Tante Ko zou geen grassprietje kwaad doen
Flipland peinst: wie en waarom?
Sint Philipsland.
foto Willem Mieras
De verontwaardiging is groot.
„Zó min. Het kan gewoon
niet lager." Neef Dirk en zijn
vrouw Lida Serné hebben er geen
andere woorden voor. Dat iemand
'tante Ko' kwaad kon doen. Een
klein, weerloos, dementerend
vrouwtje zo toetakelen, dat ze aan
de verwondingen bezwijkt. „En
de gedachte dat die aanvaller nog
steeds los loopt, is al helemaal on
verteerbaar." Op zaterdag 7 de
cember 2002 sloeg in Sint Philips
land het noodlot toe. De 80-jarige
Jacoba Serné-Dooms, oorspron
kelijk afkomstig uit Terneuzen,
werd door geweld om het leven ge
bracht. Drie maanden nadien lig
gen de vragen nog volledig open:
wie en waarom?
ATatuurlijk werkt de politie Zee-
-LN land net zo goed serieus aan de
zaak van die vreemdeling die onlangs
levenloos werd aangetroffen op een
stille plek aan de Grevelingendam,
nabij Bruinisse. Maar menig recher
cheur is, zeker omdat dat misdrijf
sterk lijkt op een afrekening, geneigd
toch een stuk harder te lopen om het
onderzoek naar de dodelijke aanslag
op de bejaarde weduwe tot klaarheid
te brengen. Een misdrijf dat de lokale
samenleving door elkaar schudde en
de bevolking met bange vragen over
stelpte.
Diverse onorthodoxe methoden zijn
toegepast om de dader te achterhalen.
Al die naspeuringen hebben de politie
sinds de aanvang van het onderzoek
nauwelijks verder gebracht. Toch
wordt er nog steeds met volle kracht
aan de ontrafeling van het misdrij f ge
werkt. Het team van 25 rechercheurs
heeft dezelfde omvang behouden als
in de eerste dagen. „We hebben nog
steeds geen dingen kunnen uitslui
ten", schetst politievoorlichter Alwin
Don de stand van het onderzoek. „En
omdat we niet in een bepaalde rich
ting kunnen rechercheren, houden we
het breed."
Het echtpaar Serné, ouders van twee
kinderen, was enkele tientallen jaren
geleden voor het slijten van een rusti
ge levensavond in Sint Philipsland
neergestreken. Een woning in een ge
moedelijke omgeving, ver weg van de
drukke randstad en lekker dicht bij
het water: dat leek het uit een schip-
persfamilie afkomstige stel (met een
op de Rijnvaart actieve zoon) wel wat.
Nadat haar man een paar jaar geleden
was komen te overlijden, bleef de
vrouw alleen in de woning achter. Nog
maar een paar maanden voor haar
dood had ze een andere klap te ver
werken gekregen, toen haar enige
dochter zich het leven benam.
Gordijnen dicht
Flipland is sinds het misdrijf bekend
werd nog steeds uit zijn doen. „Er is
angst in het dorp", weet de man die
onder aan de dijk aan zijn oude witte
Kadett sleutelt..,,Er gaan 's avonds
veel deurtjes op slot die anders open
waren. En waar ze als het donker werd
gewoon met de gordijnen open zaten,
gaan die nou ook dicht."
Dorpsgenote Ineke de Jonge kan er
over meepraten: „Ik heb pas nog ge
merkt hoezeer de schrik er in zit. Toen
ik laatst op een avond met de collecte
x
DNA-onderzoek wordt vaak toegepast om misdaden op te lossen.
foto Do Visser/GPD
bus de deuren langs ging, werd er op
een aantal plaatsen niet eens openge
daan, terwijl de mensen toch thuis
waren."
Politievoorlichter Alwin Don is niet
scheutig met informatie. Om tacti
sche redenen houdt hij bijzonderhe
den achter de kiezen. Een mogelijke
verdachte zou daar maar van kunnen
profiteren. Het weinige dat hij kwijt
wil, is dat een buurman de gruwelijke
ontdekking deed toen die 's nachts van
een feestavond in het verenigingsge
bouw 'De Wimpel' - de fanfare be
stond 100 jaar - rond half twee thuis
kwam. Er brandde licht bij de alleen
wonende weduwe en dat bevreemdde
hem. Als vertrouwde buur beschikte
de man over een sleutel van de wo
ning. De politie wil niet zeggen op
welke wijze het misdrijf is gepleegd.
