CDA en PvdA zijn uitgesnuffeld Jacht op baantjes geopend in kandidaat-lidstaten EU PZC PZC Slappe soep boze prinses kan zure nasmaak krijgen Reputatie president van Toerkmenistan is zwarter dan inkt Kabinetsformatie kan maand na verkiezingen beginnen 22 februari 1953 m zaterdag 22 februari 2003 door Ap van den Berg en Hans van Soest Vandaag is het precies een maand geleden dat de ver kiezingen het politieke land schap voor de tweede keer in een jaar tijd omploegden. Maar de vorming van een nieuw kabinet wil niet vlotten. CDA en PvdA hebben de tijd vooral gebruikt om elkaar te besnuffelen. Vol gende week moet het écht ge beuren, roepen alle betrokke nen in koor. „Gemiddeld duurt een kabi netsformatie zeventig dagen. We zijn nu dertig dagen onder weg, dus het kon slechter." In formateur Leijnse vindt het ge zeur over de traagheid van de formatie overdreven. „Er is be sloten de lastigste dossiers niet tot het laatst te bewaren, maar ermee te beginnen. En er liggen nogal wat lastige dossiers. Dit wordt hoe dan ook geen mooi- weerkabinet." Leijnse doelt op de economische tegenslag en de gespannen in ternationale situatie rond Irak die de onderhandelingen tussen CDA en PvdA er niet gemakke lijker op maken. Vooral het eer ste punt is een enorme te nemen hobbel. Zo'n 14,5 miljard euro moet er bezuinigd worden, wil het kabinet de komende regeer periode niet in de rode cijfers belanden. Een bezuinigingsre cord dat elke formatie tussen willekeurig welke partijen on der grote druk zou zetten. Geen vooruitgang „Beide partijen hebben de dui delijke politieke wil eruit te ko men en zijn ook op concrete punten in staat in gelijke rich ting te denken", zegt Leijnse. Zijn collega-informateur Don- ner: „In de krant lijken meer dingen onmogelijk dan aan de tafel van de informateurs. Het beeld dat er geen vooruitgang is geboekt, is onjuist. De verschil len tussen beide partijen zijn in de beeldvorming groter dan in de werkelijkheid." Volgens Donner is de rest van de formatie daarmee geen gelopen zaak, maar de basis is inmiddels De informateurs Leijnse (1) en Donner benadrukken de overeenkomsten tussen CDA en PvdA. wel gelegd. Rest de vraag waar om het dan een maand moest duren voordat de onderhande lingen kunnen beginnen. „Wij wisten van tevoren wat we wil den: een coalitie met het CDA", verklaart PvdA-leider Bos het onderlinge wantrouwen tussen de onderhandelaars. „Het CDA wilde echter een coalitie met de WD en heeft dus wat meer tijd nodig om er klaar voor te zijn. Dat begrijp ik. Maar we moeten nu wel spijkers met koppen slaan. We weten inmiddels van elkaar wat we op alle terreinen vinden en in welke richting de oplossing moet worden ge zocht." Volgens intimi verliepen de ge sprekken tot dusver stroef. Ze zouden soms beginnen met de nodige verwijten over en weer. Dat gaat dan meestal over wat politici uit beide kampen voor de televisiecamera of in kranten hebben gezegd. Pas nadat de lucht een beetje is geklaard, worden de mappen met docu menten tevoorschijn gehaald voor de daadwerkelijke onder handelingen. Om de kou een beetje uit de lucht te krijgen, gingen Bos en CD A-leider Balkenende afgelo pen woensdag samen een vorkje prikken. Erg informeel was de sfeer niet, want de twee lieten een tournedos (voor Balkenen de) en een portie gado-gado (voor Bos) brengen op de werk kamer van Balkenende in het Torentje. Toch heeft het gesprek geholpen, verklaarden ze alle bei nadien. Verschillen Donner was ook informateur van het huidige kabinet. Toen leek alles veel sneller te gaan (uiteindelijk duurde de forma- foto Robin Utrecht/ANP tie 68 dagen), maar beide situa ties zijn niet met elkaar te verge lijken, vindt hij. „Nu gaat het tussen twee partijen die allebei ongeveer even groot zijn, dat maakt de onderlinge machts verhoudingen anders. Daar komt bij dat het CDA voor de verkiezingen de huidige coalitie met de WD wilde voortzetten. In mei vorig jaar was er geen en kele partij die had ingezet op voortzetting van de toenmalige coalitie. Dat maakt de sfeer heel anders." Bovendien zijn er gedurende de acht jaar dat