Praten over probleemvader
Bloed, zweet en tranen van Grootjans
MAGISTRAAL
WONEN
Medisch tuchtcolleg
tikt Westdorpse
huisarts op vingers
Francien van Tuinen wil alle
hoeken van de jazz verkennen
Het nieuwe hart van
Middelburg-Zuid...
Borderline
Ruim duizend
vluchtelingen
weg uit Zeeland
kunst cultuur
Strandjutten in
Oostkapelle
MAGISTRAAT
Kwartfinale voorlees wedstrijd Zeeuws-Vlaanderen
Geesje Versteeg en dochter Claudia van Essen: „De herkenning is belangrijk." foto Camile Schelstraete
Toen is de scheiding definitief gewor
den Vader lag in de goot, maar terugko
men is uitgesloten. Wat voor Claudia
'de deur heeft dichtgedaanis de manier
waarop vader met zijn ziekte manipu
leert. „Hij heeft een vrije wil. Hij kan
keuzes maken", vindt zij.
Toch niet, vindt haar zus Dymph (24).
„Als mijn vader manisch is, kan hij al
les. Hij voelt zich uitstekend en zegt
dan: 'ik ben niet ziek'. Maar gaat het
mis, dan schuift hij alles op zijn ziekte.
Zij ziet nog glimpen van de man die hij
was, wil hem daarom niet laten vallen.
Het is niet eerlijk, vindt Claudia. Niet
eerlijk dat hij nog vader was voor haar
oudste zus maar nooit voor haar. Niet
eerlijk dat hij nooit rekenschap geeft
van de gevolgen van zijn acties voor zijn
kinderen
„Borderline wil zeggen: geen grenzen
kennen en die ook steeds verleggen. In
alles. Wat wij allemaal met die man
meegemaakt hebben...", verzucht moe
der Geesje. De alcoholverslaving was
de dagelijkse stoorzender in het gezins
leven. Maar ze heeft zes jong-volwasse
nen om haar heen staan die blij zijn met
elkaar. Dat ging en gaat niet zonder slag
of stoot. Onafgebroken is Geesje in de
weer om voor haar kinderen de hulp te
vinden die nodig is. Ook voor zichzelf.
„Ik heb in december een cursus sociale
vaardigheden gedaan. Om weer te we
ten hoe het eigenlijk moet. Dat was ik in
al die jaren een beetje kwijtgeraakt."
Geesje is boos omdat ze er pas kort gele
den achter kwam dat er een hulpnet
werk is voor kinderen van psychiatri
sche patiënten, terwijl Emergis het
KOPP-project al acht jaar heeft. „Die
informatie moet je gewoon aangeboden
worden bij huisartsen en psychologen."
Er zijn in Zeeland bijeenkomsten voor
kinderen en parallel lopende cursussen
voor ouders en partners. Geesje en
Claudia zijn daar direct ingestapt. „De
herkenning is belangrijk. Je komt er
achter dat je niet de enige bent. Dat is
fijn", vindt Claudia. Soms is het con
fronterend. „Als je ziet dat er ouders
zijn met dezelfde ziekte die zich er wél
bovenop hebben gewerkt. Dat is hard."
Omdat manisch-depressiviteit erfelijk
is, hebben enkelen van het gezin zich la
ten testen. Want de angst slaat gauw
toe, vertelt Claudia. „Je loopt constant
op elkaar te letten. Is er iemand depres
sief, drinkt er iemand een glaasje wijn,
dan is het snel: oh nee, zie je wel
De KOPP-dag in De Nobelaer in
Etten-Leur duurt van 10.30 tot 16.00
uur.
zaterdag 22 februari 2003
door Claudia Sondervan
De scheiding loopt dwars door het
gezin; de drie oudsten kunnen zich
vader nog herinneren als échte vader:
leuk, gezellig, belangstellend. De drie
jongsten worden kriegel als hun oudere
broers en zus die vader aanhalen. Want
zij kennen slechts de probleemvader.
