 euro, parkeren
4 euro. Meer informatie: tel. 0252-465555, www.keukenhof.com.
Diverse touroperators bieden busdagtochten aan. Wie een of meer
dere dagen in de bollenstreek wil doorbrengen, kan een fietsarran-
gement boeken bij de VVV Holland Rijnland: tel. 0900-2020404,
www.hollandrijnland.nl.
zaterdag 8 maart 2003
De Keukenhof is al meer
dan een halve eeuw een
topattractie, met ruim
700.000 bezoekers in twee
maanden tijd. „Het is een on-
verslijtbare formule", weet
parkontwerper Jan Gulde
mond. „Daar sleutel ik dus
niet te veel aan."
Oude beuk
De 35 hoveniers van de Keu
kenhof hebben de laatste
maanden van het vorige jaar da
genlang op hun knieën gelegen.
Hakkend met een truffel, zoals
het in jargon heet. Zeven mil
joen bloembollen gingen hand
matig de grond in, soms in meer
dere lagen, telkens op dezelfde
afstand van elkaar en exact bin
nen de uitgezette lijnen. Want
als die planten binnenkort bo
ven de grond komen, moet dat in
strak afgebakende perken en
diagonale rijen gebeuren.
Al ruim dertig jaar lang is Jan
Guldemond verantwoordelijk
voor het ontwerp van de Keu
kenhof. Reeds in juni, net na
sluiting van het evenement,
buigt hij zich over de tekentafel
voor de volgende editie. „Tel
kens probeer ik een iets andere
Keukenhof neer te zetten. Daar
bij varieer ik in vormen, kleu
ren, soorten planten en hoogtes.
Ook houd ik er rekening mee dat
er gedurende de gehele open
stelling van de Keukenhof over
al iets moet bloeien. Als ik mijn
ontwerpen klaar heb, worden de
negen vaste inzenders bena
derd."
Die vaste inzenders zijn expor
teurs en bloembollenkwekers
die zorgen voor de invulling van
bepaalde delen van het terrein.
De Keukenhof is immers van
oudsher een vaktentoonstel
ling, hetgeen blijkt uit onder
meer de deelname van de
bloembollenbranche en wed
strijden voor deze sector. De in
zenders krijgen een beplan
tingsplan en mogen daar zelf de
bollen bij uitzoeken. De vrijheid
is niet onbeperkt. Als er een
groep vroegbloeiende rode tul
pen moet komen, mogen ze
hooguit zelf bepalen of het type
A of type B wordt.
„Soms gaat dat wel eens mis.
Dan smokkelen inzenders een
beetje, en ontdek ik maanden
later dat er twee lila vakken
naast elkaar staan, of te veel tul-
De Keukenhof trekt in twee maanden tijd 700.000 bezoekers. foto GPD
De Keukenhof duurt slechts
twee maanden, maar vergt het
hele jaar door werk. In de zomer
worden de beplantingsontwer-
pen gemaakt en doorgesproken,
de oude bollen worden na de
bloei verwijderd, de grond moet
omgespit worden, en tussen sep
tember en december gaan de
nieuwe bollen in de grond In die
periode is ook de grote vijver
Het merendeel van de bezoekers komt uit het buitenland.
pen in een vak. Maar dan bloeit
alles al en is het te laat om in te
grijpen. Gelukkig weten bezoe
kers dat niet. En zelfs voor mij
houdt de Keukenhof zo toch nog
eens een verrassing in", grinnikt
de ontwerper.
De grote kracht van de Keuken
hof is dat het publiek precies
weet wat het kan verwachten. In
tegenstelling tot bijvoorbeeld
de Floriade van vorig jaar, waar
nogal wat bezoekers teleurge
steld werden. Aan de formule in
Lisse wordt dan ook niet te veel
gesleuteld. „Wij gaan wel met
bepaalde trends mee", licht
woordvoerster Annemarie Ge
rards toe. „Zo is er dit jaar veel
oranje, dat zie je ook elders te
rug. En we exposeren een aantal
tuinhuisjes van Jan des Bouvrie
Des Bouvrie opent de Keuken
hof ook, op 20 maart."
Voorts is er veel aandacht voor
kunst. Jonge kunstenaars expo
seren dit seizoen onder meer
glasobjecten en foto's, het Frans
Hals Museum belicht de tulpen
manie uit de zeventiende eeuw,
en aankomende kunstenaars
brengen op niet voor de hand
liggende wijze de tuinkabouter
onder de aandacht.