het CDA oppositie voerde tegen de paarse kabinet ten waarvan de PvdA deel uit maakte, flinke verschillen ge groeid tussen beide partijen. „Die moeten worden over brugd", zegt Donner. Veel CDA'ers verwijten de PvdA ar rogantie. Op hun beurt lopen veel sociaal-democraten te hoop tegen de houding van hun christen-democratische colle ga's van de afgelopen maanden en het kabinetsbeleid dat zij ge steund hebben. Bos: „In de afge lopen verkiezingscampagne zijn we af en toe flink tegen el kaar te keer gegaan. Dan duurt het wel even voordat je aan el kaar gewend bent. Jarenlang hebben we de onderlinge ver schillen benadrukt, nu moeten we het hebben over de overeen komsten." Punten En die overeenkomsten zijn gro ter dan vooraf gedacht, beaamt CDA-fractievoorzitter Verha gen. „We zijn het op meer pun ten eens dan je op basis van uitspraken uit het verleden zou denken." De onderlinge argwaan lijkt daarmee afgeno men. Leijnse heeft als vice-fractie- voorzitter van de PvdA de for matie van het vorige CDA- PvdA-kabinet (Lubbers-3 van 1989 tot 1994) ook van nabij meegemaakt. Hij ziet veel over eenkomsten. „Nu heeft het CDA lang in de oppositie gezeten te genover de PvdA, in 1989 was het omgekeerd. Dat leidt altijd tot een periode waarin je je ei gen standpunten weer onder de loep moet nemen." Beide partijen moeten na jaren lang gebekvecht ineens weer sa men een oplossing zoeken voor problemen. Dat kost tijd. En vier weken zijn voor dat om schakelingsproces volgens hem niet uitzonderlijk lang. Daar komt bij dat CDA en PvdA waarschijnlijk niet écht in hun kaarten laten kijken vóórdat de Provinciale-Statenverkiezin- gen (11 maart) zijn gehouden. Want pijnlijke concessies aan de onderhandelingstafel kunnen bij die verkiezing meteen wor den afgestraft. GPD door René van der Lee Koningin Beatrix moet dezer dagen huiverend haar dagelijkse knipselmap, aangereikt door de Rijks voorlichtingsdienst, open slaan. Terwijl het schip van staat nog altijd met een de missionaire kapitein rond dobbert, is prinses Margarita aan een boosaardig offensief begonnen tegen de konink lijke familie. In gesprekken met journalis ten van HP/De Tijd en het Duitse blad Stern heeft de dochter van prinses Irene de vuile was uit de paleizen van Oranje buiten gehangen. Die bladen schiepen gretig ruim te voor al het koninklijk ru moer. De verkoopcijfers ge ven aan dat de roddels over de toch zo geliefde Oranje- familie er goed in gaan bij het volk. Alle vuilspuiterij zal de con stitutionele monarchie ver moedelijk niet kunnen on dermijnen, maar het kan niet anders of de vorstin moet zich inmiddels ernstig zor gen maken over de loslippig heid van haar rancuneuze nichtje. Het is voor het eerst dat een lid van de koninklij ke familie zo uit de school klapt over de heersende mores aan het hof. In de afgelopen de cennia ontsnapte er ook wel eens een gerucht uit de palei zen, maar al met al bleef het sprookje van Oranje toch een mooie glans behouden. Dat was vooral te danken aan koningin Beatrix die van zichzelf, maar ook van haar naaste omgeving veel zelf discipline verlangt. In politiek Den Haag blijft het stil na de onthullingen van prinses Margarita en haar man, Edwin de Roy van Zuydewijn. Alleen de Socia listische Partij heeft demis sionair premier Balkenende een vraag gesteld. De overige partijen doen het gekrakeel af als een ordinaire family. 1 ruzie. De lastercampagne van prin. ses Margarita bevat ook wei- nig ingrediënten die republi keinen enig houvast kunnen bieden voor een aanval opde monarchie. Voor de belang, rijkste aantijgingen (het al- luisteren van telefoong sprekken, het kopiëren vt,. bankafschriften en het lich- ten van het sociale-dienst- dossier van De Roy Zuydewijn) ontbreekt vo.. alsnog elke vorm van bewijs, zodat het voor de RVD-chei Eef Brouwers een koud kunstje is om de zaak meteen simpele ontkenning af te doen. Afstand Voor Beatrix is het erger dat I de mythe van het koning schap wordt geschaad. Deze mythe is voor een belan deel gebouwd op de afs tussen troon en volk. Het ko ninklijk huis moet waar heid uitstralen. Zodra