Hoe Amerika Saddam bewapende
PZC
Uitbraak vogelpest leidt tot
onnoemelijk veel dierenleed
Giscard worstelt
met de scheiding
van kerk en staat
Meisjes in Par ij se
getto's in verzet
Rumsfeld en Reagan leverden Iraakse leider alles wat hij wenste
4 maart 1953
dinsdag 4 maart 2003
door Cees van Zweeden
Tot de plaatsen in Irak waar
van de naam het gemakke
lijkst over de lippen komt van
George Bush, behoort Halabja.
Het was in dit stadje waar Sad
dam Hoessein volgens hem in
1988 ruim vijfduizend Koerden
ombracht met chemische wa
pens.
Maar na de aanval op de Koer
den door 'Ali Chemical', zoals
de verantwoordelijke generaal
werd genoemd, vertelde de
toenmalige Amerikaanse presi
dent Ronald Reagan de wereld
een ander verhaal. De wrede
gifgasaanval, zo zei hij, was het
werk geweest van de Iraniërs.
De bizarre reactie van Reagan is
te begrijpen. Zijn Amerika had
Irak tientallen jai-en lang bewa
pend. Saddam was toen een ge
waardeerde bondgenoot in het
schaakspel tegen de Sovjet-
Unie en Iran. Dat bleef zo tot 2
augustus 1990, toen hij Koeweit
binnenviel en de Amerikaanse
olietoevoer bedreigde. Maar op
1 augustus ontving Saddam
voor zijn leger nog een lading
hoogwaardige zenders uit Ame
rika.
De steun aan Saddam begon in
de jaren zeventig, toen hij nog
een conventionele dictator was.
De reden was geld. Saddam had
in 1972 de olie-industrie gena
tionaliseerd. Voor het consorti
um van Amerikaanse, Britse en
Franse bedrijven dat tot dan
met de oliedollars aan de haal
ging, was dat zuur Maar die
dollars konden ook hun weg
vinden naar het Westen via de
verkoop van wapens.
Kerncentrale
Veel is tijdens de Golfoorlog van
1991 geschreven over de banden
tussen Saddam en het Westen.
Een vorig jaar verschenen boek
gaf tal van nieuwe details. Saïd
Aburish, de auteur van Saddam
Hussein, The Politics of Reven
ge, beschikte over bijzondere
bronnen, omdat hij tot halver
wege de jaren tachtig adviseur
was van Saddam Hoessein.
De minste scrupules hadden de
Fransen, die voor Saddam een
kerncentrale bouwden. Said
Aburish vertelt dat hij eens
moest nagaan of het particuliere
Franse bedrijf Dassault niet te
veel vroeg voor de 60 F-l ge
vechtsvliegtuigen. Aburish
stuurde een Amerikaanse jour
nalist met steekpenningen naar
Stockholm om bij het Peace
Institute te informeren naar
de gebruikelijke prijs van een
F-l.
Toen Chirac, destijds premier,
enkele maanden later in Bagdad
was, schoof Saddam hem een
papier onder de neus met de
werkelijke prijs van een F-l.
„Chirac accepteerde de cijfers
van Saddam ter plekke",
schrijft Aburish, „en bood een
korting aan van 1,75 miljoen
dollar per stuk". In de jaren ze
ventig werd Saddam nog niet
met chemische wapens geasso
cieerd. Maar ook toen al kon er
over zijn aard geen twijfel be
staan. Chirac verkocht de F-I's
namens Dassault in 1975, het
jaar waarin een Koerdische op
stand was neergeslagen. Zestig
duizend mensen kwamen om,
Iraakse militairen inbegrepen.
Martelingen
de Amerikaanse ambassadrice
in Bagdad, April Glaspie. Die
zei tegen Saddam: „De Verenig
de Staten hebben geen mening
over conflicten in het Midden-
Oosten."
Dat vond Reagan ook. Zijn stra
tegie was om te voorkomen dat
ofwel Irak ofwel Iran een over
winning zou behalen in hun oor
log, en daarom bewapende hij
beide landen. Het gevolg was
dat de oorlog acht jaar duurde
en 360.000 levens eiste. Toen
Iran leek te winnen, boden de
Amerikanen Saddam geavan
ceerde Harpoon-raketten ter
waarde van 250 miljoen dollar
aan Toen enkele weken later de
Iraniërs waren teruggeslagen,
werd het aanbod ingetrokken.