De alcoholist, die normaal leven onmo
gelijk maakte, zaken op zijn kop zette
en die nooit sorry zegt. Bij de vader van
Claudia van Essen (15) werd in 1984 de
diagnose manisch-depressief met bor-
derline-syndroom gesteld.
De Hulster scholiere is de jongste in het
gezin van zes. Voor haar heeft vader af
gedaan. Tot nu toe wisten enkele vrien
den van de ziekte van haar vader. Maar
ze vindt eigenlijk dat iedereen het we
ten moet. Wie weet hoeveel andere kin
deren zo'n zelfde probleem stilhouden.
Vandaag gaat Claudia met haar moeder
Geesje Versteeg naar Etten-Leur. Voor
de vierde keer treffen ze daar mensen
uit alle windstreken en van alle leeftij
den die één ding gemeen hebben: ze
hebben een ouder of partner met psy
chiatrische problemen. Het KOPP-
treffen wordt georganiseerd door
Emergis en de Geestelijke Gezond
heidsinstellingen in West-Brabant.
KOPP staat voor Kinderen van Ouders
met Psychiatrische Problemen.
In een huwelijk van 25 jaar raakte
Geesje met haar man verzeild in een
reeks tomeloze activiteiten, dynami
sche ondernemingen en wilde invallen,
afgewisseld met diepe depressies, mis
lukkingen en talloze malen opnieuw
beginnen. Emotioneel en materieel.
„Er moet een wet komen waarmee part
ners van psychisch zieke mensen koop
overeenkomsten ongedaan kunnen ma
ken", verzucht Geesje.
Drie jaar geleden kwam het breekpunt.
De drie jongste kinderen zeiden tegen
Geesje: „Ma, we kunnen niet meer."
door Emile Calon
VLISSINGEN - In een paar
maanden tijd sluit hel Centraal
Orgaan opvang Asielzoekers
(COA) een groot aantal op-
vanglocaties in Zeeland. Daar
mee verdwijnen 1124 vluchte
lingen uit de regio. Alleen de
asielzoekerscentra in Middel
burg en Burgh-Haamstede met
respectievelijk 650 en 290 be
woners blijven in gebruik als
opvangplaatsen voor mensen
die hun land ontvlucht zijn.
Het zijn vooral de zogenoemde
aanvullende opvanglocaties
(avo) die dicht gaan of al geslo
ten zijn, nu de instroom van
nieuwe vluchtelingen drastisch
is afgenomen. De avo's in Kou-
dekerke en Vlissingen zijn reeds
dicht. Die in Serooskerke en
Zoutelande worden momenteel
gesloten. En de avo's in Goes,
Sluiskil en Zierikzee (2) gaan de
komende maanden dicht. Ook
het tweede centrum Vlissingen
zal voor augustus de deuren
sluiten, het azc Hedenesse in
Cadzand gaat in december dicht
en het avo Zuiddorpe zal uiter
lijk volgend jaar april sluiten.
Het valt M. Seters van het COA
Zeeland op dat niemand staat te
juichen nu er centra worden ge
sloten. Dat vindt ze niet vreemd
want sluiting heeft hoe dan ook
economische gevolgen voor het
dorp waar zo'n centrum is ge
vestigd. „Denk maar aan de
middenstandOok kleine scho
len en sportverenigingen profi
teren van de aanwezigheid van
een asielzoekerscentrum, weet
ze.En er ontstaat altijd vriend
schapsbanden." Sluiting heeft
voor zowel de bewoners van het
centrum als diegenen die in de
omgeving wonen gevolgen, zegt
ze vervolgens.
Seters geeft aan dat er, voor zo
ver ze weet, geen plannen zijn de
asielzoekerscentra in Middel
burg en Burgh-Haamstede te
sluiten. Er zijn langlopende
contracten met de beide ge
meenten gesloten over het ge
bruik van die centra. Het con
tract voor Burgh-Haamstede
loopt nog vier jaar en er is een
optie om daarna nog eens vijf
jaar te huren. En het contract
met Middelburg heeft nog een
looptijd van acht jaar.
door Harold de Puysseleijr
WESTDORPE - Huisarts
M. Dierick uit Westdorpe is
door het Medisch Tuchtcollege
op de vingers getikt voor on
zorgvuldig handelen bij een
consult van Cindy Jansen uit die
plaats. Het tuchtcollege heeft de
arts een officiële waarschuwing
gegeven.