blijkt I dat het er net zo toegaat alsin het eigen rijtjeshuis of ap partement, is het sprookje uit. Waarom zou je nog opkij ken tegen een koninklijkhuis waar dezelfde schuttingtaai wordt gesproken als in hei voetbalstadion? Wordt erbij de volgende Koninginnedag viering nog geklapt voor de prinsen als het waar is d zich voornamelijk interesse ren voor dure auto's en prole- terige Rolex-horloges? Het democratiseringsproces van het koninklijk huis, d; een stevige impuls kretw door het introuwen van 'bur germeisjes en burgerjongens' laat zich niet meer stopzet ten. De koningin zal vooral piekeren over de vraag hoe te voorkomen is dat deze demo cratisering uitloopt op vul garisering van het Oranje huis. Want al is de soep die Margarita serveert behoor lijk slap, de nasmaak kan be hoorlijk zuur zijn. GPD door Joost Bosman Veruit de onaangenaamste 'felicitaties' voor zijn 63ste verjaardag ontving de Toerk- meense president Saparmoerat Nijazov deze week van een in ternationale coalitie van men senrechtenorganisaties. Onder meer Amnesty International, Human Rights Watch en het Russische Memorial grepen zijn geboortedag aan om met een e- mailbombardement aan de pre sident de belabberde mensen- rechtsituatie in het Centraal- Aziatische land onder de aan dacht te brengen. Als buitenstaander zou je nog kunnen grinniken om de strapatsen van Nijazov. Zijn curriculum vitae leert dat hij vorig jaar een dichtbundel uit bracht, waarmee hij zo in zijn nopjes was, dat hij het liet uit roepen tot verplichte kost voor al zijn onderdanen. En in augus tus vaardigde Nijazov een de creet uit dat alle fasen des levens herdefinieert: de puberteit ein digt daardoor in Toerkmenistan op het 25ste levensjaar en ou derdom begint pas bij 85 Uiteraard liet de president zich voor het leven kiezen, is zijn of ficiële naam inmiddels Toerk- manbasji ('vader aller Toerkme- nen'), en is zijn beeltenis alom aanwezig: van een gouden borstbeeld in de hoofdstad Asj- gabad tot zijn silhouet rechts- bovenin het tv-beeld Wie bedenkt dat Nijazov deze winter alle zestienduizend ge vangenen (op staatsvijanden, moordenaars en draaideurcri minelen na) van Toerkmenistan amnestie verleende, krijgt mischien de indruk van een wel iswaar megalomaan, maar ver der mild en goedmoedig heerser. In werkelijkheid is Nijazovs re putatie inktzwart. Oppositie heeft hij ten enen male verbo den, tegenstanders van zijn re gime worden zonder eerlijke processen voor jaren achter de tralies gezet en om hun bekente nissen te ontlokken worden po litieke activisten gemarteld, zo stellen de verschillende men- senrechtenclubs al jaren vast. De staatsterreur laaide weer in alle hevigheid op toen er op 25 november vorig jaar een wat knullige aanslag werd gepleegd op de president, die daarbij on gedeerd bleef. Volgens officiële berichten werden er nadien 67 mensen gearresteerd die van be trokkenheid bij de aanslag ver dacht werden, maar waar schijnlijk ligt dat aantal vele malen hoger. 59 mensen werden uiteindelijk in besloten rechtszittingen ver oordeeld door het Hoogge rechtshof in Asjgabat, dat volgens mensenrechtenorgani saties iedere vorm van onafhan kelijkheid ontbeert. Sommige door de regering aangewezen advocaten zouden zelfs openlijk hun afkeer hebben uitgespro ken van de verdachten die ze moesten verdedigen. Opvallend was ook dat veel van de veroor deelden familieleden zijn van oppositieleden in ballingschap. Olie en gas Niet alleen de mensenrechtensi tuatie heeft het regime van Nij azov veel kwaad gedaan, ook de ecomomie van Toerkmenistan verkeert door zijn toedoen in deplorabele toestand. Door de enorme olie- en gasvoorraden (op vier na de grootste van de wereld) zou het land zich na de implosie van de Sovjet-Unie in 1991 ontwikkelen tot het 'Koe weit van Centraal-Azië', zo werd voorspeld. Dankzij de hoge olieprijzen ondervond Toerkmenistan tot 1993 weinig negatieve gevolgen van de te loorgang van het sovjetrijk. Maar toen Rusland halverwege de jaren negentig weigerde nog langer Toerkmeens gas te trans porteren naar harde-valuta- markten, daalde de