PZC In naam van de democratie? Franse oud-ministers ruziën over smeergeld aan Taiwan PZC Economie Korea eerste slachtoffer van atoomcrisis Landbouwbeleid Amerika schaadt boeren in Europa Oproep VS tot opstand werd tienduizenden Koerden en sjiieten fataal 5 maart 1953 woensdag 5 maart 2003 Eerst wilde hij Saddam ontwapenen. Toen moest de dictator opkrassen. Nu wil Bush ook democratie in Irak. Twaalf jaar geleden wilde de vader van de huidige president Saddam eveneens vervan gen. Zijn doel ivas een 'nieuwe wereldorde' te vestigen. Historici zeggen dat de geschiedenis zich nooit herhaalt. De Irake zen mogen dat hopen. Zij staken destijds hun nek uit voor een nieuwe we reldorde, maar toen Sad dam hun hoofden begon af te hakken, keek Bush de andere kant op. door Cees van Zweeden Op 11 oktober 1990 richtte George Bush, vader van de huidige president van de VS, zich tot het Iraakse volk. „Wij willen allemaal dat Saddam wordt afgezet", sprak de leider van de vrije wereld. „Ik hoop dat het Iraakse volk daaraan mee helpt." Voor het geval de Irakezen de boodschap van Bush waren ver geten, herhaalde generaal Schwarzkopf de oproep nog eens aan het einde van de Golf oorlog. Schwarzkopf, die niet bekend stond om zijn gedegen kennis van het Midden-Oosten, vroeg de Irakezen 'op te staan in rebellie'. Zijn luchtmacht begon het land te bombarderen met pamfletten. De oproep was niet aan dove mansoor gericht. Saddams troe pen hadden zich nog niet over gegeven of de sjiieten in zuid- Irak rebelleerden. De opstand begon naar verluidt toen een tankcommandant een immens portret van Saddam in het cen trum van Basra aan flarden schoot. In die stad en in Nassi- riya gingen mensen spontaan de straat op De betogingen groei den uit tot een gewapende re bellie, die zich als een olievlek over het zuiden verspreidde. De Koerden in het noorden aar Iraakse Koerden in Suleimaniya, een van de steden waar in maart 1991 de Koerden in opstand kwamen tegen Saddam om vervolgens door diens troepen te worden afgeslacht. foto Behrouz Mehri/EPA zelden eerst, maar ze sloten zich na enkele dagen aan. Binnen een week bezetten zij de oliestad Kirkuk en Suleimaniya. Half maart, amper twee weken nadat de Irakezen uit Koeweit waren verdreven, was 60 procent van Irak in handen van de rebellen. De revolte leek voorspoedig te verlopen, maar de opstandelin gen hadden weinig kans tegen de goed getramde Republikein se Garde. Saddam besloot eerst met de sjiieten af te rekenen Drie pantserinfanterie-divisies sloegen de opstand in luttele da gen neer. In de heilige stad Na- jjef alleen werden ruim 1400 lij ken geteld. De wreedheden waren onbe schrijfelijk. Sympathisanten van de rebellen kregen een kerf in het voorhoofd of zagen een oor afgesneden. Maar zij be hoorden nog tot de 'gelukkigen'. Het aantal doden in zuid-Irak werd geschat op tussen de 50.000 en 300.000 De rebellen in Najjef smeekten de Amerikanen te intervenië ren, maar Bush weigerde. Vol gens Wafic Samarai, auteur van The Destruction of the Eastern Gate, vreesde Bush een sjiieti- sche zege. Saddam was mis schien een monster, maar hij was een bekend monster. De sji ieten zouden het land in Iraans vaarwater kunnen stuwen. Zo als een Amerikaanse officier te gen de wanhopige rebellen zei: „Jullie heulen met Iran; we kun nen jullie niet helpen." Slachting Een Iraakse officier, die later overliep naar de rebellen, ver klaarde na de slachting dat de Amerikanen zelfs Saddams troepen hadden geholpen. Ze hadden de rebellen ervan weer houden een wapendepot te plunderen, en ze hadden de Re publikeinse Garde een veilige doorgang door de geallieerde li nies geboden om de rebellie de kop in te drukken. Aangemoedigd door het Ameri kaanse beleid, had Saddam nog minder scrupules toen hij de aanval op de Koerden opende. Koerdistan werd in minder dan twee weken heroverd. In som mige dorpen was de slachting zodanig dat de lijken in massa graven moesten worden ge dumpt. Zo'n 100.000 mensen werden gedood of raakten ge wond. Twee miljoen anderen sloegen op de vlucht. Bush weigerde nog steeds in te grijpen. Nadat televisiebeelden van vluchtende en hongerende Koerden de hele wereld hadden geschokt, reisde de Britse pre mier Major naar Washington in een