Verder is er een tentoonstelling
over schilders uit binnen- en
buitenland die zich in de perio
de 1850-1950 hebben laten in
spireren door de Hollandse bol
lenvelden.
Aanleiding voor deze expositie
is het door kunstkenner Her
man van Amsterdam geschre
ven boek Tulip Fields of Hol
land/Hollandse bollenvelden,
dat 21 maart op de Keukenhof
wordt gepresenteerd. Erzijn on
geveer vijftig doeken te zien, uit
de periode dat de bollenstreek
volgens Van Amsterdam op zijn
best was.
Een brok historie in hartje van de Haagse binnenstad. Hier kon je 'over de rooie' gaan of 'effe stoom af
blazen'. foto Harry Verkuylen/GPD
Van Kleef Zoon, fabriek
van fijne likeuren en bitter-
extracten, vestigde zich in 1842
aan de Haagse Lange Beesten
markt. Wie vandaag de dag daar
binnenstapt, waant zich nog
steeds in de 19de eeuw.
Het deurbelletje tingelt. De
toonbank met drankflessen en
prullaria uit de tijd van Pietje
Bell, met als blikvanger de ou
derwetse kassa, doet het nostal
gisch hart van eenieder
kloppen. In deze sfeer begroet
Xander Stalenhoef de bezoe
kers van dinsdag tot en met za
terdag, van elf uur 's morgens tot
zes uur 's avonds.
Jammer genoeg sloft hij niet en
draagt hij ook geen bruine stof
jas, maar er is genoeg om te laten
zien. Oude distilleertoestellen
en machines om flessen te vullen
of van een stevige kurk te voor
zien. Rijen drankflessen en
kruikjes staan in het schap ach
ter de toonbank. Hij wijst op de
rijen fusten, „Daar komt nou de
uitdrukking 'drankorgel' van
daan, Vroeger kwamen de men
sen met een kannetje of een pan
en lieten daar hun eigen maat
jenever tappen. Omdat je aan de
buitenkant niet kon zien hoe
veel drank daar nog inzat, tikte
de slijter dan met deze peilstok
op de buitenkant. Aan de klank
kon hij horen wat het restant
was."
Hout
Xander vertelt dat het hout
waarvan het drankorgel in 1820
is gemaakt, ongeveer 700 jaar
oud Slavonisch kwartierseiken
is. De stoomdistilleerderij wist
onder de naam 't Anker tot 1986
te overleven, maar ging failliet
omdat de alcohol weglekte door
scheuren in de opslagkelders.
Volgens de eigenaar waren die
veroorzaakt door trillingen van
de oprukkende stadsvernieu
wing, maar de fiscus geloofde er
niets van en handhaafde de aan
slag. Dankzij NV Stadsherstel
en Monumentenzorg is er nu een
stokerij museum in combinatie
met een al even historische slij
terij gevestigd.
Onder het originele etiket wor
den in het pandje nog steeds j on-
ge en oude jenevers verkocht,
vieux en walnotenlikeur. De
originele ketels, stoommachi
nes en fusten zijn ter plekke be
waard gebleven en alles ziet er
uit alsof een distillateur er
morgen weer mee aan de slag
kan.
Niet alleen worden vele onder
delen getoond maar ook talloze
voorbeelden van dranketiket
ten uit vervlogen tijden. Ook de
oorspronkelijke recepten van de
jenevers, likeuren en bitterex-
tracten.
Een van de weinige objecten die
alleen achter glas te zien zijn, is
het originele eerste telefoon
boek van Den Haag. Een dun en
vergeeld boekje maar het da
teert dan ook van september
1883.
Van Kleef werd als eerste in de
Hofstad aangesloten en kreeg
dus nummer 1Pas een eind ver
derop wordt de telefoonaan
sluiting van Paleis Noordeinde
genoemd.
Tegenover de koperen maatbe
kers staat een kist met vierkante
jenever flessen. Xander Stalen
hoef: „In die tijd kende Neder
land een bloeiende zeevaart. En
een zeeman heeft liever geen
rollende fles in zijn hut. Van
daar."
Volgens Harry Mertens, die in de
slijterij ook helpt, was de wodka
die hier ook vandaan kwam lek
kerder dan die uit Rusland en
Scandinavië. „Eigenlijk was
het gewoon jenever, maar zon
der jeneverbes.
Over de distillatieketel uit 1850
weten de twee fijnproevers ook
wat te vertellen, „Als er te hard
werd gestookt moest die stoom
afblazen. Dat zag je aan het
peilglas. Daar komt de uitdruk
king 'over de rooie' vandaan
Buiten de openingstijden wordt
het stokerijmuseum ook ver
huurd voor recepties en partij
en.
