Een droomreis van achtduizend kilometer
Het mooiste uitzicht is voor
Vrouwe Justitia en Vrouwe Prudentia
uiijes
Treinen door Rusland,
Mongolië en China
zaterdag 8 maart 2003
Het haventje van het Siberische bergdorp Livtsjanka. Vanaf hier varen de vissers dagelijks het Baikalmeer op.
foto Oscar Vermeer/GPD
Een reis van ruim acht
duizend kilometer door
Rusland, Mongolië en China.
Zes dagen treinen door de
taiga, bossen, bergen, moer
asgebied, en de woestijn. De
Transmongoliëlijn naar Pe
king, een variant van de
Transsiberiëlijn die naar
Vladiwostok rijdt, spreekt
nog altijd tot de verbeelding.
En tegenwoordig kan ieder
een deze droomreis maken.
Midden in de nacht glijdt
plotseling de deur van de
coupé open Zonder een woord
te zeggen duwt een Mongoolse
handelaar een dichtgeplakte
doos met sigaretten naar bin
nen. Smokkelwaar. Met een gro
te klap gaat de deur weer dicht
Mongolië en China betekent één
groot avontuur. De Russische
hoofdstad Moskou blijkt fasci
nerender dan ooit voor mogelijk
gehouden. Het ommuurde
machtsbolwerk Kremlin domi
neert het centrum van de stad.
Op het aanpalende Rode Plein
staat het mausoleum van Lenin.
de Sovjetleider die hier in 1924
in het toen nog houten mausole
um werd opgebaard. Op het Ro
de Plein kan tevens de kleurrij
ke Basiliuskathedraal met de
torentjes worden bezocht, be
kend van de reisbrochures over
Moskou.
De opvallende torentjes zijn sa
men met de alom aanwezige
goudkleurige koepeltjes ken
merkend voor Moskou. Ze ge
ven de stad een vrolijk, zelfs
'Disneyachtig', aanzien. Ker
ken en kloosters zijn aan de bui
tenkant vaak prachtig
De slaperige hoofden in de cou
pé kijken elkaar aan en draaien
zich maar weer een keer om.
Nog snel wat slaap pakken; over
een paar uurtjes heeft de trein
Ulan Baator, de hoofdstad van
Mongolië, bereikt.
De Mongoolse handelaren ko
pen in het Russische Irkoetsk
massaal producten in en slepen
de hele boel mee naar Ulan Baa
tor. In de trein gaat de handel
vrolijk voort. Dag en nacht
drentelen Mongoolse mannen
en vrouwen met hun koopwaar
door de smalle doorgangen. Eie
ren, bontmutsen, kisten met si
naasappelen, meloenen,
kleding, sigaretten, drank. Offi
cieel mogen sigaretten en drank
maar in beperkte mate worden
uitgevoerd. Daarom wordt een
deel van de voorraad bij niets
vermoedende toeristen in de
coupe gestopt, een ander deel
verdwijnt via een luik in de gang
onderin de trein. De Russische
en de Mongoolse douane doen
later alsof hun neus bloedt. Ze
houden zich slechts bezig met
het fanatiek controleren van de
paspoorten van de toeristen.
Reizen per trein door Rusland,
trein bestaat het leven vooral uit
eten, slapen, lezen, uit het raam
kijkenDe treinsteward domi
neert het leven in de wagon.
Controleert ze niet de treintic-
kets, dan ligt ze wel weer op
haar knieën om de gang of de wc
te boenen. Ook geeft ze iedere
passagier een lakenpakket met
sloop, deken en handdoekje,
komt ze af en toe de coupé bin
nen om te stofzuigen, en is ze
aanspreekbaar bij eventuele
problemen.
gerestaureerd, maar aan de bin
nenkant is het om te huilen. Wie
goed kijkt, ziet de schoonheid er
echter doorheen.