Pluimstrijkerij
In 1983, nadat Irak chemische
wapens begon te gebruiken,
bood een oud-maarschalk van
de Royal Air Force Irak zijn
diensten aan. De man, die onge
twijfeld handelde in opdracht
van de Britse regering, vertelde
Aburish dat Saddam niet vol
doende gebruik maakte van zijn
superioriteit in de lucht.
In 1981 prees de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Za
ken Alexander Haig Saddam.
En in 1983 reisde Donald Rums
feld, de huidige minister van
Defensie, naar Bagdad om Sad
dam een vriendelijke brief van
president Reagan te overhandi
gen. In 1987 begonnen Ameri
kaanse Awacs-vliegtuigen bo
ven Iran te vliegen om Saddams
luchtmacht te helpen. Een jaar
later hielp de Amerikaanse ma
rine Irak het schiereiland Fao te
heroveren. De Sovjet-Unie wei
gerde eind jaren zeventig al
bondgenoot Irak te helpen bij
het maken van niet-conventio-
nele wapens. Toen de oorlog met
Iran uitbrak, verklaarde Mos
kou het embargo ook van toe
passing op gewone wapens.
Maar Saddam kon altijd op
Amerika rekenen.
Van 1985 tot 1990 kreeg Sad
dam volgens Aburish 241 Ame
rikaanse licenties voor de in
voer van 'dual use' producten,
die voor zowel civiele als mili
taire doelen gebruikt konden
worden. Daarttoe behoorden de
machines en computers die
Saddam nodig had voor het pro
duceren van chemische en bio
logische wapens, en ook de
grondstoffen. Antrax, cholera-
virussen, tyfusvirussen, botu-
lisme-bacteriën - het kwam al
lemaal uit Amerika. GPD
Deportaties en executies waren
aan de orde van de dag en in de
gevangenissen werden 107 ver
schillende vormen van marte
ling toegepast. Ledematen wer
den afgezaagd, mensen werden
dagenlang gedwongen in een
buis te staan. Tijdens een kabi
netsvergadering vroeg Saddam
een dissidente minister even
mee te komen naar de gang,
waar hij de man doodschoot.
Daarna keerde hij terug naar
de vergadering, en pikte de
draad van het debat weer op.
In de jaren tachtig werd Sad
dam nog wreder, maar zijn olie
dollars bleven welkom. Sterker,
hij was populairder dan óóit
omdat zijn land oorlog voerde
tegen het Iran van ayatollah
Khomeiny. Terwijl de Fransen
gewoon Irak openlijk bleven
steunen. schrijft Aburish.
heerste in Washington cynisme
Dat cynisme zou aan de voor
avond van de Iraakse invasie
van Koeweit (augustus 1990)
perfect worden verwoord door
hi de getto's van de Parijse voorsteden zijn meisjes tussen de
12 en 16 jaar een offensief begonnen tegen serieverkrachters
in hun wijk. Een boek van een van de slachtoffers werkte als
katalysator.
door Henk Glimmerveen
Het aantal klachten tegen
de politie wegens over
dadig geweld is vorig jaar in
de Parijse voorsteden sterk
gestegen. Anti-racisme orga
nisaties eisen dat hoofdcom
missaris Proust zijn agenten
beter in de hand houdt. Vak
bonden spreken van een logi
sche ontwikkeling omdat de
politie sommige wijken moet
heroveren, wat niet zonder
slag of stoot verloopt.
De afgelopen jaren is er in de
ze vooral door buitenlanders
bewoonde wijken nauwe
lijks gepatrouilleerd. Bendes
oefenden er een terreurbe
wind uit. Vooral meisjes tus
sen de 12 en 16 jaar moesten
het ontgelden. Ze werden het
slachtoffer van seriever
krachtingen. Dankzij de
moed van enkele meisjes, die
ondanks bedreigingen en in
timidaties toch aangifte de
den, is dit taboe doorbroken.
Wat ze politie en hulpverle
ners vertelden stemt tot in
detail overeen met de auto
biografie die Samira Bellil
(30) onlangs publiceerde
over haar 'leven in de hel' in
een noordelijke Parijse voor
stad^). Vijftien jaar heeft
Samira gezwegen, maar met
steun van een psychologe
zette ze haar ervaringen nu
op papier.
Haar verhaal is dat van hon
derden andere meisjes uit de
getto's, vertelt ze. Een vader
die slaat, een moeder die er
het zwijgen toe doet, twee
jongere zusjes voor wie ze
moet zorgen. Dertien jaar is
ze als ze verliefd wordt op de
19-jarige Jaïd, de kanjer van
de buurt. Maar hij heeft vele
vrienden en eenmaal ont
maagd belandt Samira in de
hel. De vrienden willen ook.