industriële productie alarmerend. Door Nijazovs star communistische beleid komt de privatisering niet van de grond, waardoor de nooddruft van de bevolking schrijnend blijft: bijna 60 pro cent van de bevolking leeft on der de armoedegrens en de bui tenlandse schuldenlast beloopt zo'n 2,5 miljard dollar. Niettemin wordt Nijazov door het Westen met rust gelaten. De fossiele brandstoffen beloven in de toekomst nog altijd lucratie ve contracten op te leveren. En er is nog iets: Nijazov beschikt niet over chemische, biologi sche of nucleaire wapens, waar mee hij buurlanden bedreigt. Reden genoeg om hem niet, maar Saddam Hoessein wel aan te vallen op zijn mensenrech- tenbeleid. Een selectieve reden is het wel. door Runa Hellinqa De Europese Commissie zal de komende jaren 3340 ambtenaren werven in de tien kandidaat-lidstaten in Cen- traal-Europa. Kandidaten zijn er genoeg, al is het maar omdat de Brusselse salarissen vier tot vijf keer hoger zijn dan wat een ambtenaar in een Cen- traal-Europese hoofdstad kan verdienen. Onlangs plaatste de EU in de toetredende landen adverten ties voor vijfhonderd vacatu res. Epso, het personeelsbu reau van de Unie, rekende op evenveel reacties, maar niet op de 25.000 die binnenkwa men. Niet ten onrechte maken som migen zich dan ook zorgen over een leegloop, die de kan didaat-lidstaten berooft van de capabelste krachten, dege nen met de beste talenkennis en de beste opleiding. Het zijn trouwens niet alleen ambtena ren die naar Brussel worden gelokt. Tal van overkoepelen de Europese organisaties zijn op zoek naar medewerkers uit Centraal-Europa. De eer ste Hongaarse vakbondsmen sen hebben hun koffers al gepakt en werken nu bij een internationale vakbondsorga nisatie. Ook politici kijken met een schuin oog naar hun kansen in de EU. De officiële aansluiting van de tien nieuwe lidstaten wordt pas volgend jaar mei een feit en de verkiezingen voor het Europese Parlement een maand later, maar de stoelen dans om de zetels is al volop aan de gang. Natuurlijk speelt daarbij een rol dat het Euro parlement voor hen nieuw en dus interessant is. En hoewel geen politicus in Centraal-Eu ropa het hardop zegt, lokt ook het riante salaris, Toeslagen Een Hongaarse parlementari ër verdient officieel net iets meer dan 800 euro per maand, terwijl een minister met pak weg 3600 euro naar huis gaat. In Polen, Tsjechië of Slowakije ligt dat niet veel anders. Welis waar krijgt iedere Hongaarse politicus daarboven nog tal Burgemeester Demszky van Boedapest (r), hier samen met de in Hongarije geboren Amerikaanse financier Soros, aast op een zetel in het Europese Parlement. foto Attilla Kisbenedek/EPA van vergoedingen zoals reis kosten, woonkostentoeslag en extra geld voor werk in par lementscommissies. Dat kan het inkomen behoorlijk op krikken, maar het blijft onver gelijkbaar met een EU-sala- ris. Als alles volgens plan ver loopt, dan krijgen de leden die in 2004 tot het EU-parlement toetreden, een jaarlijkse toela ge van 96.000 euro, plus de no dige onkosten. Helemaal zeker is dat nog niet, want het parle ment debatteert over een nieu we vergoedingsregeling, die alle leden hetzelfde inkomen geeft. Vooral de onkostenver goeding vormt een twistpunt. Nu verdient iedere Europarle mentariër hetzelfde salaris dat hij in zijn nationale parlement zou verdienen, zodat een Spanjaard het moet doen met minder dan eenderde van wat een Italiaan verdient. Dat zou voor Hongaren of Polen een te genslag zijn, want van 800 eu ro per maand kun je in Straats burg weinig doen, al maakt de onkostenregeling veel goed. Die onzekerheid weerhoudt politici er echter niet van om zich nu druk te maken over de vraag wie straks mogen aan schuiven. Zo wil de liberale burgemeester van Boedapest Gabor Demszky zich kandi daat stellen. Op zich niet onbe grijpelijk als je meer dan twaalf jaar burgemeester van de Hongaarse hoofdstad bent, maar die baan wil hij niet op geven. Ook parlementariërs en minis ters zitten op het vinkentouw. Zo pleitte minister van Bui tenlandse Zaken Laszlo Ko- vacs er voor dat ministers naast hun gewone