Verbazing
Moskou is de stad van de verba
zing. Verwonder je over de
prachtige marmeren metrosta
tions, waar standbeelden staan
en kroonluchters hangen. Ver
wonder je over de gratis plastic
tasjes van bekende merken als
Hugo Boss en Mexx, die hier op
straat worden verkocht(l), zo
dat de koper ermee kan pron
ken. Verbaas je erover dat ieder
een de hele dag bier drinkt op
straat (ook de vrouwen), dat het
openbaar vervoer zo goedkoop
is, dat werkelijk niemand En
gels spreekt. Zelfs niet als je een
biertje bestelt in een Ierse pub.
Moskou is tevens het startpunt
van de lange afstandstreinen
die richting het oosten vertrek
ken Uit het raam kijkend zie je
de eerste dagen vooral bomen,
bomenen nog meer bomenEen
houten dorpje of weiland is al
een welkome afwisseling. Het
doet je beseffen wat voor enor
me afstanden je aflegt. In de
Eten en drinken in de trein is
geen probleem. In iedere wagon
staat een 'samowar', een grote
ketel met heet water Hiermee
kan naar believen koffie, thee,
soep of noodles worden ge
maakt. Daarnaast is. er een goe
de restauratiewagen aanwezig
Maar schiet wel een beetje opde
eerste dagen zijn nog veel ge
rechten aanwezig, later raakt de
kok door zijn ingrediënten heen
Aan te raden is ook om onder
weg op de stations inkopen te
doen. Overal staan vrouwen en
meisjes met allerlei koopwaar,
variërend van blikjes cola en
marsen tot gerookte vis en zelf
gebakken brood.
Verboden stad
Onderweg kan bij vele steden
een stop worden gemaakt. Jeka-
terinaburg (voorheen Sverd
lovsk) was tot een aantal jaar
geleden een verboden stad voor
buitenstaanders Deze stad lag,
vanuit Europa gezien, achter
De reis met de Transsiberische spoorlijn kan
zowel georganiseerd als individueel worden
gemaakt. Voor zowel Rusland als Mongolië en
China zijn visa nodig, die niet goedkoop zijn. Te
zamen ben je al gauw 200 euro per persoon kwijt.
Verder moet - voor Rusland - alles van tevoren
worden vastgelegd: de data van aankomst en ver
trek, met welke treinen wordt gereisd en in welke
hotels wordt overnacht. In de andere twee landen
hoeft dat niet.
Voor Rusland is het handig om het cyrillische
schrift uit het hoofd te leren. Dat vergemakkelijkt
het rondlopen in de stad aanzienlijk, alleen al om
de vertaalslag te maken tussen het cyrillische
schrift op de straatnaambordjes en het westerse
schrift op de plattegrond. Praktisch overal kan
met Russische roebels worden betaald. Die zijn
weliswaar niet overal maar in iedere stad wel er
gens te pinnen. Wat dollars meenemen voor de ze
kerheid is handig. Het is af te raden in de zomer
maanden te reizen, omdat vooral China dan zeer
heet is. Het voorjaar of najaar zijn geschikter.
Een prijsindicatie voor deze reis is moeilijk te ge
ven. Dat hangt helemaal af van het aantal stops
onderweg, het soort verblijf en of er georganiseerd
dan wel individueel wordt gereisd. Ga uit van mi
nimaal 2000 euro per persoon. Het beste is om ge
woon enkele vrijblijvende offertes bij reisbureaus
op te vragen. Een klein aantal reisbureaus heeft
zich gespecialiseerd in vakanties naar deze lan
den, onder meer Tiara Tours, VNC en Tozai
Travel.
Een goede start zijn de internetpagina's
www.trans-sib.de en www.rusland.pagina.nl.
Aan te raden reisboek is Aad van der Graaf,
Transsibcrië Express (Elmar).
het Oeral-gebergte en was daar
mee een ideale plek om het cen
trum van de militaire activitei
ten van de Sovjetunie te
worden. Dat is nog altijd te zien
aan de aanwezigheid van de le-
geropleidingen, het militair
museum en de vele gedenkte
kens die aan de diverse oorlogen
herinneren.