poging Bush op andere ge dachten te brengen. Op 10 april werd Irak boven de 36e breedtegraad tot 'veilig .ge bied' verklaard, waar Iraakse vliegtuigen en helikopters voortaan neergeschoten zouden worden. Iets meer dan een maand was verstreken sinds Schwarzkopf de oproep tot re bellie had herhaald. Er waren meer mensen omgekomen dan in de hele burgeroorlog in Bos nië enkele jaren later. Bestuursapparaat In de nieuwe wereldorde van Bush was geen plaats voor een land dat door zijn sjiietische meerderheid werd geregeerd. Er was al een sjiietisch land in de regio, Iran, en dat was genoeg voor Bush. De Amerikanen wil den geen democratie, maar al leen een Irak zonder Saddam Precies zoals de huidige Bush in het toekomstige Irak het be stuursapparaat van Saddam in tact wil laten, wilde zijn vader een 'Saddamisme zonder Sad dam'. De voormalige Nationale Vei ligheidsadviseur Scowcroft zei na de opstand: „We hadden de voorkeur gegeven aan een staatsgreep." De eerste potenti ële coupleider waar de CIA mee sprak, was volgens Saïd Abu- rish, auteur van Saddam Hus sein, Politics and Revenge, Ba- zaran Ibrahim Tikriti. Deze man was hoofd geweest van de gevreesde inlichtingendienst, maar door Saddam gedepor teerd naar Zwitserland. De re den was dat Tikriti had gedreigd de verloofde van Saddams dochter te vermoorden, omdat hij die dochter wilde voor zijn eigen zoon. Agenten Toen Tikriti niet de geschikte man bleek, legde de CIA contact met dr Fadhil Barak, ook een oud-directeur van de inlichtin gendienst. Deze Barak, die te boek stond als een voorstander van folteringen, woonde in Ti krit in Irak. Maar Saddams agenten kwamen achter zijn contacten met de CIA en arres teerden hem. Hij werd in sep tember 1991 geëxecuteerd. Daarmee kwam een einde aan de Amerikaanse poging in Irak de democratie te vestigen. GPD door Nico Hylkema In de Verenigde Staten vindt men de Europeanen, ook op voedingsgebied, wat jes. Amerikanen nemen voet stoots aan dat de voedselpro ductie veilig is. Alleen als het tegendeel is aangetoond grijpt men in. Europa is veel voorzichtiger. Voedsel, zo denken Europea nen, kan niet veilig genoeg zijn. Zo lang er geen bewijs is dat het veilig is, houdt men de boot af. Hormoonvlees, genetisch gemodificeerd voedsel? Het komt Europa niet in. Of het nu onbegrip of han delspolitiek is, de VS weige ren de Europese voorzichtig heid te accepteren. Dus straffen ze Europa wegens het weigeren van Ameri kaanse producten op ge noemde gronden. Onder de vorige president Clinton was die straf evenwel een beetje symbolisch. Onder Bush is dat anders. Het komt de rege- ring-Bush goed uit om juist de grote 1 andbouwlanden Frankrijk en Duitsland hard aan te pakken. Het zijn ten slotte ook de landen die de VS het meest dwars zitten in de Veiligheidsraad over de kwestie-Irak. Subsidies Ook is het een goede aanlei ding om de Europese land bouwsubsidies weer eens stevig ter discussie te stellen via de Wereldhandelsorgani satie (WTO). Alle subsidies de wereld uit, roept de Ame rikaanse minister Veneman van Landbouw daar luid keels. De steun die Ameri kaanse boeren krijgen wordt dan even vergeten. Boeren zijn in de VS in sommige sta ten electoraal interessanter dan in Nederland. Bush had die boeren wat beloofd in zijn verkiezingsstrijd. Dus kre gen ze vorig jaar voor miljar den aan steun, die geen sub-, sidie mocht heten. Terwijl de Europese boeren' zuchten onder het streven van de Europese Commissie de subsidies terug te brengen tot redelijke niveaus, hebben de concurrenten in de VS een geweldig jaar achter de rug De Europese Unie werkt aar. het slechten van barrièra! voor derde landen om pro- ducten hier af te zetten. Bo vendien werkt men hard aan het afschaffen van export subsidies om het verknoeien I van internationale markten I testoppen. Dat lijkt bijna onbegonnen! werk, omdat de VS in alle rust maïs, soja, tarwe, katoen en rijst op de wereldmarkt! dumpen tegen absurd lagti prijzen. Een aanklacht van het Institute for Agncultun and Trade Policy spreekt duidelijke taal. Maar dat is een onafhankelijk Ameri kaans instituut met kritisch? onderzoekers en kritisch be tekent in de VS onder Bushal snel onpatriottistisch. Zachtaardig Zo bezien is Europa in de WTO veel