Ingewijden menen te weten, dat de
vrouw geheel gekleed tussen de kamer
en de keuken is aangetroffen, met di
verse hoofdwonden die tot de dood
moeten hebben geleid.
De man van de oude Kadett schudt
zijn hoofd. Dat juist zo'n vrouw haar
leven moest bekopen „Ze zou nog
geen grassprietje kwaad doen." Neef
Dirk en zijn vrouw Lida kenden 'tante
Ko' van nabij. Zij schetsen de vrouw
als iemand die zich niet de kaas van
haar brood liet eten. Als zij iets niet
wilde, dan gebeurde dat beslist niet.
Ook toen ze ouder werd en wat trager
van begrip, hield ze de touwtjes het
liefst zelf in handen. „Ik denk dat dat
haar dood is geworden", veronder
stelt Lida Serné „Mijn gevoel zegt
me, dat iemand die een beetje eigen
met haar was, iets van haar gewild
heeft. En tante Ko deed niet wat een
ander wilde. Dat heeft ze haar hele le
ven nog niet gedaan.
Ineke de Jonge, die van de collectebus,
hield bij Jacoba Serné de boel aan
kant. „Een verschrikkelijk lieve me
vrouw", spreekt zij sommigen tegen
die de bejaarde weduwe als 'geen ge
makkelijk type' afschilderen. „Ze was
zakelijk en doortastend. En ze pakte
flink mee aan als ik twee keer in de
week het huis op orde kwam bren
gen De Jonge is, nadat ze van de tra
gische gebeurtenis had gehoord, 'da
gen m'n eigen niet geweest'. „Ik heb
wel eerder gedacht dat ik haar nog
eens dood in bed zou vinden of onder
aan de trap, want ze was na het over
lijden van haar man flink afgetakeld.
Maar dit was wel het laatste wat ik
had verwacht. Zulke dingen gebeuren
alleen maar in een grote stad, dacht ik.
Maar nu was het in mijn eigen dorp,
vlak om de hoek"
Pas na lang aarzelen had de huishou
delijke hulp zoveel moed verzameld,
dat ze met de politie mee durfde een
kijkje in de woning te nemen om te
zien of er dingen waren verdwenen.
De gedachte 'je wilt zo snel mogelijk
een dader' hielp haar twee dagen later
de stap te zetten. Er bleek niks weg te
zijn. „Zelfs haar tasje met de porte
monnee stond nog onaangeroerd op
de keukentafel. Niks laadjes open ge
trokken. Het enige wat ik miste, wa
ren een sprei en een kussen, maar die
had de politie meegenomen."
Gekste plekken
De Jonge heeft haar eigen theorie over
het gebeurde: „Misschien was het de
dader om het bankpasje te doen en is
de zaak uit de hand gelopen omdat die
vrouw niet kon zeggen waar het lag.
Ze verstopte het pasje op de gekste
plekken, maar was soms zo verward
dat ze niet meer wist waar ze het had
gelaten."
De politie laat zich niet uit over het
moment van het gewelddadige optre
den waar de dood op volgde. Maar er
zijn wel indicaties over het mogelijke
tijdstip. Een vriendin van de vrouw
heeft op de bewuste avond omstreeks
half negen nog telefonisch contact
proberen op te nemen, maar ze kreeg
geen gehoor Verder was het de werk
ster, toen zij twee dagen later in gezel
schap van de politie de woning be
zocht, opgevallen dat de gordijnen
voor een stuk open stonden.De vrouw
had de gewoonte om die, als het don
ker was, dicht te trekken en de twee
helften met een wasknijper aan elkaar
vast te maken. Uit die nog half ge
opende gordijnen zou af te leiden zijn
dat het misdrijf heeft plaats gevonden
voordat de duisternis was ingetreden,
dus wellicht op het eind van de mid-
dag.
Om nader zicht op de mogelijke dader
te krijgen, kan er bij misdrijven van
het kaliber als in Flipland aanleiding
zijn tot een opmaken van een dader
profiel. Daarbij wordt op basis van
verkregen inlichtingen en van de op
de plaats van het delict aangetroffen
situatie opgetekend om wat voor ie
mand het zou kunnen gaan, Omdat de
bevindingen van de deskundigen niet
op elkaar aansloten, werd het beter
gevonden die indrukken niet aan het
onderzoeksteam door te spelen, zodat
de rechercheurs hun naspeuringen
zonder beïnvloeding zouden kunnen
voortzetten.