Uiteraard is Jekaterinaburg
ook de stad waar de Romanovs,
de tsarenfamilie, in 1918 wer
den omgebracht. Een privé-
tour met gids Oleg leidt de toe
rist langs alle belangrijke plaat
sen, zoals het station waar de
Romanovs aankwamen, de plek
waar ze werden omgebracht en
de mijnen waar ze later werden
'begraven'
Een veelgemaakte tussenstop is
de stad Irkoetsk, vlakbij het
Bajkalmeer. Dit diepste meer
ter wereld (1630 meter) is ruim
600 kilometer langen maximaal
80 kilometer breed. Het meer, de
prachtige bergen eromheen en
het gevarieerde waterleven zijn
schitterend, evenals een verblijf
in het Siberische bergdorpje
Livtsjanka. Dit dorpje betekent
een stap terug in de tijd. De be
woners wonen in kleurige, ver
sierde, houten huisjes, zonder
waterleiding of riolering Het
tweeduizend zielen tellende
dorpje leeft vooral van de
scheepvaart en visserij. Vanuit
Livtsjanka is het ook goed mo
gelijk om boottochten over het
meer te maken
Niet ver van Irkoetsk splitst de
Transsiberiëspoorlijn zich, De
echte 'Trans-sib' rijdt door naar
de Russische havenstad Vladi
wostok, de meeste reizigers ne
men echter de mooiere route
richting Mongolië/China. De
trein rijdt uren langs het Bajkal-
meer, kronkelt zich door de ber
gen, passeert brede rivieren en
Weine bergdorpjes. Een ge
schikte tussenstop is Ulan Baat
or, hoofdstad van Mongolië De
stad oogt zeer westers door de
goede contacten die worden on
derhouden met Japan. Het barst
van de internetcafés en alle au
to's zijn van Japanse komaf
Ulan Baator is in één dag te be
zichtigen, maar meer tijd is no
dig voor de wijde omgeving. In
de directe nabijheid ligt het be
schermde natuurgebied Terelj.
Dit groene, glooiende land
schap schreeuwt bijna om lange
wandelingen en paardrijdrit-
ten. Overnacht kan er worden in
een 'ger', een grote nomaden-
tent De wc staat vijftig meter
verderop en bestaat uit een hou
ten hokje met een gat in de
grond Douchen is helemaal niet
mogelijk, laat staan dat er stro
mend water of enige andere luxe
is. De rust en de prachtige ver
gezichten maken echter alles
goed. 's Ochtends worden de
merries gemolken, de paarden
in de bergen gevangen en veu
lentjes getemd. De enorme gast
vrijheid is verbazingwekkend.
Nauwelijks heb je omgedraaid
of er is alweer een overheerlijke
maaltijd of een grote kan thee in
je 'ger' neergezet. Een bezoekje
van de eigenaar is standaard, al
spreekt hij geen woord engels en
jij geen woord Mongools. En sla
vooral de nationale volksdrank
'airag' (paardenmelk met alco
hol) niet over, want anders bele
dig je de gastheer.
De treinreis naar China voert
door de eindeloos lange Gobi-
woestijn met lummelende ka
melen, aangevreten karkassen
en slaperige woestijnstadjes.
Peking is het eindpunt van deze
lange reis. Onmiddellijk terug
vliegen naar Nederland is mo
gelijk, maar een paar dagen 'af
kicken' van de lange reis is aan
te raden. Met de talloze tempel
complexen en eindeloze parken
is Peking een groot contrast met
Mongolië. De Verboden Stad,
het Plein van de Hemelse Vrede,
het mausoleum van Mao, de
Chinese Muur, en het Zomerpa
leis zijn verplichte kost.
Maar vergeet vooral ook niet om
één van de 'hutongs' in te lopen.
In deze oude wijken met smalle
steegjes is het historische Pe
king in volle glorie te bewonde
ren. Tientallen kleine, spot
goedkope eettentjes, overal
spelende kinderen, en oude
mannetjes die hun hele dag op
straat vullen met bordspelen.