te zachtaardig. Het oude continent laat zich te{ veel koeioneren door rabiaat i rechtse Amerikaanse onder handelaars, die nu in de VS! de wind mee hebben doordiej merkwaardige conservatieve! stemming, overgoten met eet j kinderlijk religieus saus]? De houding van Nederland onder de demissionaire pre mier Balkenende is wat da: betreft onbegrijpelijk. Slaais hobbelt hij achter de VS aan Of het nu om oorlog of handei gaat, Balkenende meent er? baat bij te hebben Bush kri tiekloos te steunen. Dat is ex-j tra zuur voor de Nederlands? boeren. Die zijn juist afhan kelijk van export. Het word; tijd voor Europa de rollen om- te keren. Europa kan best even zonder de VS. GPD I pagina 5: Frans protest door Peter van Nuijsenburg De vijandelijkheden op het Koreaanse schiereiland mogen vooralsnog beperkt blij ven tot salvo's uit het Noord- Koreaanse scheldgeschut, maar een slachtoffer is al gevallen: de Zuid-Koreaanse economie. Die is sinds het uitbreken van de cri sis rond het Noord-Koreaanse kernwapenprogramma eind vo rig jaar aanmerkelijk verslech terd. Dit kwam afgelopen maand on der meer tot uitdrukking in een aankondiging van Moody's, een grote instelling die de krediet waardigheid van staten en be drijven beoordeelt Moody's veranderde zijn beoordeling van de economische vooruit zichten van Zuid-Korea van 'positief' in 'negatief'. Met als argument 'de grote onzekerheid aangaande Noord-Korea en de mogelijke reacties van de inter nationale gemeenschap'. De mededeling kwam als een schok voor Seoul. In januari nog had een delegatie van Moody's een bezoek aan de Zuid-Kore aanse hoofdstad gebracht en niets wees er op dat de krediet beoordelaar het land een onvol doende zou geven. Het was de eerste keer sinds 1997, toen Zuidoost-Azië werd getroffen door een zware financieel-eco- nomische crisis, dat Zuid-Ko rea negatief beoordeeld werd. Modelleerling Het land had zich na die crisis opmerkelijk goed hersteld en werd door het Internationaal Monetair Fonds (IMF) - dat Se oul had voorzien van een re cordkrediet van 58 miljard dol lar teneinde orde op zaken te stellen - als een modelleerling beschouwd. Voorde Zuid-Kore- anen was het rapport van Moody's een slag onder de gor del. Afgaande op de cijfers van het afgelopen jaar kan voor die re actie wel enig begrip worden opgebracht. De economie groei de in 2002 met ruim 6 procent en dat was beter dan aanvankelijk verwacht. En voor dit jaar wordt van officiële zijde een groei van 5,8 procent voorspeld. Dat lijkt aan de te zonnige kant Een westerse diplomaat in Se oul noemde die cijfers 'wel heel geflatteerd'. Hij had uit 'goede bron' vernomen dat de groei dit jaar 'veel lager' zou uitvallen „Men houdt zelfs rekening met een groei van niet meer dan 2 procent De reden voor die 'dramatische teruggang', ligt in de eerste plaats aan de nucleaire crisis, die nu al maanden doorziekt. Een diplomatieke oplossing ligt niet in het verschiet. Het stali nistische bewind in Pyongyang voert de spanning steeds verder op en de Verenigde Staten zijn zo gepreoccupeerd met Irak, dat zeniet geneigd lijken de gespan nen relatie met Noord-Korea de aandacht te geven die deze ver eist. De dreigende oorlog met Irak is een andere spelbederver. Dat conflict heeft ernstige gevolgen (met name hogere olieprijzen) voor de hele wereldeconomie en dus ook voor Zuid-Korea, dat bovendien voor een groot deel van zijn groei aangewezen is op de export De onzekerheid wordt nog ver strekt door de recente wisseling van de wacht in Seoul Roh Moo Hyun, de nieuwe president die vorige week aantrad, mist vol gens waarnemers de ervaring om de Noord-Koreaanse crisis het hoofd te bieden Roh is een debutant op het glad de diplomatieke parket en zou 'te naïef zijn in zijn beoordeling van de kameraden in Pyongy ang. En op financieel-econo- misch terrein zou Roh - in een vorig leven advocaat van vak bonden en mensenrechtenacti visten- 'te links' zijn. Hij zou niet alleen de macht van de chaebols (grote ondernemingen als Hyundai en Samsung) aan banden willen leggen, wat door de meeste economen wordt toe gejuicht, maar ook zijn oren te veel naar de vaak radicale vak beweging laten hangen. Dat zou buitenlandse investeerders ver der afschrikken. De westerse diplomaat