De speurders hebben in de afgelopen
drie maanden van alles uit de kast
getrokken om maar informatie te
kunnen lospeuteren. Omdat het ver
moeden bestaat dat de dader uit de
omgeving afkomstig is en een man
moet zijn, is het zoeken naar aankno
pingspunten van meet af aan vooral
op het dorp geconcentreerd gebleven.
Niet alleen werd in de buurt waar het
slachtoffer woonde navraag gedaan.
De politie hoorde ook alle mannelijke
dorpelingen vanaf 14 jaar, bij elkaar
zo'n 800 personen. Voorts werd een
speciaal telefoonnummer ingesteld
om het publiek gelegenheid te geven
anoniem te reageren. Van zeer recente
datum is de verspreiding van een ook
buiten het dorp bezorgde brief met
aanvullende vragen.
De deze week bekend geworden uit
komst van het eerste sporenonder
zoek door het Nederlands Forensisch
Instituut (het NFI), beter bekend on
der de vroegere naam Gerechtelijk
Laboratorium, biedt nieuw houvast.
Naast DNA-materiaal van de omge
brachte vrouw bevatten de sporen ook
een vreemd DNA, dat vermoedelijk
aan de dader is toe te schrijven. Justi
tie en politie denken erover alle man
nelijke ingezetenen van Flipland van
af 14 jaar te laten opdraven om door
middel van wangslijm DNA af te ne
men. Zo ontstaat de mogelijkheid
voor vergelijking met het in de woning
van de vrouw gevonden vreemde
DNA-materiaal.
Of het zover komt en of het gebied
waarin de bevolking voor een DNA-
test wordt uitgenodigd groter moet
worden dan alleen Sint Philipsland is
mede afhankelijk van wat het
forensisch instituut nog meer aan bij
zonderheden weet te achterhalen.
„Zo'n grootscheepse aanpak is met
name bedoeld om personen die niet tot
de dadergroep behoren te kunnen uit
sluiten", licht persofficier van justitie
Luuk Boogert de wijze van werken
toe. Als in de zaak Serné tot zo'n aan
pak wordt besloten, gebeurt het mee
werken aan de test op vrijwillige
basis. Wie dat weigert wordt niet au
tomatisch als verdachte aangemerkt.
Het zou de eerste keer zijn dat zo'n
grootscheeps DNA-onderzoek in Zee
land plaatsvindt. Elders in het land is
in moord- en ernstige zedenzaken
soms aan honderden personen ge
vraagd hun speeksel te laten onder
zoeken. Sommigen die weigerden zei
den ooit vervelende contacten met de
politie te hebben gehad en peinsden er
niet over om de onderzoekers te hulp
te komen Van enkele weigeraars na
men rechercheurs zonder dat de be
trokkenen het wisten DNA-materi
aal af Het ging hier om personen op
wie een verdenking rustte.
Klassieke wijze
Omdat DNA slechts onderdeel van
het totale onderzoek uitmaakt, gaat
in de Fliplandse zaak ook het recher
cheren op de klassieke wijze onver
minderd voort. Politievoorlichter
Don: „We hebben het idee dat er in het
dorp informatie zit die we nog niet
kennen. Vandaar dat we op een crea
tieve manier blijven proberen om die
los te krijgen." De interesse gaat nu
met name uit naar vier auto's, die op
de dag van het misdrijf in het dorp
werden gezien en waarvan de eige
naars onbekend zijn. Ook is een gesig
naleerde man in werkkleding nog niet
getraceerdVerder zijn er vraagtekens
rond een op die zaterdagmiddag van
de zevende december bij het sportveld
gestolen fiets. Die werd in de buurt
van de woning van de om het leven ge
brachte vrouw aangetroffen. De
handvatten van het stuur zijn ter
stond voor onderzoek naar het ge
rechtelijk lab gestuurd.
Dat de dader maar snel gepakt wordt,
hopen ze in Flipland. En dat er een
zware straf op volgt. Neef Dirk Serné
en zijn vrouw Lida hebben op dat punt
hun twijfels over het rechtssysteem.
„Straks gooien ze het misschien op
een moeilijke jeugd en loopt de moor
denaar weer binnen een paar jaar over
straat."
Jacques Cats