Vooral Jaïd's beste vriend, in
het boek aangeduid als K. Hij
komt Samira tegen op straat,
sleurt haar mee naar zijn ka
mer, stopt een pornofilm in
de videorecorder en zegt:
„Dat wil ik ook". En zijn
vrienden ook.
De een na de ander moet Sa-
mira dulden. Pas de volgende
ochtend wordt ze losgelaten.
Maar het verhaal gaat snel
rond in het getto. Samira is
vogelvrij. En haar vader
slaat er zes keer harder op los
omdat ze de familie te schan
de heeft gemaakt.
De hel duurt drie jaar Dan
doet Samira aangifte. Het
duurt nog eens drie jaar voor i
Jaïd en K. voor de rechter ko
men. Ze heeft de rechtszaak
niet bijgewoond. Haar advo
cate liet de behandeling over
aan een stagiaire omdat ze
naar de wintersport moest.
En de stagiaire voerde het
proces namens een stichting
van slachtoffers van ver
krachtingen. De naam van
Samira is op geen enkel justi
tieel formulier terug te vin-1
den.
Liefdeloos
„Meisjes in een Arabische sa
menleving hebben het erg
moeilijk", zegt Samira. Op
school moeten ze zich als
Frangaises gedragen, daar-
buiten is het ofwel thuis blij-
ven of een seksuele prooi
worden van straatbendes.
„Waarom denk je dat velen
een joggingpak dragen of
zich met lange rokken of een
hoofddoek kleden? Lang niet
altijd uit religieuze overtui
ging. Als je een korte rok
draagt, ben je een hoer. De
meeste jongens weten niet
wat liefde is. Ze denken dat
erotiek en seksualiteit het- i
zelfde is als porno."
Ze zegt met haar boek niet te
willen afgeven op haar Ara
bische samenleving. „Ik wil
alleen dat meisjes hun mond
opendoen en het onderwerp
niet overlaten aan het Front
National." GPD
Dans l'enfer des tournan-
tes, uitg. Denoël, 15EUR
Het opstellen van een Eu
ropese grondwet confron
teert de Europese Unie
met vraagstukken waar
eigenlijk geen oplossing
voor te vinden is. Zoals:
moet God een plaats
vinden in de ontwerp
tekst, of dient de schei
ding tussen kerk en staat
volledig te worden door
gevoerd?
door Hetty van Rooij
Soms is er geen ruimte voor
twijfel. Natüürlijk hoort in
het ontwerp voor een Europese
grondwet een verwijzing naar
de christelijke God, vindt de
paus. Maar zijn voorspelbare
bijdrage aan het debat lost het
probleem niet op - er komen al
leen maar meer vragen. Waarom
moet God in de tekst? Is de Eu
ropese Unie een christelijke sa
menleving? En waar blijft het
erfgoed van de moslims, de hu
manisten, de boeddhisten en de
atheïsten?
Het probleem ligt op het bord
van de Franse ex-president Va
lerie Giscard d'Estaing, voor
zitter van de werkgroep die
sleutelt aan een nieuw Europees
verdrag. En het is niet alleen een
academisch vraagstuk, al zal
het heel wat Europese burgers
een zorg zijn of God al dan niet
in de toekomstige grondwet
staat. De identiteit van Europa
is in het geding. Giscards 'con
ventie' moet de Unie voorberei
den op een toekomst met vijfen
twintig en meer lidstaten. Zijn
doel is een grondwet' die zo
kort, krachtig, helder en duide
lijk is dat de komende eeuw ie
dereen begrijpt wat er staat.
Vorige maand presenteerde Gis
card de eerste zestien ontwerp-
artikelen van zijn grondwet. De
afgelopen dagen is de de strijd
begonnen over de meer dan dui
zend ingediende amendemen
ten, die van Giscards teksten
geen spaan heel laten. En God
blijkt een vrijwel onoverkome
lijk struikelblok.
Giscard d'Estaing, ooit presi
dent van de Franse republiek
waar de scheiding van kerk en
staat tot een dogma is verheven,
zette in zijn oorspronkelijke
tekst geen enkele verwijzing
naar God, religie, spiritualiteit
of het Europese christelijke erf
goed. In tachtig van de duizend
wijzigingsvoorstellen wordt hij
hierover terechtgewezen. Uit de
conservatieve hoek van de con
ventie komt een voorstel om
God te vermelden als 'de bron
van schoonheid, waarheid,
rechtvaardigheid en goedheid'.
Lijnrecht daar tegenover staan
de socialisten en liberalen, die
de scheiding van kerk en staat
uitdrukkelijk in de tekst vastge
legd willen zien.