meent dat het met de hervormingen zo'n vaart niet zal lopen. „Het is de vraag of de bureaucratie hem bij al te drastische plannen zal steunen. En bovendien heeft Roh aangegeven dat hij wil her vormen zonder de stabiliteit van het land in gevaar te bren gen." GPD door Henk Glimmerveen Tussen de Franse ex-minis ters Dumas en Chevènement is een knetterende ruzie uitge broken over steekpenningen die begin jaren negentig aan Tai wan zijn betaald. Het smeergeld moest dienen om Taiwan over te halen zes Franse fregatten aan te schaffen. De schepen werden geleverd door het bedrijf Thom son. Dumas bevestigt in een onlangs verschenen boek dat toenmalig president Mitterrand goedkeu ring gaf aan de omkoping. En kele ministers, onder wie Du mas van Buitenlandse Zaken, waren door de president inge licht. In totaal ging het om een bedrag van 500 miljoen dollar, waarvan het merendeel be stemd was voor de regerende partij in Taiwan. Dumas schrijft dat 100 miljoen dollar moest worden overgemaakt naar het centraal comité van de commu nistische partij in de Volksrepu bliek China. Peking had zich weliswaar tegen leverantie van de fregatten gekeerd, maar de 100 miljoen, dacht Thomson, zou de communistische partij top wel op andere gedachten brengen. Om te voorkomen dat Thomson rechtstreeks met de steekpen ningen in verband zou worden gebracht, werd het toenmalige staatsoliebedrijf Elf ingescha keld om de transactie voor te be reiden en af te ronden. Dumas is er de afgelopen tijd van be schuldigd dat hij willens en we tens steekpenningen van Elf heeft aangenomen. In eerste in stantie werd hij tot een gevan genisstraf veroordeeld, maar vorige maand werd hij in hoger beroep vrijgesproken. De ex-minister heeft evenwel een bittere nasmaak overgehou den aan het feit dat ondanks zijn aandringen de Elf-dossiers nooit openbaar zijn gemaakt In zijn boek doet hij een felle aanval op ex-minister Chevène ment die ten tijde van de leve ring van de fregatten minister van Defensie was en tijdens het vooronderzoek naar de ver meende malversaties van Du mas, op Binnenlandse Zaken zat. In die laatste hoedanigheid ver bood hij met een verwijzing naar het 'staatsbelang' dat de Elf-dossiers openbaar zouden worden. Chevènement was des tijds, althans volgens Dumas, een fervent voorstander van le vering van de marineschepen aan Taiwan. Chevènement is woedend op de 'insinuaties' van zijn voormalig collega. Hij heeft gedreigd Du mas voor de rechter te slepen om hem te dwingen zijn bewerin gen in te slikkenDumas, op zijn beurt, heeft laten weten geen woord terug te nemen van zijn beschuldiging. In zijn boek zegt hij zich te baseren op de best denkbare bron, die hem tijdens een lunch op 18 maart 1997 van alle details op de hoogte bracht. Hoewel Dumas de naam van de bron niet noemt is het voor iede re lezer duidelijk dat hij er de toenmalige minister van Begro tingszaken, Michel Charasse, mee bedoelt. Charasse had hem voorts verteld: „De president zelf heeft me toestemming gege ven het geld over te maken naar Thomson, dat het bedrag ver volgens moest verdelen tussen de Chinezen en de autoriteiten in Taiwan. U weet van niets, al les is achter uw rug om gebeurd. Dat is de richtlijn Dumas doet in zijn boek ook een boekje open hoe de regeringen en oliemaatschappijen na af loop van de Golfoorlog heel snel weer betrekkingen aanknoop ten met de Iraakse leider Sad dam Hoessein, ondanks het embargo dat door de Verenigde Naties was ingesteld. „De Ver enigde Staten van Amerika sloten hun ogen voor de activi teiten van verschillende Ameri kaanse bedrijven die kantoren hadden geopend in Jordanië - buurland van Irak - teneinde weer contacten aan te knopen met de leiders in Bagdad, met de bedoeling een bevoorrechte po sitie te krijgen op de Iraakse oliemarkt", zo schrijft Dumas Le Floch-Prigent, president-di recteur van Elf, vroeg de minis ter daarom toestemming om ook een delegatie naar Bagdad te mogen sturen om de Franse be langen veilig te stellen. Dumas moest vanwege de officiële Franse politiek wel weigeren, maar 'het was duidelijk dat STALIN - Radio Moskou heeft gemeld, dat Stalin als gevolg van een hersenbloeding aan zijn rechterzijde verlamd is. Het Russische staatshoofd heeft het