De ouders van de nu 21-jarige
Cindy dienden een klacht in bij
het tuchtcollege omdat ze laai
end waren over de slechte be
handeling van hun dochter. Be
gin vorig jaar stond zij op met
een knie die ze niet meer kon
strekken. Op haar werk verer
gerde de pijn. Ze consulteerde
de bedrijfsarts, die vaststelde
dat haar kniegewricht geblok
keerd was en haar verwees naar
de huisarts. De weekenddokter
stelde een dag later dezelfde
diagnose. Die kon echter niet
doorverwijzen naar een specia
list. Rust houden en maandag
ochtend naar de huisarts toe,
luidde het advies.
De huisarts van het gezin, dok
ter Dierick, weigerde volgens
Cindy's moeder haar die maan
dagochtend fatsoenlijk te on
derzoeken en door te verwijzen
naar een orthopedisch specia
list. „Maar Cindy kon haar knie
niet buigen of strekken en had
nog altijd veel pijn", zegt Greta
Jansen.
Omdat Greta Jansen zelf uit
Knokke afkomstig is en daar
ook nog familie van haar woont,
besloot de familie - nadat een
andere arts van de huisartsen
praktijk Sas van Gent eveneens
had geweigerd haar knie te on
derzoeken - naar het ziekenhuis
in Knokke te gaan. Daar stelde
een orthopeed vast dat de me
niscus van de knie zwaar be
schadigd was en dat Cindy
geopereerd moest worden. De
operatie vond de volgende dag
in Knokke plaats.
Vooringenomen
„Ik vind dat je mensen niet op
zo'n manier kunt behandelen",
verklaarde Greta Jansen de stap
voor het Medisch Tuchtcollege
in Den Haag. „Dokter Dierick
weigert systematisch mets-
onderzoeken. Zijn oordeels
vooraf al vast. 'Kom ore;
paar dagen nog maar eerj
rug.' Dat is een klacht diejej
vaker over hem hoort. Datij
wat ons enorm steekt",
Greta Jansen. „Hetgaaieri N
eens om dat hij een verkeg BC
diagnose stelt. Dan zouhijt
tenminste nog serieus gentc f?
hebben. Maar nu zei hij van,
ter zijn bureau dat er nietsi c'
de hand was. Dat kan echt®
De operatie aan de knie vaj
succesvol. Cindy heeft geeij
meer van haar knie. De faj
is inmiddels overgestapt 5
een andere huisarts.
Ie
Onterecht
Dierick vindt de klacht33
recht. In zijn verweer voor f',
tuchtcollege stelde hij welé
lijk naar behoren onderzet P
hebben verricht. Dierickaj 'f:
het moment van zijn disc
geen reden voor een acutedo
verwijzing. Hij verklaarden
stekingsremmende middels -
rust te hebben voorgescka
en vroeg zijn patiënte na eri
dagen terug te komen.
Tegen de uitspraak van
tuchtcollege staat hoger be
open. Dierick weet nog niet
hij dat gaat doen. Hij wil dj
over nog overleg plegen metz
advocaat. Verder wilde de
dorpse huisarts gisteren g
commentaar op de kwestiei
ven.