Allesoverheersend is hier echter
de straathandel, die vooral om
eten draait In restaurantjes is
voor een paar dollar een overda
dige en heerlijke maaltijd te
krijgen. Het is hier dagelijks een
verwennerij.
Eenmaal in het vliegtuig heb
ben de smaakpapillen de groot
ste moeite om weer te wennen
aan het Nederlandse vliegtuig-
voedsel.
Oscar Vermeer
Tientallen keren kun je ge-
Machteloos door een binnen
stad lopen, totdat je oog ineens
valt op die ene geveldat bijzon
dere bouwwerk, een onvermoed
detail. Waarschijnlijk vaak ge
zien, maar nooit echt bekeken,
mogelijk verblind door de ver-
zeemannisering die het hart van
vrijwel elke stad momenteel
teistert.
Wie eens met andere ogen naar
net ubese centrum wil kijken,
met zijn vele grote en kleine mo
numenten, kan de stadswande-
„8maken die is uitgezet. Het
«geidebeginpunt is haast van-
sprekend: het stadhuis aan
Markt, waar vrouwe
Justitia en vrouwe Prudentia
net mooiste uitzicht over de stad
nebben De wandeling kan ove-
gens op eJk gewenst punt in de
mute worden opgepikt
«Jtais de rondgang is het goed
opletten, om met éénvan de
«entaUen bijzonderheden te
missen. De bijbehorende folder
geeft aardige wetenswaardig
heden, zoals over de naam
Rijfelstraat, die een verbaste
ring is van Rijsselstraat, ge
noemd naar herberg De Rijssel
die er in een ver verleden heeft
gestaan.
Vermaarde panden en plekjes
passeren de revue, zoals het ka-
dengebied met het 'Soepuus',
het visperk en het immer impo
sante patriciërshuis met stoep
hek op de hoek van de Kleine
Kade. De lopende restauratie
van het grootste verborgen mo
nument van Goes, de kademu
ren, blijft niet onvermeld.
De route moet een nogal lange
lus maken om niet voorbij te
gaan aan molen De Koorn-
bloem Op de terugweg gaat het
door de Mattheus Smallegan-
gesbuurt, die de historisch geïn
teresseerde bezoeker minder zal
boeien. De tweede omweg is be
ter te genieten. Die voert door
het park aan de Oostwal, het
groene kunstwerk zoals de
Haarlemse landschapsarchitect
L. Springer dat heeft bedacht.
Het aardigst zijn de vergeten
pareltjes en de kleine monu
mentjes. Neem het pand van
Huize den Berg In de smalle
's-Heer Hendrikskinderen-
straat komt die niet meer tot
zijn recht, maar vanuit de tuin
die ertegenover ligt, is de gevel
in volle glorie te bewonderen.
De oude poorten in de Gasthuis
straat en de Kreukelmarkt lij
ken nu verdwaald, maar herin
neren subtiel aan andere tijden
Die aan de Kreukelmarkt is bij
voorbeeld een relict van de La
tijnse School die er ooit was ge
vestigd, een geschiedenis die nu
al bijna vier eeuwen teruggaat.
Elk monument, groot of klein,
heeft zijn verhaal dat het waard
is onthouden te worden. De rou
tebeschrijving vermeldt er en
kele, zoals dat van de groeven in
de steen van de noordelijke in
gang van de Grote Kerk. In de
late middeleeuwen werd gere
geld gevelgruis van de muren
van het godshuis geschraapt,
omdat het als een wondermid
del tegen de pest werd gezien.
Rolf Bosboom
De routebeschrijving van de
stadswandeling, samengesteld
door de gemeente Goes, is onder
meer verkrijgbaar bij het VVV-
-kantoor voor 1,60 euro. De
route wordt ook aangegeven
met ANWB—tegels in het weg
dek. Uitgebreidere informatie
over de monumenten in de bin
nenstad biedt het boekje 'Goes
binnen haar vesten' (1991) van
Chris Wessels, dat vrijwel de
zelfde route aanhoudt.
De Goese kaden.
foto Willem Mieras
*SfrPétérsburg)
MONGOLIË
CHINA
Peking
Nova Zembla