bewustzijn verloren de toestand is zeer ernstig, al dus Radio Moskou. MEDAILLE - De regering heeft meegedeeld, dat niet tot de instelling van een Waters noodmedaille wordt overge gaan. Eerder werd overwogen, deze uit te reiken aan hen die zich bij de ramp van 1953 op bijzondere wijze hebben on derscheiden. Het voornaamste motief om dit niet te doen is, dat van een verantwoord on derscheid eigenlijk geen spre ke kan zijn. Allen die hulpbe den, verdienen de dank vanhe Nederlandse volk. DRINKWATER - Nog steec zijn vele Zeeuwse plaatse aangewezen op het drinkwv ter dat via tankers en watert» ten wordt aangevoerd, ft Rotterdamse Drinkwater^ dmgbedrijf heeft al meerdi 30 miljoen liter naar het nocc gebied vervoerd. RAMPENFONDS - Bij b Nationaal Rampenfonds «i tot gisteravond in totaal 70.' miljoen gulden binnengeb men. Het toenmalige staatsbedrijf Elf hield zich volgens Dumas niet alleen bezig met olie, maar sluisde ook smeergeld door rond de leverantie van fregatten aan Taiwan. archieffoto GPD Frankrijk er geen belang bij had zijn economische belangen te zien verslechteren door de Ame rikaanse praktijken'. Dumas nam contact op met president Mitterrand en beiden kwamen tot de slotsom dat het verstan dig was een Franse delegatie naar Bagdad te laten afreizen. Geheim De missie moest evenwel ge heim blijven, zo liet Dumas Le Floch-Prigent weten. „Als de zaak uitlekt, dan zal ik ontken nen dat ik akkoord ben gegaan; sterker, ik zal me van deze mis sie distantiëren", zo liet de mi nister de topman van Elf weten. Om ieder misverstand te voor komen stelde Dumas, in aanwe zigheid van Le Floch-Prigent, een communiqué op dat uitge geven zou worden als de reis be kend zou worden. „Het commu niqué bevindt zich nog altijd in de archieven van het Quai d'Or- say (het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken, red.) en heeft als datum 3 maart 1992", aldus ex-minister Dumas. GPD Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc nl Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax (0118)470102 E-mail: redactie@pzc nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax. (0118) 470102 E-mail redwalch@pzc nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113) 273000 Fax (0113)273030 E-mail redgoes@pzc.nl T erneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 ACTerneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645741 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel (0114) 372776 Fax. (0114) 372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8 00 tot 17.00 uur Zierikzee. Goes en Hulst. 8.30-17.00 uur Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden: zaterdags tot 12 00 uur Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een I toeslag van €2.00) per maand 20.50 per kwartaal: 55.10 per jaar: €209.90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen 4 uitsluitend schriftelijk, 1 maand voer I het einde van de betaalperiode Losse nummers per stuk. maandag t/m vrijdag 1.10 zaterdag 1.65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW I Bankrelaties ABN AMRO 47 70 65.597 Postbank 35.93 00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van I Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen D Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag, tijdens kantoor*; zondag van 16.00 tot 18.00 uur Tel (0118)484000 Fax(0118)470100 Personeelsadvertenties: Tel (0118)484240 Fax (0118) 470100 Rubrieksadvertenties (kleintje» Tel. (0118)484321 Fax (0118)484370 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0118) 484369 Fax:(0118)484309 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax (0114)372771 Internet www pzc nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV <s een onderdeel van het Wegener-coocem Oei aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen m een Bestand dat wordt gebruikt voertn (abonnemer.tenladmnistratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten®- ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener o» door ons zorgvuldig gesetectjj derden Als u op deze informatie geen pnjs stelt den kunt u dit schnttekjk meiden bij PZC. lezersservice. Postbus 3229.4800 MB Breda Behoort tot LUGgGHGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4