OOSTKAPELLE - Het Zett
Biologisch Museum in Ootfb
pelle houdt dinsdag 25 fcbrei
de rondleiding strandjutten
De tocht begint om 14 uurbn!
museum en duurt ongeveer
derhalf uur. De jutter van
museum geeft uitleg ova
vondsten, zoals schelpen, re
brokken en eikapsels van
wulk. De rondleiding staatq
voor alle leeftijden. Voorafa
melden bij het museum ïsnoo
zakelijk.
door Dick Laning
MIDDELBURG - Het is hard
gegaan met Francien van Tui
nen. Nadat zij in 1997 het Jazz
Vocalisten Concours in Zwolle
won, heeft de jazz-zangeres, die
vanavond met haar band op
treedt in de Kloveniersdoelen in
Middelburg, zich aan de top van
het Nederlandse zangersgilde
genesteld. „Ik ben daar niet zo
bewust mee bezig. Het is heel
vermoeiend als je je moet gaan
afvragen waar je staat op de
ranglijst. Dan zou ik me ook al
snel zorgen moeten maken als
het even wat minder gaat. Het
gaat lekker nu en ik heb tijd om
te studeren en te schrijven. Ei
genlijk ben ik veel bewuster be
zig met mijn inhoudelijke ont
wikkeling."
Feit is dat critici haar beoorde
len als een van de opvallendste
Nederlandse jazz-zangeressen.
'Een natuurtalent' was ze zes
jaar geleden volgens de jury van
het vocalistenconcours. Toch
heeft ze dat zelf pas laat in de
gaten gekregen. „Ik heb Neder
lands gestudeerd en zag mezelf
helemaal niet als zangeres",
vertelt ze.
„Maar omdat ik de studie Ne
derlands in zes jaar deed, had ik
het recht nog drie jaar lang een
hbo-opleiding te doen. 'Dat is
een heel gemakkelijke manier
om zangles te krijgen', dacht ik.
Dus ben ik naar het conservato
rium gegaan. Sindsdien weet ik
dat zingen mijn leven is. Ik zou
niet eens weten waar m'n bul
is."
Wordt ze nu onder meer ge
roemd als zangeres van ballads,
op het conservatorium leek het
daar allerminst op. „Ik vond er
helemaal niets aan, ballads zin
gen. 'Die ballads, dat wordt
nooit wat met jou', werd op het
conservatorium gezegd. Ik wil
de alleen up tempo-stukken
zingen, meteen improviseren.
Misschien dat ik me te opgefokt
voelde, alles was nieuw, ik had
niet de rust om ballads te zin
gen. Daar ben ik dus in gegroeid.
Die rust heb ik nu wel."
Dat zal ook te maken hebben
met haar verhuizing van de stad
Groningen naar het landelijke
Grijpskerk. „Een oude boederij,
heerlijk", juicht ze. „Hier kun
nen we tot diep in de nacht mu
ziek maken. Het heeft ook zeker
invloed op wat ik schrijf. Als ik
hier naar buiten kijk, het is zo
weids, alsof ook je hoofd wordt
opengezet. Hier kan ik me con
centreren op de muziek, word ik
minder snel afgeleid dan in de
stad. Maar in Amsterdam heb ik
ook wel een slaapplaats hoor,
anders moet je zoveel reizen."
Op het platteland werkt Van
Tuinen aan een eigen repertoire.
„Zo kan ik helemaal op mijn ei
gen stem en mijn eigen smaak
schrijven", legt ze uit. „Dat
geeft wel een kick. Wat ik nu doe
verschilt behoorlijk van wat ik
vijf jaar geleden deed. Al vind ik
het nog veel te vroeg om te zeg
gen wat die eigen stijl precies is
Je wordt zo snel in een hoekje
gedrukt. Ik leer steeds meer. Bij
voorbeeld over mijn stem. Ik
kon eerder niet laag zingen,
daar zat gewoon niks. Maar je
stem groeit, je krijgt meer lagen
en ik heb geleerd hoe ik die kan
aanboren. Waar ik heel bewust
aan werk is het vinden van de
uitersten van mijn stem.
ik ook alle hoeken van de ja
wil verkennen."
Haar teksten zijn persoonli
maar niet echt als zodanigha
kenbaar. „Niet zo dat ik mei
ranzig bij zou voelen op hela
dium", zegt ze. „Het moelw
iedereen herkenbaar zijn, lts
het gaat me niet om het verteli
van een verhaaltje. Ik ben j
niet een heel ongelukkig meu
zo. Het gaat me meer om
sfeer, om beelden. Je hebt b
sterke woorden die een moi
klank hebben en mooi harac:
eren met de muziek. Zo ben je!
zangeres meer één van de iJ
strumentalisten.