„Europa is niet mono-religieus
en evenmin mono-cultureel en
zijn model is op de neutrale
staat gebaseerd", doceert de
Belgische liberale minister Mi
chel van Buitenlandse Zaken
De Italiaanse regering ziet dat
anders; „Als wij het belang van
de menselijke persoon zo hoog
in het vaandel voeren, dan is dat
te danken aan het joods-chris
telijke erfgoed", oreert de vice-
premier Fini, En de Britse ver
eniging tot bevordering van een
seculiere samenleving ziet de
bui al hangen. Al die voorstellen
om een verwijzing naar God in
de tekst op te nemen zijn alleen
maar bedoeld om religieuze
groeperingen meer macht en in
vloed te geven, waarschuwt zij.
Na twee dagen plenair vergade
ren in de 105 leden tellende con
ventie is Giscard d'Estaing weer
aan zet. Hij moet de teksten zo
herschrijven dat de bezwaarden
zich erin herkennen. Dat lijkt
gezien de baaierd aan opvattin
gen ondoenlijk. En hij heeft
haast; in juni moet de vrucht
van anderhalf jaar werk op tafel
liggen bij de regeringsleiders op
hun top in Tessalomki.
Slap
Het is niet erg als het een beetje
later wordt, zo wordt in Brussel
gefluisterd. En in sommige
hoofdsteden vindt men het stie
kem ook niet zo erg als Giscard
zijn ambities niet waarmaakt.
De conventie van parlementari
ërs, ministers en andere politici
werkt in de volle openbaarheid.
Als het gezelschap klaar is, gaan
de deuren weer dicht. Dan on
derhandelen de regeringen, als
vanouds in beslotenheid, over
de tekst die de conventie voor
stelt. Een slap compromis is nu
eenmaal gemakkelijker terzijde
te schuiven dan een tekst die
staat als een huis. GPD
ZEEVAARTSCHOOL - De
Vlissingse zeevaartscholier
Van G. is teruggekeerd uit
Frankrijk. Hij had zich in Pa
rijs aangemeld bij het Vreem
delingenlegioen en was op
transport gesteld naar Mar
seille. Daar vond zijn vader
hem in het fort St. Nicolas.
Omdat de jongen nog geen
handtekening had gezet, kon
hij nog onder het vijfjarig
dienstverband uit.
ZOUT - In de provincie wordt
momenteel voorlichting ge
geven aan boeren die getroffen
zijn door de inundatie. Op
Walcheren schijnt de situatie
nog het beste te zijn. Land-
bouwconsulenten raden aan,
de met zout water overspoelde
landbouwgronden vooral mei
rust te laten, slechts lichtjes
op te eggen en daarna in
te zaaien. Ook als het zoutge
halte zo hoog is, dat van de
oogst weinig te verwachter
valt.
MINNENIJD - Een jaloerse
concurrent in de liefde heeft de
politie de identiteit onthulc
van drie Amsterdamse inbre
kers. Het trio wordt ervan ver
dacht betrokken te zijn ge
weest bij een inbraak in een
juwelierswinkel. Een groot
deel van de buit is inmiddels
teruggevonden.
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118) 484000
Fax- (0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail. redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273030
E-mail. redgoes@pzc.nl
T erneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax (0115)645741
E-mail: redlern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel (0114)372776
Fax. (0114) 372771
E-mail. redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee. Goes en Hulst.
8 30-17 00 uur
Internet: www pzc nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
08Ó0-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12 00 uur,
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2.00)
per maand 2050
per kwartaal 55.10
per jaar 209.90
Voor toezending per post geldt
een toeslag
E-mail lezersservice@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor I
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk.
maandag t/m vri|dag:€ 1,10
zaterdag: 1,65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW I
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het Advertentiewezen I
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vri|dag- tijdens kantoon/?!
zondag van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0118)484000
Fax(0118)470100
Tel (0118) 484240
Fax(0118)470100
Rubrieksadvertenties (kleintjes)
Tel. (0118) 484321
Fax (0118)484370
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Teï (0118) 484369
Fax:(0118)484309
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax (0114)372771
Internet.www pzc nl/adverteren
Auteursrechten voorOehouOen
Uitgeverij Provinciale Zeemvse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern Deoooru i
aan ons veisirekle gegevens hebben wi| opgenomen m een besland dat wordt gebruikt voor ome
(abonnementenladmmistratie en om u te (laten) informeren over voor u relevame diensten en pro- j
duclen van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde
derden Als u op deze informatie geen pri|s stelt dan kunt u dn schritteBfkmelden bi| PZC. atdehng
lezersservice. Postbus 3229.4800 MB Breda
Behoort tot UJGQGTIGr
door Ferdi Schrooten
De uitbraak van de klassieke
vogelpest vormt één groot
dierendrama. Er zijn te weinig
vergassers voorhanden om de
tienduizenden te ruimen vogels
snel genoeg te kunnen doden.