werk een zetel in het Europarlement mogen bezetten, terwijl de op positie dat juist voor parle mentariërs onmogelijk wil maken. Systeem En dan is er natuurlijk nog de vraag hóe de parlementariërs gekozen worden. Kiessyste men in Centraal-Europa zijn niet altijd even simpel en ont worpen voor parlementen met, zoals bijvoorbeeld in Po len, 460 zetels. Maar het aantal EU-zetels is beperkt. Polen, het grootste van de loetreden- de landen, mag straks 'maar' 54 mensen naar Straatsburg sturen. Dat betekent niet al leen een gevecht om op kandi datenlijsten te komen, maar ook over de organisatie van de verkiezingen. De grenzen van kiesdistricten, het aantal zetels per district, de vraag of het Nederlandse systeem van evenredige verte genwoordiging geldt of het veel ingewikkeldere distric tenstelsel; allemaal factoren die mede bepalend zijn voor de uitslag. Iedere partij wil een stelsel dat gunstig uitpakt het eigen verkiezingsresultaat. Mocht het kiessysteem falen, dan kun je altijd nog onderdak zoeken bij de meest waar schijnlijke winnaar. In Polen wisselden onder de vorige re gering 100 van de 460 parle mentsleden van fractie. GPD SOESTDIJK - Geëvacueerde kinderen van Schouwen-Dui- veland en Goeree-Overflak- kee, die zijn ondergebracht in Baarn en Soest, mochten op bezoek in Paleis Soestdijk. Koningin Juliana deelde zelf koekjes uit. ZOUTGEHALTE - De land- bouwvoorlichtingsdienst is begonnen met de bemonste ring van de eerste drooggeval len polders in Zeeland. De be richten zijn niet gunstig: het zoutgehalte in de grond blijkt erg hoog. In de zomer, als er bodemvocht verdampt, zal het zoutpercentage nog verder toenemen. RAMPENFONDS - De stand van het rampenfonds be draagt 57 miljoen gulden. KRUPP - Alfried Krupp m zijn belangen in de kolen-, ijzer- en staalindustrie voor 1960 van de hand doen, Na maandenlange, moeizame or derhandelingen zijn de gealli-! eer-den en de Duitsers c' overeengekomen. Het ak koord bepaalt voorts da! Krupp na de verkoop mei opnieuw probeert belangen La deze sector te verwerven. Krupp mag de opbrengst ver der vrij investeren en mag ook zijn huidige belangen in ande re industrieën houden. Hoofdredactie: A. L Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax:(0118)470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax (0118)470102 E-mail redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273030 E-mail: redgoes@pzc nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel (0115)645769 Fax. (0115)645741 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114)372776 Fax. (0114) 372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111) 454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee, Goes en Hulst: 8,30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail. web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag- tijdens kantocwri zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0118) 484000. Fax (0118)470100. Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2.00) per maand 20.50 per kwartaal: 55,10 per jaar €209.90 Voor toezending per post geldl een toeslag E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voc I het einde van de betaalperiode Losse nummers per stuk. maandag t/m vrijdag.€ 1.10 zaterdag 1.65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW I Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65 597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worde" uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd. Voor gewone advertenties: Tel. (0118) 484240 Fax: (0118)470100 Voor kleintjes: Tel, (0118) 484321 Fax:(0118)484370 Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern D00W aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordi gebruiM vW,*T (abonnemenlen)administralie en om u te (laten) inlormeren over voor u relevante diensten tv ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geseieew' 1 derden Als u op deze inlormalie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij PZC. 3 :e, Postbus 3229,4800 MB Breda Behoort tot UUGQGTlGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4