Fancien van Tuinen en ba
(met onder anderen gitarislk
se van Ruller), vanavond Kloti
niersdoelen Middelburg, ca
vang: 20.30 uur.
Advertentie
IN MIDDELBURG
is uniek van opzet en getuigt van een brede kijk op wonen.
In de Magistraatwijk komen luxe urban villa's met 45 stijlvolle
appartementen, direct gelegen aan een prachtig stadspark.
Wonen, winkelen en wandelen in de Magistraat betekent optimaal
profiteren van het nieuwe hart van Middelburg-Zuid.
zeer royale 3- en 4-kamerappartemeW
grote, zonnige balkons
variatie in indeling en grootte
S woonverdiepingen
privé-parkeerkelder
G.I.W -garantie
PRIJZEN VANAF
191.800,- V.O.N.
../VS
uj
met de laatste overblijfselen.
Het gaat niet alleen om de verf-
schraapsels uit Grootjans' ate
lier, maar ook om genetisch ma
teriaal van hemzelf. Speeksel,
tranen, urine, ontlasting, zweet,
sperma, oorsmeer, bloed, haar,
maar ook een slok koffie, stof uit
de stofzuiger van Grootjans' ou
derlijk huis in Arnemuiden en
het middel dat hij tegen zijn ast
ma inhaleert; het is allemaal op
kweek gezet en door een ver
grootglas te aanschouwen. Bij
elke pilaar hangt aan de muur
een 'certificaat van oprechtheid
en getuigenis'. Grootjans: „Ik
zeg oprecht en Harry is mijn ge
tuige."
Statement
Zo maken Van Boxtel en Groot
jans een statement van het af
zweren van de monochrome
schilderkunst. Dat mag best po
lemisch worden opgevat, vin-
denze. „Jekunt de monochrome
schilderkunst de sluitsteen van
de kunstgeschiedenis noemen",
verklaart Van Boxtel. „Je kunt
zeggen dat het doek helemaal
vol is, dan is het alles. Of je kunt
zeggen dat het beeld zo ver is ge
reduceerd dat je bij het niets
bent uitgekomen. Dat roept de
vraag op: Als monochroom niet
meer kan, wat dan? Wij vinden
het overigens geen sluitsteen,
omdat zich allerlei nieuwe mo
gelijkheden aandienen. Tegen
over de monochromie staat een
zee van beelden. Het monochro
me schilderij blijft natuurlijk
een wezenlijk onderdeel van
Grootjans' oeuvre. Maar als de
hele wereld naar de klote gaat,
kijk maar eens naar de olie die
aanspoelt op de Spaanse kust en
zelfs 't Zwin, vinden wij het
moeilijk door te gaan met het
maken van monochrome schil
derijen. De kunstenaar heeft
een maatschappelijke verant
woordelijkheid. Dat willen we
ook duidelijk maken in een per
formance waarmee we de expo
sitie openen."
Wie nu nog een monochroom
schilderij maakt, kan niet om
deze expositie heen, besluit
Grootjans. „Wij hebben uitge
legd dat het niet meer kan. Wie
het nu nog doet, is gedwongen
uit te leggen waarom het nog
wel kan."
Expositie: Loek Grootjans, the
final remains of a contemporary
monochrome painter, van mor
gen tot en met 29 maart in gale
rie Van den Berge in Goes, open
do t/m za van 13-18 uur. Ope
ning en performance morgen om
16 uur.
doorErnst Jan Rozendaal
GOES - Als een kunstenaar een
fase in zijn oeuvre afsluit, ge
beurt dat vaak ongemerkt.
Meestal wordt het moment pas
achteraf gemarkeerd door een
criticus of een kunsthistoricus.
Zo niet bij Loek Grootjans. De
in Arnemuiden geboren en geto
gen kunstenaar wijdt in galerie
Van den Berge in Goes een expo
sitie en een performance aan
zijn besluit te stoppen met het
maken van monochrome schil
derijen.