Om nog maar te zwijgen van het
dierenleed door het vervoers-
verbod. Vleeskuikens groeien
uit hun kooi en zakken door hun
poten. Voor negen miljoen toe
komstige piepkuikens dreigt
vroegtijdige vernietiging.
De CO.,-vergassers zijn een soort
mobiele containers. De komen
de dagen en weken worden met
deze grote 'koelkasten' tiendui
zenden kippen gedood. Niet al
leen op de besmette boerderijen,
ook de pluimveebedrijven in
een ring van één kilometer moe
ten worden geruimd. Een
'pluimdiervrije' ring - en dan
gaat het ook om kippen die als
hobby worden gehouden - is de
beste garantie tegen een sprong
van het virus.
Het doden van al het pluimvee is
een strak georganiseerd werkje.
Gespecialiseerde kippenvan-
gers halen de stallen leeg, de
kippen worden met zestien te
gelijk in een krat gestopt. In een
vergasser passen vier kratten.
„Veertig seconden koolstofdi
oxide en ze zijn er niet meer",
zegt Alex Spieker van de Neder
landse Organisatie van Pluim
veehouders (NOP).
Het bedwelmingsapparaat
heeft een capaciteit van duizend
kippen per uur. Daarna is het
een kwestie van zorgvuldig in
pakken en naar het destructie
bedrijf Rendac sturen. Dat heeft
vestigingen in het Friese Ber-
gum en het Noord-Brabantse
Son en Breugel.
Bruter
Het grote probleem is dat Ne
derland over te weinig vergas
singsinstallaties beschikt. Vol
gens de NOP zijn het er maar een
paar. Precieze cijfers ontbreken
evenwel. „Met een uitbraak als
deze geldt: hoe sneller hoe beter.
Helaas is het zo dat het virus nu
nog steeds sneller gaat dan het
tempo waarin wij besmette die
ren kunnen vernietigen," zegt
Spieker. Vandaar ook dat de
NOP er nogal verontwaardigd
over was dat pas gisteren is be
gonnen met de ruiming.
Het tekort aan vergassers zou
een argument kunnen zijn om
brutere instrumenten in de
strijd te gooien. Op grond van
regels binnen de Europese Unie
mogen in dit soort crisissitua
ties shredders worden ingezet.
Maar de snelle vermalers wor
den afgedaan als 'niet maat
schappelijk aanvaardbaar'.
Daarom zoekt de brancheorga
nisatie naarstig in het buiten
land naar extra capaciteit. Zo
zijn er al contacten gelegd met
de Deense pluimveesector. Vol
gens het ministerie van Land
bouw is dat een gebruikelijk
gang van zaken.
Pijnlijk
Ondertussen zitten kippenhou-
derijen in heel Nederland met
een groeiend probleem. Vanwe
ge het zeer besmettelijke virus
geldt een landelijk vervoersver-
bod van pluimvee, broedeieren,
mest en gebruikt strooisel. Geen
pluimveehouder meer die zijn
aanzwellende vogelmassa kwijt
kan. Ronduit pijnlijk wordt het
voor vleeskuikens, die al na een
paar weken rijp zijn voor de
slacht. Nu ook transport naar
het slachthuis taboe is, zullen de
dieren letterlijk uit hun kooien
groeien en door hun poten zak
ken. Dat komt doordat ze veel
meer vleesmassa opbouwen dan
normaal. Spieker: „Ze krijgen
al minder te eten, maar eind de
ze week zullen we toch de eerste
problemen krijgen."
Het hoogst is de nood volgens de
NOP bij de bedrijven, gelegen in
de tien kilometer rond de be
smettingshaard in de Gelderse
Vallei, De komende drie weken
komen naar schatting negen
miljoen piepkuikens uit die niet
kunnen worden afgevoerd. Nor
maal gaan de beestjes meteen
door naar een opfokker of een
vleeskuiken bedrij f
„De broederijen zijn niet inge
richt op al die dieren," zegt
Spieker. De NOP verwacht dat
de komende dagen broedmachi
nes uitgezet zullen worden om
te voorkomen dat eieren uitko
men. GPD
foto Vincent Jannink/ANP
Op een besmette pluimveehouderij worden kippen geruimd.