Leo van der Velde
Stoomdistilleerderij Van Kleef
't Anker, Lange Beestenmarkt
109, Den Haag, open van di t/m
za 11-18 uur. Meer informatie:
tel. 070 - 3452273.
Het straatracen heeft zich
heel lang in de illegaliteit
afgespeeld. Dat verandert mor
gen (zondag 9 maart) met de
Dutch Street Power Series op
het TT Circuit in Assen. Het zijn
de eerste wedstrijden om het
Nederlands Kampioenschap
Legaal Straatracen
Honderden auto's doen mee aan
het evenement waarbij het er
om gaat twee aan twee op een
afstand van 1/8 mijl (201 meter)
de snelste tijd neer te zetten. Er
zullen dit jaar nog vier wedstrij-
den in Assen en enkele op het
vliegveld Drachten zijn. Daar
naast zijn er straatraces in Bel
gië en Duitsland.
Informatie: tel 0165503554 of
internet www.auto-maxx nl
Het Land van Ooit is druk be
zig met de voorbereidingen
voor de viering van het vijftien
jarig bestaan. Bezoekers kun
nen in ieder geval twee cadeau
tjes tegemoet zien: ze mogen
gratis parkeren en krijgen per
gezin van vijf personen een gra
tis Landkaart. Tevens wordt ge
werkt aan enkele nieuwe at
tracties. Medio mei gaan de
kelderdeuren open van 'Het Op-
Slot' voor 'durfal Kleine Bazen'
vanaf 8 jaar. Half juli volgt de
'Reuzen Zonnebloemtuin voor
Kleine Bazen'. De Ooitgrenzen
gaan op 19 april open.
Ook Europa's grootste speel
tuin viert feest: de Linnae
ushof in Bennebroek bestaat
veertig jaar. Oorspronkelijk be
stond de Linnaeushof uit enkele
showtuinen en een kas vol tropi -
sche planten. Met de inkomsten
werd de plaatselijke afdeling
van het Nederlandsche Roode
Kruis gesteund. De Linnaeus
hof heeft ruim 350 speeltoestel
len en attracties, opgedeeld in
zones voor kleine en grotere kin
deren.
Nieuw dit jaar is een uitbreiding
van de waterspeeltuin en de
komst van een theater. De speel
tuin gaat 26 maart open. Een
deel van de inkomsten gaat naar
de Clinic Clowns.
Informatie: tel 023-584.76.24
of internet www.linnaeushof.nl
Het Kattegatcentret in de
Deense havenstad Grenaa
(Oost-Jutland) viert dit jaar het
tienjarig bestaan met een reeks
activiteiten waarin haaien en
zeehonden centraal staan. Er
zijn demonstraties met de die
ren, exposities en lezingen. Een
van de speciale tentoonstellin
gen is 'HAJlight' die inzicht
geeft in het gedrag van de meer
dan 450 soorten haaien die de
wereld kent.
Het Kattegatcentret trekt jaar
lijks ongeveer 300.000 bezoe
kers. Van juni tot en met augus
tus is de attractie dagelijks open
van 10 tot 18 uur, in de ovenge
maanden gelden beperktere
openingstijden.
Info: tel. 004586325200, inter
net www.kattegatcentret.dk.
In het voormalige havensta
tion van de Duitse stad
Friedrichshafen aan het Boden-
meer kan het Zeppelin Museum
worden bezocht. In Friedrichs
hafen werd rond 1900 's werelds
eerste luchtschip gebouwd. In
het museum is de grootste ver
zameling ter wereld op het ge
bied van luchtschepen te zien.
Veel aandacht is er voor de ge
schiedenis van de techniek van
de Zeppelin
De luchtschepen leken een grote
toekomst tegemoet te gaan.
maar verdwenen uit beeld na
het ongeluk met de Hindenburg
in 1937 in het Amerikaanse La-
kehurst. Het museum is open op
dinsdag tot en met zondag van
10 tot 18 uur.
Informatie: tel. 0049754138010,
of www.zeppelin-museum.de.
Vacansoleil, aanbieder van
autovakanties naar cam
pings, opent dezer dagen een
kantoor in Warschau. De Eind-
hovense reisorganisator heeft al
vestigingen in Engeland, Dene
marken, België, Duitsland,
Frankrijken Hongarije.
Voor Polen is een eigen brochu
re gemaakt met 80 campings,
met name in Kroatië en Italië,
landen die onder de Poolse toe
rist het meest in trek zijn.