In 1988 sloot Grootjans, die zijn
kunst uiterst serieus neemt, zich
een maand lang op in een don
kere kamer. De ramen waren ge
blindeerd, alle kieren dichtge
plakt en zijn ogen bedekt. Hij
wilde in zijn eigen hoofd kijken.
Naarmate hij langer in het don
ker zat, werd het zwart in zijn
hoofd verdrongen door de kleur
bruin. Toen de pleisters van zijn
ogen werden verwijderd en hij
voor het eerst weer met licht
werd geconfronteerd, kleurde
de wereld groen. Bruin en groen
werden de belangrijkste kleu
ren op zijn monochrome schil
derijen.
Schraapsel
Grootjans keek niet alleen naar
de binnenwand van zijn hoofd,
maar ook naar de binnenmuren
van zijn Bredase atelier. Hij liet
wetenschappelijk onderzoeken
welke verfsubstanties daar in
de loop der jaren op zijn aange
bracht. Hij ging delen van de
muur in de oorspronkelijke
kleurpigmenten naschilderen.
Ook gebruikte hij voor zijn werk
verf- en pleisterschraapsels van
de muren van zijn atelier.
Met deze manier van werken
probeerde Grootjans nog iets
zinvols toe te voegen aan de mo
nochrome schilderkunst van
mensen die hij bewonderde, zo
als Yves Klein en Barnett New
man. „Mijn helden", zegt hij. Nu
heeft Grootjans besloten te
stoppen met zijn monochrome
schilderijen. „Het systeem
raakt op", verklaart hij. „Niet
geestelijk, maar materieel. Ik
merkte vorig jaar dat ik nog
maar weinig schraapsel van die
ateliermuren had. Ik besloot er
mee te stoppen, maar ik wilde
meer doen dan zeggen: 'Ik ben
klaar.' Ik wilde een verhaal ver
tellen dat klopt,"
In zijn hoofd wist Grootjans
precies hoe het in elkaar zat,
maar om dat te verwoorden
heeft hij de hulp ingeroepen van
de filosoof Harry van Boxtel.
Loek Grootjans en Harry van Boxtel in pek- en verenpak, gemaakt voor de performance waarmee ze
morgen de tentoonstelling openen. foto Lex de Meester
Daarmee is hij de laatste vijf
jaar steeds nauwer gaan samen
werken. „Hij is een wandelende
encyclopedie van de kunstge
schiedenis", aldus Grootjans.
„Maar hij weet ook alles van mij
en van mijn werk." Hun geza
menlijke project draagt de titel:
The final remains of a comtem-
porary monochrome painter.
Het zijn ook letterlijk de laatste
overblijfselen van de mono
chrome schilder Loek Groo
tjans die ze in galerie Van den
Berge laten zien.
Op twintig pilaren zijn kleine
glazen kubussen geplaatst.
Daaronder staan kweekbakjes
TERNEUZEN - In de openbare
bibliotheek van Terneuzen
vindt donderdag 27 februari de
kwartfinale plaats van de regio
nale voorleeswedstrijd.
Vanaf 19.00 uur strijden de
voorleeskampioenen van
twaalf basisscholen uit Sas van
Gent, Axel en Terneuzen voor
een plaats bij de laatste vier. De
kinderen uit de groepen zeven
en acht lezen een fragment uit
een kinderboek. De deelnemers
zijn: Louise van 't Oor
(Zaamslag), Cathy Goethals en
Niels Dutrée (Sas van Gent),
Marit Audenaerd, Marjolein
Schoonakker en Jan-Niek van
Hese (Axel), Tom Kerckhaert,
Jantien Buijsse, Lisolot He-
melsoet, Jens Pauw, Priscilla
van der Veeken en Marjolein
Manintveld (Terneuzen).
De winnaar gaat door naar de
halve finale op 12 april in Mid
delburg. De voorleeskampioe
nen van alle provincies treffen
elkaar op 14 mei in Utrecht voor
de landelijke finale.
